Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #421 11 May 2024: nochtans

    nochtans
    (bw.)

    toch, pertang

    vnw: in België vaak voor: toch

    taaladvies.be:
    Nochtans is standaardtaal in België. Standaardtaal in het hele taalgebied is bijvoorbeeld maar, echter, toch of niettemin.

    Het bijwoord nochtans wordt in de standaardtaal in België gebruikt om een tegenstelling uit te drukken.

    DS2015 standaardtaal

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 6

    “De oudste drieling van België vierde onlangs zijn tachtigste verjaardag. Nochtans werden hun overlevingskansen bij de geboorte erg laag geschat. (standaardtaal in België)” (taaladvies.be)

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (13 Apr 2024 08:08)
    Dit woord was woord van de dag op 11 May 2024

    👍
    236

    #422 10 May 2024: pimpampoentje

    pimpampoentje
    (het ~, -s)

    onzelieveheersbeestje

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: piempampoentje
    PIMPAMPOENTJE —, znw. onz., mv. – s.
    Gewestelijke benaming in Zeeuwsch – en West-Vlaanderen voor het onzelieve-heersbeestje; Coccinella septempunctata. Aangezien daarnaast ook de vorm pimpalioentje in gebruik is (zie De Bo (1873)), ligt het vermoeden voor de hand dat deze benamingen vervormingen zijn van papeljoentje, dat eertijds als benaming van andere vliegende insecten voorkomt en uit Frans papillon is ontleend;

    zie pimpampoeleke, pimpaljoentje, pimpompuleke piempampulleke, pieternel, hemelbeestje, piepauw
    ook piempompulleke (Eeklo), piempajoentje (Westhoek), pimpampullie (Ronse); lievenherekuikske (Z.-Limb.)

    Ladybird

    Toen onze Jan thuiskwam van school, zat er een pimpampoentje in zijn haar.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Drs. Johan Arendt Happolati en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Apr 2024 07:03)
    Dit woord was woord van de dag op 10 May 2024

    👍
    356

    #423 09 May 2024: bij manier van spreken

    bij manier van spreken
    (uitdr.)

    bij wijze van spreken

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands

    Ze zeggen dat het West-Vlaams, bij manier van spreken, het Chinees van het Nederlands is. Ik ben ’t daar niet mee akoord.

    Maar als je een debat doet waar om het even welke partij bij manier van spreken aan kan deelnemen, dan kijken we daar wel naar (vrt.be)

    Hij is, bij manier van spreken, de ridder die met blote hand de draak te lijf moet om de maagd te redden. (demorgen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Apr 2024 06:54)
    Dit woord was woord van de dag op 09 May 2024

    👍
    285

    #424 08 May 2024: platnijpen

    platnijpen
    (ww., neep plat, platgenepen)

    plat drukken, plat doen

    zie andere samenstellingen bij nijpen

    Nijpt die plastieken fles van water maar goed plat, dat beslaagt (beslagen) minder plaats in de blauwe zak.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (12 Jul 2021 01:40)
    Dit woord was woord van de dag op 08 May 2024

    👍
    245

    #425 07 May 2024: bedrijfsinkomen

    bedrijfsinkomen
    (zn. o.; ~s)

    inkomen door arbeid (bedrijvigheid) in tegenstelling tot interesten e.d. (jur., fiscaal)

    VD2017 online: BE

    Zo blijkt Vlaanderen onder meer uitstekend te scoren voor het netto bedrijfsinkomen en het inkomen per voltijdse familiale arbeidskracht. (vilt.be)

    Dergelijk pensioen, opgebouwd in Nederland met werkgeversbijdragen, is belastbaar in België als bedrijfsinkomen, behalve indien de werkgeversbijdragen op het ogenblik dat zij werden gestort kwalificeren als bezoldigingen voor geleverde dienstprestaties, wat het geval is indien de pensioenopbouw definitief werd verricht in het uitsluitend voordeel van de belastingplichtige, wat impliceert dat de laatste er een onmiddellijk recht uit haalt. (glasheldere rechtspraak op fgov.be)

    Dit maximum staat los van uw bedrijfsinkomen en de fiscale voordelen via een woonkrediet. (kapitalevragen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 05:12)
    Dit woord was woord van de dag op 07 May 2024

    👍
    192

    #426 06 May 2024: huis van vertrouwen

    huis van vertrouwen
    (uitdr.)

