bobijn

bobijn

(de ~ (v.), ~en)

spoel voor garen, garenklos, spoelklos, klos

Woordenboek der Nederlandsche Taal: Bobijn:
- garenklosje, al of niet met garen omwonden. Thans alleen in Zuid-Nederland.
< Het woord is vroeg ontleend aan Frans bobine ‘spoel’ (1544); het heeft de diftongering van – ? – naar – ij – meegemaakt.

Van Dale online: Belgisch-Nederlands

vnw: een bobijntje garen: een klosje garen

Bobijnen van naaigaren

1068

uitdrukkingen

Je kunt ook “aan het eind van uw bobijntje zitten”. Ook: “mijn bobijntje is op”. En dat betekent gewoon dat je doodmoe bent.

ook wel NEN bobijn (mannelijk), of niet?

bo·bijn
de bobijn (vrouwelijk), de bobijnen

(in België, niet algemeen) garenklos

Vermoedelijk was het beter met gewoon “de ~” in vandale, dwz: (v./m.)

bobineur

Iemand die spoelen voor transformatoren en elektische motoren wikkelde werd een bobineur genoemd.
Een zo goed als verdwenen vak.

Just Garga, ik ken een bobineur.

Nederfranglais en beter te vervangen door spoel.

toegevoegd door Taalgaardenier, 5 meil 2014

Taalgaardenier,
spoel en klos zijn ook leenwoorden, net zoals bobijn.
Spoel en klos zijn SN, bobijn Vlaams.

SPOEL: is een leenwoord uit het latijn: spola.
Oudste attestatie: 891-900: spuola (OMW)

KLOS:
VMNW: Closse
Oudste attestatie: Oost-Vlaanderen, 1290
MNW:
Een woord, dat met cloot verwant is, hoewel het in het Ndl. eene geheel andere beteekenis heeft aangenomen.
– Bal, vooral een bal om mede te spelen, rolbal, schietbal, bol. Kil. klos, j. kloot, globus, sphaera.
- Ook in eene andere beteekenis van cloot kwam clos(se) voor; Kil. coleus, testis; klosken, klootken, globulus, sphaerula; et coleus, testiculus.
WNT:
waarschijnlijk ontleend uit het HD: Klotz
soms KLOTS —, znw. m., mv. -sen. Mnl. closse; in het Vl. nog klosse vr., in ‘t Brab. klos vr. Fri. klos(se). Men neemt wel aan dat klos reeds in de M.E. aan het Hd. is ontleend; voor de bet. 2) is zoo’n overneming zeker niet onwaarschijnlijk, voor sommige andere althans mogelijk.
2) In den houthandel en het timmervak. Thans: ronde balk van hardhout, speciaal eikenhout, bestemd om tot planken gezaagd te worden, of reeds tot planken gezaagd mits deze bij elkander zijn gehouden. Wellicht onder invloed van het Duitsch, waar men iederen ronden balk, van welk hout ook, klotz noemt, werd klos voorheen, en wordt ’t allicht nog wel eens, ook in anderen zin gebezigd, zoodat b.v. het gebruik van den term van de afmeting zou afhangen: zie onder de volgende aanhalingen.
VD:
(1926-1950) ontleend aan Frans cloche: zie clochen

BOBIJN:
WNT: BABIJN —, znw. vr., mv. -en.
Het Fr. bobine, eng. bobbin; volgens eene gissing van SALMASIUS, zou het verwant zijn met gr. ??, zijdeworm (wegens de gelijkenis eener bobijn met een cocon of pop). De thans inzonderheid Zuidnederlandsche vorm babijne is te vergelijken met bazuin, ajuin enz., waar a in eene toonlooze lettergreep in de plaats eener o is gekomen.
1. In ’t algemeen. Garenklosje, al of niet met garen omwonden. Thans alleen in Zuid-Nederland.
- Bobbyne. Une bobine à entrelacer, PLANT. (1573).
Bobijne en Babijn, Garen-klos. Un fuseau du fil, V. D. ENDE.
— Dat ik hare bobijntjes opraap, die alle oogenblikken vallen, haar werkdoosje mag openen … en hare streen mag ophouden, BERGMANN, Staas 29 (1874).
- Maer siet eens sijn geluck! Met een bobyntje gaeren, Dat Ariadne gaf, wist hy (Theseus) de saeck te klaeren, … Den uytganck vanden hof die vont hy op een draet, POIRTERS, Theod. 157.
- Als ze ellen garen door haar vingeren, Laat om ’t gezwind bobijntje slingeren, Als ’t vliegend naaldje steken doet, V. BEERS 2, 148 (1859).

In de kleuterklas zaten wij op bobijntjes, m.a.w. iets grotere spoelen, zonder garen.

bobijn

van iemand die heel snel babbelt; zijn bobine loopt weer af