Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
een afspraak of regeling die niet zomaar genegeerd of met de voeten getreden kan worden
Van Dale 2015 online: ‘vodje papier’: stukje papier zonder enige waarde, maar volgens google wordt dit nauwelijks gebruikt in Nederland
google2015: ‘geen vodje papier’: .BE (>2.000) ; .NL (45) meestal mbt BE
Tindemans kondigde daarop op 11 oktober 1978 in de Kamer onverwacht en met gevoel voor dramatiek het ontslag van de regering aan met de legendarische woorden: “Voor mij is de grondwet geen vodje papier. (…) Ik ga van deze tribune weg, ik ga naar de koning en ik bied het ontslag van de regering aan.”
demorgen.be: Kamervoorzitter Bracke wil niet op de zaken vooruitlopen, maar benadrukt dat het reglement geen vodje papier is.
deredactie.be: “De VRT-beheersovereenkomst is geen vodje papier”
Premier Michel: ‘Grondwet is geen vodje papier’ | De Tijd
onbeleefd persoon, pummel
vnw: onbeschoft persoon
VD: BE, spreektaal onbeschoft mens
zie ook gestampte boer, gestampt
Castricum heeft op Van den Bogaert een onuitwisbare indruk nagelaten. ‘Ik werk al 25 jaar voor televisie. Die Hollander is de grootste onbeschofterik die ik ooit tegenkwam’, zegt hij. ‘Hij gebruikte zijn camera als een wapen en liep rond met een air alsof hij de waarheid in pacht had.’
http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=G0H3NAFOU, 11 maart 2012 (ANW)
Onbeschofterik! Ge kunt een goeiendag zeggen tegen de mensen als ge binnenkomt!
demorgen.be: De grootste onbeschofteriken trekken aan het langste eind. De brave dutskes – ik reken ons daar voor de makkelijkheid even bij – zien na een uur wachten pas aangekomen passagiers de hele rij voorbijsteken.
om, voor; door, wegens, ten gevolge van, vanwege
vnw: in België ook: wegens, om reden van
taal.vrt.be: “omwille van” drukt in het Nederlands een doel uit, geen reden; het is synoniem met “ten behoeve van, ter wille van”
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
standaardtaal in België status onduidelijk
Die schilder is vooral gekend omwille van zijn abstracte werk.
Omwille van het slechte weer kan de barbecue niet doorgaan.
“VIER vervangt laatavondfilm omwille van ‘ongepaste inhoud’”
(Titel HLN 21.11.15)
Omwille van de smeer likt de kat de kandeleer
gezagvoerder (van een zeeschip) die lange reizen maakt
zie ook lange omvaart
vnw: vnw: kapitein ter/op de lange omvaart: op de grote vaart
NL: kapitein op de grote vaart
Van Dale:
(Belgisch-Nederlands, scheepvaart) kapitein ter lange omvaart
(leenvertaling van Fr. navigation au long cours),
op de grote vaart
Nadat hij daar was afgestudeerd, werd hij kapitein ter lange omvaart en voerde het bevel over tankschepen. (vandaag.be)
De loodsen zijn allen kapitein ter lange omvaart en hebben een lange maritieme carrière achter de rug. (Wikipedia)
huisarts, arts zonder specialisatie
vnw: arts die algemene geneeskunde beoefent, huisarts
vrttaal.net: Ambtelijk Belgisch-Nederlands.
“Het vaak gebruikte woord omnipracticus werd vroeger in algemene zin begrepen als een synoniem voor huisarts. Nochtans betekent het een “beoefenaar van de algemene geneeskunde”, hetgeen een ruimer veld bestrijkt. Een omnipracticus is niet noodzakelijk een huisarts. Hij kan ook, naast de specialisten en chirurgen, werkzaam zijn in ziekenhuizen en andere medische instellingen. Het woord wordt in die zin in België algemeen gebruikt door de Orde van geneesheren, de universitaire medische faculteiten, de overheid (ministerie van Volksgezondheid), de ziekenkassen en ziekenhuizen. " (Wikipedia)
zie ook verzamellemma geneeskunde
Tevens vraagt verzoeker de titel van ‘huisarts’ af te schaffen en te vervangen door een correcte titel als ‘omnipracticus’ of ‘algemeen geneesheer’. (vlex.be)
De huisarts, van oorsprong opgeleid als omnipracticus, gedraagt zich meer en meer als toegang- en selectiepoort en de apotheker vreest dat zijn beroep morgen niet meer bestaat.(antwerpmanagementschool.be)
…zowel specialisten als omnipractici. (domusmedica.be)
Oudenaardse Vereniging van Omnipractici | De sociale kaart
grond(gebied) in de buurt, aanpalend
vnw: •omgeving, omstreken
-Antwerpen en omliggende: Antwerpen en omgeving
-in het omliggende: in de omtrek
NL: ommeland(en)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Smisdom: wel algemeen
De combinatie en omliggende is geen standaardtaal. Correct is en omstreken. (Team Taaladvies)
Kallo en omliggende is helemaal ingepalmd door de haven.
