Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
SN-NL: bevolkingsgroei
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: ; Vlaamsheid: 7
Door de verschillen in bevolkingsaangroei zal de wereld in 2100 ook niet meer alleen gedomineerd worden door China en de VS, verwachten de onderzoekers, maar ook door India en Nigeria (zie verder). (vrt.be)
Dat blijkt uit een vooruitzicht van het Planbureau over de bevolkingsaangroei. (standaard.be)
In Brugge daarentegen zal de bevolkingsaangroei, van amper 0,3 procent, nauwelijks voelbaar zijn. (nieuwsblad.be)
SN-NL: voor de galerij
voor de show, om iets te doen uitschijnen
zie ook galerie
“Om het met uw voorzitter te zeggen: ‘Show me the money.’ Toon met cijfers dat u het goed meent met cultuur. De rest is voor de galerie.” (tijd.be)
’t Is voor de galerie dat ze werken die mannen; anders ware ’t kartel naar de maan. (tenmandere.be)
maar voor de galerie van hun leden voerden ze een vertoning op van (gematigd) verzet. (pallieterke.advn.be)
trui (of sweater) met kap
NL: hoodie < Engels: hoodie/hoody
> verzamellemma kledij
Welk kind draagt er vandaag de dag niet graag een coole kaptrui? Vanaf nu maak je ze zelf. (stoffenheide.be)
Het machtigste communicatienetwerk uit de geschiedenis aansturen is wat veel voor één man in een kaptrui. (VRT)
plagerige of kinderlijke benaming voor een dief, afgeleid van pikken.
ook: pikkedief
zie ook ww. pikkedieven
Gij se pikkendief, blijft van mijn snoepkes af!
Blijkbaar hadden de pikkendieven een serieus accident gedaan met hun oneerlijk verkregen aanwinst, want de Tudor zat flink in de kreukels.(p-magazine.be)
vnw: verhinderd zijn
Ik heb kaartjes voor een evenement dat op meerdere dagen geprogrammeerd staat. Ik ben belet op de dag waarvoor ik tickets kocht. (ticketmaster.be)
Ondervoorzitter José Nerinckx ondertekende deze namens de Confrérie (voorzitter Johan Vencken was belet vanwege familieverplichtingen). (persinfo.org)
rondleiding
standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
antoniem: ongeleid bezoek
We zijn naar de steenkoolmijnen in Waterschei geweest voor een geleid bezoek. Het was heel interessant.
Voetbal: 5-0
Minivoetbal: 10-0
Basketbal: 20-0
Volleybal:3-0
Hockey: 5-0
taaladvies: Forfait komt in de standaardtaal in België ook voor in samenstellingen als forfaitcijfers, forfaitscore en forfaitzege.
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie ook forfait
Standard droogt Borgworm af met forfaitscore in eerste oefenmatch (sporza.be)
De hevige sneeuwval heeft voor moeilijke wedstrijden gezorgd in de JPL, maar mogelijk ook voor enkele forfaitscores. (voetbalprimeur.be)
Die werd toen stilgelegd door een stroompanne. Dat betekent dat Union het duel wint met 0-5 forfaitscore. (radio2.be)
Ook de Vlaming heeft al eens last van kwaaltjes allerhande, maar zowel voor de aandoeningen als voor de remedies verschilt zijn taalgebruik van het Nederlands. Overigens put de Vlaming, in tegenstelling tot de Nederlander, zijn scheldarsenaal helemaal niet uit ziektes. In dit lemma bewaren we een overzicht van allerlei Vlaamse terminologie gelieerd aan de gezondheidszorg.
