Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
welkom
Van Dale 2005 (Belgisch-Nederlands, niet algemeen)
Van Dale online 2020: BE, formeel
Kom binnen! Ge zijt welgekomen.
Een welgekomen afwisseling.
De notionele interestaftrek is een welgekomen geschenk voor de kmo’s.
kind, jongere
“Ketnet,” de jongerenzender van de VRT is hier naar vernoemd.
Die ket met zijn trompet begint me serieus op mijn zenuwen te werken.
> andere betekenissen van ket
pakje, verpakking, portie voor bijvoorbeeld friet
uitspraak:
→ West-Vlaanderen: paksje
→ Brugge: pakstje
Voor mij een klein pakske friet met mayonaise, een curryworst en een vleeskroket.
Met een pakske Marlboro en een pakske sjieken zijt ge al meer dan 5 euro kwijt.
Een half pakske slaag, blijft slaag (groen.be)
> andere betekenis van pakske
- begrijpen, kunnen volgen
- duidelijk horen van een boodschap of boodschapper
- inzicht hebben in iets of iemand
- begrip tonen voor een situatie
- een goede verstandhouding hebben (elkaar verstaan)
De betekenis van “verstaan” is in Vlaanderen breder dan het duidelijk kunnen horen van een boodschap of een spreker, zoals aangegeven in de Nederlandse standaardtaal. Zo ook wordt de betekenis van “begrijpen” bedoeld bij het gebruik van “verstaan”. En niet alleen het begrijpen van een spreker maar ook begrip tonen voor iemand of een situatie.
Van Dale:
ver·staan 3 (overgankelijk werkwoord; verstond, heeft verstaan)
1. (een spreker of het gesproken) duidelijk horen
2. (een boodschapper of de boodschap) goed begrijpen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
zie ook onverstaanbaar; verstaanbaar
vgl. ook laten verstaan
- Verstaat ge wat ik u zeg, want ik ga het niet herhalen.
- Verstaat ge de verkeersregels?
- Ik versta niet waarom dat nog niet geregeld is.
- Mijn broer en ik verstaan elkaar heel goed. Twee handen op een buik, zoals ze zeggen.
- Ik verstaan heel goed waarom zij dat gedaan heeft. Moest ik in die situatie zijn, ik zou hetzelfde doen.
- Hij verstaat geen Frans.
- Ge kunt u daaruit niet verstaan hoe het zo ver gekomen is.
Maar toch vielen er de afgelopen dagen in politieke kringen al een paar dingen te verstaan. (vrt.be)
Volgens professor architectuurgeschiedenis Johan Lagae (UGent) is de plek belangrijk voor wie de koloniale geschiedenis wil verstaan. (demorgen.be)
vnw: pantoffel, slof
DS2015 standaardtaal
opm: zowel sloef als pantoffel kunnen ook voor sportschoeisel gebruikt worden: turnsloef; turnpantoffel
zie ook sloefkes; sloef, op zijn ~en afkomen; verzamellemma kledij
Mijn nieuwe sloefen hebben een schoon geruit motiefke.
> andere betekenis van sloef
rekening, openstaand krediet in bijvoorbeeld een café of in een winkel
vnw: pof, krediet
Van Dale 2014 online: gewestelijk, pof
zie ook: poef, op de ~ staan, poefen, poef, op de ~
Nee, Karel, gij moogt niet meer op de poef drinken. Ge hebt trouwens al meer dan 300 euro op de poef staan.
schroevendraaier
uitspraakvariant: toernevies
zie ook tournavis, terlevies, turnavies
< Frans tournevis
Ge moet die vijs niet met nen hamer vast proberen te zetten, maar met een toernavies.
Neem eens de toernevies uit mijn werkkoffer.
Me een tournevies krijgt ge da wel losgedraaid!
Lolly, snoepje op een stokje om aan te likken, likstok
De eerste lekstokken werden gemaakt rond 1920.
vnw: lolly
in Antwerpen: lakstok
zie ook zabberstok
.jpg)
Lekstokken op cupcakes
Als ge uw bord gans leeg eet, krijgt ge nog ne lekstok.
luier, afgeleid van de merknaam Pampers, uitgesproken met korte “a” klank, zoals “panter”
Waar in België over een pamper wordt gesproken, wordt in Nederland de term ‘luier’ of ‘verschonen’ gebruikt. (Ik heb Florke’s luier verschoond)
< Engels: to pamper: verwennen of vertroetelen
vgl. kakkebroek, kakkepamper
Ik heb Florke zijn pamper ververst.
boterham
Ook in Vlaams-Brabant
zie ook: stutte (stuute, stuutje), kant
Hij heeft drie bokes met choco gegeten.
Ik eet eerst een boke met hesp en dan eentje met kaas.
