Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #91 06 April 2025: sermoen

    sermoen
    (zn. o.: ~en)

    preek, uitvoerige verwijtende of belerende vermaning

    vnw:
    •preek, predikatie
    •vermaning, preek

    een sermoen geven, krijgen, …

    We willen hier echter geen uitgebreid sermoen geven over wat deze chemische stoffen allemaal in ons lichaam kunnen aanrichten en welke aandoeningen deze kunnen veroorzaken. Iedereen kent de gevolgenvan het roken. (1001tips.be)

    Dat weet ik al lang ! Hadt gij maar meer naar Elsje geluisterd. Doch ik zal u nu geen sermoen, geven. Ik heb wat beters. (idesetautres.be)

    Groen krijgt sermoen (standaard.be)

    Het is een sermoen tegen geweld, onverdraagzaamheid en hypocrisie, dat zijdelings ook het thema van vrouwelijke emancipatie bespeelt. (standaard.be)

    Egyptische ministers krijgen geregeld een sermoen over de bescherming van intellectueel eigendom van de Amerikaanse vertegenwoordigers in hun land. (mo.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 Mar 2025 07:13)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Apr 2025

    👍
    24

    #92 05 April 2025: schutsel

    schutsel
    (het ~ , ~s)

    omheining in hout, beton, kunststof

    vnw:
    •schot, tussenschot
    •kamerscherm
    •schutting, omheining

    znwb: Lichte, gewoonlijk losse of verplaatsbare wand: schut, (be)schot; ook: kamerscherm; – schutting, omheining.

    gwnt: Zuidn.

    Die schutsels van vroeger staan meestal allemaal scheef.

    Als het echt nodig is, wordt de wind tegengehouden met lage, houten schutsels (demorgen.be)

    “Er komen ook schutsels, diepere grachten en opvangbekkens om erosie tegen te gaan, want bij hevige regenval loopt de modder de woningen binnen.” (standaard.be)

    Ook samen spelen was onmogelijk aangezien er in het midden een schutsel stond om de jongens uit elkaar te houden. (hln.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Mar 2025 11:09)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Apr 2025

    👍
    355

    #93 04 April 2025: schutkring

    schutkring
    (de ~ (m.), -en)

    beschermende zone rondom een besmettingshaard

    ook: schutskring

    vnw: schut(s)kring: toezichtsgebied, bufferzone rond een besmettingshaard

    Schutkring of schutskring is standaardtaal in België. (Team Taaladvies)

    Rond het pluimveebedrijf, waar mogelijk de vogelpest is uitgebroken, is een schutkring van 10 kilometer ingesteld.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door leander11 en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Mar 2025 09:50)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Apr 2025

    👍
    280

    #94 03 April 2025: blaadje, op een goed, slecht ~ staan (bij)

    blaadje, op een goed, slecht ~ staan (bij)
    (uitdr.)

    (in Nederland zegt men) in een goed/kwaad blaadje staan bij iemand

    vnw: bij iemand op een goed blaadje staan: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    Zorg dat ge op een goed blaadje staat bij de baas. Als hij of zij niet aan uw kant staat, kunt ge het wel vergeten.

    Die pipo’s van de post staan tegenwoordig op een slecht blaadje bij mij.

    België staat op een goed blaadje dankzij het testcentrum Anima Researchcenter in Alken, waar meer dan 1.000 proefpersonen getest werden. (vrt.be)

    Allebei werden ze met de dood bedreigd door Iran. Maar helaas voor hen zijn ze ook op een slecht blaadje komen te staan bij Donald Trump. (vrt.be)

    Bovendien kwam Brugge op een slecht blaadje te staan bij de heersende Habsburgers omdat het zich arrogant opstelde. (demorgen.be)

    Wil je op een goed blaadje staan bij je baas, dan word je aangespoord om betere resultaten te halen dan je collega’s. (demorgen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (07 Mar 2025 09:23)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Apr 2025

    👍
    342

    #95 02 April 2025: schrik hebben

    schrik hebben
    (uitdr.)

    bang of angstig zijn, vrezen

    vnw: schrik hebben (van): bang zijn (voor)

    is standaardtaal in België

    Ik heb schrik voor mijn rijexamen.

    “De lafaards hebben schrik dat ze nog zwaarder gestraft zullen worden. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net

    Wie vreest dat daarmee de doos van Pandora wordt geopend, houdt ofwel van dramatische spanning of heeft schrik van de waarheid. (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Mar 2025 22:11)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Apr 2025

    👍
    338

    #96 01 April 2025: schriftvervalsing

    schriftvervalsing
    (de ~ (v.), ~en)

    valsheid in geschrifte

    vnw

    DS2015 standaardtaal

    Omdat hij beschuldigd werd van schriftvervalsing werd hij op non actief gesteld.

