Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #4701

    iets naar voor schuiven
    (uitdr.)

    DS2010: naar voren schuiven

    zie ook voor, naar ~ brengen

    Toch duiken er toch allerlei vreemde zaken op in het dossier-Dutroux. Ook Annemans schuift dat naar voor in zijn boek over Dutroux. (forum.policics.be)

    De gedeputeerde erkende de problemen opnieuw en schoof naar voor om de provinciale groene fietsassen te voorzien van een extra rijvak in asfalt. (west-vlaanderen.n-va.be)

    Welke hervormingen schuiven ze naar voor? (tijd.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (03 Aug 2021 21:41)

    👍
    20

    #4702

    lanteirel
    (zn. m. -s)

    lantaarnpaal

    Het hondeke deed pipi tegen de lanteirel.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door de Bon (21 Jul 2021 15:36)

    👍
    16

    #4703

    uitdeining
    (zn. v.; ~en)

    SN-NL: uitdijing

    vgl. ook uitdeinen

    Effect van de uitdeining van gemeentelijke organisaties op de relatie (lib.ugent.be)

    kosmologie: De uitdeining van ons heelal (Urania.be)

    De bezorgdheid over een verdere uitdeining van de Amerikaanse hypotheekcrisis neemt opnieuw toe. (standaard.be)

    Het gevaar voor een verdere uitdeining van die crisis is groter dan ooit. (demorgen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (07 Aug 2021 11:03)

    👍
    18

    #4704

    grumpie
    (bnw./znw.)

    chagrijnig, kortlontig

    < Engels: grumpy

    slecht dagje hebben/slecht geslapen en daardoor wat chagrijnig. Dan ben je een grumpie

    Zij heeft slecht geslapen en is een beetje grumpie.

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nil en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Jul 2021 09:21)

    👍
    11

    #4705

    paaspauze
    (begrip)

    neologisme ten tijde van de coronacrisis: de verstrengde semi-lockdown tijdens de periode rond Pasen in 2021

    opm: vermoedelijk zal dit woord in het dagelijks taalgebruik niet overleven, maar misschien wordt het een historisch begrip

    zie ook verzamellemma: corona

    De Gezinsbond vraagt snelle organisatie noodopvang en tijdelijke werkloosheid voor wie geen opvang vindt in de paaspauze. (gezinsbond.be)

    Live – Coronavirus: Lessen opgeschort, buitenbubbel terug naar 4: ons land neemt ‘paaspauze’. (demorgen.be)

    Overlegcomité kiest voor korte pijn en last ‘paaspauze’ in: “Afkoelingsperiode van vier weken” (hln.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 Jul 2021 07:53)

    👍
    18

    #4706

    patatneus

    zie patattenneus

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (26 Jul 2021 13:56)

    👍
    14

    #4707

    patattenneus
    (zn. m.; ~neuzen)

    dikke neus

    ook patatneus, zie voorbeelden

    zie ook patat (aardappel)

    opm: de letterlijke SN-vertaling aardappelneus is niet hetzelfde: “Een opgezwollen neus door vergrote talgkliertjes onder de huid. Deze neusaandoening komt vooral bij oudere mannen voor. Mensen noemen zo’n neus ook wel eens een ‘drankneus’, maar daar heeft de neus niets mee te maken.” (het Dokterswoordenboek – Jannes van Everdingen )

    Hij heeft een patattenneus : hij heeft een dikke neus (frietmuseum.be)

    Vislippen-Visogen-Patattenneus -Eekhoornwangen-Konijnentanden – Geitesik-Walrussnor-Paardengebit @PatrickDeWitte #gekkelichaamsdelen (twitter – Patrick Van Gompel)

    Maar ik heb wel een patattenneus .Mijn neus staat gezwollen van te moeten snuiten . Allee mijn bril zal toch zeker niet afvallen. (seniorennet.be)

    Of wanneer de neus iet dikker is kan je je persoon een dikke patattenneus geven in de vorm van een G bijvoorbeeld (blogspot.com)

    In de hoedendoos lag het mombakkes met den gepuisten, gevernisten, ingedeukten patatneus. (Het keerseken in de lantern – Felix Timmermans)

    Wie weet wordt een patatneus nog een schoonheidsideaal.(Oren wassen – Geert Hoste)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Jul 2021 21:54)

    👍
    14

    #4708

    patat
    (de ~ (m.), -ten)

    aardappel

    Kartoffeln Markt

    ook: petat

    < Ontleend aan Spaans patata, dat ontstaan is uit een vermenging van batata ‘zoete aardappel’ en papa ‘witte aardappel’, een leenwoord uit het Quechua, de Indiaanse taal van het rijk der Inca’s in de Andes. Spaans batata is ontleend aan een der Indiaanse talen van het Caraïbisch gebied, wrsch. het Taino, een Arawakse taal die gesproken werd op de Bahama-eilanden, de grote Antillen (waaronder Cuba en Hispaniola) en een aantal van de kleine Antillen. (M. Philippa)

