Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
steenafval
Brugse ommeland en kust: brikkeljon
Antwerps: brikkaljon
Antwerpse Kempen: brikkeljon
< Waals/Frans: briquaillons
We hebben een muur uitgebroken en we hebben de broquiljon op onze oprit gekapt.
bouwinfo.be: Eventjes terzijde: brocillion, bricalion, briqueljon, en zo meer, ik heb er ook altijd last mee om dit woord te schrijven (uitspreken geen probleem). Ik heb het dan toch maar eens opgezocht en het is blijkbaar enkel te vinden in het Vlaams woordenboek (wist niet dat dit bestond). Daar schrijft men brikkeljon exact zoals je het uitspreekt dus.
In NL is ‘de factuur betalen’ letterlijk een rekening voldoen. In Vlaanderen is het een uitdrukking voor: ‘de rekening betalen’ oftewel ‘het gelag betalen’ (ergens voor opdraaien).
‘De factuur betalen’ is een gevleugelde uitdrukking in de hedendaagse Belgiese politiek.
- iets in een omlijsting, kader steken, inlijsten
- ook figuurlijk: zie iets om in te kaderen; inkaderen en boven uw bed hangen
vnw: in een lijst zetten, inlijsten
Taaladvies.net: Inkaderen is standaardtaal in België voor het in een lijst plaatsen van een schilderij, tekening, foto et cetera.
“We kunnen die schetsen inkaderen en aan de muur hangen.” (standaardtaal in België)
zie ook andere betekenis van inkaderen
Ik heb een schilderij en twee handwerkjes van mijn moeder ingekaderd.
uiterste verbruiksdatum op de verpakking van verbruiksproducten afgedrukt
houdbaarheidsdatum
vervaldatum is standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Hier achterin de kast vind ik nog een blikske makreel met vervaldatum 2008. Ik zal het eens opendoen en rieken of het nog goed is.
“Het is verplicht een vervaldatum op etenswaren te vermelden. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
persoon die klasseert, archivaris
zie ook classeur
“9 e graad : eerste chef-kamerbewaarder-klasseerder, chef-
kamerbewaarder-klasseerder, eerstaanwezend kamerbewaarder-
klasseerder, kamerbewaarder-klasseerder …” (Belgisch Staatsblad, 01.08.2OO2)
de luiaard uithangen, luieren
vnw: luieren, niets doen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook luien
Hij heeft de hele dag geluierikt. Uit de zetel gekomen om een borreltje te drinken en een nootje te kraken of een eike te pellen. Voor de rest heb ik hem niet gehoord of gezien.
resoluut, formeel
NL: categorisch
taaladvies.net: categoriek is standaardtaal in België. Standaardtaal in het hele taalgebied is categorisch.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook andere betekenis van categoriek
Zijn verzoek werd categoriek geweigerd.
Het loont niet altijd om categoriek op zijn standpunt te blijven in onderhandelingen.
Zij weigerde categoriek iedere toenadering.
demorgen.be: Francken is categoriek: “Ik doe niet meer dan 250 asielaanvragen per dag”
kauwgom
herkomst: Chiclets is een merknaam. Na de Tweede Wereldoorlog brachten de Amerikaanse soldaten chewing gum mee. De dunne reepjes waren gemaakt van chicle, een boomsap dat de Maya’s reeds kauwden.
chiclet is een verwaterde merknaam van Chiclets®, zie verwaterde merknamen
zie ook tuttefrut, sjiek, sjiekkelitte; verzamellemma verwaterde merknamen
Gooi uwe chicklet liever in de vuilbak in plaats van er de stoep mee te begaaien.
“Ik kom regelmatig tegen dat men met een baseballpetje en met een chiclet in de mond, dan zal ik hem meestal zeggen dat hij zijn chiclet moet ofwel inzwelgen ofwel in zijn hand moet plakken omdat hij als ik hem het woord geef één van de twee moet doen." (ugent.be)
We hangen nu aan elkaar als een chiclet.(tijd.be)
Ik herinner mij dat ik ooit helemaal kaal naar huis ben gekomen na een scoutskamp omdat ik een chiclet in mijn lange manen had gekregen van mijn patrouilleleider en de leiding oordeelde dat alles eraf moest. (demorgen.be)
interesse opwekken voor een belangrijke zaak, die voor iedereen van belang is
vnw: belangstelling wekken, aandacht vragen voor, iets onder de aandacht brengen
volgens vrt.be Standaardtaal in België voor:
•belangstelling wekken voor
•bewust maken voor
•gevoelig maken voor
•ontvankelijk maken voor
•warm maken voor
We moeten de mensen sensibiliseren voor deze gevaarlijke situatie.
Een coureur die zoals zijn historische Vlaamse voorgangers (bv. Briek Schotte) voor de aanval kiest, in weer en wind en in het bijzonder in de voorjaarsklassiekers op de kasseien.
Titel vroeger enkel toegewezen aan Vlaamse renners, maar nu veralgemeend (zo wordt Vinokourov ook als een flandrien betiteld.)
Niet in Van Dale 1995.
Van Dale 2018 online: Belgisch-Frans (lett. Vlaams):
(Vlaamse) wielrenner die behalve door een grote fysieke kracht, gekenmerkt wordt door het vermogen om in ongunstige (weers)omstandigheden zijn strijdlust te behouden, en daardoor uitermate geschikt is voor het rijden van de Vlaamse voorjaarsklassiekers
vnw: wielrenner die op zijn best is in moeilijke omstandigheden als een slecht wegdek of slecht weer
Philippe Gilbert is tot flandrien van het jaar 2010 verkozen.
