Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
Uitroep van ontsteltenis, teleurstelling, pech; arrè
Vergelijkbaar met “verdorie”.
vnw: •pats
-lap zeg!: verdorie!, het is weer zover!
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Uitroep ter nabootsing van het geluid door een klap veroorzaakt. In een deel van Zuid-Nederland.
“Als de driehonderd man toeschoten, en hem langs alle kanten te gelijk aanvielen. ”Lap! Tien vliegen in éenen slag!” zei Fernand, en … met een enkelen slag van zijn zwaard had hij er tien in ’t zand doen bijten”, De Mont en De Cock, Vlaamsche Wondersprookjes.
Van Dale online: BE, informeel: uitroep ter nabootsing van het geluid door een klap veroorzaakt
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2
“Een pintje kost hier 1,80€.”
“Ja, lap, ik heb niet meer dan 1,50€.”
Ja lap, het is weer van dat: nieuwe spoorstakingen (newsmonkey.be)
Wanneer Gert iets vervelends meemaakt spreekt hij steevast de catchphrases Ja, lap zeg! en ’t Is niet waar hè?! uit. (Wikipedia)
Arre lap, dat er ook nog eens bij, dubbel genieten dus ! (happymama.be )
arre lap, zit ik vollenbak op procenten bezig .(hondenvrienden.be)
> andere betekenissen van lap
iemand die opzettelijk ruzie maakt; ruziemaker
NL: stokebrand
Van Dale 2018 online: BE
vgl. oorlogstoker
‘Ik ben een ruziestoker en een klootzak’ – De Standaard
Held maar ook ruziestoker – Het Nieuwsblad
De juf probeert dit een beetje in de hand te houden door die ruziestoker te laten knutselen op andere momenten dan mijn zoontje (.libelle.be )
populariteitsmeting
Van Dale online: BE
hln.be: De resultaten voor het partijbestuur worden beschouwd als een poppoll. Als die oefening wordt gemaakt, is Turtelboom de grote verliezer.
nieuwsblad: er een poppoll die alle vrijwilligers in de bloempjes zet en zo iedereen bedankt voor de hulp van het afgelopen jaar.
standaard.be: De poppoll: De Block nestelt zich naast Peeters aan de top
discussiëren
< Frans: discuter
- vrt.taal.be: discussiëren / discuteren
Beide vormen zijn correct. Voorkeur: discussiëren
- Belgisch-Nederlands volgens het Instituut voor Nederlandse Lexicologie
zie ook: discutie; bediscuteren
We hebben op café (café, op ~) de hele avond over de politiek gediscuteerd.
lus
Van Dale 1995: gewestelijk
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij lus:
Middelnederlands litse, letse; de vorm met t is lang in schrijftaal in gebruik gebleven (list, luts) en gewestelijk nog wel bekend (gronings lits, zuid-limburgs litsj, brabants lits, west-vlaams lets(e)); evenzoo fries luts.
< Uit Oudfrans lice.
uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker of op het puzzelstukje om het woord te beluisteren
zie ook verzamellemma kledij
> andere definitie van lits
Wilt ge de lits van mijn jas eens maken? Ik kan hem niet meer deftig aan de kapstok hangen.
er lang/kort over doen; (ook) lang/kort leven
ook: blijven
vnw: het kort trekken: het kort maken, zich haasten
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
vgl. kort zijn
Gaat ge het hier nog lang trekken, of hoe zit dat?
Bompa trekt het niet lang meer, hij is percies zijn pakskes aan het maken. (pakske, zijn ~s maken)
Ik ga het niet te lang trekken want ik moet nog langs de Jean.
Als ge gaat speechen, trek het niet te lang dan he.
stoeltje op drie poten, statief
eigenlijk: drijpikkel
vnw: drievoet, driepoot, statief
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
vgl. pikkel
De koeien werden vroeger gemolken, gezeten op een driepikkel.
19 nov. 2018 – 3 driepikkels (krukken) (melkstoeltjes) + 1 gesculpteerde bijzettafel Bijzettafel of stoeltje in Zwarte Woudstijl. € 50,00. 0 bieding(en).
De politie Denderleeuw/Haaltert wou de camera op een driepikkel zetten maar moest die weer in de auto installeren door de hevige regen. (nieuwsblad.be)
bowlen
We zijn gisteren gaan bowlingen.
