Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
lastigvallen, ergeren, irriteren, vervelen, plagen
vnw: vervelen, hinderen, lastigvallen
ook embeteren
< Frans embêter
zie ook ambetant
Sorry dat ik u hier kom ambeteren, maar het is echt dringend.
Wij zijn de mannen die de gas doen brannen,
De klinken repareren en de maskes ambeteren!
Maar ik ga ervan uit dat we als gevechtspiloot niet per se opdrachten zullen uitvoeren die de mensen embeteren. (standaard.be)
Gezien de vorm is ambetant datgene ,,wat embeteert’’. (standaard.be)
Buysse embeteert me nog meer dan gij. (ugent.be)
inhalen, voorbijrijden
Van Dale 2016 online: BE, spreektaal
Hij moest alles dichtgooien voor ene die op het laatste moment nog kwam voorsteken.
Sommige chauffeurs zijn toch cowboys ja; die steken maar voor zonder te pinken, alsof de baan alleen van hun is.
> andere betekenis van voorsteken
troffel
metselaarsgereedschap, een driehoekig stalen blad aan een gekromde steel met houten handvat
> Middelnederlands: trueel
> Frans: une truelle
> Latijn: trulla
Woordenboek der Nederlandsche Taal: trouweel
Het woord dat in het zndl. nog gewoon is, wordt in het N. althans in de alg. taal niet meer gebezigd; daar is het gewone woord troffel. Trufel en troffel zijn ontstaan door klankwijziging en accentverschuiving
- Zeker gereedschap van metselaars en stukadoors
- In Z.-Nederl. in den verkl. truweelke(n) ben. voor sommige planten, waarvan de vruchten op een truweel gelijken, t.w. de bittere scheefbloem, de schermscheefbloem en de witte krodde.
Meer … zie reactie
Ik ga mijn truweel zoeken om morgen dat muurtje te metsen.
een fout maken, een flater begaan, blunderen
vnw: een kemel schieten: een bok schieten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Benaming voor: een flater, grove vergissing of fout, in daad, woord of schrift; ”bok”. Alleen in Vlaamsch België; in Noord-Nederland thans volkomen onbekend, maar in de 18de eeuw, als in Noord-Brabant gebruikelijk, opgeteekend: Een kemel begaan, doen, maken, schieten.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
Op het examen een ferme kemel geschoten en natuurlijk gebuisd.
Hij kreeg er rode kaken (kaken, rode ~ krijgen) van. De kemel die hij geschoten had, was niet meer goed te maken.
“De reviewcommissie heeft hier een serieuze kemel geschoten!”, zegt een boze Mathijssen. “Ze heeft in haar oproeping niet één maar drie scheidsrechters overruled.” (nieuwsblad.be)
vnw: blaar
Van Dale: blein
< 1287 ‘blaar, puist’ ~ Oudengels blegen, grondbetekenis ‘zwellen’
1. bleintje
met bloed belopen striem
a lange blaar
b niet algemeen blaar
zie ook verzamellemma geneeskunde
Toen mijn vinger geklemd geraakte, kwam er een ‘bleine’ op.
“Ik was medic van dienst. Van onderkoeling tot bleinen" (hbvl.be)
Zes jonge twintigers organiseren met hun actie ‘Een Blein voor Welzijn’ een wandeltocht voor het goede doel. (standaard.be)
Ze was bovendien ook een beetje geblesseerd door een blein aan haar hand, maar ik denk niet dat die blessure veel invloed heeft gehad op haar spel. (demorgen.be)
Leuvenaars bedwongen Mont Ventoux al lopend: “Twee bleinen en een dikke voet.” (hln.be)
> andere betekenis van blein
1) rommel
2) afval
3) producten en goederen van slechte kwaliteit
4) junkfood
AN-verwant: bocht
Antwerpse Kempen: uitspraak boecht
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Bocht; Zuid-Nederland: ook bucht, bacht, boecht
Een woord, welks eigenlijke beteekenis en oorsprong in het duister schuilen. Volgens eene gissing zou het verwant zijn met (us)baugjan, keren, vegen, en dus eigenlijk: wegveegsel, uitvaagsel beteekenen. Sommige vormen van het woord, die met eene â of a, schijnen echter kwalijk met deze afleiding bestaanbaar. In Duitsche tongvallen beteekent het woord inderdaad: drek, vuilnis; soms is het woord dan moeilijk te onderscheiden van bocht, varkenskot, krib.