    een bedrijf, instituut dat al jaren bestaat en waarmee de mensen vertrouwd zijn

    vnw: vertrouwensadres

    VD2016 online: BE

    Een huis van vertrouwen, dat schept een veilig gevoel. Zestig jaar geleden ging André Trybou van start met een spaarkas. Vandaag is het bedrijf uitgegroeid tot een zakenkantoor waar u terecht kan voor een complete financiële service: van bankzaken, beleggingen en kredieten tot verzekeringen en, sinds kort, immobiliën. (zakenkantoortrybou.be)

    VRT blijft huis van vertrouwen’ (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Nov 2022 09:33)
    Dit woord was woord van de dag op 06 May 2024

    👍
    223

    #427 05 May 2024: onnozeliteit

    onnozeliteit
    (de ~ (v.), ~en)

    onnozelheid, onnozeligheid
    > ook wel onnozelteit

    Van Dale 2016 online: BE, spreektaal

    Wa zijn dat hier nu weer voor onnozelteiten.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Diederik en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 04:38)
    Dit woord was woord van de dag op 05 May 2024

    👍
    333

    #428 04 May 2024: hinderpremie

    hinderpremie
    (de ~ (v.), ~s)

    Als uw onderneming hinder ondervindt van openbare werken die de toegang tot uw vestiging ernstig bemoeilijken, kunt u onder bepaalde voorwaarden een hinderpremie krijgen van de Vlaamse overheid. De hinderpremie is een forfaitair bedrag dat u krijgt om u te helpen de nodige maatregelen te treffen en als aanmoediging om te blijven ondernemen. (vlaanderen.be)

    Van Dale 2024: for­fai­tai­re ver­goe­ding van de Vlaam­se over­heid voor han­de­laars en klei­ne on­der­ne­min­gen die te ma­ken krij­gen met ern­sti­ge hin­der, bv. door werk­zaam­he­den

    Opm: De toepassing wordt soms uitgebreid, bv. n.a.v. de coronacrisis; zie coronahinderpremie

    zie ook sluitingspremie

    De hinderpremie vervangt de rentetoelage hinder openbare werken.

    De coronacrisis en de plotse lockdown dwongen de Vlaamse regering om snel steunmaatregelen in het leven te roepen (…). Uit nieuwe cijfers blijkt dat vooral eetgelegenheden, cafés en autoverkopers van de hinderpremie hebben gebruikgemaakt. (demorgen.be)

    De Brugse koetsiers moeten de eerder toegekende coronahinderpremie dan toch niet terugbetalen. (kw.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Apr 2024 07:13)
    Dit woord was woord van de dag op 04 May 2024

    👍
    192

    #429 03 May 2024: seinen

    seinen
    (seinde, geseind)

    Van Dale 2018 online:
    BE; amb­te­lij­ke taal op­ne­men in een door de po­li­tie­dien­sten ge­bruik­te lijst van op te spo­ren per­so­nen of voer­tui­gen, sig­na­le­ren als op te spo­ren
    voor­na­me­lijk in de ver­bin­ding
    • ge­seind wor­den, staan

    vnw: personen/voorwerpen seinen (door politie of gerecht): personen of voorwerpen signaleren, gezocht worden

    Bij uitbreiding kunnen ook andere zaken zoals een identiteitskaart geseind staan (zie voorbeeld).

    zie ook geseind staan, geseind zijn, geseind worden

    Zolang het kaartnummer niet wordt geseind bij politie, is de kans reëel dat deze elD of Kids-ID frauduleus wordt gebruikt. (ibz.rrn.fgov.be)

    Iemand kan bijvoorbeeld geseind staan omdat hij zijn woonstverandering niet gemeld heeft of zijn rijverbod nog moet tekenen. (hln.be)

    “Al vijftien geseinde mensen tegengehouden bij strengere identiteitscontroles” (hln.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Mar 2025 18:09)
    Dit woord was woord van de dag op 03 May 2024

    👍
    132

    #430 02 May 2024: nieuwkuis

    nieuwkuis
    (zn. m.)

    droogkuis, stomerij, verwerij, kuiserij

    vnw

    Van Dale 2024: BE; niet al­ge­meen: che­mi­sche was­se­rij; stomerij

    annonce: nieuwkuis, ophalen en brengen tegen de beste prijzen

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (07 Apr 2024 08:27)
    Dit woord was woord van de dag op 02 May 2024