Johan Museeuw is een echte Flandrien met heel wat wielermonumenten op zijn palmares. (foodbag.be)
Wil je een echte Flandrien worden? Vlaanderen is het mekka van de wielersport, een absolute must. De beste routes vind je hier. (flemishmasters.com)
geregistreerd zijn/staan, gezocht worden
Van Dale 2018 online: BE
Fr. être signalé
zie ook seinen, geseind zijn, geseind worden
Die blauwe Volvo staat geseind als gestolen.
Een van de gearresteerden staat geseind voor diefstal.
Luchtvaartpolitie onderschept elke dag 185 passagiers die geseind staan. (Knack)
nodig hebben
vnw: iets/niets vandoen hebben met: iets/niets nodig hebben
zie ook doen, van ~ zijn, hebben
Belt maar als ge mij vandoen hebt.
“Maar dat gekribbel met die vulpen
heb ik allemaal niet vandoen
want later als ik groot ben,
leer ik toch voor kampioen” (Urbanus, De Kampioen)
1. ten onrechte geprezen, ten onrechte opgehemeld, …
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
2. overdreven
1. Dat restaurant is serieus overroepen. We zijn er gaan eten en het viel ferm tegen met die platte, kou fritten.
2. Bush vond dat de opwarming van de aarde allemaal overroepen was. We zullen zien. Of beter gezegd voelen.
tomaat gevuld met garnalen,
zie ook crevette
Van den avond ete me tomat crevet.
Vervolgens zijn wij een beetje verder gaan eten. Hij koos voor tomaat crevette. Rare kerel, Hij vond dat een goei grap: creveren en den dag daarna tomate crevette eten. (Clement Peerens in De Morgen)
macadamweg, asfaltweg
Type wegverharding die populair was in België, maar al een dertigtal jaren niet meer wordt toegepast.
Opm: Zie ook discussies in de commentaren + de variëteit aan betekenisssen in de bronnen hieronder. Ik heb de indruk dat macadam gebruikt kan worden als synoniem van een verharde (rechte?) baan
vnw: betonweg, asfaltweg
anw:
macadam 1.0: (vooral) in België: wegverharding die bestaat uit een ondergrond van keien waarop met een wals twee lagen fijner steenslag ineengedrukt zijn
macadam 1.1: (vooral) in België: weg van macadam; macadamweg
Typisch Vlaams: asfalt(weg ) (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3
< Eng. macadam
genoemd naar de uitvinder, de Britse ingenieur John London McAdam (1756-1836)
klemtoon op de laatste lettergreep
zie ook wegcode
Volg de macadam tot aan het rood licht en ga daar rechtsaf een kasseibaantje in.
Hij woont langs de makkadam voor de bakker. (Cricri, 14 febr. 2011)
Soms doet het me denken dat we vroeger als kind zongen tijdens het wandelen. (Macadam, macadam, macadam dam dam en steenweg en steenweg). Bij de eerste ging je vooruit, bij de laatste twee achteruit. (lepetitrequin.com)
Van de N58 afrijden doorheen de industrieblokken om dan op de macadam van de Menensesteenweg in Wervik te dokkeren. (nieuwsblad.be)
Zonder ze bij naam te noemen trekken de koeien, de knotwilgen en de macadam van ons vlakke land aan je oog voorbij. (stanzamuziek.be)
Dat zij vroeger al eens in aanraking gekomen zijn met het gerecht, is te wijten aan het feit dat de gemeente hun huis wil onteigenen voor de aanleg van een macadam. (“De Madammen van de Macadam” van Luc Kerkhofs in een regie van Jurgen Vandeweert, met assistentie van Nico Oeyen – nieuwsblad.be)
1) iets van lange duur, problematisch, over en weer geloop, een loopmarterij
2) een toeloop van mensen
Van Dale 2017 online: BE; verouderd: processie, bedevaart, drukte, rumoer
1) Dat was nogal een begankenis, eer die aanvraag voor het bouwen van een veranda goedgekeurd werd door de gemeente.
2) Op de openingsreceptie van de winkel was het een hele begankenis. Er zijn zeker een paar honderd mensen geweest en die hebben allemaal een gratis doosje pralines gekregen.
> andere betekenis van begankenis
inhaalverlof (zie reactie)
Van Dale 2016 online:
re·cup
/rekyp/
< Frans récup verkorting van récupération (het inhalen)
BE inhaalrust
Morgen gaat hij niet werken, hij is in recuup.
Ik pak nu liever recup (een recupdag), mijn verlof(dagen) spaar ik op voor later.
Op een boorplatform werken ze 3 weken aan een stuk en dan 3 weken recup.
(verouderd in Nederland)
om zeep helpen, in de war sturen, verbruien, verpesten
SN-NL: verbroddelen
vnw: verknoeien, verpesten, in de war sturen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, de sfeer verbrodden
DS2015 standaardtaal
We hadden het zo mooi voorbereid. Uitnodigingen verstuurd, menuutjes opgesteld. Ze wil niet meer gevierd worden. Een streep door de rekening. Ze heeft het wel goed verbrod.
geluksvogel, iemand die veel chance heeft.
van het Frans chançard.
Dieje Luc is toch echt ne chansaar, weeral 4 azen!
ter aanduiding van het rechtmatig handelen
groot gelijk, meer dan gelijk hebben
meestal in de tweede en derde persoon gebruikt
vnw: overschot van gelijk: volkomen gelijk
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Ge hebt overschot van gelijk dat ge dat niet laat passeren.
Zij hebben overschot van gelijk om daartegen te protesteren.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.