Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #871 21 February 2023: autostop doen

    autostop doen
    (uitdr.)

    liften, autostoppen

    gratis Van Dale online:
    au·to·stop (de; m) (België)
    1 autostop doen: liften

    zie ook autostop; autostopper

    Ze hakten de knoop door, deden autostop tot Leglise (ver buiten hun normale route) en stapten vandaar terug (roodbaard.be)

    We doen autostop: twee australische touristen nemen ons mee. (rioclaro.be)

    Het slachtoffer, een 51-jarige man uit Sint-Gillis, was in het centrum van Brussel op stap en had autostop gedaan om naar huis terug te keren. (nieuwsblad.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 Aug 2021 12:59)
    Dit woord was woord van de dag op 21 Feb 2023

    👍
    57

    #872 20 February 2023: kuis

    kuis
    (zn. m. geen mv.)

    schoonmaak, poetswerk
    zie ook kuis, grote ~

    vnw

    Van Dale 2016 online: BE

    vgl. opkuis

    Kunt ge Uw kamer niet eens kuisen?
    De grote kuis komt er aan!

    Ik heb vanmorgen mijne kuis gedaan. ’t Is weer proper voor een week.

    > andere betekenis van kuis

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Jun 2023 06:50)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Feb 2023

    👍
    363

    #873 19 February 2023: jonkheid

    jonkheid
    (de ~, vrouw. zelfst. nw. )

    1. jonkheid (de ~ (v.), geen meervoud
    jonge mensen als een groep beschouwd, jeugd, het jong zijn
    (Gans Vlaanderen)

    vnw: rijpere jeugd

    2. jonkheid (de ~ (v.), jonkheden)
    mannelijke of vrouwelijke vrijgezel op leeftijd (Vlaamse Ardennen)
    jongeheer, een oudere ongehuwde man (ouderske jonkheid) (Leiestreek)

    zie ook verzamellemma mensen

    1) Popmuziek is eerder iets voor de jonkheid.

    Ik dacht het wordt tijd
    da’k mijn wijsheid verspreid
    voor ’t algemeen profijt van de jonkheid
    (liedjestekst Urbanus)

    Tijdens zijn jonkheid heeft hij wel dwazigheden begaan.

    2) Onze buurman, de jonkheid, is ongehuwd en binnenkort viert hij zijn 50ste verjaardag.

    Wie is die jonkheid daar? Oh, dat is tante Emma, de zuster van mijn moeder!

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Feb 2023 08:39)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Feb 2023

    👍
    240

    #874 18 February 2023: onderschriften

    onderschriften
    (mv.)

    ondertitels

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen, enkel meervoud

    Ik denk dat ik een nieuwe bril nodig heb, ik kan de onderschriften op tv niet meer goed lezen.

    Waarom ondertitelen VRT en RTBF ‘1985’ niet met tweetalige onderschriften? (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Jan 2023 09:35)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Feb 2023

    👍
    292

    #875 17 February 2023: scheenlap

    scheenlap
    (de ~ (m.), ~pen)

    scheenbeschermer o.a. bij voetbal

    Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen

    Ik moet morgen gaan sjotten en ik vind mijn scheenlappen niet.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 09:42)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Feb 2023

    👍
    358

    #876 16 February 2023: Jefke Pierlala

    Jefke Pierlala
    (uitdr.)

    verwijzing naar een onbenoemde manspersoon (bv. de eerste de beste) meestal met een negatieve connotatie

    zie ook pierlala

    depaddock.eu: natuurlijk, die “exception” kan betekenen dat Jefke Pierlala ook een superlicentie kan krijgen, als hij op een goed blaadje staat bij Mosley…

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (04 Aug 2021 04:51)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Feb 2023

    👍
    269

    #877 15 February 2023: venstertablet

    venstertablet
    (zn. o.; ~ten)

    vensterbank, vensterblad

    Van Dale 2018 online: BE

    De ramen zijn geplaatst en nu moeten we de venstertabletten opmeten. Dit moest best gebeuren voor de bezetter komt. (livios.be)