    👍
    295

    #431 01 May 2024: stellen, (een) eind ~ aan iets

    stellen, (een) eind ~ aan iets
    (uitdr.)

    beëindigen, stoppen

    vnw: een eind aan iets stellen: een eind aan iets maken

    Van Dale 2014: gewestelijk
    DS2015: geen standaardtaal
    DB & Co: gallicisme (mettre fin à quelque chose) voor een einde maken aan iets

    google2014: ‘eind stellen aan’: .BE (>1.700) ; .NL (8)

    fgov.be: De Regering kan een eind stellen aan het mandaat van de voorzitter, ondervoorzitter of lid van de Arrondissementsraad voor hulpverlening …

    hln.be: Gerecht wil eind stellen aan heibel rond Oude Markt.

    juridischforum.be: Ondertussen begint mijn geduld ook stilaan op te geraken en wil ik kordaat een eind stellen aan deze praktijken.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Jun 2022 07:20)
    Dit woord was woord van de dag op 01 May 2024

    👍
    253

    #432 30 April 2024: landsverdediging

    landsverdediging
    (zn. v.; ~en)

    defensie

    vnw: (bnl.) ministerie van landsverdediging: ministerie van defensie

    gratis Van Dale online: België

    DB & Co purisme voor SN defensie (<Fr. défense)

    Het ministerie van Defensie (vaak kortweg Defensie) is de publieksnaam voor wat nog steeds officieel het ministerie van Landsverdediging heet en is de federale overheidsdienst die verantwoordelijk is voor de bescherming van het grondgebied van België (en dat van bondgenoten) en voor de Belgische militairen. (Wikipedia)

    Overwegende dat het noodzakelijk is reeds in vredestijd de mobilisatie en het in werking brengen van alle diensten die verband houden met het vervoer op zee, in functie van de behoeften van de landsverdediging voor te bereiden; (ejustice.just.fgov.be)

    De grondwet en de wet op de landsverdediging vormen de basiswetgeving van de strijdkrachten. (kuleuven.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Jul 2023 09:07)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Apr 2024

    👍
    42

    #433 29 April 2024: Grondwettelijk Hof

    Grondwettelijk Hof
    (vaste woordgroep)

    bijzonder rechtscollege in België dat toeziet op de naleving van de grondwettelijke bevoegdheidsverdeling tussen de Staat, de gemeenschappen en de gewesten enerzijds en de naleving van de grondrechten anderzijds.

    oude benaming arbitragehof

    Steden en gemeenten stappen begin juni naar het Grondwettelijk Hof als de federale regering de vennootschapsbelasting op intercommunales niet bijstuurt. (GVA 11/04/15)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door de Bon (01 Aug 2021 11:36)
    Dit woord was woord van de dag op 29 Apr 2024

    👍
    220

    #434 28 April 2024: verbeterd brood

    verbeterd brood
    (begrip)

    brood waaraan naast de basisingrediënten diverse hulpstoffen (broodverbeteraars) zijn toegevoegd, bijvoorbeeld om het brood malser, luchtiger of langer houdbaar te maken; volgens de Belgische wetgeving ook: brood dat minimaal 3 % eetbare vetten bevat – ((vooral) in België, verouderend – anw)

    Van Dale 2018 online: BE

    Dagelijks hebben we tal van verschillende broodsoorten. Hier volgt een greep uit ons assortiment : Verbeterd brood ( wit en grof), volkoren brood, 10-granen brood, vitaal, … (buckley.be)

    Koppig als wij zijn, zouden wij ook vragen om de vaste broodprijs te koppelen aan het gewicht in plaats van aan de term verbeterd brood. (tijd.be)

    Men noemt dat tegenwoordig wel verbeterd brood maar ik stel er toch een vraagteken achter. (mensenvanbijons.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 03:26)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Apr 2024

    👍
    156

    #435 27 April 2024: naftpomp

    naftpomp
    (de ~ (v.), ~en)

    - benzinepomp in een naftstation
    - tankstation, met of zonder shop

    zie ook naftepomp

    Texaco-tankstation-Hilversum-hier werd-Volkert-gearresteerd-DSC 0197

    Zou de naft afgeslagen zijn, alle naftpompen zijn bezet.

