Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
uitdrukking om te zeggen dat iets kapot is of niet meer gaat
vgl. jaak
Allee die gsm is naar de jaak.
Typisch Vlaams – Davidsfonds uitgeverij – ISBN 9789059086517
In ‘Typisch Vlaams’ bespreken Ludo Permentier (Belg) en Rik Schutz (Nederlander) ongeveer vierduizend woorden en uitdrukkingen die in Nederland niet of nauwelijks voorkomen en in België/Vlaanderen heel gewoon zijn.
Extra: weetjes over de herkomst van woorden en over subtiele betekenisverschillen.
Voor de beoordeling van de woorden/uitdrukking kregen de samenstellers hulp van de Taaltelefoon (adviesdienst van de Vlaamse Gemeenschap) en van de onderzoeksgroep ‘kwantitatieve lexicologie en variatielinguïstiek’ van de KU Leuven.
http://www.davidsfonds.be/publisher/edition/detail.phtml?id=3540
zie ook Vlaamse bronnen
Een ‘bobijn’ is een (garen)klos. Het woord komt van het Franse ‘bobine’.
kiezen tussen twee even ongunstige alternatieven
Niet in Van Dale 2015 online
In België een algemene uitdrukking, in Nederland minder bekend, wel begrepen, beschouwd als beeldend taalgebruik
> Frans: ‘choisir entre la peste et le choléra’
Banken moesten kiezen tussen pest en cholera (De Standaard.be)
Wij gebruiken het woord pleute enkel voor meisjes. Het wordt ook niet enkel in de Westhoek gebruikt maar ook in de regio Brugge en regio Roeselare. Het is een positieve en liefkozende omschrijving voor een “brokje energie”, een “spring-in ’t veld”, een kind waarbij je ogen op je rug moet hebben, een lieve vrouwelijke rakker.
’t Is een zeer lief kind, maar een indelikse pleute
racebaan, wedstrijdparcours
Vanherf wil dat zijn straat niet langer als ,het koerscircuit van Tongeren’ wordt aanzien. (het Nieuwsblad – http://www.nieuwsblad.be/cnt/gi1dcm4c)
Kürt Rogiers boos nadat wielertoerist dochtertje bijna van de weg maait: “Een jaagpad is geen koerscircuit!” (Het Laatste Nieuws)
zoet limonadeachtig drankje waar alcohol bijgemengd is (populair bij jongeren)
NL: breezer (breezertje)
Frankrijk blijft de belangrijkste exportmarkt voor Belgisch bier. Daarom willen de Belgische Brouwers, met de steun van minister van Financiën Geens, de nodige stappen nemen om Frankrijk aan te sporen dit te herbekijken. “Het kan niet zijn dat deze Belgische bieren, die geen link hebben met de zogenaamde ‘alcopops’, zwaarder belast zouden worden.” (DS)
SN: overuren maken
zie ook kloppen, overuren ~; overuren presteren
vnw: overuren doen: overuren maken
DS2015: geen standaardtaal
De Jean doet geen overuren meer zolang als dat hij er niet voor betaald wordt.
verschijnen, komen, deelnemen
DS2015: in VL wordt het vervoegd, in NL enkel ‘komen opdagen’ (waarbij komen vervoegd wordt)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2
zie ook opgedaagd
newsmonkey.be: Bizarre cijfers uit de Krim: 123 procent stemgerechtigden daagde op.
nieuwsblad.be: Heel wat volk daagde op voor de stoet op zondag.
gva.be: Ontevreden personeel daagt op op gemeenteraad
de krachten bundelen, (zeel, aan hetzelfde ~ trekken)
vnw: aan één/dezelfde koord trekken: samenspannen, in dezelfde zin handelen, één lijn trekken
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
ook: aan dezelfde koord trekken
hln.be: We moeten aan één koord trekken om belangrijke projecten te realiseren, zoals de Spartacuslijnen en de Noord-Zuidverbinding.
Op een fopspeen (tut, tutter) zuigen.
“Een tutje zorgt ervoor dat een kind doorgaans zonder morren en brullen slapen gaat, maar hoe leer je een kind het tutten af?”
Website Het Laatste Nieuws, 17-08-2015
9maand.be: Om 6.30u eens gaan kijken (dacht dat ze niet meer ademde ofzo) en madam had haar tutje zelf genomen blijkbaar want ze lag te tutten.
truitje (dim. van pull)
Ik heb het met Vanish wit gewassen maar het enige resultaat is dat het pulleke nog witter is dan het al was, op zich fantastisch alleen zie je de vlekjes nu nog beter, nondedju. (FemiStyle)
(overdrachtelijk) het ouderlijk huis, de thuisbasis
behalve in bijbelse teksten (SN/NL) weinig gebruikt
En ge wilt dus dat wij u uit de nood helpen,’ vatte Dinska Bronska samen toen ik haar mijn levensgroot probleem had uitgelegd. Ik kon niet anders dan ja zeggen.
‘Voor wat, hoort wat, natuurlijk’, zei Dinska Bronska.