En hoe was het? Hedde goe gebowlingd? Ge hebt u moeten inhouden of ge had alles gewonnen wat er te winnen viel zeker? ;)
Zij bowlingt al van haar 7 jaar en oefent 4 à 5 maal per week.(Zandhoven)
Hij bowlingt al meer dan tien jaar en heeft zelfs een speciale rolstoel. (nieuwsblad.be)
We gaan Bowlingen in Kinsport te Kinrooi.(bocholt-kaulille.landelijkegilden.be)
Vorig jaar had “Crescendo” de fanfare uitgenodigd om samen te gaan bowlingen.(www.ceciliakeerbergen.be)
Ik weet niet hoe dat het in hasselt zit maar hier in oostende is zondag nammidag toch alles open hoor en als … lol, eerste date gaan bowlingen! (9lives.be)
het medisch team van de dienst spoedgevallen in een ziekenhuis
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
zie ook: urgentiezorg, urgentieverpleegkundige, spoedarts,
AZG versterkt urgentieteam en stuurt medisch materiaal (azg.be)
De urgentiearts staat aan het hoofd van een urgentieteam.
Leden van het urgentieteam op spoed dienen dikwijls bijscholing te volgen in bepaalde disciplines zoals o.a. reanimatie, agressie-aanpak etc.
binnenplaats
< Frans: cour intérieure
Van Dale online 2017:
binnenkoer
BE binnenplaats, binnenplein
DS2015 geen standaardtaal
Klik op de afbeelding
Zicht op de binnenkoer van het Kasteel van Beersel
Alle voorstellingen vinden plaats op de binnenkoer van het waterkasteel.
bloemlezing (alleen nog maar) titels De Standaard:
De Brusselse Ardennen op de binnenkoer – De Standaard
Kasten en bureaus politie staan op binnenkoer (Ieper) – De Standaard
Kunstwerk kleurt binnenkoer – De Standaard
Historische binnenkoer van De Margriet (Mechelen) – De Standaard
Kunst palmt binnenkoer in (Lier) – De Standaard
Hamme Zomert op binnenkoer (Hamme) – De Standaard Mobile
enz.
> andere betekenis van binnenkoer
bloemencorso, optocht van met bloemen versierde voertuigen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Elk jaar was er een bloemenstoet in onze wijk, VVKS en KSA wedijverden om de mooiste wagen.
Een bloemencorso (in België ook: bloemenstoet) is een optocht van praalwagens die versierd of bedekt zijn met bloemen. (Wikipedia)
half augustus
Van Dale online 2017:halfoogst
zelfstandig naamwoord • de m • g.mv.: niet algemeen
- 15 augustus
- de feestdag van Onze-Lieve-Vrouw op 15 augustus
Onze-Lieve-Vrouwhalfoogst
Maria-Tenhemelopneming
Nu op veertien en vijftien augustus wordt halfoogst gevierd. De eerste appelen zijn plukrijp en de oogst is half binnen.
Één wielerwedstrijd die op een klein, meestal gesloten circuit wordt gereden, als het ware “rond de kerktoren”, waarbij de ‘helden’ uit de voorbije Ronde van Frankrijk zich in de kijker fietsen (zeg maar: een extra centje bijverdienen)
Van Dale 2016 online: “na-Tourcriterium” (ongemarkeerd), maar:
google2016: .BE (>47.000); .NL (>2.000)
klemtonen op de eerste en vierde lettergreep
Natourcriterium in Roeselare 2017
Een week na de ronde van Frankrijk worden er overal natourcriteriums gereden, meestal rond de kerktoren.
Chris Froome heeft het natourcriterium in Aalst op zijn naam geschreven. (demorgen.be)
In Herentals wordt er altijd tijdens het laatste weekend van juli een natourcriterium gereden.
de soldenperiode van de zomer
niet in Van Dale 2013 online
Van Dale 2016 online: BE
google2014: > 11.000
vgl. ook wintersolden
deredactie.be: De zomersolden zijn matig gestart, maar het mooie weer vanaf de tweede week van juli maakte veel goed.
- De dag dat Leopold I, de eerste Koning der Belgen, in 1831 de grondwettelijke eed aflegde.