    Hilde Claes in verdenking van schriftvervalsing (deredactie.be)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Mar 2025 17:34)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Apr 2025

    👍
    229

    #97 31 March 2025: schoonbroer

    schoonbroer
    (de ~ (m.), -s)

    schoonbroer en zwager zijn synoniemen en standaardtaal, “maar schoonbroer wordt hoofdzakelijk in België gebruikt, terwijl zwager vooral in Nederland gangbaar is.” (website taalunie)

    vnw: zwager

    uitspraak: klik op het pijltje

    < naar het voorbeeld van Frans ‘beau-frère’; beau was een term van hoffelijkheid en affectie

    zie ook verzamellemma mensen

    Daarom vind ik dat “schoonbroer” een plaatsje verdient in dit woordenboek.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (04 Mar 2025 07:22)
    Dit woord was woord van de dag op 31 Mar 2025

    👍
    306

    #98 30 March 2025: het leven is aan de rappen

    het leven is aan de rappen
    (uitdr.)

    als je iets wil bereiken moet je rap handelen

    Het leven is aan de rappen! Als je snel genoeg bent, stuurt onze ticketmanager een gratis ticket voor de persconferentie jouw richting uit! (filmfestival.be)

    Koen was je te vlug af. Hij had de site al een dagje eerder meegedeeld. :-) Het leven is aan de rappen. ;-). Filip. (mechelenblogt.be)

    Wij zijn aan de deur gaan staan om iedereen te melden dat het al verkocht was, jammer maar het leven is aan de rappen. (forum.zappy.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 04:44)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Mar 2025

    👍
    189

    #99 29 March 2025: schok, op ~ zijn

    schok, op ~ zijn
    (uitdr.)

    op stap zijn, op de baan, op weg zijn van huis, op uitstap zijn

    vnw: op schok gaan/zijn: aan de zwier gaan/zijn

    zie ook: voyage, op ~ gaan,
    radaille, op ~ zijn,
    bratsen

    vergelijk: trot, op ~ zijn

    We zijn weer eens op schok.

    “Kendall Jenner op schok met 2 vriendinnen en transparant topje” (hln.be)

    Als ge al ’nen helen dag op schok zijt, dan zult ge wel blij zijn met een zitje en een pintje.

    Ze gaat op schok met Paul Herijgers en de tafelgasten en volgt het programma ook achter de schermen. (vrt.be)

    Kandidates Miss België op schok met Herman De Croo in Kamer en Senaat (demorgen.be)

    Vier dagen gaat Lybaert op schok met zijn gasten. Alles doen ze in en naast de bus. (standaard.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door pieternelleke en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Mar 2025 11:47)
    Dit woord was woord van de dag op 29 Mar 2025

    👍
    414

    #100 28 March 2025: zwijgakkoord

    zwijgakkoord
    (zn. o.; ~en)

    politiek: afspraak binnen de meerderheid om geen wetsvoorstellen (of voorstellen van decreet voor het Vlaamse niveau) of resoluties in het parlement in te dienen zonder voorafgaand akkoord van die meerderheid

    Dat zogenaamde zwijgakkoord is afgesproken tussen de coalitiepartners CD&V, N-VA en Open Vld bij de vorming van de Vlaamse regering en moet de parlementsleden van de meerderheid in de pas doen lopen, zo schrijft De Tijd vandaag. (demorgen – 2021)

    “Het fraude-akkoord tussen VLD en sp.a is een samenwerkingsakkoord, geen zwijgakkoord”, zegt Vandermaelen. (gva.be – 2005)

    Voor het Vlaams Parlement komt daarbij dat we onder het juk van een verfoeilijk zwijgakkoord moeten werken. Dat zwijgakkoord zegt dat je als lid van het parlement geen voorstellen kan indienen zonder akkoord van alle partijen van de meerderheid. (bartcaron.be – 2006)

    De Vlaamse meerderheidspartijen N-VA, Vooruit en CD&V maken een einde aan het zwijgakkoord. Dat vernam Knack. Concreet zullen parlementsleden hun voorstellen niet langer vooraf moeten aftoetsen bij elkaar. (hln.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Feb 2025 08:37)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Mar 2025

    👍
    15

    #101 27 March 2025: schepenambt

    schepenambt
    (zn. o.; ~en)

    het ambt van een schepen

    Vijf jaar wachten op schepenambt (Brakel) – Het Nieuwsblad

    Ahmed El Ktibi wil schepenambt niet delen met Smet | BRUZZ

    Schepen Geladé gaf job op voor zijn schepenambt (hln.be)

