Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #421 24 July 2024: alvorens

    alvorens
    (voegw.)

    vooraleer, voor, voordat

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1; In Nederland wordt het woord in dezelfde betekenis gebruikt, maar het komt daar alleen voor in formele schrijftaal

    “Gewonere woorden, die in alle contexten bruikbaar zijn, zijn voordat en voor.(…)In formeler taalgebruik komt ook alvorens voor.” (taaladvies.net)

    Omdat het aangewezen is te bezinnen alvorens te beginnen… (incc.fgov.be)

    Jeffrey (26) kan zijn paarden redden alvorens stal uitbrandt: “Ze probeerden vergeefs de deuren open te duwen”. (hln.be)

    Moet ik plakken rauwe aubergine bewerken met zout, alvorens ze te bereiden? (dagelijksekost.een.be)

    Welke voorafgaande controles zijn steeds aan te raden alvorens met een (buitenlandse) onderaannemer samen te werken? (voka.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (04 Jul 2021 18:13)
    Dit woord was woord van de dag op 24 Jul 2024

    👍
    21

    #422 23 July 2024: poets wederom poets

    poets wederom poets
    (uitdr.)

    iemand die u iets gelapt heeft iets teruglappen
    van hetzelfde laken een broek geven

    vnw: leer om leer, iemand een streek betaald zetten

    standaardtaal in België
    standaardtaal in NL: leer om leer

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Poets wederom poets of poets weerom, leer om leer, in Vlaanderen, België (Cornelissen-Vervliet; Teirlinck).

    Van Dale 2018 online: BE

    Miljaarde, ik ben er met open ogen ingetrapt. Maar wacht maar, poets wederom poets. Ik zal hem ook eens liggen hebben se.

    Poets wederom poets na aanval op “naakte” Di Rupo. Premier Di Rupo die zich laat filmen terwijl hij een ander hemd aantrekt. (demorgen.be)

    Poets wederom poets? Instagram kopieerde schaamteloos de korte filmpjes van Tiktok, nu komt Tiktok met een doorslagje van Instagram (standaard.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Dec 2024 08:00)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Jul 2024

    👍
    287

    #423 22 July 2024: zonder erg

    zonder erg
    (uitdr.)

    zonder (zware) gevolgen

    vnw: zonder (veel) erg: zonder schadelijke of ernstige gevolgen, niet erg

    ook: zonder veel erg, zonder al te veel erg, zonder het minste erg, …

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    vrt-taal:
    In België wordt het ook gebruikt voor ‘zonder schadelijke gevolgen, zonder ernstige gevolgen’.
    - De renner kwam ten val zonder veel erg.
    - De renner kwam zonder ernstige gevolgen ten val.
    - De valpartij van de renner was niet ernstig.

    vgl. geen erg

    Amai dat was wel een stommiteit wat hij gedaan heeft. Gelukkig voor hem zonder veel erg, anders had hij nog voor de kosten kunnen opdraaien.

    Winterse voetpaden, één sneeuw- en ijsbaan, dus voetje voor voetje voorzichtig opweg: een hele onderneming. Heb mensen zien vallen, gelukkig zonder erg.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Jul 2022 07:18)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Jul 2024

    👍
    292

    #424 21 July 2024: rol, de ~ lossen

    rol, de ~ lossen
    (uitdr.)

    afhaken, opgeven, niet meer mee kunnen;
    zie : lossen, de rol (moeten) ~

    Van Dale 2015 online Belgisch-Nederlands

    De wedstrijd veldrijden op Nieuwjaarsdag: Nys heeft een probleem met zijn ketting en moet de rol lossen.

    ‘Als we niets doen, zal ons land de rol in Europa voorgoed lossen’, waarschuwt econoom Peter De Keyzer. (De Standaard)

    Door het strakke tempo van Movistar moesten onder meer Vincenzo Nibali (Astana), Tom Dumoulin (Giant-Alpecin) en Sagan de rol lossen. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 07:32)
    Dit woord was woord van de dag op 21 Jul 2024

    👍
    307

    #425 20 July 2024: pyjamatoerist

    pyjamatoerist
    (de ~ (m.), ~en)

    Het is een toerist die zijn pyjama meebrengt en dus beslist om te overnachten op een locatie. Geen eendagsvlieg, maar een plakker. Vroeger spraken we over ’verblijfstoerist’.

    Oorsprong ‘in een zotte bui’ in Gent

    Neologisme

    “Het woord pyjamatoerist bekt goed, maar dekt vooral goed de lading waar we met het Gents toerisme van de toekomst heen willen.” – Bram Van Braeckevelt, schepen van Toerisme Gent.

    Neen, in Gent leggen we de focus op de Gentenaren en de pyjamatoeristen. Zij die in onze stad leven en Gent beleven.