‘Begrepen,’ sprak ik met gesmoorde stem, toen ik de condities voor een terugkeer naar het vaderhuis had aanhoord, ‘ge zet mij het mes wel op de keel.’ (Louis van Dievel)
iemand uit de moeilijkheden halen
NL: iemand uit de brand helpen
Vlaamse jeugdhuizen: jongeren helpen elkaar uit de nood. (nva.be)
Limburgers helpen koppel dat in auto woont uit de nood. (hbvl.be)
studentenrestaurant
niet in Van Dale 2015
vergelijk met algemeen resto
wikipedia: De Brug is een studentenrestaurant van de Universiteit Gent in de studentenbuurt van Gent. Het is het drukst bezochte en meest populaire studentenrestaurant van de UGent, en de enige “resto” van de universiteit waar studenten en medewerkers zowel ’s middags als ’s avonds kunnen komen eten.
vilt.be: De Universiteit Gent doopt één van haar acht studentenrestaurants om tot ‘omgekeerde resto’. Van alle aangeboden maaltijden zal er slechts één niet-vegetarisch zijn.
schamper.be: Dertien jaar geleden bezocht Schamper alle Vlaamse studentenresto’s om ze te vergelijken met de Gentse versie.
faculteit voor bio-ingenieurs (universiteiten van Gent en Leuven)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands studententaal
Van Dale 2018 BE; studententaal faculteit voor bio-ingenieurswetenschappen
zie ook verzamellemma koterij
ugent.be: Het enige strafbare waar we hen tot nu toe aan kunnen hebben linken, is de diefstal van een halve ton kunstmest uit een magazijn van het Boerenkot
liedjevandedag.wordpress.com: Ik zat op kot in Gent. Dicht bij de Dunantlaan, want daar hadden de psychologen les. Maar ook het ‘Boerenkot’ was dichtbij.
nieuwsblad.be: ,,Jawel, ik heb ook aan het boerenkot gezeten’’, stelde Kristof zich voor aan de minister. ,,Het verschil is dat ik de echte landbouwvakken gezien heb. Vakken die u als landbouwminister ook zou moeten kennen, zodat u weet en beseft waarover u spreekt, maar u hebt bosbouw gedaan.’’
wikipedia: Op 12 oktober 1798 kwam de Vlaamse en Brabantse boerenbevolking in opstand tegen de Franse bezetters, die de opstandelingen brigands (struikrovers) noemden. Het verzet had als leuze Voor Outer en Heerd (“voor altaar en haard”, dit betekent: “voor Kerk en gezin”). De Fransen hadden de Zuidelijke Nederlanden drie jaar voordien (1795) in handen gekregen, na een overwinning op het Zuid-Nederlandse leger van de Habsburgse keizer Frans II.
In het dagelijkse taalgebruik ook wanneer het gaat om een conflict waarbij boeren betrokken zijn.
marcderen.wordpress.com: Melk is goed voor elk" , een echte boerenkrijg anno 2009 is zich aan het afspelen . Gisteren bij het zien van het laatavond journaal ging ik dubbel van het lachen. Ze begonnen een Brussels plein te bespuiten met beer , het afvalproduct waar kracht in zit.
deburen.eu: En juist nu Europa door een Boerenkrijg om Spaanse komkommers en Duitse sojascheuten uiteenvalt, juist nu zijn aardappelvelden, voor het eerst sinds Lodewijk XV, worden gemassacreerd door achterdochtig voetvolk, verschijnt daar aan de horizont der ware Elysische vlakten het oorloze Konijn van Fukushima.
ugent.be/: Ook als het over Afrika gaat. “De strijd van de Hutus tegen de Tutsis”, wat wordt daarmee bedoeld? Een boerenkrijg? Ik geloof van niet. Ik denk: een genocide.
ademloose.be: De strijd om de Lange Wapper begint almaar meer op een Boerenkrijg te lijken. Toch verdacht, die hitsigheid van het grote gelijk.
demorgen.be: De boerenbetoging die op een boerenkrijg uitdraaide
juridisch: strafbaar feit (ongeacht de ernst)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
in NL-SN is misdrijf volgens Van Dale enkel een strafbaar feit van ernstige aard
wikipdia:
In België worden de strafbare feiten “misdrijven” genoemd. Het Strafwetboek deelt de misdrijven in in drie categorieën:
misdaden, waarop criminele straffen staan,
wanbedrijven, waarop correctionele straffen staan,
overtredingen, waarop politiestraffen staan.
…
Nederland
Misdrijven zijn ernstigere inbreuken op de rechtsorde en omvatten rechtstreekse inbreuken op andermans rechten (doodslag, diefstal, verkrachting), en inbreuken tegen de private (bankbreuk, jaarrekeningfraude, onttrekking goederen aan civiel beslag) of publieke (aanslag op de koning, belastingfraude, landverraad, terroristische activiteiten) rechtsorde.
conciërge
VD2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
In NL-SN is huisbewaarder iemand die tijdens afwezigheid in het huis komt wonen om het op te letten
Huisbewaarder: Je zorgt voor gebouwen zoals bedrijven, scholen, woonruimtes, enz. , in overeenstemming met de wensen van gebruikers en huurders. Je onderhoudt de gemeenschappelijke ruimten (trappen, portalen, liften, enz.) en maakt ze schoon. Je voert herstellingen uit en knapt kleine klussen op (sloten, elektriciteit, loodgieterij, enz.). Je plaatst het vuilnis buiten. (vdab.be)
Mr Willie", de huisbewaarder uit de Simpsons, moeten velen gedacht hebben, de norse meneer die de kinderen van het gras jaagt. (deredactie.be)
De Vlaamse overheid plaatste namelijk een vacature voor de functie van huisbewaarder van het kasteel van Gaasbeek, deelgemeente van Lennik. (demorgen.be)
De schilderijen werd gestolen uit een villa in Draguignan, toen de eigenaar met vakantie was. Donderdag ontdekte een huisbewaarder de diefstal. (vrt.be)
Huisbewaarder Ludwig Van Belleghem schrok zich een hoedje toen hij een metalen pot uit de kasteelvijver haalde. (standaard.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.