Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
schijnbaar, naar mijn mening, kennelijk
Gij zijt percies slecht gezind, dat ge zo’n lelijk gezicht trekt?
ruzie
vnw: boel hebben/krijgen: ruzie hebben/krijgen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook boel maken, boelmaker, boelzoeker
ook: boel zoeken
Ik had boel met ne punker, en heb heel zijn kapsel scheef geslagen.
In het nieuwe secundair onderwijs verdwijnt de hiërarchie tussen de studierichtingen.
Scholen die dat willen kunnen in de tweede en derde graad de schotten tussen aso, bso en tso geleidelijk aan laten wijken. In de plaats komt dan een organisatie op basis van vijf domeinen: taal en cultuur, techniek en wetenschap, welzijn en maatschappij, kunst en creatie en economie en organisatie. Scholen die richtingen binnen een domein aanbieden – de zogenaamde domeinscholen – worden aangemoedigd, maar het wordt niet opgelegd. Het huidige systeem kan wel behouden blijven en scholen mogen zich dus ook anders profileren. Ook mengvormen blijven mogelijk. (akkoord Vlaamse regering, 5 juni 2013)
ANW: ((vooral) in België, neologisme, onderwijs algemeen, overig)
Onderwijs volgen in domeinscholen; dat wordt in de toekomst de nieuwste onderwijsvorm.
eventjes
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: reizekens
bijw. Van reis met den dim.-uitgang -ken en de adverbiale -s. Evenals van het grondwoord komen vele bijvormen voor, b.v. reiskens, reskens, riskens, rezzekens, reidzekes, reidzekies.
Gewestelijk in Zuid-Nederland.
Van Dale: reizekens:
van reis (vlak, even, eventjes) < Oud-Frans res (gladgemaakt)
(gewestelijk)
zie ook: reskes
Mor wacht toch ne kur rezzekes !
(Maar wacht toch eens (ne keer) eventjes!)
’k heb rezzekes tegen uwen auto gezeten.
(Ik ben rakelings tegen uw wagen gebotst)
> zie andere betekenis van rezzekes
motregen, druilregen, af en toe een lekske regen dat er valt
Van Dale online: gewestelijk: zeer fijne motregen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: in Z.-N. een term voor motregen
ook in het Hageland en in (Zuid-)Limburg
zie ook het weer
Het is maar muggenpis dat er valt.
Noemde dees rege? tis ma wa muggenpis zalle, sebiet nog es wa in mennen hof gaan werken peisek… (Kempen)
(Noemt ge dit regen? Het is muggenpis, sebiet nog eens wat in mijnen hof gaan werken, peins ik…)
Muggepis: ziejever (zever) woa dagge ferm nat van wurdt (Kempen). (muggenpis: zever waar ge serieus nat van wordt)
bezem
uitspraak in Brabant & prov. Antw.: böstel
uitspraak in Oost-Vlaanderen: bustel
Van Dale (algemeen Belgisch-Nederlands) bezem
zie ook schuurborstel, keerborstel, vaagbustel, spinborstel
uitdrukking: borstel, er met de grove ~ door gaan
borstel, nieuwe ~s keren goed
zie andere definitie van borstel
Het parket van de living ligt vol stof, ik pak even een borstel en kuis het op (opkuisen).
officiële feestdag, een feestdag waarop niet gewerkt wordt
Van Dale: officiële feestdag, (in België) wettelijke feestdag
feestdag waarop niet gewerkt wordt
zie ook feestdagenwet, feestdag, nationale ~ van België
21 juli en 15 augustus zijn wettelijke feestdagen.
werk dat studenten verrichten tijdens hun vakantie
vnw: vakantiewerk, vakantiebaantje
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 7
In Nederland: vakantiewerk of vakantiebaan(tje)
vgl. vakantiejobber
Ons Sara is al aan ’t zoeken naar een goei vakantiejob.