Een grote bo met goeiboter, kaas, ajuinringen, paprikapoeder erop en een goei pint bier erbij… Dat is pas genieten!
Geen natuuryoghurt deze keer, beginnen met boke kaas. Dat gaat er altijd in, dan boke confituur, mmmm ja dat smaakt ook. En dan nog potje pudding. (gewoonliesbet.wordpress.com)
knoeien, morsen
vnw: kliederen, knoeien, morsen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks voorbeelden onder)
< zie smodderen, mozen, zwanselen, kwanselen, sturten, dashteren, desteren
Stop met smossen en eet uw bord leeg.
Ik heb mayonaise op mijn broek gesmost.
Wat moet je anders denken als Karen en James met een groep blinden spaghetti eten, en dat geblinddoekt doen om ook te kunnen smossen? (standaard.be)
Christophe smost niet met eten. Zijn doosjes bevatten net genoeg voor iedereen. (standaard.be)
< andere definitie van smossen
merkwaardig, vreemd
Van Dale online 2016: aantrekkelijk door bijzonderheid, opvallend- of zeldzaamheid
= merkwaardig, eigenaardig, typisch, raar
- ik vind het curieus
- curieuze gewoonten
- een curieus boekje
> andere betekenis van curieus
Der is iets curieus aan de hand met mijn auto.
In Figuur 25 zegt Jerom in de Vlaamse uitgave ‘curieus’. Dat wordt in het Standaardnederlands als ‘vreemd’ vertaald. (Suske en Wiske)
jas, mantel, kledingstuk voor buiten voor mannen, vrouwen, kinderen
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 2
< Een frak was oorspronkelijk een net herenkledingstuk (op het bovenlichaam) dat elke dag gedragen kon worden. Bij de veranderende mode (lange jassen werden steeds gewoner) veranderde de betekenis van het woord frak in de 18e eeuw in het Zuid-Nederlandse taalgebied mee. In Nederland nam ‘jas’ deze rol over en evolueerde de betekenis van frak juist de andere kant op, tot een chic herenkledingstuk dat alleen bij bijzondere gelegenheden wordt gedragen. (etymologiebank)
Van Dale 2018 online : 1782 < Frans frac of Duits Frack < Engels frock < Oudfrans froc (monnikspij)
1. langpandige herenjas
= rokjas
2. BE; niet algemeen jas van een kostuum, jas in het algemeen
.jpg)
zie ook: ene frak en twee schoenen; frak, zijn ~ draaien of keren; frak, iemand zijn ~ uitkloppen
verzamellemma kledij
Doet uwe frak maar aan, het is koud buiten!
“Frak” was ook het zwarte kledingstuk, gedragen door de “suisse” (naar analogie met de Zwitserse wachten in het Vaticaan) in de kerk. Dat waren zwarte lange jassen zonder knopen, maar versierd met zwarte noppen op schouder en arm.
Uitdrukkingen:
- Uwe frak afdraaien is in Antwerpen: (een beetje tegen uw goesting) hard werken (als enige, soms met weinig appreciatie en resultaat). ‘k Zalle k’ik mijne frak wel afdraaien terwijl dat die ander in ’t café zitten.
Zo de wind waait, waait m’n frakse wordt gezegd van mensen die uit opportuniteit hun mening veranderen.
Eerst was hij bij de sossen (de socialisten), nu zit hij bij de blauw omdat ze voorspellen dat die bij de verkiezingen gaan winnen: zo de wind waait, waait z’n frakske.
amai mijne frak: in het Engels: Oh my God
Amai mijne frak, ’t is warm.
1) vervelend, hinderend, irritant
2) geïrriteerd
ook embetant
Van Dale 2018: ambetant
bijvoeglijk naamwoord • ambetanter, ambetantst
na 1950 < Frans embêtant
BE; spreektaal
1. vervelend, naar
2. wrevelig, prikkelbaar, boos
vnw:
-vervelend, naar, lastig, hinderlijk
-ontstemd, verstoord, kregel
vgl. ambetanterik, embetanterik
1) Ons baby’tje doet helemaal niet ambetant, zo nen brave.
1) ’t Is embêtant ’k en weet niet hoe (mechelenblogt.be)
2) Ik word ambetant van die stoverij tussen mijn tanden.
schommel
< van het werkwoord biezebijzen waar de stam bijzen (touteren) herhaald wordt.
ook bijze, bies, bijs, boes, boeschcammeré, boesjkammeree, rietseko, rijtak, sturrel, stuur, suur, toeter, touter, wippentater, zwier, zwierentouter
De kinderen hebben veel plezier met de biezabijs die we in de boom hebben gehangen.
“Speelplein Biezabijs in Sint-Gillis-Waas viert dit jaar haar vijftiende verjaardag.(gva.be 30/07/2009/)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
