Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
iemand overtreffen
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
actuamaasland.blogspot.com: Actua Politiezone Maasland: Hij deed hem de baard af!
spoke-nword.weebly.com: Van Avermaet beheerst alle disciplines zeer goed maar het zijn altijd uitmuntende kassei-, klim-, sprint- en punchexperten die hem de baard afdoen.
twitter.com: @vadderiVRT @rvangucht doe hem de baard af………
autokeuring, keuring, autocontrole, schouwing, autoinspectie, keuringscentrum
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
Nederland: APK: Algemene Periodieke Keuring
zie ook verzamellemma wegcode
Daarna moest hij nog naar de automobielinspectie om zijn voertuig te laten keuren.
arch.be: Centrum voor Technische Automobielinspectie
hln.be: Inbraakpoging bij automobielinspectie in Webbekom
technische keuring, autokeuring, keuring, controle, automobielinspectie, schouwing, autoinspectie, keuringscentrum
dikwijls afgekort tot controle
Vlaamse uitspraak: o·too·kon·trol
DS2015 standaardtaal;
DS2010 afgekeurd
zie ook autocontroleur
Nederland: APK: Algemene Periodieke Keuring
zie ook verzamellemma wegcode
Koop een nieuwe wagen, die moet niet naar de autocontrole!
kunstambachtelijk, ambachtelijk
< Frans: artisanal
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands: verbogen vorm: artisanale (na 1950)
van de aard van, behorend tot het artisanaat
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6
De “Brugse Zot” wordt op artisanale wijze gebrouwd.
Artisanale bakker levert brood met fiets (Brugge) – Het Nieuwsblad
Artisanale kaaskroketten met Zwitserse emmentaler en gruyère, verpakt in een handig hersluitbaar gastrobakje. (solucious.be)
vrouw met veel chichi, stoef, pretentie; een schetkont
vnw: kakmadam, vrouw met veel pretentie
SN: kakmadam
ook: chichi-madam, chichi madam
Vlaamse uitspraak: sjisjimadam (scherpe i’s)
“Vandaag had ik een vreselijk irritant gesprek met zo’n rijke chichi-madam die denkt dat de wereld rond haar hooggehakte, in designer-kleren gestoken kont draait.” (yab.be)
“Zij, een chichimadam, stoeft over haar cols van 4e categorie en trekt elke vrijdag met haar Mercedes naar de Côte de Nieverance.” (neosvzw.be)
“zo een chichimadam en dan me zo een chichistemmeke tot en met!! (noxa.net)
vlotter maken, in betere banen leiden
Nieuwe spoorwegbruggen moeten treinverkeer vervlotten (knack.be)
Nog een mogelijke toepassing zijn bacteriën die de transit vervlotten en een opgeblazen gevoel, ofwel lichte obstipatie, tegen gaan. (scriptiebank.be)
Terwijl de opvolging en terugbetaling vandaag nog een hele administratieve rompslomp met zich meebrengt, wil Vlaanderen via digitalisering het proces vervlotten. (sdworx.be)
afschilferen, afbladderen van verf
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Uit af en blotten naast plotten (loslaten, afblaren). Af in den zin van scheiding.
Afblotten: afbladderen, afschilferen, vervellen. In Zuid-Nederland (Schuerm. 1865-1870; Cornelissen.-Vervliet.; Claes, Bijv. op Tuerlinckx.).
Van Dale 2018 online: niet algemeen: afbladderen, afschilferen
zie andere definities van afblotten
Mijn dakgoot is pas twee jaar geschilderd en ze is weeral aan ’t afblotten.
We moeten onze deur opnieuw schilderen, de verf is helemaal afgeblot.
Een van onze kameraden die schilder van beroep is, bood spontaan zijn diensten aan om … de afgeblotte muren van het gerechtshof een fatsoenlijk uitzicht te geven, (De West-Vlaming 2 April 1932).
illegaal gestorte vuiligheid
zie ook sluik-
Van Dale 2017 online: BE
DS2015 standaardtaal
Langs Vlaamse wegen, komt men meer en meer sluikafval tegen.
vakantie, verlof
vnw: vrijaf, vrije dag, vakantie
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 1
op congé zijn, gaan
op congé naar, aan
grote congé: groot verlof
zie ook congégeld, congé payé, congédag
Ik heb de eerste week van augustus congé gepakt.
Op congé aan zee – Home | Facebook
ik vertrek maandag op conge naar de ardennen.(forum.mountainbike.be)
Grote congé van 15/8 tot en met 5/9. Andere vragen? (beenhouwerdecupere.be)
dienstdoend arts, meestal een huisdokter
vgl: apotheker van wacht, huisartsenwachtpost
vnw: dokters en apothekers van wacht: artsen en apothekers met weekend- of nachtdienst
Taaladvies.net: standaardtaal in België
zie ook wacht, van ~ zijn; verzamellemma geneeskunde
Hopelijk kan de dokter van wacht ons helpen.
de moeilijke jaren van de puberteit
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
zie ook apenjaren
Tijdens de apenjaren moeten de ouders veel geduld hebben.
