Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #13761

    naar de jaak zijn

    uitdrukking om te zeggen dat iets kapot is of niet meer gaat

    vgl. jaak

    Allee die gsm is naar de jaak.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jonasbooh en laatst gewijzigd door de Bon (03 Aug 2021 19:18)

    👍
    214

    #13762

    TV2015
    (referentie)

    Typisch Vlaams – Davidsfonds uitgeverij – ISBN 9789059086517

    In ‘Typisch Vlaams’ bespreken Ludo Permentier (Belg) en Rik Schutz (Nederlander) ongeveer vierduizend woorden en uitdrukkingen die in Nederland niet of nauwelijks voorkomen en in België/Vlaanderen heel gewoon zijn.

    Extra: weetjes over de herkomst van woorden en over subtiele betekenisverschillen.

    Voor de beoordeling van de woorden/uitdrukking kregen de samenstellers hulp van de Taaltelefoon (adviesdienst van de Vlaamse Gemeenschap) en van de onderzoeksgroep ‘kwantitatieve lexicologie en variatielinguïstiek’ van de KU Leuven.

    http://www.davidsfonds.be/publisher/edition/detail.phtml?id=3540

    zie ook Vlaamse bronnen

    Een ‘bobijn’ is een (garen)klos. Het woord komt van het Franse ‘bobine’.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marc Peeters en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Aug 2021 03:05)

    👍
    253

    #13763

    cholera, kiezen tussen (de) pest en (de) ~

    zie kiezen tussen (de) pest en (de) cholera

    .

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Marc Peeters (29 Jul 2021 16:18)

    👍
    273

    #13764

    pest, kiezen tussen (de) ~ en (de) cholera

    zie kiezen tussen (de) pest en (de) cholera

    .

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Marc Peeters (19 Jul 2021 15:33)

    👍
    221

    #13765

    kiezen tussen (de) pest en (de) cholera

    kiezen tussen twee even ongunstige alternatieven

    Niet in Van Dale 2015 online
    In België een algemene uitdrukking, in Nederland minder bekend, wel begrepen, beschouwd als beeldend taalgebruik

    > Frans: ‘choisir entre la peste et le choléra’

    Banken moesten kiezen tussen pest en cholera (De Standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marc Peeters en laatst gewijzigd door de Bon (28 Jul 2021 16:57)

    👍
    262

    #13766

    pleute
    (zn. v. -n)

    Wij gebruiken het woord pleute enkel voor meisjes. Het wordt ook niet enkel in de Westhoek gebruikt maar ook in de regio Brugge en regio Roeselare. Het is een positieve en liefkozende omschrijving voor een “brokje energie”, een “spring-in ’t veld”, een kind waarbij je ogen op je rug moet hebben, een lieve vrouwelijke rakker.

    ’t Is een zeer lief kind, maar een indelikse pleute

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Patricia Claeys en laatst gewijzigd door de Bon (05 Aug 2021 20:20)

    👍
    214

    #13767

    koerscircuit
    (het)

    racebaan, wedstrijdparcours

    Vanherf wil dat zijn straat niet langer als ,het koerscircuit van Tongeren’ wordt aanzien. (het Nieuwsblad – http://www.nieuwsblad.be/cnt/gi1dcm4c)

    Kürt Rogiers boos nadat wielertoerist dochtertje bijna van de weg maait: “Een jaagpad is geen koerscircuit!” (Het Laatste Nieuws)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Marc Peeters (11 Aug 2021 19:46)

    👍
    231

    #13768

    alcopop
    (znw. de ~ m, ~s)

    zoet limonadeachtig drankje waar alcohol bijgemengd is (populair bij jongeren)

    NL: breezer (breezertje)

    Frankrijk blijft de belangrijkste exportmarkt voor Belgisch bier. Daarom willen de Belgische Brouwers, met de steun van minister van Financiën Geens, de nodige stappen nemen om Frankrijk aan te sporen dit te herbekijken. “Het kan niet zijn dat deze Belgische bieren, die geen link hebben met de zogenaamde ‘alcopops’, zwaarder belast zouden worden.” (DS)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door LeGrognard (11 Aug 2021 18:21)

    👍
    251

    #13769

    overuren doen
    (vaste woordverbinding)

    SN: overuren maken

    zie ook kloppen, overuren ~; overuren presteren

    vnw: overuren doen: overuren maken

    DS2015: geen standaardtaal

    De Jean doet geen overuren meer zolang als dat hij er niet voor betaald wordt.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Apr 2022 10:06)

    👍
    241

    #13770

    opdagen
    (ww. daagde op, opgedaagd)

    verschijnen, komen, deelnemen

    DS2015: in VL wordt het vervoegd, in NL enkel ‘komen opdagen’ (waarbij komen vervoegd wordt)

