Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #1801 17 October 2020: sluikstorter

    sluikstorter
    (z.nw. de ~ (m) ~s)

    illegale afvalstorter

    Van Dale 2016 online: BE

    zie ook: sluik-; sluikstorten

    Nadat de sluikstorters betrapt waren, werden ze met hun afval naar het stort begeleid.

    Om de sluikstorters te betrappen bracht de stad met behulp van vrijwilligers de meest sluikstortgevoelige plaatsen in kaart. (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 05:36)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Oct 2020

    👍
    213

    #1802 16 October 2020: studax

    studax
    (zn. m.; ~en)

    vlijtige student

    vnw: ijverig student, studiehoofd, studiebol

    Van Dale 2018 online: BE

    Zijn leven lang bleef hij een zoekende geest, een studax, zoals ook blijkt uit dit gedicht, wellicht zijn bekendste. (kuleuven.be)

    De oudste zoon was een studax, u leest zijn verhaal in een volgend hoofdstuk, en de jongste baby werd directeur van een bankinstelling te Waregem waar hij nu nog woonachtig is. (De witte veer. Honderd jaar duivensport – Edward Baeten)

    Valeer was een studax, een pedagogische-filosofische boekenwurm, die zich uren-dagen-jarenlang met ontoombare gulzigheid een weg beet in zijn letterzware, stapelhoge privé-bibliotheek. (seniorpix.be)

    Van studax tot Teletubbie en terug: dit moet u weten over de “oude nieuwe” SP.A-minister Frank Vandenbroucke (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Apr 2025 12:24)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Oct 2020

    👍
    162

    #1803 15 October 2020: gaan gaan

    gaan gaan

    verdubbeling van gaan

    vnw: in België soms dubbel gebruikt: ik ga gaan zwemmen: ik ga zwemmen

    zie: gaan
    vergelijk: west

    gaat ’t gaan gaan? = gaat dat stilaan ophouden

    ook in Oost-Vlaanderen

    Half zeven al? We gaan gaan eten. (Hier wordt niet bedoeld dat men uit eten gaat!)

    Gisteren op tv gebruikte een man de driedubbele gaan, en het klonk geeneens verkeerd: We gaan hier eens gaan gaan eten. (Hier ging men wel in een restaurant eten)

    We gaan ne keer gaan zien. (We stappen maar eens op.)

    Gaat ’t gaan zo met die twee tassen in uw handen? (Zal het lukken…?)

    Een vader zegde tegen zijn ruziënde jongens: “Gaat ’t gaan gaan?”

    Gaat hij daarmee akkoord gaan, of gaat hij daarmee niet akkoord gaan?

    Gaat het hier bijna gaan gedaan gaan zijn?!

    den enigste grapjas gaat ook andere oorden opzoeken. hij gaat gaan werken voor nen bierproducent.(denblaven.blogspot.com – Aalst)

    “Hij rijdt iedere week met zijn twee zoontjes Tobias en Gabriel op de fiets en gaat af en toe met mij gaan paardrijden als dat nog lukt.” (Herman De Croo op vrt.be)

    Toen destijds het concept van een Vlaamse canon geopperd werd passeerden allerlei concepten de revue. Patatten. De Chiro. Vogelepik (vogelenpik) op ne velo. Het combineren van het hulpwerkwoord ‘gaan’ met het bewegingswerkwoord ‘gaan’. Maar vooral: onze valse bescheidenheid. (demorgen.be)

    11 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Sep 2022 09:04)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Oct 2020

    👍
    410

    #1804 14 October 2020: voor het rot van de straat

    voor het rot van de straat
    (uitdr.)

    voor vuile vis uitgemaakt, uitgescholden worden

    Of ik ben twee minuten slechtgezind, omdat iemand me heeft uitgemaakt voor “het rot van de straat”. (civieleveiligheid.be)

    Waarom maakt jouw man je uit voor het rot van de straat als je hem vertelt over zo’n probleemsituatie? (happylicious.be)

    Ook mij heeft hij uitgescholden voor het rot van de straat. (nieuwsblad.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (18 Nov 2023 10:21)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Oct 2020

    👍
    199

    #1805 13 October 2020: seponering

    seponering
    (znw. (v), ~en)

    - niet vervolgen, een strafdossier zonder gevolgen klasseren
    - een met redenen omklede beslissing door het Openbaar Ministerie, niet tot vervolging over te gaan; meestal toegepast bij kleinere overtredingen wanneer men het te druk heeft met grotere misdrijven

    anw: (vooral) in België

    De Nederlandse term hiervoor, ‘sepot’, is in Vlaanderen onbekend.

    Er was klacht wegens ordeverstoring tegen u neergelegd, maar uiteindelijk vonden ze het moeite niet om u te vervolgen en hebben ze voor seponering gekozen.

