Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
bijna
< (Mnl.) bi + cant (+ s)
Leiestreek biekan
Antw. bekan
Antw. Kempen. bekant
bijkanst
Van Dale 2018: bijkans
bijwoord van kwantiteit
1432–1468, van Middelnederlands bi (bij) + cant (kant) + ?s
zo goed als
= bijna, vrijwel
We zijn er bijkans.
Hij weegt bijkans 150 kilo.
uitdrukking: Bijkans doet altijd mee in de koers, maar heeft nog nooit gewonnen.
gedaan! afgelopen!
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Ons gedacht is het beste; punt amen en uit!
(aan het eind van een betoog) En daarmee amen en uit!
Ondertussen is het nog niet amen en uit met de Lappersfortboslegende, die zo stilaan een stadslegende aan het worden is.
vreemde, rare kerel
synoniem van abjaar, napsjaar, hapsjaar
oorsprong: hapschaar of hapscheer: lagere gerechtsdienaar in vroeger eeuwen
< Frans: happe-chair, van happer (vastpakken) + chair (vlees)
Zie me die apsjaar daar ne keer bezig, hij roept alle mensen na.
indienen, afgeven, binnenbrengen, binnendragen
Van Dale 2016 online: BE
andere betekenis van binnenleveren
Ik heb gisteren mijn taak binnengeleverd.
studentenkamer, studentenkot
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
- Ook overgenomen in het Belgisch-Frans, met verfranst meervoud ‘kots’ en ervan afgeleid werkwoord ‘kotter’ (op kot wonen).
zie ook kot, op ~ gaan; kot, op ~ zitten; meisjeskot; luxekot; kotbubbel; verzamellemma koterij
Ik heb in mijne studententijd altijd op kot gezeten.
Ik ga op kot in Kortrijk. In Leuven is de kwaliteit van de studentenkoten beter dan in Gent.
Onze Fien zit op kot in Leuven, ik mis haar enorm.
> andere betekenissen van kot
breinaald
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 1
Ik zal eens een priem opzetten om een warme trui te breien.
brei over 3 steken zonder de steken van de linker priem af te halen: langs achter de derde steek recht breien, dan de tweede en dan pas de eerste steek. (veritas.be)
Nancy uit Brecht verbreekt wereldrecord ‘breien met langste naalden’ met priemen van 5 meter. (vrt.be)
“We mogen stellen dat veel vrouwen aan het breien zijn gegaan”, zegt Christine van Soom van de KVLV. Telefacts haalde de priemen boven en trok op onderzoek. (demorgen.be)
> andere betekenis van priem
SN-NL: betaalkaart, betaalpas
standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal;Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7; In België is de bankkaart voor een contante betaling, de kredietkaart voor een uitgestelde betaling. In Nederland worden bankpas, pinpas of betaalpas gebruikt voor contante betalingen en voor uitgesteld betalen is er de credit card.
NL: pinpas
Je moet niet zoveel geld meenemen naar de winkel, betaal gewoon met je bankkaart.
Naargelang de regio een vensterluik dat voor de venster kan worden gedraaid of een rolluik.
Oorspronkelijk was een blaffetuur overal een luik, maar toen de luiken vervangen werden door rolluiken werd de naam blaffetuur ook gebruikt voor rolluik.
Van Dale 2018: blaffetuur
< 1477 ‘raamwerk waarop perkament gespannen is’, vermoedelijk van middeleeuws Latijn blaffardus (van een bleke kleur)
BE; niet algemeen rolluik, vensterluik, blind dat naar binnen opengaat
vnw: blind, vensterluik
En vergeet de blaffeturen niet dicht te doen als het donker wordt.
In de zomer sluit ik meestal mijn blaffeturen.
Trek de blaffeturen maar op!
> andere betekenis van blaffetuur
variëteit van klein gebak, al dan niet met bladerdeeg, al dan niet suiker geglazuurd, al dan niet gevuld met pudding, appel, krieken, abrikoos … Zoals daar zijn: ronde en lange rozijnenkoeken, puddingkoeken, puddingkoeken met chocolat, achtjes, …
vnw: koffiebroodje, luxebroodje
in Nederland: koffiebroodje
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Verschillende koffiekoeken
Ne koffiekoek met ingebakken crème, alstublieft!
8 koffiekoeken alstublief. 2 met rozijnen, 2 achtjes, een met pudding zonder chocolat en één met pudding met chocolat en twee met appelvulling.