    “Wij willen vooral kwaliteitsvol toerisme. Mensen die iets eten in onze restaurants en slapen in onze hotels. Pyjamatoeristen. Pyjamatoeristen." (demorgen.be)

    Het woord pyjamatoerist staat op de derde plaats in ‘Hét Van Dale Woord van het Jaar 2023’ in Vlaanderen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Enfilade (12 Jul 2025 21:39)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Jul 2024

    👍
    7

    #426 19 July 2024: zeven dagen op zeven

    zeven dagen op zeven
    (uitdr.)

    7 dagen per week, de hele week

    vnw: 7 dagen op 7: 7 dagen per week, alle dagen

    Fr. 7 jours sur 7

    variant: ‘7 op 7’: DS2015 standaardtaal

    Het Wit-Gele Kruis, 7 dagen op 7 tot uw dienst.

    De nieuwe erotheek in Antwerpen is terug 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 open.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Jul 2024 07:32)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Jul 2024

    👍
    311

    #427 18 July 2024: oren, rond zijn ~

    oren, rond zijn ~
    (uitdr.)

    SN: om de oren

    een klets, lap, vonk, … rond zijn oren krijgen
    gezaag, gezever, problemen… rond zijn oren

    vnw: iemand (een draai) rond zijn oren geven, slaan: iemand (een draai) om zijn oren geven

    zie ook vonk, een ~ rond zijn oren

    zie ook rond

    Sinterklaas geeft jongetje lap rond zijn oren – Het Nieuwsblad

    “Als hij ooit streken begint te krijgen, dan ben ik de eerste om hem een lap rond zijn oren te verkopen”, besluit Miguel. (tingo.be)

    Tom krijgt van mij ook een draai rond zijn oren. (thuisforum.be)

    Ik ben op zoek naar een leuke lieve man om samen van het leven te genieten en geen gezaag rond mijn oren. (rendez-vous.be)

    De kogels floten rond zijn oren. (kifkif.be)

    Lerares krijgt kogel rond haar oren in klas | Buitenland | Nieuws | HLN
    Het artikel zelf begint met: "Een lerares is in haar klas aan de dood ontsnapt toen een kogel haar op een om de oren vloog. "

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (02 Jul 2024 05:27)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Jul 2024

    👍
    127

    #428 17 July 2024: oogverblinding

    oogverblinding
    (de ~, vr. zst. nw. geen mv.)

    schone schijn, bedrog

    vnw

    VD2014 online: Belgisch-Nederlands, boerenbedrog

    “Kapitaalsbescherming of oogverblinding – geeft de bank je een paraplu als de zon schijnt en vraagt ze hem terug als het regent… ?” (Website Universiteit Hasselt)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (02 Jul 2024 05:23)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Jul 2024

    👍
    258

    #429 16 July 2024: jeugdbeweging

    jeugdbeweging
    (zn. v.; ~en)

    Wikipedia: De term jeugdbeweging heeft in Nederland en Vlaanderen verschillende betekenissen:
    In Vlaanderen verstaat men onder de “jeugdbeweging”: organisaties waar kinderen één dag in de week (dikwijls zaterdag of zondag) naartoe kunnen. Ze kunnen er onder begeleiding van vrijwilligers gedurende enkele uren deelnemen aan allerlei activiteiten.
    In Nederland wordt onder de “jeugdbeweging” verstaan: een “specifieke, aan bepaalde historische omstandigheden gebonden, jeugdbewogenheid die in uiterste consequentie, uit onbehagen over de maatschappelijke toestanden en verhoudingen, een verlangen inhield naar een nieuwe mens en een nieuwe gemeenschap” en die “in zijn optimale vorm gekenmerkt (wordt) door een zich afgrenzen van en soms zelfs door een verzet tegen de oudere generatie en derhalve door het niet accepteren en dus ontbreken van volwassen leiders”.

    Ongemarkeerd in Van Dale 2018 met de VL betekenis
    google 2018:
    “jeugdbeweging” .BE ; .NL (>99.000)
    “jeugdbewegingen” .BE (>72.000) ; .NL (>26.300)
    “bij de jeugdbeweging” .BE (>31.900) .NL (>6.800)

    vgl. dag van de jeugdbeweging

    De regen viel bij momenten bij bakken uit de hemel, de uniformen waren doorweekt, maar wie bij de jeugdbeweging is, is wel wat gewend. (gva.be)

    «Jongeren die lid zijn van een jeugdbeweging gaan vlugger een uitdaging aan. Ze zeggen vlugger wat ze denken, proberen conflicten op te lossen en weten dat de groep pas werkt als iedereen rekening houdt met iedereen.» (klasse.be)

    Kinderen die naar de jeugdbeweging gaan, zijn socialer en maken sneller vrienden. (libelle.be)

    Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) erkent de Vlaamse jeugdbewegingen en 3 processies als immaterieel erfgoed. (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Jul 2024 18:57)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Jul 2024

    👍
    202

    #430 15 July 2024: katholieker zijn dan de paus

    katholieker zijn dan de paus
    (uitdrukking)

    al de regels heel minutieus volgen

    zelfde betekenis: paus, heiliger dan de ~ zijn

    “In Vlaanderen worden vrachtwagens in een aantal gevallen twee keer per jaar gekeurd. “Vandaag is Vlaanderen katholieker dan de paus”, stelt Paul Van Miert vast. “Totaal wereldvreemd, want ondertussen rijden onze wegen vol vrachtwagens die één keer per jaar gekeurd worden.” (n-va.be 14 juli 2016)

    “In de materialen die we gebruiken om oude meubelen een nieuwe toplaag te geven – laminaat, lijm, verf – zijn we niet katholieker dan de paus.” (radicalevernieuwers.be)

    “Minister Vera Dua : Mijnheer de voorzitter, dames en heren, deze problematiek ligt me na aan het hart. We kennen allemaal de Waalse houding over bewerkte producten afkomstig van mest. Op dat vlak zijn ze katholieker dan de paus. Als het gaat over ons afval, wordt echter heel wat soepeler opgetreden.” (https://docs.vlaamsparlement.be/ 11/02/2003)

    “En België wil weer katholieker dan de paus zijn ? Geef de gevaccineerden wat vrijheid terug.” (reactie in hln.be 04/05/2021)

    “De Nederlanders zijn katholieker dan de paus als het om inflatiebestrijding gaat. Zij hoeven het Duitse model niet te prijzen – ze leven er gewoon naar…” (tijd.be
    21 feb. 2011)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (10 Oct 2021 16:11)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Jul 2024

    👍
    5

    #431 14 July 2024: babysit

    babysit
    (znw. de ~ (v./m.), ~s/~ten)

    SN/NL: babysitter

    wordt in NL veel minder gebruikt dan ‘babysitter’, terwijl het in VL juist omgekeerd is

    Vlaamse app vindt betrouwbare (en beschikbare) babysits (standaard.be)

    Bumba – De babysit (kinderboek van Gert Verhulst)

    Als babysit ben je populair bij de kindjes die ongetwijfeld aan hun ouders vragen “wanneer komt de babysit nog eens?”. (gezinsbond.be)

    > andere betekenis van babysit

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (30 May 2021 20:39)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Jul 2024

    👍
    20

    #432 13 July 2024: onvrijwillig

    onvrijwillig
    (bn, bw)

    niet opzettelijk, niet intentioneel

    vn<: in België ook: onopzettelijk, onwillekeurig

    Van Dale 1995: 1. niet vrijwillig, gedwongen 2. (Belg. gallicisme) onwillekeurig

    Van Dale 2018 online: BE

    De Jean sloeg ne plateau uit de garçon zijn handen. ’t Was wel onvrijwillig: Hij strekte zijn arm achteruit en had die garçon niet zien aankomen. Zeven pinten tegen de korst.

    Knack.be: Dokter Conrad Murray, de lijfarts van Michael Jackson, is schuldig bevonden aan onvrijwillige doodslag op de Amerikaanse popster.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Jun 2024 09:25)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Jul 2024

    👍
    302

    #433 12 July 2024: onverlet laten

    onverlet laten
    (bn.)

    onaangeroerd laten, eraan voorbijgaan

    vnw: onverlet
    -iets onverlet laten: iets onbesproken laten, onaangeroerd laten
    -niets onverlet laten: alles in het werk stellen

    Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen

    zie ook niets onverlet laten

    taaladvies.net: Bij de besprekingen werd het punt van de aanwerving van nieuwe leden onverlet gelaten. (in België, geen standaardtaal)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Jun 2024 06:46)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Jul 2024

    👍
    186

    #434 11 July 2024: ontvetten

    ontvetten
    (ww. ontvette, ontvet)

    figuurlijk: afslanken door besparen, inkrimpen,…

    vnw: inkrimpen, downsizen van bedrijven, organisaties

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    zie ook ontvetting

    destandaard: ‘BOIC moet ontvetten’

    Het ontvetten van de staat is een klassiek thema in aanloop van de verkiezingen.

    hbvl.be: Natuurlijk is ontvetten en besparen op nutteloze kosten of het tegengaan van verspilling zeer nuttig, maar ik denk dat we ook moeten investeren in spierversterking van het overheidsapparaat.

    demorgen.be: Een partij die aan de ene kant zegt: ‘we willen privatiseren, de overheid moet ontvetten’ en aan de andere kant gaat zeggen dat de overheid die opdrachten zou moeten uitvoeren terwijl er anderen zijn die dat beter, efficiënter en vooral goedkoper doen, snap ik niet goed", zei Beke.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Jun 2024 08:25)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Jul 2024

    👍
    278

    #435 10 July 2024: ontsnappen

    ontsnappen
    (ww. ontsnapte, ontsnapt)

    ontgaan

    vnw:
    -ik ontsnap niet aan de indruk dat: ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat
    -dat woord is me ontsnapt: ontglipt, ontvallen

    in deze betekenis standaardtaal in België
    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands

    Dat onstnapt mij nu efkes maar ik zal er seffens wel terug op komen.