    Ceralith NV heeft voor u de mooiste venstertabletten in Belgisch hardsteen. Steeds op voorraad en scherp geprijsd! (ceralith.be)

    “An viel door het raam. Tijdens het poetsen. Zag je die emmer en de schoonmaakproducten niet, die op het venstertablet stonden?” (De man die niet van vrouwen hield – Jos Pierreux)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (05 Aug 2021 15:13)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Feb 2023

    👍
    146

    #878 14 February 2023: Vlaamse kop

    Vlaamse kop
    (begrip)

    een soort gordijnband
    een dubbele plooi of vlinderplooi

    Gordijn met vlaamse kop voor dressing – Facebook

    Een dubbele plooi wordt ook wel vlinderplooi of Vlaamse kop genoemd. (bmfabrics.com)

    Afwerking in wave, vlaamse kop of zeilringen. (decorosseel.be)

    U kan kiezen voor een standaardafwerking zonder meerprijs, (enkel plooilint) of een luxueuze ingestikte plooi (Vlaamse kop). (id-interieur.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (31 Mar 2025 10:53)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Feb 2023

    👍
    25

    #879 13 February 2023: onderhoudspremie

    onderhoudspremie
    (zn. v.; ~s)

    subsidie voor het onderhoud van een beschermde gebouwen, erfgoed, …

    Van Dale online 2020: BE

    Livios gaat in dit artikel dieper in op de mogelijkheden om voor beschermde monumenten een onderhoudspremie te krijgen wanneer zij bepaalde werken uitvoeren aan dit beschermd monument of aan het interieur. (livios.be)

    Voor het onderhoud, het herstellen, het restaureren of instandhouden van beschermde monumenten kan een premie aangevraagd worden bij de cel Ruimte en Erfgoed. (sint-truiden.be)

    In 1993 voerde de Vlaamse overheid de onderhoudspremie voor beschermde monumenten in. (monumentenwacht.be)

    De aanvraag voor de onderhoudspremie van het VW is ingediend. ;)

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (24 Jul 2021 10:01)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Feb 2023

    👍
    43

    #880 12 February 2023: pedalen, de ~ verliezen

    pedalen, de ~ verliezen

    niet meer weten wat te doen, het noorden kwijt zijn, radeloos zijn

    ook pedalen, de ~ kwijt zijn

    vnw: de pedalen kwijt zijn/verliezen: in de war zijn

    Van Dale 2020 online: BE

    Alcoholcharter doet burgemeester de pedalen verliezen! (hoeilander.be)

    Eén man, 533 kinderen… Je zou voor minder de pedalen verliezen. (facebook)

    Scheidsrechter verliest de pedalen tijdens wedstrijd U14 KSV Roeselare -R.Antwerp FC (kw.be)

    Minister van Leefmilieu Joke Schauvliege verloor de pedalen, begon te doddelen, vertelde Trumpiaanse nonsens en moest opstappen. (apache.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Oct 2024 09:17)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Feb 2023

    👍
    40

    #881 11 February 2023: schreien

    schreien
    (ww. schreide, geschreid)

    wenen, bleiten, krijsen, schreemen/schremen/schreeuwen, huilen

    wordt in NL beschouwd als formeel tot archaïsch, maar is zoals vele andere in VL een doodnormaal woord

    Da kindjen is daar nu al gans den tijd aan ’t schreien omda ze heure lekstok op de grond ee laten vallen. ’k Zou ze der ne nieuwe geven gewoon voor van ’t lawijt af te zijn.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door geef mij een high five (03 May 2025 18:06)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Feb 2023

    👍
    86

    #882 10 February 2023: duivelshaar

    duivelshaar
    (zn. o.; ~haren)

    eerste baardhaar, dons van een jonge vogel

    gwnt: Zuidn.