    ‘Er is inderdaad nooit over een schepenambt voor Mayeur gesproken’, herhaalde hij op Radio 1. (tijd.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (15 Jul 2021 07:54)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Mar 2025

    👍
    115

    #102 26 March 2025: schelp, uit zijn ~ komen

    schelp, uit zijn ~ komen
    (uitdr.)

    tevoorschijn komen (ook fig.), aktief worden, zijn mening te kennen geven, …

    vnw: uit zijn schelp komen/kruipen: naar buiten komen, te voorschijn komen, actie ondernemen, spraakzaam worden

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    SN: uit zijn schulp komen

    vgl. schelp, in zijn ~ kruipen

    Na de serie buizen het eerste semester is onze Jeroen eindelijk uit zijn schelp gekomen. Zijn rapporten gaan in stijgende lijn.

    Beveren kwam nu toch wat meer uit zijn schelp. Merlier had een goede redding in huis toen Dissa alleen voor hem opdook. (standaard.be)

    Gebalde en krachtige nummers ook. Vooral gitarist Adrian Smith komt uit zijn schelp en ontpopt zich tot een begenadigd songschrijver. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (25 Feb 2025 07:02)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Mar 2025

    👍
    305

    #103 25 March 2025: schacht

    schacht
    (de ~ (m.), ~en)

    bleu, pas opgeroepen soldaat, nieuweling
    vr.: schachtin

    vnw: eerstejaarsstudent, rekruut, groentje, nieuweling

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1

    NL: groentje

    > Vlaamse soldatentaal

    De schachten kregen hun eerste opleiding in een opleidingscentrum alvorens naar hun eenheid gestuurd te worden.

    Terwijl die arme schachten aan ’t patatten jassen zijn,
    vergeten wij den troep en de droevige dagen;
    en roepen allen gelijk: “smeerlappen, ge zijt ons kwijt!”
    (jassen, patatten ~)

    > andere betekenis van schacht

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Flipper en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Feb 2025 07:04)
    Dit woord was woord van de dag op 25 Mar 2025

    👍
    355

    #104 24 March 2025: schabouwelijk

    schabouwelijk
    (bn. bw.)

    vreselijk, afschuwelijk, verschrikkelijk lelijk

    vnw: vreselijk, jammerlijk, slecht

    VD2014 online: Belgisch-Nederlands
    1567) van Zuid-Vlaams schabouw: met de molenwieken in kruisstand
    < Fr.: escabeau (trapje)
    > Lat.: scabellum (bankje, ladder), omdat de molenwieken lijken op een ladder

    DS2015 standaardtaal

    Een offerte van een Nederlands bedrijf is opgesteld in schabouwelijk Frans. (DeMorgen.be)

    Zo schabouwelijk slecht en koud het vorige week was, zo gezellig warm was het vandaag in de eerste lentezon.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Feb 2025 07:02)
    Dit woord was woord van de dag op 24 Mar 2025

    👍
    225

    #105 23 March 2025: fout, in ~ zijn

    fout, in ~ zijn
    (uitdr.)

    schuld hebben, schuldig zijn (i.h.b. i.v.m. een verkeersongeluk)

    < Frans: être en faute

    vnw: in fout zijn: schuld hebben, fout zijn

    http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1042/: In België komt soms ook ‘in fout zijn’ voor. Deze wending wordt niet als standaardtaal beschouwd.

    Van Dale 2012 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)

    ook: in de fout zijn, in `t fout zijn

    zie fout

    De Jean heeft een accident gedaan, gelukkig was er alleen blikschade en was em niet in fout.

    Gisteren heeft de Jean weeral een accident gedaan en deze keer was em in ’t fout. Het gaat hem geld kosten.

    Hij blies positief, was niet vergezeld van een begeleider en was in fout in verband met de toegelaten rijuren. (standaard.be)
    De vrouw ligt in coma in het ziekenhuis, de discussie woedt intussen volop: wie was in fout? (standaard.be)
    Ouders die hun kinderen van 14, 15 jaar alcohol laten drinken, zijn in fout. (standaard.be)
    enz.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Sep 2022 06:23)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Mar 2025

    👍
    325

    #106 22 March 2025: sant in eigen land zijn

    sant in eigen land zijn
    (uitdr.)

    in de eigen omgeving niet gewaardeerd worden

    vnw: niemand is sant in eigen land/geen sant in eigen land: een profeet wordt in zijn eigen land niet geëerd, iemand die een buitengewone prestatie heeft geleverd wordt in zijn omgeving dikwijls niet erkend

    Van Dale 2020 online: BE: nie­mand is sant in ei­gen land, geen sant in ei­gen land zijn

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 5

    sant = sint

    etymologiebank.nl: Belg.