    In België is het OM wettelijk verplicht zijn beslissing tot seponering te motiveren. Dit gebeurt aan de hand van omzendbrief COL 12/1998 waarin de motieven van de zonder-gevolgstellingen bepaald werden. (Wikipedia)

    Ook in België heeft de beslissing tot seponering een voorlopig karakter: het OM kan alsnog tot vervolgingen overgaan, voor zover de strafvordering nog toelaatbaar is. (Wikipedia)

    In België is tegen een beslissing tot seponering niet in beroep te gaan. Men kan zich wel burgerlijke partij stellen bij de onderzoeksrechter, zodat het dossier verplicht heropend en onderzocht wordt. (Wikipedia)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Rodomontade en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (04 Dec 2024 13:17)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Oct 2020

    👍
    297

    #1806 12 October 2020: mangelen

    mangelen
    (ww. mangelde, gemangeld)

    tekort hebben, mankeren, missen in de betekenis van ‘het niet hebben van’

    meestal met voornaamwoord hem, haar,

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, weinig gebruikt afwezig zijn bij, ontbreken

    Typisch Vlaams: mangelen aan: Geen Algemeen Nederlands

    Hij heeft alles, het enige dat hem mangelt is een goei lief. Daar moet hij geld voor hebben om ze te kunnen onderhouden en dat mangelt hem ook.

    “Het Brussels International Business Court moet in het Engels internationale geschillen oplossen. Maar juridisch mangelt er wat en de KMO’s dreigen in de kou te staan.” (Doorbraak 04/09/18)

    > zie andere betekenis van mangelen

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (19 Jun 2021 06:20)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Oct 2020

    👍
    244

    #1807 11 October 2020: zijinstromer

    zijinstromer
    (de ~ (m.), ~s)

    Iemand die na zijn opleiding gaat werken en daarna weer onderwijs gaat volgen om een hoger diploma te behalen

    ook zij-instromer, zie voorbeelden

    NL: neveninstromer

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, onderwijsterm

    EHBO-kit voor zijinstromers.

    Met zijinstromers bedoelen we personen die (nog) geen aggregatieopleiding, lerarenopleiding of GPB-opleiding gekregen hebben of die na een lange tussenperiode opnieuw in het onderwijs stappen. (website: Katholiek Onderwijs Bisdom Brugge)

    Mijn dochter is een zijinstromer. Ze heeft 5 jaar als kapster (beroepsopleiding) gewerkt en nu start ze de opleiding voor verpleegkundige om een A1-diploma te behalen.

    Coronacrisis veroorzaakt carrièrewending, meer zij-instromers in het hoger onderwijs (vrt.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Aug 2023 13:19)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Oct 2020

    👍
    286

    #1808 10 October 2020: nagel, geen ~ voor aan zijn gat te krabben

    nagel, geen ~ voor aan zijn gat te krabben
    (uitdr.)

    arm zijn, geen geld bezitten, blut zijn

    Van Dale online 2016: (informeel) geen nagel meer hebben om zijn gat, zijn kont te krabben, erg arm zijn

    Ghemeene Duytsche Spreekwoorden: Hy en heft niet een naghel den eers (aars) mede te clouwen (1550)

    zie ook rotte, gene ~ frank hebben

    Zie dat daar lopen te stoefen met zijne nieuwe jas, en hij heeft verdorie gene nagel voor aan zijn gat te krabben.

    ’Doine iej giene noogel vei on ze gat te krabbe!’ (deredactie.be)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door de Bon (24 Jul 2021 06:52)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Oct 2020

    👍
    398

    #1809 09 October 2020: Dansaert-Vlaming

    Dansaert-Vlaming
    (begrip)

    jonge middenklasser-Vlaming die als inwijkeling in de Brusselse Dansaert-buurt komt wonen

    vgl. Dansaerteffect

    De Dansaert-Vlaming is hier niet geboren, maar via studentenhuis ‘Melrose Place’ of via de hokken aan de VUB de hoofdstad binnen gesijpeld. (bruzz.be)

    Ze hebben het gemunt op de Dansaert-Vlaming, een politieke nitwit die er volgens politici en opiniemakers de bon vivant uithangt op kosten van de Vlaamse Gemeenschap. (knack.be)

    De favoriete adresjes van de Dansaert-Vlaming – De Standaard

    Dansaert Vlamingen. Je kan ze misschien best omschrijven als de hippe Nederlandstalige Brusselaars die in de buurt van de Dansaertstraat wonen. (radio1.be)

    Voor wie het allemaal maar van de zijlijn heeft gevolgd: een Dansaertvlaming is een hippe Vlaming die in een bepaalde wijk van Brussel woont. Maar voor Sara Leemans (29) zijn de clichés die bij deze hipsters uit onze hoofdstad horen, van toepassing op millennials over het hele land. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 Aug 2021 23:23)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Oct 2020

