Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
foert
varianten:
kust mijn botten
kust mijn gat
kust mijn kloten
Ge kunt mijn botten kussen” en Satan trok er uit (Volksliedjes en gezegdes opgetekend door Hugo Resseler)
“Ge kunt allemaal mijn kloten kussen!” | De Morgen
“Bart is toen vertrokken: ‘Kust mijn gat, ik ben hier weg.’” (demorgen.be)
de krachten bundelen, (zeel, aan hetzelfde ~ trekken)
vnw: aan één/dezelfde koord trekken: samenspannen, in dezelfde zin handelen, één lijn trekken
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
ook: aan dezelfde koord trekken
hln.be: We moeten aan één koord trekken om belangrijke projecten te realiseren, zoals de Spartacuslijnen en de Noord-Zuidverbinding.
te zoeken hebben
variant: verloren zijn
Typisch Vlaams: niets verloren hebben: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
“Die buurtbewoners hebben hier niets verloren”, zegt Blommen. (hbvl.be)
Het viel op, in zoverre dat M. de zus van A. ons toeriep: “Wat hebben jullie hier verloren?”, waarna wij snel doorbeenden (blog.sadeler.be)
‘Heb jij hier iets verloren?’ vroeg Boyke terwijl hij zijn vuist opstak. (www.eygen-boeken.be)
Toen ik zei dat ik naar Iran ging waren de eerste en meeste reactie, WAT? Naar waar ga je?? Wat heb je daar verloren? (koningaap.be)
Ze zijn hier illegaal ze zijn hier niets verloren en in overtreding (facebook)
razend kwaad, woedend, driftig
zie ook koleire, koleire, in een Franse ~ schieten, koleriek, kolerig
uitspraak: eir wordt uitgesproken als in -ère
spellingvariant: colèrig
Intussen maakt Imelda Marcos zich koleirig omdat ze haar juwelen moet afgeven aan de Filipijnse overheid.
Ne koleirigen typ is dat, dat zeg ik u! Zo kwaad heb ik nog nooit iemand gezien!
Ik ben – alweer – “koleirig” op mijn burgemeester in Brussel (Luckas Vander Taelen – demorgen.be)
speelplaats
zie ook speelkoer
< Frans: la cour
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
De kinderen mogen tijdens de speeltijd voetballen op de koer.
De leerlingen van basisschool De Piramide uit de Brugse Poort spelen al jaren op een veel te kleine koer. (standaard.be)
Spelen gebeurde op zondagnamiddag op de koer van de jongensschool, bij slecht weer in de patronagezaal in de Poststraat. (standaard.be)
> andere betekenissen van koer
iets dat zonder incidenten afloopt
vnw: het zal wel koelen zonder blazen: vanzelf kalmeren
VD2015: (weinig gebruikt)
WNT: Het zal wel koelen zonder blazen (d. i. dat de zaak vanzelf terecht zou komen), segers, B. d. Kemp. 33 (1900).
Het is van oorsprong een Kempische uitdrukking.
In een reactie laat de politie weten dat er geen sprake is van een overtreding. “Meneer Jordan heeft geen enkele wet overtreden, daarom hebben wij besloten om de hele zaak te laten koelen zonder blazen.” (deredactie.be)
Al die hetze rond … Het zal wel koelen zonder blazen zeker.
Koelen zonder blazen? De internationale beurzen deden het vrijdag opnieuw een stuk beter. (standaard.be)
Dit zal koelen zonder blazen, maar het moet aan de onderhandelingstafel worden besproken. (radio1.be)
heftig, fel, ophefmakend, …
Van Dale 2015 online: gewestelijk
zie ook kletterende ruzie; kletteren
knack.be: Traxfestival in Roeselare eindigt met kletterend onweer
motorum.be: …en tot slot ook nog eens regelmatig ’s nachts kletterende ambras maken met slaande deuren, roepen en tieren …
hln.be: Kletterende ruzie tussen luchthavens
nieuwsblad.be: Daar hoorde ook een kletterend optreden van Brassband Ghent in de kiosk op de Kouter bij.
brouwselsopstraat.be:Deze ‘markt voor levensgenieters’ spreidt zich uit over gans het dorp en doet u even verpozen na een kletterend spektakel.