Dag waarop de Vlaamse gemeenschap haar feestdag houdt
zie 11 juliviering, 11 julitoespraak, 11 juli 1302
Wat betekent de Vlaamse feestdag voor de Vlaming? Dat van 1302 is niet belangrijk, wel (Vlaanderen.be): “11 juli is een vrije dag voor de ambtenaren van de Vlaamse overheid, het personeel werkzaam bij de provinciebesturen en bij de lokale besturen. Ook in sommige privé-sectoren (onder andere de banksector) en in grote industriële privé-bedrijven werd een verlofdag bedongen.” Voila, dat het verlof is. De rest zal ons barbecueworst wezen.
belgium.be:
Nationale feestdag: 21 juli (Het was op 21 juli 1831 dat Leopold I, de eerste Koning der Belgen, de grondwettelijke eed aflegde.)
Vlaamse feestdag: 11 juli (Herdenking van de Guldensporenslag (in 1302) bij Kortrijk, waarin de Graaf van Vlaanderen, samen met de stedelijke milities, de troepen van de koning Filips IV van Frankrijk en zijn bondgenoten versloeg.)
Feestdag van de Franse Gemeenschap: 27 september (Herdenking van de overwinning (in 1830) van de patriotten op de Hollandse troepen in het Park van Brussel.)
Feestdag van de Duitstalige Gemeenschap: 15 november (Dag van het Koningsfeest)
Feest van het Waals Gewest: derde zondag van september
Feest van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 8 mei
Kortom, in België alle dagen feest. Voor uiteenlopende redenen weliswaar.
aftiteling, begin- en eindtitels van een film, een tv-programma e.d.
begingeneriek, eindgeneriek, filmgeneriek
< Frans: générique
Van Dale online: Belgisch-Nederlands: begin- en eindtitels, van een film, een tv-programma e.d.
DS2015 standaardtaal
Omdat de televisiezender de generiek van de film niet liet zien, weet ik niet welke acteurs meespeelden.
motregen, druilregen, af en toe een lekske regen dat er valt
Van Dale online: gewestelijk: zeer fijne motregen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: in Z.-N. een term voor motregen
ook in het Hageland en in (Zuid-)Limburg
zie ook het weer
Het is maar muggenpis dat er valt.
Noemde dees rege? tis ma wa muggenpis zalle, sebiet nog es wa in mennen hof gaan werken peisek… (Kempen)
(Noemt ge dit regen? Het is muggenpis, sebiet nog eens wat in mijnen hof gaan werken, peins ik…)
Muggepis: ziejever (zever) woa dagge ferm nat van wurdt (Kempen). (muggenpis: zever waar ge serieus nat van wordt)
met veel kabaal iets aankondigen zodat het resultaat niets is
Wordt toegeschreven aan wijlen Steve Stevaert: “Ik wil niet de jager zijn die met de fanfare op kop het bos intrekt, want dan vang je niets.”
Sindsdien in alerlei contexten in het taalgebruik binnengesmokkeld
ook verkort: met de fanfare op kop = met veel kabaal iets aankondigen
newsmonkey.be: CD&V trekt met de fanfare op kop het bos in: iedereen weet open en bloot wat hun standpunt is.
knack.be: ‘Johan Van Overtveldt moet niet met de fanfare op kop het bos in trekken: Belfius in de etalage zetten is dom’, dixit Meyrem Almaci van Groen.
standaard.be: ‘Op pedofielenjacht met de fanfare op kop’
wouterbeke.be: Ik ga nu niet onbekiaans doen of met de fanfare op kop daarover voorstellen lanceren.
hbvl.be: Ondertussen blijven de socialistische vakbondsleiders met de fanfare op kop de straat op trekken, ook al leidt dit niet tot resultaten
dierenhok
Van Dale 2013: kot (het; meervoud: kotten; in België: koten)
Kempen: mv: koters, kotes
Hondenkot
zie ook verzamellemma koterij
De konijnenkoten moeten eens uitgekuist (uitkuisen) worden, ze stinken.