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2

    zie ook opgedaagd

    newsmonkey.be: Bizarre cijfers uit de Krim: 123 procent stemgerechtigden daagde op.

    nieuwsblad.be: Heel wat volk daagde op voor de stoet op zondag.

    gva.be: Ontevreden personeel daagt op op gemeenteraad

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Jul 2021 16:28)

    👍
    178

    #13771

    koord, aan één ~ trekken
    (uitdr.)

    de krachten bundelen, (zeel, aan hetzelfde ~ trekken)

    vnw: aan één/dezelfde koord trekken: samenspannen, in dezelfde zin handelen, één lijn trekken

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    ook: aan dezelfde koord trekken

    hln.be: We moeten aan één koord trekken om belangrijke projecten te realiseren, zoals de Spartacuslijnen en de Noord-Zuidverbinding.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 May 2023 06:52)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Jun 2023

    👍
    213

    #13772

    tutten
    (tutte, getut)

    Op een fopspeen (tut, tutter) zuigen.

    Zie ook: tut, tutter

    “Een tutje zorgt ervoor dat een kind doorgaans zonder morren en brullen slapen gaat, maar hoe leer je een kind het tutten af?”
    Website Het Laatste Nieuws, 17-08-2015

    9maand.be: Om 6.30u eens gaan kijken (dacht dat ze niet meer ademde ofzo) en madam had haar tutje zelf genomen blijkbaar want ze lag te tutten.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marc Peeters en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Aug 2021 14:01)

    👍
    245

    #13773

    pulleke
    (znw. 't o, ~s)

    truitje (dim. van pull)

    Ik heb het met Vanish wit gewassen maar het enige resultaat is dat het pulleke nog witter is dan het al was, op zich fantastisch alleen zie je de vlekjes nu nog beter, nondedju. (FemiStyle)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door de Bon (10 Aug 2021 19:02)

    👍
    190

    #13774

    vaderhuis
    (znw. het ~ o, ~zen)

    (overdrachtelijk) het ouderlijk huis, de thuisbasis
    behalve in bijbelse teksten (SN/NL) weinig gebruikt

    En ge wilt dus dat wij u uit de nood helpen,’ vatte Dinska Bronska samen toen ik haar mijn levensgroot probleem had uitgelegd. Ik kon niet anders dan ja zeggen.
    ‘Voor wat, hoort wat, natuurlijk’, zei Dinska Bronska.
    ‘Begrepen,’ sprak ik met gesmoorde stem, toen ik de condities voor een terugkeer naar het vaderhuis had aanhoord, ‘ge zet mij het mes wel op de keel.’ (Louis van Dievel)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door LeGrognard (04 Aug 2021 01:52)

    👍
    212

    #13775

    nood, iemand uit de ~ helpen
    (idioom)

    iemand uit de moeilijkheden halen
    NL: iemand uit de brand helpen

    Vlaamse jeugdhuizen: jongeren helpen elkaar uit de nood. (nva.be)

    Limburgers helpen koppel dat in auto woont uit de nood. (hbvl.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door LeGrognard (11 Aug 2021 05:12)

    👍
    247

    #13776

    resto
    (zn. m./o.; ~'s)

    studentenrestaurant

    niet in Van Dale 2015

    vergelijk met algemeen resto

    wikipedia: De Brug is een studentenrestaurant van de Universiteit Gent in de studentenbuurt van Gent. Het is het drukst bezochte en meest populaire studentenrestaurant van de UGent, en de enige “resto” van de universiteit waar studenten en medewerkers zowel ’s middags als ’s avonds kunnen komen eten.

    vilt.be: De Universiteit Gent doopt één van haar acht studentenrestaurants om tot ‘omgekeerde resto’. Van alle aangeboden maaltijden zal er slechts één niet-vegetarisch zijn.

    schamper.be: Dertien jaar geleden bezocht Schamper alle Vlaamse studentenresto’s om ze te vergelijken met de Gentse versie.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 00:33)

    👍
    195

    #13777

    boerenkot
    (zn. o.)

    faculteit voor bio-ingenieurs (universiteiten van Gent en Leuven)

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands studententaal
    Van Dale 2018 BE; stu­den­ten­taal fa­cul­teit voor bio-ingenieurswetenschappen

    zie ook verzamellemma koterij

    Erudimus qui custodient terrae fertilitatem
    Logo van de faculteit.

    ugent.be: Het enige strafbare waar we hen tot nu toe aan kunnen hebben linken, is de diefstal van een halve ton kunstmest uit een magazijn van het Boerenkot

    liedjevandedag.wordpress.com: Ik zat op kot in Gent. Dicht bij de Dunantlaan, want daar hadden de psychologen les. Maar ook het ‘Boerenkot’ was dichtbij.

    nieuwsblad.be: ,,Jawel, ik heb ook aan het boerenkot gezeten’’, stelde Kristof zich voor aan de minister. ,,Het verschil is dat ik de echte landbouwvakken gezien heb. Vakken die u als landbouwminister ook zou moeten kennen, zodat u weet en beseft waarover u spreekt, maar u hebt bosbouw gedaan.’’