Aangeboden door de Koninklijke Bond der Brood en Banketbakkersbazen van St-Niklaas en omliggende (streekproduct.be)
Postzegelvrienden Oostende en omliggende (oostende.be)
Er zijn geen gewonden, maar omwonenden moeten ramen en deuren dicht houden en de straten in het omliggende zijn afgesloten. (vrt.be)
omvallen, omkappen, omkippen, kappen
vnw:
•omkantelen, omkieperen
zie ook andere betekenis van omklinken
Ik heb een kruiwagen met chape omgeklonken en nu moet ik het gaan opscheppen.
ompraten
vnw: ompraten, overhalen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Omklappen (Vlaams-België) tot een andere meening overhalen, ompraten.
‘Pastoor Bonnefooie laat zich omklappen om Nelleke opnieuw te doopen’ Claes, Kobeke (1933)
vergelijk uitklappen
Met enkele woorden had Charlotte haar nonkel omgeklapt.
Ge moet niet proberen om mij om te klappen, ik blijf bij mijn beslissing!
vnw: omgekeerd lam, omgekeerd schaap: jas van gelooide lams- of schapenhuiden, met de wol aan de binnenkant als voering, Afghaanse jas, lammycoat
.jpg)
Mouton retourné of omgekeerd schaap word vooral gebruikt voor kleding. (leerhandel.be)
Deze handschoenen van Stetson zijn super warm door de samenstelling van omgekeerd schaap (hoedenenpatten.be)
Een andere winterklassieker is de mantel in omgekeerd schaap waarvan sommige modellen aan beide zijden gedragen kunnen worden (dezondag.be)
iets afsluiten, iets als beëindigd beschouwen, het hoofdstuk afsluiten
vnw: een blad(zijde) omdraaien: een blad(zijde) omslaan of (fig.) met een schone lei beginnen
Van Dale 2018 online: BE, afsluiten wat voorafgaat en op een nieuwe basis beginnen = met een schone lei beginnen
SN: de bladzijde omslaan
ook: het blad omdraaien
Laetitia Delhez wil vooral “de bladzijde omdraaien” (hln.be)
Nicolas Lombaerts wil de bladzijde omdraaien bij KV Oostende (voetbalkrant.com)
We moeten het blad omdraaien, we zijn lang genoeg met onszelf bezig geweest. (deredactie.be )
En dat het blad omdraaien niet betekende dat ik ook de feiten van tafel veegde (blog.uptozest.be)
granaat, projectiel van een kanon
vnw: granaat, kanonskogel, bom
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook dovo
De ontmijningsdienst DOVO kwam ter plaatse. De obussen – 20 cm hoog en 10 cm doorsnede – bleken vrij onschuldig. (De Standaard)
doel, streven, oogmerk
Fr. objectif
vnw: in België ook: doel, doelstelling, oogmerk, streven
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
We stellen een verdubbeling van de winst als objectief voor het volgende kwartaal.
bloemlezing De Standaard:
De gemeente wil er alles aan doen om het objectief van 66 bijkomende sociale woningen te bouwen tegen 2015 (standaard.be)
De Vlaamse en Waalse regeringen voelen zich niet gebonden door het objectief van de 250 miljoen euro. (standaard.be)
Het is niet omdat het objectief van het fundamentalisme geen Westerse democratie is dat het geen moderne stroming zou zijn. (standaard.be)
enz.
opeenhoping, opstopping
Belemmering van stroom van vloeistoffen, goederen, voertuigen, mensen door teveel aanvoer en/of versmalling, versperring van het traject.
Het woord “opstropping” wordt echter meest gebruikt als men het over een file in het verkeer heeft.
ook: opstroping (zie voorbeelden)
vnw: opstrop(p)ing: verkeersopstopping
SN: Opstopping
zie ook opstroppen
vgl verstropping, verstroppen
De waterloop onder de houten brug naast Eikenlaan (…), heeft al even een opstropping doordat er er zich een dam gevormd heeft door takken, bladeren en ed. (meldpunt waterlopen.be)
Wat de opstropping van bloed in de vena portarum aangaat, die word van veele toegeschreven aan de verdikking der voghten… (books.google.be)
Tijdens hun elektronisch geregelde naloop wordt vuilophoping en opstropping verhinderd; dit model is ideaal te combineren in afvalwateropvoeringsinstallaties… (cop-tools.be)
Het is weer opstropping op de snelwegen, stilstaand en langzaam verkeer.