aandoeningen:
abces
afgang
albumine
angine
angine de poitrine
appelsienhuid
appelsienvel
appendicite, appendicitis
attak
bassen
bleinen
bommaziekte
buikstorm
brand
bronchite
cellulite
crise
deshydratatie
dikoor
draaien
draaiing
een zuur maag
flebit
fleuris
geel
geestesgestoord
geraaktheid
griepig
hyperkinetisch
jeugdbrand
kerkhofblommen
kettingziekte
kiekeborst
kiekhoest
klem
klierkoorts
knikkebolziekte
krab
kuskesziekte
nevenverschijnsel
notarisziekte
ondervlogen
pellekes
plekken
’t pootje
rattenziekte
rematis
reumatisme
rodehond
sciatique
sinusite
slaptitude
slepende ziekte
speen
stekkebenen
surinfectie
tic nerveux
vallende ziekte
valling
vriesblaar
vuil ziekte
wateroog
weeroog
zona
onechte aandoeningen:
hypo
jupilitis
manzjenieziekte
Sinte-Medunkt
vanbrustum
het menselijk lichaam:
aberniks
achillespees
afhangers
billen
dikke teen
haar
het hert
kaaken
karuur
kas
knoesels
kop
maaltanden
middenvinger
poep
staartbeen
vel
wervelzuil
wijsheidstanden
uitdrukkingen:
aan de ribben (blijven) plakken, kleven
adem, op zijn ~ trappen
afbijten, iemand de kop afbijten
afgaan, plat ~
hals, aan de ~ laten komen
maag, (zwaar) op zijn ~ liggen
maag, voor zijn of haar ~ leven
maag, zijn ~ laten keren
gezondheidsverlening:
adviserend geneesheer
ambulancier
arbeidsgeneesheer
baxter
cocoonvaccinatie
collocatie
dokteres
dokter van wacht
dokteur
doktoor
gasthuis
Geel
Geneeskunde voor het Volk
geneesmiddel, wit ~
generisch geneesmiddel
gipsplaaster
Het Vlaamse Kruis
honderd
hoorcentrum
hoortest
hospitaal
hospitalisatie
huisapotheker
huisartsenwachtpost
intensieve
intensieve zorgen
internering
keelwisser
kinderbed
kine
kinesist
kinesitherapeut
kinesietherapie
kliniek
materniteit
medicijnen
militair geneesheer
moederhuis
mug
neuswisser
nko-arts
O.K.
omnipracticus
operatiekwartier
palliatieve
pikuur
plaaster
plaasterspecialist(e)
plakker
plomberen
podoloog
professor
recupereren
senologie
sparadrap
spoed
spoedarts
spoeddienst
spoedpersoneel
sportkinesist
suppo
tandplaaster
tantist
tensoplast
urgentiearts
valse tanden
vals gebit
vloed
wasdom
windel
witte schort
witte sector
zorgen
zorgkundige
zothuis
documenten:
derdebetaler
dixitattest
doktersbriefje
gmd
klevertje
maagdelijkheidsattest
remgeld
sis-kaart
ziekenbrief
uitdrukkingen:
aangemaakt zijn met
allergisch aan, allergisch tegen zijn
beterhand, aan de ~ zijn
in het kinderbed blijven
klot, van zijne ~ vallen
laste, ten ~ van de patiënt
losbreken
mensen, het zit onder de ~
vallen, van zijnzelve ~
sus, van zijne ~ draaien
wacht, van ~ zijn
ziek vallen
ziek vieren
varia:
aangeladen
aerosollen
amandelen trekken
arbeidsonbekwaam
Bednet
berechten
b-fast
center
compensatiekas
corona (voorvoegsel samenstellingen)
disponibiliteit
gezondheidsfactuur
griepcommissaris
hospitalisatieverzekering
kiwimodel
maaggevoel
maagriem
maandstonden
medische bijpremie
mutualiteit
noodnummer
orde van artsen
orde van geneesheren
pyjamadag
regels
Riziv
sanitair
systeem
uitnemen
voos
werkonbekwaam
wetsdokter
wetsgeneesheer
witte frak
x-ray
X-stralen
ziekenbond
ziekenkas
-
soort rechthoekige koffiekoek dat uit twee lagen bladerdeeg bestaat waarvan het bovenste met glazuur is bedekt. Tussen het bladerdeeg zit banketbakkersroom.
zie ook boekske
AN: tompoes
Niets zo heerlijk op zondag als een verse koffiekoek! In ons assortiment: eclair, oliebol, glacé, appelflap.
principe
vnw: principe
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
vgl. princiepsakkoord; princiepsbeslissing; princiepsbesluit; princiepskwestie; princiepsovereenkomst
Volgens een nieuw verslag van het Europees Agentschap van Milieu in Kopenhagen helpt het princiep “de vervuiler betaalt”, dat berust op eco-fiscaliteit, om de hoeveelheid vuil water te verminderen en biedt het de meest rendabele oplossing om de Europese wetgeving te eerbiedigen. (11.be)
De kunst om de kunst: een princiep dat hem van jongs af niet heeft kunnen bevredigen, wel de kunst als waarde volledig zelfstandig. (dbnl.org)
vnw: dus, derhalve, bijgevolg
gwnt: Zuidn.