Waar wij onlangs een ballonvaart hebben geweigerd en ooit 87 koffiekoeken hebben besteld uit balorigheid omdat de gepensioneerden vóór ons alle tijd van de wereld namen voor het kiezen van hún koeken, het zoeken van kleingeld in hun portemonnee, en de vergeefse pogingen om zes broden, twee cakes, vijf eclairs, en vier taartjes in een te kleine tas te proppen. (Koen Meulenaere)
vnw: mond
afleiding van babbelen(ww.)
zie ook bebbe en bebber; bebbel, zijn ~ houden
Houd owen bebbel nei es!
(Hou nou eens je mond!)
luilak, tamzak
Ej lamzak, ’t wordt tijd van uw handen eens uit de mouwen te steken
uitgeholde vliertak om vlierbessen of wat anders al blazend mee weg te schieten (blaaspijp)
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): klak: Naam voor de klakkebus (De Bo (1873); De Cock en Teirlinck, Kinderspel (1905)).
Brussel: flokkebus
Haspengouw: krakkebuis
Sommige regio’s in de Antwerpse Kempen en Limburgse Kempen: flopbuis
Toen we nog jong waren was het maken van en spelen met klakkebuizen een zeer geliefd tijdverdrijf.
bagatel
Zo’n drukte maken om ne muggescheet, jongens toch!
laklederen materiaal
(laklederen laarzen, kledij)
→ Fr. laqué (= gelakt)
Ik kocht me nieuwe lakee botjes.
Mijn lakee botten zitten vol barsten en scheuren.
Pikant broodje americain, tabasco, ei, sla, tomaat, augurk…
Tegenwoordig vrij algemeen, maar volgens de legende zou het kort na WO II in Antwerpen ontstaan zijn door (dronken?) Amerikaanse matrozen die niet konden beslissen en dan maar een broodje vroegen met àlles erop en eraan, en het nog lekker vonden ook.
Maar in Mechelen was er in de jaren 70 van de vorige eeuw ook een broodjeszaak die de vondst claimde… De Antwerpse historie is wel ouder.
Zo ne martino kan nogal afsmaken, en zeker als ge een pintje te veel op hebt!
gezicht, mond
ne smikkel trekken = een gezicht trekken (er niet graag bij zijn)
zijne smikkel houden = zwijgen
op zijne smikkel gaan = vallen
een smikkeltje = een kusje
Zij kan nogal ‘ne smikkel trekken, als het haar niet afgaat. Op zo’n moment kan hij beter zijne smikkel houden en haar een smikkeltje geven. Dat kan veel oplossen.
iemand die erg onhandig is
Nu laat ge ook nog het glas vallen! Gij zijt toch nen akkepoot!
horizontale plank in een kast of tegen een muur, bedoeld om voorwerpen op te bewaren
Gevulde schabben
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): schab. Andere vorm naast schap. Plank in een kast of langs een wand, tot bergplaats bestemd. In Zuid-Nederland.
Voorbeelden
In de wasserij lagen er honderden pakken gestreken was, in grauw papier (papier, grauw ~) ingepakt, op hoge rijen schabben opgetast, tot ze met de stootkar thuis bij de klanten werden afgeleverd. Dien tijd is lang voorbij.
Voor mij nen trappist van ’t schab. Dat is altijd veel lekkerder dan ene uit de ijskast.
Artikel 2dehands.be: staand rek + bijhorend schab om aan de muur te bevestigen. (Turnhout)
Op het hoogste schab bevonden zich flesschen anijs en jenever, (V. Loveling, Hoofd v. ’t huis 80, Gent).
> zie ook schap, vensterschab en andere betekenis van schab
ham, heps
Etymologisch Woordenboek van het Nederlands:
Het woord hesp is algemeen Belgisch-Nederlands, in de Belgische dialecten komt het in diverse varianten voor. In Nederland bestaat het slechts in het Utrechts, waar de vorm hips ’hamschijf’ (met s-p-metathese, zie ook: wesp) ook bovendialectisch algemeen in gebruik is.
Van Dale online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
West-Vlaanderen en regio Gent: hespe
provincie Antwerpen: heps
zie ook achterhesp, heps, Ardeense hesp, gerookte hesp, boerenhesp
Een schel hesp.
Eerst eet ik een boke met hesp, en dan pak ik nog wel ene met kaas.
wordt gevierd op de tweede zondag van mei, behalve in de streek van Antwerpen, waar het op 15 augustus plaatsvindt, feest van O.L.V. hemelvaart
vnz. moederkensdag (de): moederdag
(ook wel: Moedertjesdag)
in Nederland: Moederdag
zie ook Vaderkesdag
.jpg)
Met Moederkesdag gaan we allemaal eten bij ons ma.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