    👍
    68

    #1810 08 October 2020: vechtfederalisme

    vechtfederalisme
    (zn. het ~ o ~s)

    Het geruzie tussen de deelregeringen in België.
    vgl: ‘vechtscheiding’

    zie ook afgunstfederalisme, oplossingsfederalisme, samenwerkingsfederalisme

    VD2014 online: Belgisch-Nederlands

    Het klopt dat er samenwerking tussen de beleidsniveaus nodig is, dat vechtfederalisme vermeden moet worden, dat beleid van het ene niveau duidelijke gevolgen heeft voor het andere en omgekeerd. Bron: VRT-nieuws, Carl Devos

    demorgen.be: Metrofederalisme met pragmatische samenwerking of vechtfederalisme met gewestgrenzen als loopgraven: wat zal het zijn?

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Aug 2021 01:28)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Oct 2020

    👍
    271

    #1811 07 October 2020: kroon, de ~ ontbloten

    kroon, de ~ ontbloten
    (uitdr.)

    De schending van het colloque singulier of het buitengewoon overleg. Het niet naleven van de zwijgplicht die van kracht is nadat men bij de koning en/of koningin in een audiëntie is ontvangen ofte wel uitspraken doen over de interne aangelegenheden van het Hof.
    De koning mag er geen persoonlijke mening op nahouden, aangezien alles wat hij zegt, gedekt wordt door de regering.
    Het geheimhouden van de inhoud van de audiënties is cruciaal tijdens regeringsvormingen. De meeste politici houden zich dan ook strikt aan deze regel en zullen nooit een uitspraak doen over de inhoud van het gesprek of de mening van de Koning. Indien er toch een mededeling is, dan zal dit altijd met goedkeuring zijn van een minister. Wanneer een burger of een minister iets gezegd of gedaan heeft waardoor hij de geheimhoudingsplicht geschonden heeft m.b.t. de gesprekken met het staatshoofd, zegt men dat hij of zij de Kroon heeft ontbloot.

    < Frans: découvrir la Couronne

    vnw

    Van Dale 2016 online: BE

    NL: de eenheid van de Kroon is in gevaar

    zie ook verzamellemma kledij

    In Voeren legt Happart voor de vierde keer de eed af als eerste schepen. Wynants weigert de eed af te leggen. De Kroon is ‘ontbloot’. (De Morgen, 25/09/87)

    De speciale senaatscommissie over Rwanda zal geen persoonlijke medewerkers van de koning en ook geen leden van het Militair Huis kunnen ondervragen. Deze beslissing komt er na een advies van KUL-grondwetspecialist André Alen en diens Luikse collega Scholsem waarin gesteld wordt dat zo’n ondervraging neerkomt op ‘het ontbloten van de kroon’. (De Morgen, 25/02/97)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Jun 2023 09:35)
    Dit woord was woord van de dag op 07 Oct 2020

    👍
    377

    #1812 06 October 2020: samenhorigheid

    samenhorigheid
    (zn. v.)

    NL: saamhorigheid

    DS2015 standaardtaal

    vrttaal.net: samenhorigheid, saamhorigheid: Beide varianten zijn correct. In België is samenhorigheid het gebruikelijkste woord, in Nederland saamhorigheid.

    vgl. ook samenhorigheidsgevoel

    De samenhorigheid in een dorp zoals Bovekerke waar iedereen iedereen kent, leidt tot hulp ten bate van mensen in nood (nieuwsblad.be)

    Hij deelt daartoe feestcheques uit aan buurtinitiatieven die het sociaal contact en de samenhorigheid in de Demerstad kunnen bevorderen. (hbvl.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 Aug 2021 22:27)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Oct 2020

    👍
    132

    #1813 05 October 2020: omstandigheidsverlof

    omstandigheidsverlof
    (het ~, -loven)

    kort verzuim, buitengewoon verlof (werkonderbreking met behoud van loon, geoorloofd bij bepaalde familiegebeurtenissen)

    < Frans: congés de circonstances

    vnw: (bnl.) buitengewoon verlof (voor o.a. huwelijk, overlijden familielid enz.)

    Van Dale 2017 online: BE

    ook klein verlet

    Werknemers die trouwen krijgen 3 dagen omstandigheidsverlof.