opm: eerder ambtelijke taal
Ze reizen dienvolgens steeds op kosten en op risico van de klant, onafgezien de zending franco, fob of cif gebeurt. (marckdael.be)
Het opstellen van een medisch verslag in het kader van een gedwongen opname heeft een therapeutisch doel. Dienvolgens is deze handeling vrijgesteld van btw. (domusmedica.be)
Het is dienvolgens niet mogelijk om ook de wetten van 1981 en 2007 in te roepen. (unia.be)
“Bovendien bestaat de basisplicht voor de journalist erin om de waarheid te respecteren en dienvolgens te berichten.” (demorgen.be)
liften, autostoppen
gratis Van Dale online:
au·to·stop (de; m) (België)
1 autostop doen: liften
zie ook autostop; autostopper
Ze hakten de knoop door, deden autostop tot Leglise (ver buiten hun normale route) en stapten vandaar terug (roodbaard.be)
We doen autostop: twee australische touristen nemen ons mee. (rioclaro.be)
Het slachtoffer, een 51-jarige man uit Sint-Gillis, was in het centrum van Brussel op stap en had autostop gedaan om naar huis terug te keren. (nieuwsblad.be)
schoonmaak, poetswerk
zie ook kuis, grote ~
Van Dale 2016 online: BE
vgl. opkuis
Kunt ge Uw kamer niet eens kuisen?
De grote kuis komt er aan!
Ik heb vanmorgen mijne kuis gedaan. ’t Is weer proper voor een week.
> andere betekenis van kuis
1. jonkheid (de ~ (v.), geen meervoud
jonge mensen als een groep beschouwd, jeugd, het jong zijn
(Gans Vlaanderen)
vnw: rijpere jeugd
2. jonkheid (de ~ (v.), jonkheden)
mannelijke of vrouwelijke vrijgezel op leeftijd (Vlaamse Ardennen)
jongeheer, een oudere ongehuwde man (ouderske jonkheid) (Leiestreek)
zie ook verzamellemma mensen
1) Popmuziek is eerder iets voor de jonkheid.
Ik dacht het wordt tijd
da’k mijn wijsheid verspreid
voor ’t algemeen profijt van de jonkheid
(liedjestekst Urbanus)
Tijdens zijn jonkheid heeft hij wel dwazigheden begaan.
2) Onze buurman, de jonkheid, is ongehuwd en binnenkort viert hij zijn 50ste verjaardag.
Wie is die jonkheid daar? Oh, dat is tante Emma, de zuster van mijn moeder!
ondertitels
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen, enkel meervoud
Ik denk dat ik een nieuwe bril nodig heb, ik kan de onderschriften op tv niet meer goed lezen.
Waarom ondertitelen VRT en RTBF ‘1985’ niet met tweetalige onderschriften? (demorgen.be)
scheenbeschermer o.a. bij voetbal
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
Ik moet morgen gaan sjotten en ik vind mijn scheenlappen niet.
verwijzing naar een onbenoemde manspersoon (bv. de eerste de beste) meestal met een negatieve connotatie
zie ook pierlala
depaddock.eu: natuurlijk, die “exception” kan betekenen dat Jefke Pierlala ook een superlicentie kan krijgen, als hij op een goed blaadje staat bij Mosley…
vensterbank, vensterblad
Van Dale 2018 online: BE
De ramen zijn geplaatst en nu moeten we de venstertabletten opmeten. Dit moest best gebeuren voor de bezetter komt. (livios.be)
Ceralith NV heeft voor u de mooiste venstertabletten in Belgisch hardsteen. Steeds op voorraad en scherp geprijsd! (ceralith.be)
“An viel door het raam. Tijdens het poetsen. Zag je die emmer en de schoonmaakproducten niet, die op het venstertablet stonden?” (De man die niet van vrouwen hield – Jos Pierreux)
een soort gordijnband
een dubbele plooi of vlinderplooi
Gordijn met vlaamse kop voor dressing – Facebook
Een dubbele plooi wordt ook wel vlinderplooi of Vlaamse kop genoemd. (bmfabrics.com)
Afwerking in wave, vlaamse kop of zeilringen. (decorosseel.be)
U kan kiezen voor een standaardafwerking zonder meerprijs, (enkel plooilint) of een luxueuze ingestikte plooi (Vlaamse kop). (id-interieur.be)
subsidie voor het onderhoud van een beschermde gebouwen, erfgoed, …
Van Dale online 2020: BE
Livios gaat in dit artikel dieper in op de mogelijkheden om voor beschermde monumenten een onderhoudspremie te krijgen wanneer zij bepaalde werken uitvoeren aan dit beschermd monument of aan het interieur. (livios.be)
Voor het onderhoud, het herstellen, het restaureren of instandhouden van beschermde monumenten kan een premie aangevraagd worden bij de cel Ruimte en Erfgoed. (sint-truiden.be)
In 1993 voerde de Vlaamse overheid de onderhoudspremie voor beschermde monumenten in. (monumentenwacht.be)
De aanvraag voor de onderhoudspremie van het VW is ingediend. ;)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.