Vlaanderen: al wat van slechte hoedanigheid is, niet deugt, uitschot, ontuig.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook: bucht, met den ~ zitten; bucht van de Aldi
1) Ruim nu toch es de zolder op, al dien bucht mag naar het containerpark.
2) De buren zijn verhuisd, de container vol bucht komen ze maandag ophalen.
3) Gij verkoopt niets dan bucht.
4) McDonalds? Is dat eten? Zo’ne bucht!
kippenvreter
spotnaam voor Brusselaar
zie ook zinneke, Belgische bijnamen van inwoners
Brussel is de stad van de Kiekefretters.
Een veggieburger voor de kiekenfretter | BrusselBlogt – Brussel
Geert van Istendael / Kiekenfretter, wat nu? | archief | De Morgen
verstoppertje; cache-cache; hide-and-seek
Antwerpen: bedot spelen
Antw. Kempen: piepeling, piepenborg spelen, piepelingen doen, bedot spelen, kavie, piepeliereborgen
Brugge: wegstekertje spelen
Leiestreek: ketjedeuk spelen, katjeduk, duklaboone
Limburg: piepke bergen
Oost-Vlaanderen: piepkenduik, loekeduiken
West-Vlaanderen: duukskeweg
< ww. bedotten (bedriegen)
Laat ons bedot spelen.
veel geluk hebben, voorspoedig zijn, het goed treffen
vnw: met zijn gat in de boter vallen: veel geluk hebben, het treffen, met zijn neus in de boter vallen
NL: met zijn neus in de boter vallen
Hij is met zijn gat in de boter gevallen: van den enen dag op den andere diensthoofd worden, na promotie van de chef.
gootsteen
uitspraakvariant van pompbak
Fons komt onze poembak maken van de noen.
liedje:
En de poembak, en de poembak,
en de poembak is kapot.
Den ouwe is versleten
en de nieuwe is kapot.
prima; heel goed
< Frans: de première classe
‘t Is oarig da ’k me nâ zo slecht viel, ’k ston temergend oep en ’k vilde me nog iëste klas.
(’t Is raar dat ik me nu zo slecht voel, ik stond vanmorgen op en ik voelde me nog eerste klas.)
Mercikes vee da mee te pakke joeng, da’s allemo iëste klas.
(Bedankt voor het mee te nemen, da’s allemaal eerste klas.)
Die broek past mâ iëste klas.
(Die broek past me eerste klas.)
Haren ex was ne loezer eerste klas!
extreem veel geluk hebben
Doordat ik snel reageerde en vol op m’n remmen ging staan heb ik een ongeluk vermeden, ik heb daar weer 5 minuten chance gehad!
opnieuw doen, herhalen
herbeginnen is standaardtaal in België
zie ook her-
Ik ben de tel kwijt, ik zal moeten herbeginnen.
Ge gaat toch niet weer herbeginnen, zeker?
We zijn van nul moeten herbeginnen.
Met een schone lei herbeginnen.