    Familiaal verlof valt niet onder het omstandigheidsverlof omdat het onbetaald is.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (03 May 2024 08:21)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Oct 2020

    👍
    381

    #1814 04 October 2020: zona

    zona
    (de ~ (m.), -'s)

    gordelroos, Sint-Antoniusvuur

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands

    zie ook windpokken, wijnpokken; verzamellemma geneeskunde

    Ik heb de zona gehad op mijn linker schouderblad en had er geweldige jeuk van.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Flipper en laatst gewijzigd door nthn (11 Aug 2021 04:17)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Oct 2020

    👍
    425

    #1815 03 October 2020: rioolrat

    rioolrat
    (zn. v.; ~ten)

    toestel om buizen mee te ontstoppen

    Van Dale 2016 online: BE

    Ik denk eraan een rioolrat te kopen zodat ik elke 6 maand de buizen eens kan doorspuiten. Maar waar kan ik die vinden, gewone DHZ-zaak? (bouwinfo.be)

    Rioolrat (slang 1/4" – 15m) klein – Verhuur. Rioolrat (slang 1/4\" – 15m) klein. Technische omschrijving:Aan te sluiten op een elektrische hoge druk reiniger. (huurland.be)

    Met een rioolrat kan u soms resultaat halen, zoniet belt u naar ’t Gents Ontstopperke die u direct uit de nood zal helpen. (ontstoppingsdienst-limburg.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (05 Aug 2021 04:59)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Oct 2020

    👍
    273

    #1816 02 October 2020: regels

    regels
    (de ~ (mv.))

    menstruatie, ongesteld
    synoniem van maandstonden, veranderingen

    < Frans règles

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Ik heb mijn regels.

    Met het innemen van de pil kunnen de regels nu ‘geregeld’ worden.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Albert en laatst gewijzigd door nthn (10 Aug 2021 22:33)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Oct 2020

    👍
    426

    #1817 01 October 2020: ersatz

    ersatz
    (zn. m. -en)

    -vervangproducten binst en kort na de oorlog, meestal van minderwaardige kwaliteit – vb eierpoeder
    -ook synthetische producten

    -algemeen woord voor alles wat er in die periode op de markt kwam
    uitspraak /erzats/ met de klemtoon op de eerste lettergreep, van het Duits ersetzen: vervangen

    Algemeen Nederlands Woordenboek: ersatz
    (vooral) in België
    iets van een mindere kwaliteit of geschiktheid wat gebruikt wordt ter vervanging van iets anders, vaak omdat dat laatste niet beschikbaar is

    Moeder maakte een omelet met eierpoeder, het was een soort gele pannenkoek, niet zo smakelijk als van een vers eitje.

    Tot hiertoe verkocht vader alleen degelijke goederen die uit katoen, wol of zijde werden vervaardigd, al de rest vond hij maar erzats.

    Toen er in de buurt een Mongooltje werd geboren kwam dit volgens hem door ‘den erzats’.

    12 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Kastanjeoog en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 00:50)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Oct 2020

    👍
    387

    #1818 30 September 2020: appetijt

    appetijt
    (zn. m.)

    1) trek, goesting
    2) lust, goesting

    1) VD2015 online: verouderd
    2) VD2015 online: Belgisch-Nederlands

    1) Nee, ik gaan niet eten nu, ik heb geen appetijt. Ik zal straks wel een boterham of zo smeren.

    2) hln.be: Seksuele appetijt kan je eten

    2) Aspe: Ze heette Roxanne, een topmodel met eindeloos lange benen en een onvoorstelbare seksuele appetijt.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (09 Aug 2021 16:08)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Sep 2020

    👍
    270

    #1819 29 September 2020: broekventje

    broekventje
    (zn. o.; ~s)

    a) klein kind; ukje
    b) ook als diminutief van broekvent

    Van Dale 2016 online: BE

    ANW: (vooral) in België: jong kind dat nog maar net een broek draagt

    vnw: kleuter, broekje, broekenman

    a) klein bubbelke klein pummelke
    klein broekventje van mie
    kom hier ik zal u pakken
    kom op uw vaders knie
    (Bubbelke – Willem Vermandere)

    a) demorgen.be: Chinees broekventje staat plots met scooter tijdens spits op druk kruispunt

    b) industria.be: Het zal niet lukken want Rafke is eigenlijk maar een onnozel broekventje!! Hij is ook niet al te pienter! Tja, eerder DOM.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Dec 2021 10:07)
    Dit woord was woord van de dag op 29 Sep 2020

    👍
    256

    #1820 28 September 2020: justitiehuis

    justitiehuis
    (z.nw. het ~ (o) ~zen)

    (Frans: maison de justice) dienst van de federale overheid die gerechtelijke bijstand levert
    NL: Bureau Rechtshulp

    Van Dale 2016 online: BE

    Tijdens de openingsuren van het justitiehuis Gent kan men bij een justitieassistent terecht voor vragen die betrekking hebben op de taken van de justitiehuizen. (justitie.belgium)

    Wie een juridisch probleem heeft of wie slachtoffer wordt van een misdrijf, weet soms niet meteen waar naartoe. Het justitiehuis in uw buurt kan u op weg helpen. (Elfri de Neve)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door de Bon (04 Aug 2021 14:03)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Sep 2020

    👍
    248

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.