    In Nederland betekent dit friet, maar deze betekenis wordt in België niet gebruikt.

    synoniemen: erappel, erpel, iërappel, jalper, patatter, petatjes, petet, taat
    variant in Antwerpen: petat en (in het verleden) petaat

    samenstellingen: patattenstoemp, patattenboer, plantpatat enz.

    uitdrukkingen met patat:
    patat, zo zat als een ~,
    patatten afgieten,
    soep, tussen de ~ en de patatten,
    patatten, het zout op de ~ niet verdienen,
    in de patatten rijden,
    boeren, de domste ~ hebben de dikste patatten,
    patatten, nog niet aan de nieuwe ~ zijn,
    viva bomma, patatten met saucissen

    zie ook verzamellemma groenten en fruit

    Droge patatten zonder saus smaken niet.

    “Rooi kool met petatten!” (knack.be)

    > andere betekenis van patat

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (07 Sep 2025 15:02)

    👍
    16

    #4709

    Caraïbisch
    (bnw.)

    SN/NL: Caribisch

    “Caraïbisch / Caribisch
    Beide vormen zijn correct. In België is ‘Caraïbisch’ de gebruikelijkste vorm.” (vrttaal.net)

    Caraïbisch stoofpotje met kip en ananas (15gram.be)

    Het is afgeleid van de traditionele Angolese semba met zouk muziek uit de Franse Caraibische eilanden. (salsatitanico.be)

    4 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (15 Jul 2021 01:34)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Jul 2023

    👍
    16

    #4710

    in voorraad
    (vaste verbinding)

    SN/NL: op voorraad

    “Op voorraad en in voorraad zijn allebei correct. In België is op voorraad minder gebruikelijk dan in Nederland.
    (…)
    In België is in voorraad het gewoonst.” (taaladvies.net)

    zie ook stock

    - Hallo, ik kom voor die gratis fles cava.
    - Sorry meneer, die hebben we niet meer in voorraad. Ze waren op nog geen uur tijd al amaal op, en dan moest de winkel nog openen.
    - Oké, cava.

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (23 Jul 2021 17:26)

    👍
    16

    #4711

    poteraar
    (de ~ (m.), ~s)

    valsspeler, iemand die potert

    Uitspraak: poetereir

    zie poteren, foefelaar, schamateur

    Met die poteraar met de kaarten spelen? Ik peins van niet.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (25 Jun 2021 22:02)

    👍
    14

    #4712

    driedubbel plooien, zich ~
    (idioom)

    zeer hard werken, zich tot het uiterste inspannen

    De mensen in de zorg hebben zich het laatste jaar driedubbel geplooid om de zieken op intensieve zorgen te verplegen.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door koarebleumke (30 Jul 2021 04:56)

    👍
    16

    #4713

    fatik
    (z.n. de ~ (m.) -s)

    gevangene die aangewezen is om in de gevangenis kleine werkjes te verrichten en daarmee wat extra’s te verdienen

    Langgestraften met goed gedrag kunnen in Vlaamse gevangenissen soms als fatik werken, ze verrichten diensten voor wat bij te verdienen.

    “Fatik (=diender)
    Gedetineerde met een ondersteunende functie (betaalde arbeid) voor het gevangenispersoneel. Mogelijke taken van fatiks: helpen bij etensbedeling, onderhoud van de gangen en gemeenschappelijke lokalen, binnendragen van leveringen, organisatie van sportactiviteiten, …” (Gevangenisjargon – klasbak.net)

    FATIK
    Tijdschrift voor Strafbeleid en Gevangeniswezen
    Verschijnt vier keer per jaar
    34ste jaargang
    januari-februari-maart 2017, nr. 153

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door koarebleumke en laatst gewijzigd door de Bon (14 Jun 2021 07:03)

    👍
    13

    #4714

    regenkap
    (zn. v.; ~pen)

    kap tegen de regen

    Euripean umea

    De softshell jassen van engelbert strauss worden door onafhankelijke bureaus getest en gecertificeerd. Met of zonder regenkap? (reisroutes.be)

    Een regenkap kan uiteraard ook niet ontbreken, net zoals een extra dikke variant wanneer het wel erg koud wordt. (aboutyou.be)

    Als je een jas kiest met een regenkap let dan op dat je zicht niet beperkt wordt. (woon-werkfietsen.be)