    Sorry, maar uw naam is mij ontsnapt. Wilt ge hem nog eens zeggen alstublieft?

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Jun 2024 07:17)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Jul 2024

    👍
    243

    #436 09 July 2024: ontgraven

    ontgraven
    (ww. ontgroef, ontgraafde, ontgraven)

    SN: opgraven (ontgraven bestaat in SN in technische zin: een bodemlaag ontgraven)

    vnw: opgraven: een lijk ontgraven

    vgl. ontgraving

    Wanneer een familielid overlijdt, kan je als nabestaande vragen een eerder overleden familielid samen te begraven. Dat wil zeggen dat de stoffelijke resten van dat eerder overleden familielid worden ontgraven en bijgeplaatst in een gezamenlijke concessie. ([email protected])

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Jun 2024 11:34)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Jul 2024

    👍
    236

    #437 08 July 2024: ontegensprekelijk

    ontegensprekelijk
    (bijwoord)

    zeker en vast, niet tegen te spreken, onmiskenbaar

    vnw: ontegenzeggelijk, onweerlegbaar

    google2013: .BE (> 230.000) ; .NL (>34.000)

    NL: ontegenzeglijk

    Sporters die cocaïne nemen, ondervinden daar ontegensprekelijk een voordeel van. (De Morgen)

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Jun 2024 11:32)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Jul 2024

    👍
    304

    #438 07 July 2024: ontdubbelen

    ontdubbelen
    (ww., ontdubbelde, heeft ontdubbeld)

    1. in twee delen opsplitsen
    2. verdubbelen

    vnw: splitsen
    -een trein ontdubbelen: een tweede, extra trein inzetten

    DS2015 standaardtaal

    Van Dale: (BE) een tweede exemplaar toevoegen van (m.n. wanneer het genoemde overbelast dreigt te raken)
    een snelweg, startbaan, schoolklas, trein, productielijn, functie
    synoniem: splitsen, verdubbelen

    DB & Co gallicisme (dédoubler) voor splitsen

    vgl. ontdubbeling

    1. Er zijn momenteel zoveel kleuters in de gemeentelijke basisschool in Tollembeek dat de klassen werden ontdubbeld.

    2. De fietspaden werden ontdubbeld en zichtbaarder gemaakt door ze een rode kleur te geven.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Jun 2024 08:04)
    Dit woord was woord van de dag op 07 Jul 2024

    👍
    337

    #439 06 July 2024: onschuldige hand

    onschuldige hand
    (uitdr.)

    het lot, bv. een neutrale persoon die door trekking een winnaar aanduidt

    vgl. onschuldige kinderhand

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    Onze winnaar is bekend! De onschuldige hand van “onze klenne”, Dieter heeft Maggi Kemerlinckx als winnares getrokken. (facebook)

    Er werd dan maar gezocht naar een onschuldige hand die uit een Olense pot de naam van de winnaar mocht opdiepen (nieuwsblad.be)

    Uit alle correcte oplossingen selecteerde een onschuldige hand tien winnaars. (diksmuide.be)

    Bij een ex aequo van de schiftingsvraag zal de winnaar door een onschuldige hand bepaald worden. (ergosleep.com)

    De trekking van de schiftingswedstrijden werd toevertrouwd aan de zeer onschuldige hand van de computer. (gbzavzw.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Feb 2022 06:47)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Jul 2024

    👍
    5

    #440 05 July 2024: ons

    ons
    (vnw)

    onze (bij vrouwelijke en meervoudige woorden)

    vnw:
    ons: in België vaak niet verbogen
    -ons kat: onze
    -ons vader en ons moeder: vader en moeder
    -ons Mieke: Mieke

    taaltelefoon.be: Het bezittelijk voornaamwoord ons krijgt de vorm onze als het bij een de-woord of een meervoudig woord staat.(…) Bij een enkelvoudig het-woord is ons de correcte vorm.

    ongebruikelijk in West-Vlaanderen

    Ons vrienden voelden zich “bevrijd”. (Louis van Dievel – vrt.be)

    Als, als, als? Als ons kat melk gaf dan was’t een koe.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Jun 2024 08:00)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Jul 2024

    👍
    29

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.