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (02 Aug 2021 07:13)

    👍
    297

    #13778

    Boerenkrijg
    (begrip)

    wikipedia: Op 12 oktober 1798 kwam de Vlaamse en Brabantse boerenbevolking in opstand tegen de Franse bezetters, die de opstandelingen brigands (struikrovers) noemden. Het verzet had als leuze Voor Outer en Heerd (“voor altaar en haard”, dit betekent: “voor Kerk en gezin”). De Fransen hadden de Zuidelijke Nederlanden drie jaar voordien (1795) in handen gekregen, na een overwinning op het Zuid-Nederlandse leger van de Habsburgse keizer Frans II.

    In het dagelijkse taalgebruik ook wanneer het gaat om een conflict waarbij boeren betrokken zijn.

    marcderen.wordpress.com: Melk is goed voor elk" , een echte boerenkrijg anno 2009 is zich aan het afspelen . Gisteren bij het zien van het laatavond journaal ging ik dubbel van het lachen. Ze begonnen een Brussels plein te bespuiten met beer , het afvalproduct waar kracht in zit.

    deburen.eu: En juist nu Europa door een Boerenkrijg om Spaanse komkommers en Duitse sojascheuten uiteenvalt, juist nu zijn aardappelvelden, voor het eerst sinds Lodewijk XV, worden gemassacreerd door achterdochtig voetvolk, verschijnt daar aan de horizont der ware Elysische vlakten het oorloze Konijn van Fukushima.

    ugent.be/: Ook als het over Afrika gaat. “De strijd van de Hutus tegen de Tutsis”, wat wordt daarmee bedoeld? Een boerenkrijg? Ik geloof van niet. Ik denk: een genocide.

    ademloose.be: De strijd om de Lange Wapper begint almaar meer op een Boerenkrijg te lijken. Toch verdacht, die hitsigheid van het grote gelijk.

    demorgen.be: De boerenbetoging die op een boerenkrijg uitdraaide

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (28 Jul 2021 13:33)

    👍
    232

    #13779

    misdrijf
    (en. o.; misdrijven)

    juridisch: strafbaar feit (ongeacht de ernst)

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands

    in NL-SN is misdrijf volgens Van Dale enkel een strafbaar feit van ernstige aard

    wikipdia:
    In België worden de strafbare feiten “misdrijven” genoemd. Het Strafwetboek deelt de misdrijven in in drie categorieën:
    misdaden, waarop criminele straffen staan,
    wanbedrijven, waarop correctionele straffen staan,
    overtredingen, waarop politiestraffen staan.

    Nederland
    Misdrijven zijn ernstigere inbreuken op de rechtsorde en omvatten rechtstreekse inbreuken op andermans rechten (doodslag, diefstal, verkrachting), en inbreuken tegen de private (bankbreuk, jaarrekeningfraude, onttrekking goederen aan civiel beslag) of publieke (aanslag op de koning, belastingfraude, landverraad, terroristische activiteiten) rechtsorde.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (09 Aug 2021 05:04)

    👍
    220

    #13780

    huisbewaarder
    (zn. m.; ~s)

    conciërge

    vnw

    VD2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    In NL-SN is huisbewaarder iemand die tijdens afwezigheid in het huis komt wonen om het op te letten

    Huisbewaarder: Je zorgt voor gebouwen zoals bedrijven, scholen, woonruimtes, enz. , in overeenstemming met de wensen van gebruikers en huurders. Je onderhoudt de gemeenschappelijke ruimten (trappen, portalen, liften, enz.) en maakt ze schoon. Je voert herstellingen uit en knapt kleine klussen op (sloten, elektriciteit, loodgieterij, enz.). Je plaatst het vuilnis buiten. (vdab.be)

    Mr Willie", de huisbewaarder uit de Simpsons, moeten velen gedacht hebben, de norse meneer die de kinderen van het gras jaagt. (deredactie.be)

    De Vlaamse overheid plaatste namelijk een vacature voor de functie van huisbewaarder van het kasteel van Gaasbeek, deelgemeente van Lennik. (demorgen.be)

    De schilderijen werd gestolen uit een villa in Draguignan, toen de eigenaar met vakantie was. Donderdag ontdekte een huisbewaarder de diefstal. (vrt.be)

    Huisbewaarder Ludwig Van Belleghem schrok zich een hoedje toen hij een metalen pot uit de kasteelvijver haalde. (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Nov 2022 09:41)

    👍
    261

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.