    Omdat het plots hard begon te regenen, moesten we gaan schuilen inde fruitkraam. Terwijl ik helemaal ingepakt zat in mijn kinderwagen,zag ik toch de kans om onder mijn regenkap ongemerkt enkeleaardbeien mee te grabbelen en op te eten. Aan de vlekken op mijnnieuwe jas zag mama wat ik uitgespookt had en heeft ze metschaamrode wangen maar een pakje (-2) aardbeien gekocht. (users.skynet.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (21 Jul 2021 04:27)

    👍
    14

    #4715

    afbatteren
    (ww. batterde af; afgebatterd)

    vechten, afranselen

    weinig vervoegd, vooral inf. en volt.deelw.

    zie ook batteren

    gwnt – 1950: (batterde af. heeft afgebatterd), (Zuidn.) afranselen (uit af en fr. battre). (ensie.nl/van-dale/afbatteren)

    maar de 15e eeuw is met Les guerres de Liège interessanter
    er werd serieus wat afgebatterd toen ;-) (twitter)

    “Ooit heb ik een zware beul geïnternaliseerd, waar ik al serieus wat mee afgebatterd heb." (Hilde Van Mieghem – De Morgen)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Nov 2024 12:03)

    👍
    17

    #4716

    batteren
    (ww.)

    vechten

    zie ook afbatteren

    “Tijdens dit weekend gaat er hevig gebatterd worden tussen cowboys en indianen.” (scoutskokaz.be)

    > andere betekenis van batteren

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (17 Jul 2021 00:54)

    👍
    15

    #4717

    tussen de soep en de aardappelen

    hypercorrectie van tussen de soep en de patatten

    zie ook Vlaamse hypercorrectie

    “Pas op mijn ‘kookdag’ kwam de vraag van de gasten, tussen de soep en de aardappelen, of ik transvrouw ben”, lacht Kristina (newsmonkey.be)

    ‘We moeten beiden ons werk doen en we nemen onze opdracht te ernstig om dat even tussen de soep en de aardappelen te regelen.’ (standaard.be)

    Een interview tussen de soep en de aardappelen. (activerecruitment.be)

    “Maar als we beter kijken in het Vlaamse tekstballonnetje en ook lezen wat er voor de ‘patatten’ geschreven staat, moeten we constateren dat het hier om een uitdrukking gaat: ‘tussen de soep en de patatten’. De uitdrukking die gebruikt is in de Vlaamse uitgave is een uitdrukking die in België gebruikt wordt en tot de spreektaal behoort volgens Van Dale. Het betekent dat je snel iets tussen andere bezigheden door doet. De uitdrukking ‘tussen de soep en de aardappels’ staat niet in Van Dale.” (Suske en Wiske)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Jul 2021 19:07)

    👍
    17

    #4718

    Vlaamse hypercorrectie
    (verzamellemma)

    typisch Vlaamse uitdrukkingen worden door gebruikers waaronder de media soms gecorrigeerd naar een opgekuiste versie. Dit zijn voorbeelden van hypercorrectie die de taalschizofrenie van de Vlaming illustreren.
    Hieronder een alfabetische lijst:

    zie ook verzamellemma

    tussen de soep en de aardappelen voor tussen de soep en de patatten

    wind, een ~ in een fles voor scheet, een ~ in een fles

    Wordt er verloren van Galatasaray, blijft Anderlecht normaliter een vogel voor de kat en ook bij een gelijkspelletje is paars-wit nog niet aan de nieuwe aardappelen toe. (voetbalkrant.com) (zie patatten, nog niet aan de nieuwe ~ zijn)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (02 Aug 2021 15:02)

    👍
    18

    #4719

    wind, een ~ in een fles
    (uitdrukking)

    ophef over een zaak die weinig betekent

    < gepolijste versie van scheet, een ~ in een fles; zie ook Vlaamse hypercorrectie

    “Achteraf bekeken was de Visa-affaire een wind in een fles, die weliswaar veel slachtoffers heeft gemaakt? ’Ja. Die zaak is enorm overdreven.” (standaard.be 03 oktober 2009 )

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Jul 2021 05:36)

    👍
    18

    #4720

    filmgeneriek
    (zn. m.; ~en)

    generiek van een film

    Met dit dankgebed van rabbi Meir krijgt Amos Gitaï de toeschouwers al tijdens de filmgeneriek op het puntje van hun stoel. (standaard.be)

    Ook de Franse acteur Michel Piccoli zal op de filmgeneriek prijken. (demorgen.be)

    Een filmgeneriek die alle medewerkers vermeldt – en er veel vergeet – bestaat uit honderden namen. (sabzian.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Jul 2021 20:25)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Apr 2025

    👍
    20

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.