- nationale feestdag van België
zie ook 21 juliviering, 21 julitoespraak, bal national, drasj national, den defilé
Klik op de afbeelding
Eedaflegging van Leopold I. Werk van Gustave Wappers
21 juli is wel niet altijd onze nationale feestdag geweest. De datum voor de nationale feestdag is doorheen de jaren verschillende keren aangepast. Lukraak werd 16 augustus gekozen als nationale feestdag, maar omdat er niet echt een historische gebeurtenis werd herdacht, was deze datum niet erg populair. In 1890 werd uiteindelijk de huidige datum, 21 juli, gekozen. Nu de nationale feestdag expliciet verwees naar de koning, kwam die vanaf nu ook duidelijker op het voorplan tijdens de feesten. (vtm.be)
Kom 21 juli dus meevieren in Brussel! (visit.brussels)
Op 21 juli worden er in Brussel ter gelegenheid van de nationale feestdag allerhande feestelijke activiteiten georganiseerd, vooral in en rond het Warandepark, op de Zavel en op het Poelaertplein. Ook wordt op die dag het Federale Parlement geopend voor het grote publiek. ’s Avonds worden de feestelijkheden traditioneel afgesloten met vuurwerk. (wikipedia)
postzegel
zie ook temper, timber, kopken
< Frans timbre-poste
“Den Tember” is ook de naam van de oude postzegeldrukkerij in Mechelen. Gedurende 125 jaar werden aldaar alle Belgische postzegels gedrukt. (mechelenblogt.be)
Tember van Belgisch-Congo uit 1925
Ik moet nog een tember op de brief plakken, dan kan hij op de post.
veldslag te Kortrijk op 11 juli 1302 tussen milities van het graafschap Vlaanderen en het leger van de koning van Frankrijk; speelde in de 19de eeuw een grote rol in de groei van de Vlaamse Beweging
zie ook Vlaamse feestdag, 11 juliviering
Klik op de afbeelding
De Slag der Gulden Sporen door Nicaise de Keyser 1836
Op 11 juli 1302 nam een Vlaams leger dat vrijwel volledig bestond uit ambachtslieden en boeren het op tegen het complete Franse ridderleger. De slag is de geschiedenisboeken ingegaan als de Guldensporenslag. De slag staat voor veel Vlamingen symbool voor de Vlaamse emancipatiestrijd.(https://vandaagindegeschiedenis.nl/11-juli/)
prei
Antwerpen: parei (m.); uitspraak paraa: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje)
Boom: para
Hageland en Limburg: poor (m.)
Waasland: parei
West-Vlaanderen: pret, poorret, paret (o.)
Etymologie: Middelnederlands: porreye. Uit Oudfrans ‘poree’, vergelijk Frans ‘poireau’, uit Latijn. ‘porrum’. Daarnaast bestaan ook vormen afgeleid uit Oudfrans ‘poret’/‘porette’.
(Weetje: de Leuvense Parijsstraat is een verbastering in het AN van de “poreistroot”, een bijnaam die de Leuvenaars aan deze zijstraat van de Brusselsestraat gaven omdat er tijdens de wekelijkse markt hier groenten – voornamelijk prei – werden verkocht)
zie ook verzamellemma groenten en fruit
We hebben dees jaar weeral ferme stekken porei in onzen hof staan.
Parei hoeft geen bijgevoegd water, als ge hem (m.) wilt stoven. Er zit voldoende water in de groente zelf. Op een laag vuurtje brandt hij niet aan.
lange staak voor het gaai- of vogelschieten
Zie staande wip en liggende wip
“Wip, hooge houten staak aan welks bovenste einde eene prang is met houten vogelen er opgestoken, naar welke men met kruis- of handboog schiet”, Schuermans (1865-1870).
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Klik op de afbeelding
Staande wip
zie ook: wipschieting
De wip staat reeds gereed voor het boogschieten deze namiddag.
Ge hebt een staande wip of een liggende wip.
Klik op de afbeelding
Liggende wip
in de hoofdprijzen vallen, iets belangrijks winnen of verwerven
vnw: de hoofdvogel afschieten: iets bijzonders doen, een bijzondere prestatie leveren of een grote dwaasheid begaan, een grote stommiteit vertellen
zie ook hoofdvogel
< Bij het handboogschieten is de Koningschieting een vast onderdeel. Hierbij wordt een houten koningsvogel op de topspil geplaatst: de hoofdvogel. Vandaar de uitdrukking: de hoofdvogel afschieten
Typisch Vlaams: de hoofdprijs winnen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 7
standaardtaal in België
Van Dale online: Belgisch-Nederlands
Klik op de afbeelding
.jpg)
Aartshertogin Isabella op het schuttersfeest bij de Zavelkerk te Brussel. Ze wist die dag de hoofdvogel af te schieten.
Zij heeft de hoofdvogel afgeschoten, namelijk de eerste prijs van het tennistoernooi.
Turbulent schiet hoofdvogel af op Startup Nations Summit in Mexico
(Turbulent heeft de pitch-competitie op de Startup Nations Summit in Mexico gewonnen.) ( Knack 23/11/15)
> andere betekenis van hoofdvogel, de ~ afschieten
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