lid van een mutualiteit, voorvechter van het mutualiteitsprincipe
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
En dan kan je je nog de vraag stellen wat een mutualist daartussen komt doen. Nochtans horen economie, ethiek en ziekenfondsen onlosmakelijk samen wanneer we de bevolking toegang willen verschaffen tot een duurzame en kwalitatief hoogstaande gezondheidszorg. (Op uw gezondheid – Geert Messiaen)
Een mutualist waarschuwt wanneer onderfinanciering in de ouderenzorg en gezondheidszorg ervoor zorgt dat dat de factuur en de verantwoordelijkheid voor zorg worden doorgeschoven naar onze kinderen en kleinkinderen. (spa-melle.be)
De Wachter raadt iedereen tot slot aan om “verantwoord onnozel” te doen. “Humor, daarop moeten we blijven inzetten. Het is een ventiel om de spanning te lossen. Plezantigheid, zottigheid: daarin zijn wij Belgen goed. We zijn een volk van surrealisten, van dadaïsten, van stripverhalen.” (vrt.be)
‘Godgeklaagd’, noemt professor Blanpain de toestand. Hij eist een aanpassing van de wet. ‘Tegelijk kan men dan de zottigheden over de horeca in die wet rechttrekken’, vindt hij. (standaard.be)
commerciële of lokale radio
Van Dale 2018 online: BE
Welkom bij vrijeradio.be die de geschiedenis van de Belgische radio-omroep omschrijft.
Ik ben gestart in 1982 met mijn vrije radio in het gehucht Schoonbroek’’, zegt eigenaar Jos Claes, terugdenkend aan de eerste uitzending. (nieuwsblad.be)
Vrije radio ontsnapt aan faillissement – Het Nieuwsblad
SN-NL: kade
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 6
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): kade: kaai
znw. vr.: mnl. cade, naast KA, KAAI: mnl. caa, cae, caie, key, dat ontleend is aan fra. quai (waarvan ook eng. quay, hd. kai, enz.), en dit is van Keltischen oorsprong (skeat; franck-v. wijk enz.). Het ontstaan van den Nederlandschen (reeds Mnl.) bijvorm kade is nog niet op bevredigende wijze verklaard.
In enkele meer gewestelijke of plaatselijke opvattingen of als vakterm enz., ontleend. In West-Vlaanderen: kaaimuur. Bij sommige bedrijven: werf.
zie ook loskaai
Na het eten maken van links naar rechts Luc Braem, Christiane Top en Johan Braem een wandeling tot aan de kaai langs de IJzer. (westhoekverbeeldt.be)
Drie energiezuinige appartementsgebouwen moeten de kaai langs het kanaal Brussel-Vilvoorde verfraaien. (bruzz.be)
Deze verordening is van toepassing op de kaaien langsheen de Schelde en op de kaaien van de dokken op de linker- en de rechterscheldeoever. (portofantwerp.com)
borstel om zich in te zepen bij het scheren
vnw: scheerkwast
Ik scheer mijn eigen nog met de gillette en om goed in te zepen moet ge de scheerborstel eerst in heet water soppen…
Een echt goeie scheerborstel is gemaakt van dashaar.
prutser, iemand waar niet echt kan op gerekend worden
“Welke bietekwiet krijgt het in zijn ster van de s van beest een runeteken te maken?”, vraagt ‘t Pallieterke zich af. “Welke bietekwieten gaan nu nog rustig een printje drinken en een praatje slaan in dat café?”, is de vraag die wij ons dan weer stellen. (blog aff)
…komt diene bietekwiet daar naast me rijden en als die ter hoogte van m’n raampje komt de hele klank en lichtinstalatie opzetten die net ter hoogte van m’n open raam staat en met z’n vlammende salamie door het open raam staan bevelen dat ik aan de kant moest terwijl ik gewoon op de rechter rijstrook aan het rijden was. (sic – christophoros.be)
Vijf- tot tienduizend bietekwieten, het soort falderappes dat niet alleen zelfvoorzienend is in zijn muziekinstallatie en zijn drugs, maar ook nog eens zelf zijn afval opruimt. (demorgen.be)
die personen zijn hetzelfde
in Nederland: één pot nat zijn, uit hetzelfde hout gesneden zijn
Van Dale 2013 online:(gewestelijk) het is al koek van één deeg
vnw: koek van één deeg zijn: één pot nat zijn
znwb: In versch. verb. die in de standaardt. niet (meer) voorkomen: koek(en) van één, hetzelfde deeg zijn e.d., in toep. op pers. van dezelfde soort, met dezelfde gebreken enz.: met hetzelfde sop overgoten zijn, één pot nat zijn, van één deeg zijn; soms bep.: dezelfde geschiedenis, weer hetzelfde (als uit het verband blijkt).