    Hij is wereldberoemd, maar niemand kent hem hier. Ja, zo gaat dat, hij is gene sant in eigen land.

    Rubens, Bruegel en Van Eyck zijn internationaal bekend, maar geen sant in eigen land. Zo blijkt uit een studie. (vrt.be)

    Olivier Rochus is momenteel sant in eigen land. Of toch zeker in Bergen (demorgen.be)

    De jury van de ‘Sant in eigen land’-prijs toerde dinsdag door Dendermonde, op zoek naar de beste bedrijven en de bedrijven met het beste project (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Feb 2025 15:55)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Mar 2025

    👍
    356

    #107 21 March 2025: samentroepen

    samentroepen
    (ww. troepte samen, samengetroept )

    samenkomen, samenscholen, bij elkaar komen

    vnw: samendrommen

    VD2016 online: BE

    anw: (vooral) in België

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    zie ook samentroeping

    Een dertigtal pop- en rockzangers en -zangeressen zijn vandaag samengetroept in een studio in Londen om een nieuwe Band Aid single op te nemen. (VRT, nieuws)

    Met zijn allen bleven ze ook op een kluitje samentroepen toen lange voorstopper De Boeck, als in de eerste de beste caféploeg, in de vuurlinie werd gejaagd. Bron: ANW

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Feb 2025 13:20)
    Dit woord was woord van de dag op 21 Mar 2025

    👍
    229

    #108 20 March 2025: sakkeren

    sakkeren
    (ww. sakkerde, gesakkerd)

    vloeken, foeteren, mopperen

    vnw:
    •vloeken
    •mopperen, foeteren

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6

    Van Dale 2017 online: BE
    DS2015 standaardtaal

    zie ook sakkeraar

    < Frans sacrer = wijden, (ver)vloeken < Latijn sacer, ~cri

    afleiding: sakkers(e) (bijv.nw.) vervloekt(e)

    andere bastaardvloeken:

    sakkerloot (sacra lotio- heilige doop),
    sakkerdju (sacredieu – heilige god)
    sapristi (verbastering van sacristie)

    Ik heb al gesakkerd op die sakkerse deugniet. Sapperloot!

    Real en Courtois sakkeren na bedenkelijke strafschop (hln.be)

    Hebt u de voorbije weken zitten sakkeren op het klokje van uw microgolfoven of op uw wekkerradio, omdat het de tijd niet correct weergaf? (vrt.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Feb 2025 10:35)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Mar 2025

    👍
    373

    #109 19 March 2025: rustpensioen

    rustpensioen
    (zn. o.; ~en)

    pensioen dat men op de pensioengerechtigde leeftijd krijgt

    vnw: (bnl.) ouderdomspensioen

    VD2017 online: BE
    SN-NL: ouderdomspensioen

    vgl. rust, op ~

    Uw rustpensioen is het inkomen waarop u recht hebt na pensionering, op basis van de wettelijke bijdragen die u in de loop van uw carrière gedaan hebt. (aginsurance.be)

    Wat is eigenlijk het verschil tussen brugpensioen, vervroegd pensioen, rustpensioen en overlevingspensioen? (seniorennet.be)

    Als het van sommige politiekers afhangt dan wordt het rustpensioen binnenkort pas vanaf 97 jaar toegekend. Als ge kunt asemen, kunt ge werken ook is hun redenering.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Feb 2025 10:10)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Mar 2025

    👍
    151

    #110 18 March 2025: ruiven

    ruiven
    (ww., ruifde, heeft geruifd)

    de oude pluimen of haren verliezen, ruien

    vnw: ruien, van veren of haren wisselen

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: ruiven: Het in Zuid-Nederlands van ouds gebruikelijke woord voor het in Noord-Nederland gebezigde Ruien. Bij Plantijn (1573) en Kiliaan zoekt men ruyden of ruyen tevergeefs; men vindt daar ruyven, dat nog in Zuid-Nederland bekend is. Oorsprong onbekend.

    Van Dale online: (gewestelijk), ruien

    West-Vlaanderen: muiten

    Als onze kippen ruiven leggen ze geen eieren.

    “De konijnen waren aan het ruiven, als je die vastpakt verliezen ze veel haren. (vrt.be)

    De kat ruift en ik krijg een vriendschapsverzoek van een man die DEWAERHEID heet. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Feb 2025 20:58)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Mar 2025

    👍
    357

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.