    Als ge met een diesel rijdt, is het best dat ge aan een naftpomp ook diesel tankt, anders hebt ge een serieus probleem.

    Bij de naftpomp kan men in het laat nogal eens drank en sigaretten kopen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (09 Aug 2021 07:01)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Apr 2024

    👍
    199

    #436 26 April 2024: nevralgiek

    nevralgiek
    (bnw., bw.)

    gevoelig, kwetsbaar

    vnw:
    •neuralgisch, lijdend aan zenuwpijn
    •(fig.) waar zich problemen kunnen voordoen

    < Frans névralgique < névralgie (= neuralgie)

    zie ook nevralgiek punt + commentaren

    De behandeling van migrantenkinderen is nevralgiek. (chinasquare.be)

    14 uur: korte wandeling over het slagveld van de Leeuw tot de ferme Hougoumont, het nevralgiek bolwerk van Wellington. (neosvzw.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Apr 2024 09:52)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Apr 2024

    👍
    53

    #437 25 April 2024: ledenbevraging

    ledenbevraging
    (zn. v.; ~en)

    enquête of bevraging bij de leden van een vereniging, club, …

    Eind 2019 voerden we een grote club- en ledenbevraging uit. (tennisvlaanderen.be)

    CD&V-voorzitter Coens: “Geen onregelmatigheden vastgesteld bij ledenbevraging”. (hln.be)

    Ledenbevraging en startactiviteit met hapje en drankje. (davidsfonds.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Syfigh (23 May 2025 15:08)
    Dit woord was woord van de dag op 25 Apr 2024

    👍
    25

    #438 24 April 2024: koppen, over de ~ lopen

    koppen, over de ~ lopen
    (uitdr.)

    wanneer het heel druk is, wanneer het zwart ziet van het volk

    google2013:
    ‘over de hoofden lopen’: .BE (>4.000) ; .NL (>119.000)
    ‘over de koppen lopen’: .BE (>380.000) ; .NL (>165.000)

    Staan beide ongemarkeerd in Van Dale 2013 online

    Martine Tanghe zei het op het nieuws naar aanleiding van de eerste soldendag: “Op de Meir in Antwerpen kon je over de koppen lopen.”

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door fansy (07 Aug 2021 17:10)
    Dit woord was woord van de dag op 24 Apr 2024

    👍
    235

    #439 23 April 2024: in schuifkes

    in schuifkes
    (vaste woordverbinding)

    in verschillende keren of afleveringen

    Van Dale “schuifje” : be­drijf van een kort to­neel­stuk (niet algemeen)

    vgl. schuifjes, in ~

    “En ze is in schuifkes van mij heen gegaan. Elke dag werd de afstand weer wat groter. Ze heeft er een tien jaar over gedaan. "
    (riktulkensstadsdichter.blogspot.com/2013/12/hofheide.html 26 nov. 2013)

    “tegenwoordig doe ik alles in schuifkes… uurtje werken… half uurtje rust… anders zegt mijn rug foert.” (http://blog.seniorennet.be/ 02/03/15)

    “De poppenspeler is in zijn drie acts of ‘schuifkes’ tellende poppenspel heel zichtbaar, maar weet zich nadien onzichtbaar te maken. "
    (www.cultuurcentrummechelen.be/download/nl/3155492/ 020410)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Mar 2025 08:43)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Apr 2024

    👍
    195

    #440 22 April 2024: metsersstiel

    metsersstiel
    (zn. m.; ~en)

    het beroep/ambacht van een metser/bouwvakker

    vnw: metselaarsvak

    zie ook stiel

    Afmetsen, metsen, metser, metserdiender (= opperman), metsersbaas, metsersstiel zijn typisch Z.N. + gewestelijk? (Onze Taal. Jaargang 28(1959))

    Je wil graag de metsersstiel onder de knie krijgen. Indien je al ervaring hebt als metser diender is dit zeker een pluspunt! (vdab.be)

    Hij leerde zijn volk bouwen,’ kan met recht en rede gezegd worden van (16/02/1880 – 31/03/1955) die zijn vader opvolgde in de metsersstiel (hakendover.be)

    In onze kamer 5 in Breendonk zaten twee gevangenen van Jemelle, vader en zoon, die beiden in het fort de metsersstiel uitoefenden. (getuigen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Nov 2023 08:27)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Apr 2024

    👍
    3

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.