“Na een schorsing van vijftien maanden hoopt de renner zijn carrière te kunnen herbeginnen. (standaardtaal in België)” taaladvies.net
geroosterde boterhammen met kaas en hesp tussen
zie ook: croque
Van Dale 2016 online: BE
NL: tosti
soorten:
croque-monsieur: (basis) met kaas en hesp
croque uit het vuistje
croque-madame: met een paardenoog
croque Hawaï: met een schijf ananas
croque janet: twee croques op elkaar
croque boem boem: met bolognaise
croque bolognese: met spaghettisaus
vegetarische croque: zonder hesp, bv. met mozzarella en gedroogde tomaten
zie ook croque-monsieurmachine
Ik heb niet veel honger, ik bestel wel een croque-monsieur.
commentaarstuk, redactioneel artikel
Nl_SN: hoofdartikel
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
zie ook editorialist
In het editoriaal van vandaag legt de hoofdredactrice de nadruk op het progressieve karakter van de krant.
bloemlezing De Standaard:
In het editoriaal maakt Indra Dewitte zich zorgen over de vele jongeren van allochtone afkomst in Limburg.(standaard.be)
In het editoriaal doet Frans De Smet de zoektocht binnen CD&V naar een bewoner van de Wetstraat 16 uit de doeken.(standaard.be)
Twee toonaangevende kranten, Le Soir en La Libre Belgique, wijten zelfs het editoriaal niet aan de laatste ontwikkeling in de regeringscrisis, …(standaard.be)
Inzet van deze twist is de editoriaal van de laatste editie van de stadskrant, met als titel Lokeraars vluchten voor politie. (standaard.be)
De NYT beschrijft de vastgoedmaganaat in een editoriaal als ’de slechtste kandidaat van een grote partij in de moderne Amerikaanse …(standaard.be)
enz.
enkel, zie ook knoesel
zie andere definitie van knoezel
Ik ben gevallen met de fiets en heb mijn knoezel gebroken.
Bij het fietsen schoot hij van het pedaal en bezeerde daarbij zijn knoezel.
dranghek
vnw: nadar (de, -s), nadarafsluiting (de, -en), nadarhek (het, -ken): dranghek
DS2015 standaardtaal
Genoemd naar de ballonvaarder Nadar. Op 26 september 1864 steeg deze op met een ballon vanaf de Kruidtuin te Brussel. Burgemeester Jules Anspach liet de straten afzetten met speciaal voor de gelegenheid gemaakte dranghekken, die daarna als “barrières Nadar” bekend stonden.
ook: nadarafsluiting, nadarhek
Klik op de afbeelding
Nadars op de Paterberg
Op het WK in Ronse in 1988 werd Criquelion door Bauer in de nadars gedreven.
ieder zitmeubel voor meerdere personen met een hard oppervlak
NL bank heeft ruimere betekenis, Van Dale: “als deel van een ameublement dwarse sofa met dikke, verende bekleding” wordt in Vlaanderen “zetel” genoemd
Bank op de dijk van Oostende
We hebben een tijdje zitten babbelen op een bank in ’t park.
(19de eeuw) doodlopend steegje met kleine, uiterst primitieve huizen zonder enig modern comfort, tegenwoordig worden beluiken soms verbouwd tot moderne woonerven
< beloken (= afgesloten, verborgen)
Van Dale 2017 online:
1. BE besloten ruimte, blinde steeg met huizen
= hofje (2)
2. BE; verkorting van vilbeluik
Beluik in Gent
In de film ‘Daens’ zijn mooie voorbeelden van beluiken te zien.
“Het zijn vijf identieke arbeidershuizen die bereikbaar zijn via een gang achter de witte deur tussen nr. 16 en nr. 28. Daarom heet het ‘Het Beluik’. Dit is uniek in Limburg. Het geheel werd beschermd in 1983.” (Hasel)
zulk(e)
1. In Vlaanderen wordt zo’n vaak gebruikt in combinatie met meervoudige zelfstandige naamwoorden.
In Nederland: zulke
2. Het gebruik van zo’n voor niet-telbare zelfstandige naamwoorden is standaardtaal in België (bv. bier, melk, pijn, weer).
West-Vlaams, zie zulk een
1. Ik heb nog nooit zo’n schoon bloemen gezien.
Zo’n twee onnozelaars samen heb ik nog nooit gezien.
2. Zo’ne slechte wijn heb ik van mijn leven nog nooit gedronken.
“Pedro zei dat hij zo’n bier niet lust en dat hij het liefste gewoon pils drinkt.” (taaladvies.net: standaardtaal in België)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