Geregeld opstroppingen (auto’s, bussen en vrachtwagens die zich klem rijden). En af en toe rijdt men op het voetpad om uit de opstropping los te komen. (veilig verkeer Bornem)
Grote opstropping zuiderring Neerpelt-Mol thv de aldi. Accident linkerrijstrook versperd. (politiecontrole Lommel)
Betere, snellere procedures om opstropping in de opvang en illegaal verblijf tegen te gaan en een heldere Europese visie op arbeidsmigratie zullen meer helpen dan dure symboolpolitiek. (demorgen.be)
Vervolgens opstroping op de Antwerpselaan. Verkeerssituatie is gevaarlijk: veel auto’s, fietsers en opstroping richting Heysel. (grimbergendenktmee.be)
Maar de eerste lange rechtse bocht reden we buitenom om er ene te pakken en dat kwam ons ten goede want op dat moment was er een kleine opstroping aan de binnenkant en zo doende maakten we in een keer vier plaatsen goed en reden we in een keer op de 3de plaats rond. (svenverbrugge.be)
enige kennis;
i.v.m. taal: elementaire kennis
vnw: noties (van) Duits: enige kennis van Duits
Van Dale 1995: (gallicisme, in België.)
Gezocht: medewerker voor het VW met goei noties van het Vlaams.
Voor die job zijn noties van de Office-programma’s
noodzakelijk.
“Hoe vermeld je jouw talenkennis in je CV? –
… Bij elk aspect vermeld je vervolgens je niveau: moedertaal, zeer goed, goed, basiskennis, of noties.” (stepstone.be)
“Het is handig als U enkele noties Duits heeft maar niet noodzakelijk voor deze job.” (be.indeed.com)
solfège, les in muziekschrift
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7
NL: notenschrift
Muziek spelen zonder notenleer: is het mogelijk? (blog.vandemoer.be)
Nooit notenleer gevolgd, toch een symfonie geschreven (standaard.be)
“We zijn allemaal muzikaal geschoold, iedereen heeft notenleer gevolgd”, vertelt Myriam. (knack.be)
Op zaterdag is het net ietsje lastiger voor mij: Kobe heeft notenleer van half negen tot half tien, en dat piekt. (witch.be)
watervervuiling, pollutie van het water
Daarom vaart de nieuwe Cetacea nu rond in de dokken om drijfvuil en waterpollutie op te vissen. (nieuwsblad.be)
Door lucht- en waterpollutie is de algehele gezondheid van de lokale bevolking in gevaar, evenals de toegang tot proper water. (demorgen.be)
‘Ook de waterpollutie is zorgwekkend. Door de insijpeling van fosfaten en nitraten verruigt de plantengroei.’ (standaard.be)
het moderner maken
NL: modernisering
zie ook -atie versus -ering
Er wordt een bedrag van 39788€ voorzien voor de modernisatiewerken van de lift in het gebouw.
Momenteel zijn de materialen voor de modernisatie van de lift besteld en afhankelijk van de levering zal de planning voor de modernisatiewerken opgesteld worden.
hogeschool voor pedagogisch onderwijs
vnw: (bnl.) opleidingsschool voor onderwijzers of onderwijzeressen, kweekschool, pedagogische academie
etymologiebank.nl: Voor de opleiding tot onderwijzer of onderwijzeres werd in Nederland in de eerste helft van de 20e eeuw kweekschool de gebruikelijke naam, eerder heette deze opleiding ook wel normaalschool. De kweekschool werd in 1969 omgedoopt tot pedagogische academie, tegenwoordig vaak pedagogische hogeschool. In België bleef de onderwijzersopleiding normaalschool heten tot die benaming in 1970 eveneens vervangen werd door pedagogische hogeschool.
zie ook normaalonderwijs
Ik heb in de normaalschool van mijn lerarenopleiding genoten.
vanuit West-Vlaanderen in ijltempo verspreid naar de rest van het land, wordt door menig taalminnaar zelfs zeer dikwijls verkeerdelijk beschouwd als Antwerpse (!) taalfout. In de provincie Antwerpen wordt/werd noemen niet gebruikt. (zie reactie)
vnw: in België ook: heten
De Bo, L. (1873). Westvlaamsch Idioticon:
NOEMEN (Westvlaams NOMMEN), noemde, genoemd, b.w. Namen,
- o.w. met zijn. Heeten, eenen naam dragen. Hoe noemt hij? Hij noemt Jan. Dat boekje noemt De pelgrimagie van Jesus.
Van Dale 2015 online: BE; niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
Het zoontje van Marianne noemt Karel.
Hoe noemt dië gast weeral?
Twee weken na het verbijsterende interview met Roger Vangheluwe, gaat de theatervoorstelling “Ik noem Roger” in première. (vrt.be)
Jij heet Mieke, maar ik noem Jan. Wat is daar mis mee? Minder dan je zou denken. (standaard.be)
(cultureel) evenement dat ’s avonds of ’s nacht plaats vindt
vnw: in België ook: openstelling ’s avonds van musea, tentoonstellingen of winkels
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 4
zie ook museumnocturne
September is de oogstmaand van Haspengouw. Om deze periode goed te starten, organiseert Toerisme Sint-Truiden in samenwerking met fruitbedrijf Jacobs de eerste nocturne van de oogstwandeling. za 01/09/12 van 19:30 tot 22:00
Op woensdag 14 december 2011 zal Museum M open zijn van 20:00 tot 23:00 tijdens een nocturne met strip, fotografie en muziek.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