De politiekers zijn allemaal koek eenen deeg: wat hun echt interesseert zijn de volgende verkiezingen.
Ja, wij herhalen het : liberalen en socialisten zijn koek van één deeg, die gedurig hand in hand werken tôt bestrijding van Godsdienst, Vaderland en … (t Volk van Ronsse: Vlaamsch katholiek weekblad voor Ronse)
Rens gooide ze daar in het gezicht "dat behoudsgezinde liberalen en behouds- gezinde katholieken koek-één-deeg moesten worden genoemd’ (gerardimontium.be)
Knolselder is een variant van selderij die net boven de grond een knol vormt. De knol heeft een diameter van zo’n 10 cm. (vtm.be)
NL: knolselderie
Van Dale 2017 online: BE
zie verzamellijst bij selder
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Knolselder lijkt me wat uit de gratie, spijtig.
Bekijk stap voor stap hoe je knolselder schoonmaakt en ontdek de verschillende bereidingswijzen. (colruyt.be)
voorbij zijn, afgedaan, in orde
zie ook voeten, uit de ~ doen
De echtscheiding is eindelijk uit de voeten. Het huis, het geld, het co-ouderschap: alles is goed geregeld.
“In de Belgische culturele wereld wordt onderscheid gemaakt tussen de ‘creatie’ en de ‘première’ van een stuk. Met de creatie wordt bedoeld: de allereerste uitvoering van een stuk dat nooit eerder uitgevoerd is.” (vrttaal.ne)
vnw: première, eerste voorstelling van een muziek- of toneelstuk
DS2015 geen standaardtaal
zie ook wereldcreatie
Na de creatie in het Lessingtheater in Berlijn werkte hij het stuk nog eens om tot Sladek, der Schwarze … (standaard.be)
Sinds de creatie op 8 januari 2010 kende deze voorstelling, gebaseerd op Euripides’ Bacchanten, een zeer succesvolle tournee in Vlaanderen en Nederland.(kaaitheater.be)
Charles Quint werd voor het eerst opgevoerd op 29 januari 1857 in de Gentse Opera. Die druk bijgewoonde wereldcreatie was tegelijkertijd een benefietconcert ten voordele van de Gentse bariton Wilhem die zelf de titelrol vertolkte.(svm.be)
afgeleid van zwans/zwaans , misschien via Limburgs uit Duits : Schwanz = staart = penis, vergel. Noordned., lullen, slap gelul
storing op het elektriciteitsnet
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie ook panne; stroompanne
Zowat 1.000 passagiers van twee Eurostartreinen liepen vertraging op door een elektriciteitspanne in Rijsel. (vrt.be)
In de Noordlaan werd gisterochtend rond half drie een elektriciteitspanne gemeld. (standaard.be)
In de nacht van zondag op maandag heeft een elektriciteitspanne het centrum en westelijke deel van Cuba, waaronder hoofdstad Havana, in het donker gezet. (demorgen.be)
kolenkachel
zie ook stoof; gasstoof; mazoutstoof
Samen gezellig rond de ‘kolenstoof’ kruipen is er niet meer bij op kille avonden. Naar schatting amper 80.000 Belgen verwarmen hun woning nog met antraciet. (gva.be)
Voor de brandweer is het nog niet zeker of de CO afkomstig is van de kolenstoof. (hln.be)
Vergelijk het maar met een kolenstoof, als je hier ineens een grote hoeveelheid kolen tegelijk opgooit, doof je het vuurtje.(cereal.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.