    vnw:
    •dons van jonge vogels, nesthaar
    •eerste baardhaar

    Zij telden de eieren, zagen de jonge duiven groeien, hun duivelshaar verliezen, rekenden uit hoeveel een doghond verorberen kan, stelden belang in de … (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)

    - Wanneer ik donker ben en blind
    En loop van hot naar haar,
    Zegt Vader Abt: jij bent mijn kind
    Maar hebt nog duivelshaar…
    (Jacques Schreurs, Kleine liederen van dood en leven)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Nov 2024 12:01)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Feb 2023

    👍
    6

    #883 09 February 2023: leerling, de beste ~ van de klas

    leerling, de beste ~ van de klas
    (uitdr.)

    - Degene die het best presteert op een bepaald terrein. Het gaat meestal over een land, regio, bedrijf, groep, e.d.
    - de primus

    in Nederland: het beste jongetje van de klas

    “Voka noemt Zutendaal expliciet als beste leerling van de klas omdat de gemeente als enige de belastingdruk verlaagde via de opcentiemen.” zvp-zutendaal.be

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 03:46)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Feb 2023

    👍
    217

    #884 08 February 2023: een ~tal meter, liter, kilo, enz.

    een ~tal meter, liter, kilo, enz.
    (grammatica)

    “een tiental centimeter of een tiental centimeters. In België komt de enkelvoudsvorm vaker voor, in Nederland de meervoudsvorm.( … ) Na woorden op ~tal komen zowel de enkelvouds- als de meervoudsvorm in de praktijk in het hele taalgebied voor, maar de enkelvoudsvorm wordt vooral in België gebruikt en de meervoudsvorm vooral in Nederland.” (taaladvies.net)

    Een tiental liter werd bij huiszoekingen in beslag genomen. (standaard.be)

    De wagen kwam neer in de berm, een vijftal meter lager. (hln.be)

    In Urrugne, aan de Frans-Spaanse grens, is gisteren een honderdtal kilo cannabishars in beslag genomen. (demorgen.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (31 Jul 2021 21:18)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Feb 2023

    👍
    63

    #885 07 February 2023: loodgieter

    loodgieter
    (z.nw. de ~ (m) ~s)

    term voor een politicus die met veel kunst en vliegwerk (en sang froid) moeilijke politieke puzzels oplost en zodoende compromissen bewerkstelligt
    NL: olieman

    Van Dale 2016 online: BE: po­li­ti­cus die be­dre­ven is in het tot stand bren­gen van com­pro­mis­sen

    zie ook: Belgisch compromis en compromis à la belge

    vgl. loodgieterij

    Ze houden zich van nature in de coulissen op. Dealmakers, die de grote woorden schuwen en rustige vastheid als motto hanteren. Loodgieters die in de luwte aan compromissen sleutelen. Op en top Belgen. Bron: deredactie.be

    “Hopelijk kunnen we rekenen op competente loodgieters die, zoals Jean-Luc Dehaene, erin slagen akkoorden te maken”, zei Justaert.

    De loodgieter, werd hij genoemd, maar vandaag beschouwt Dehaene die bijnaam veeleer als een eretitel. (HLN)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Jan 2023 06:55)
    Dit woord was woord van de dag op 07 Feb 2023

    👍
    261

    #886 06 February 2023: het zijn zotten die werken

    het zijn zotten die werken
    (uitdr.)

    smalend liever lui dan moe

    ’t Zijn zotten die werken bij deez weer.

    Kempische volkszanger Juul Kabas onverwacht overleden, vooral bekend van “’t Zijn zotten die werken” (vrt.be)

    Halftijds werken verdient evenveel als voltijds (…) Zoals het spreekwoord zegt: ‘t zijn zotten die werken.’ (nieuwsblad.be)

    Hou die pyjamabroek dus nog even aan, leg je poten omhoog en blijf lekker tot na de middag in je nest liggen. Het zijn immers de zotten die werken. (trotop.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (18 Jul 2022 10:33)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Feb 2023

    👍
    7

    #887 05 February 2023: half, en ~

    half, en ~
    (uitdr.)