De school dat is een apekot, parlez-vous
De apen zitten twee aan twee, parlez-vous
De grootsten aap die zit van voor
En doet de zotste kuren voor, inke pinke parlez-vous
(Vuile Mong en zijn vieze gasten)
> andere betekenissen van kot
pinkstermaandag, tweede pinksterdag, tweede sinksendag
zie ook Sinksen
Het is verlengd weekend want morgen is het sinksenmaandag.
uitdeuken
vnw: uitdeuken
Van Dale 2012 online Belgisch-Nederlands, spreektaal
Ze gaan de gardeboe uitblutsen en herspuiten.
iemand die door hard werken zijn kost verdient
zie ook werkmens, gewone ~
ook dikwijls “werkende mens”
Van Dale 1995 vermeldt enkel mv. werkmensen = arbeidersklasse
weinig googlementen in NL (verwijzen bijna allemaal naar het liedje van Yvan Heylen: De werkmens)
Welke politieke partij komt nog op voor de werkmens?
Het refrein van De Werkmens van Yvan Heylen gaat als volgt:
Hier zit ne werkmens, ne werkmens, ne werkmens
A zet a hier
Maar de lochting maakt toch vele goe
Patatten en tomatten op een roe
Hier zit ne werkmens, ne werkmens, ne werkmens
A zet a hier
1 mei, Dag van de Arbeid, is een internationale feestdag voor de werkmens.
koppelen in auto (maar meestal wordt met embrayeren ontkoppelen bedoeld)
vnw: koppelen bij het schakelen tussen versnellingen
uitspraak: klik op het pijltje om het woord te beluisteren
Van Dale: embrayeren
Frans: embrayer
de koppeling aanzetten
= koppelen
<> debrayeren, ontkoppelen
andere spelling: embrailleren, ambrieren
zie ook: embrayage
Ge moet embrayeren, als ge wilt schakelen.
Om te kunnen vertrekken, moet je nu eerst debrayer, de versnellingspook in de juiste stand zetten en embrayer (koppelen). Ge embrayeert door het koppelingspedaal zachtjes los te laten en de koppeling tot stand te brengen. Om naar een hogere versnelling te gaan, moet je eerst debrayeren (loskoppelen) door het koppelingspedaal in te trappen, de pook uit de lagere versnelling halen, in de hogere versnelling plaatsen voor ge weer kunt koppelen (embrayer), wat ge weer doet door het koppelingspedaal zachtjes loslaten. (haloewie “Franse rijles”)
Op de terugweg is de kabel natuurlijk overgegaan en ben ik naar huis gereden zonder te embrayeren (schoon vlaams). (vespaforum.be)
Bwa, toch al een tijdje hoop ik: eentje voor de gas, eentje om te embrayeren en ne frein. (gentblogt)
zie ook verzamellemma Vlaamse TV
“Pascalleke, voor mij een dagschotel!” (oneliner uit de televisiereeks F.C. De Kampioenen)
Hij mag voortaan zoveel dagschotels drinken als hij wil. (Rik Van Cauwelaert is met vakantie). door Karl van den Broeck. (knack.be)
Dagschotel drinken na potje padel in Mijn Gedacht. Brasserie Mijn Gedacht in Emblem is volop bezig met de aanleg van vier padelterreinen. (gva.be)
Die avond werden er nog veel “dagschotels” gedronken met alle gevolgen van dien, zondag in Beerzel zullen we op alcohol fietsen ipv spaghetti! (blogspot.com)
decoupeerzaag
Van Dale 2014 online: toegevoegd in 2007
.jpg)
Om in bochten te zagen, heeft men een wipzaag nodig.
gele narcis, paaslelie
Van Dale 2005: paasbloem
volksnaam voor verschillende planten die rond Pasen bloeien, bv. het madeliefje, de gele narcis en de sleutelbloemen
niet te verwarren met de pisbloem
De voortuin staat in maart vol met paasbloemen.
“Mooie Anne Geddes narcis (Paasbloem) …” (2dehands.be)
De narcis bloeit meestal rond de paasperiode en daarom wordt ze de paasbloem genoemd.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