    DS2015 drie maand en half: geen standaardtaal
    SN-NL: drie en een halve maand

    dus:
    VL: twee euro en half = SN-NL: twee en een halve euro
    VL: vier kilo en half = SN-NL: vier en een halve kilo
    enz.

    vgl. ook en half, één ~

    … bakken en in de koelcellen plaatsen, puree maken en op smaak brengen met een berg boter van twee kilo en half en een serieuze snuf zout. (standaard.be)

    “Het is drie bij twee meter en half groot en is 17.000 euro waard.” (standaard.be)

    …hun grond is een meter a een meter en half opgehoogd tegenover onze grond (livios.be)

    Zijn broertje woog bij de geboort 3 kilo en half en weegt nu op 8 maand juist 7 kilo. (mamaforum.libelle.be)

    Drie jonge Albanezen hebben gevangenisstraffen tot drie jaar en half gekregen voor de verkrachting van een meisje van 14 uit Zwijndrecht. (vrt.be)

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Jul 2021 17:03)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Feb 2023

    👍
    65

    #888 04 February 2023: si en la

    si en la
    (uitdr.)

    en dit en dat, en andere zaken;
    ‘met veel si en la’ betekent met veel (overtollige) uitleg en details
    < waarschijnlijk van het Fr.: et ceci et cela

    “Ge zegt na, hoe kan ne gast da blijven lappen?
    die krijgt toch ook wel is control en si en la …” De Strangers

    Ze heeft het me allemaal verteld, met veel si en la.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (05 Oct 2021 22:59)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Feb 2023

    👍
    363

    #889 03 February 2023: ereconsul

    ereconsul
    (zn. m.; ~s)

    onbetaald consul

    SN-NL: honorair consul

    vnw

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 4

    vgl. ereconsulaat

    Wat de grote geopolitieke krachten voorhebben, weet niemand”, vertelt de ereconsul. (nieuwsblad.be)

    Een ereconsul is iemand die woont in en de nationaliteit heeft van het land waar het consulaat is gevestigd. (nieuwsblad.be)

    Ambassadeur Sleeuwagen loofde de beschikbaarheid en toewijding van de heer Toyoda als ereconsul om Belgische burgers en bedrijven bij te staan.(japan.diplomatie.belgium.be)

    De Oostendse advocate Caroline Vanwynsberghe (52) is aangesteld als ereconsul van Italië voor de provincie West-Vlaanderen. (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Jul 2022 07:22)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Feb 2023

    👍
    4

    #890 02 February 2023: volheid van bevoegdheid

    volheid van bevoegdheid
    (begrip)

    politiek: de volledige bevoegdheid van een regering (in tegenstelling tot een regering in lopende zaken die een beperkte bevoegdheid heeft); ook volledige bevoegdheid van een regio over een aantal domeinen
    juridisch: een rechtbank die alle bevoegdheden heeft (in tegenstelling tot rechtbanken met een beperkte bevoegdheid, bv. een arbeidsrechtbank)

    googels in .NL hebben betrekking op .BE

    “Regering met volheid van bevoegdheden is nu nodig” (hln.be)

    Yves Leterme (CD&V) was toen zelfs langer eerste minister in lopende zaken dan die van een regering met volheid van bevoegdheden. (knack.be)

    Minister-president Jan Jambon aan vooravond van 11 juli: “Dringend volheid van bevoegdheid nodig voor deelstaten” (vrt.be)

    De rechtbank van eerste aanleg heeft volheid van bevoegdheid. Dit betekent dat de rechtbank bevoegd is om kennis te nemen van alle zaken, tenzij die tot de exclusieve bevoegdheid van een andere rechtbank zouden behoren. (rechtswijzer.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Jul 2023 09:58)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Feb 2023

    👍
    81

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.