“Ook op het internet wordt de puberteit, die de eerste jaren van de adolescentie omvat, vaak aangeduid als ‘de apenjaren’.” (gezondheid.be)
“Ilse Van Hoecke keert met BV’s terug naar hun apenjaren” (Titel gva)
vnw: antivries(middel)
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
Fr.: ‘antigel’
zie ook verzamellemma wegcode
Blauwe en groene antigel mengen is schadelijk voor de joint de culasse!
1) meewarig: betreurenswaardig kind
2) bloeiend kind dat in gezondheid en goede doen opgroeit
1) J. Cornelissen & J.B. Vervliet, Idioticon van het Antwerpsch dialect (1899): BLOEIKE in de Kemp. ook bloiken, blujken; arm, beklagensweerdig kindje. Verkleinwoord v. bloed, bloedje, arm en beklagenswaardig kind.
dikwijls in de verbinding bloeikes van kinderen
1) Hoe durven ze! nu zeggen ze zelfs dat die arme bloeikes van kinderen zouden durven LIEGEN! (politics.be)
1) De reacties die ik kreeg van de vrouwelijke kant van de familie was hilarisch en allemaal om die bloeikes van kindjes niet te laten vallen op hunne bol. (bouwinfo.be)
1) zoo blij, zoo rijk met het arme bloeike, dat met haar eigen teer, steeds ziekelijk zoontje spelen zou, ter groene weide. (waaserfgoed.be)
2) We wensen hen veel geluk samen en natuurlijk ook veel mooie bloeikes van kinderen! (club.studiant.be)
2) Sanne, moeder van twee lieve bloeikes, is samen met haar echtgenoot betrokken bij het sociale leven in Aalst. (belg.be)
beleg, broodbeleg zoals hesp, confituur, choco, plattekaas, muizenstrontjes, charcuterie, enz.
vnw: beleg, broodbeleg
DS2015 geen standaardtaal
zie ook bijval
Zonder toespijs is brood maar saai.
KVLV Steenkerke verwent moeders op 13mei met ontbijtpakketten. Een pakket bevat drie broodjes, veel gezonde toespijs, een verrassing en … (standaard.be)
scheldnaam voor onverantwoordelijk of dom iemand
Van Dale 2015 online: BE
zie ook vetjuin, juin, koekappel
Joenge gij zijt toch nen ajuin. Waarom hebt ge dat nu weer gedaan?
Ajuin dat ge zijt!
Scheldwoord ajuin wordt pias (De geverniste zeerovers, p. 13). In de Vlaamse uitgave staat er ‘een of andere ajuin’. Dat wordt in het Standaardnederlands ‘een of andere pias’. Suske en Wiske
> andere betekenis van ajuin
stewardess
Van Dale 2016 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4;Vlaamsheid: 6
k Was verliefd op een airhostess
‘t Was in een DC- 6
Smilend reikte ze mij een lunch
En een koffie express
‘k Vroeg haar naam en ook haar adres
‘k Kreeg een vork en een mes
Maar daar was een papiertje rond
Waarop te lezen stond
(M’n Airhostess – Will Tura)
standaard.be: Ontdek IJsland in het gezelschap van een airhostess
hln.be: Onze juffrouw is een airhostess!
bebouwde kom
< Frans: agglomération
Van Dale 2015 online: BE; niet algemeen
zie ook agglomeratieraad; verzamellemma wegcode
De agglomeratie wordt aangeduid door witte platen, die ook de bebouwde kom aanduiden.
Binnen de agglomeratie is de verkeerssnelheid 50km/uur.
een rammeling geven, afranselen
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 1
Homofiele politicus afgetroefd op straat.
… de ex-Anderlecht-spits troeft zijn bewaker simpel af en kopt de 1-0 tegen de touwen. (sporza.be)
fouilleren
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
blogspot.be: Maar bij de heer voor mij is er nog iets anders dat de metaaldetector verontrust. Dus moet hij even een stap opzij zetten voor een manuele controle. Met de armen wijd wordt hij helemaal afgetast, maar net als de bepotelaar zich terug opricht, wordt het pijnlijk duidelijk dat riemen ergens voor dienen en, eens verwijderd, de broek gaat gehoorzamen aan de regels van de zwaartekracht.
Knop aan de tak van een plant waaruit de blaadjes, ontkiemende takken of bloemen tevoorschijn schieten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Bot: Knop of oog van planten (boomen en heesters), waaruit zich bladeren en bloemen ontplooien; beginsel van een tak, een stengel of van bladeren. In Noord-Nederland thans alleen in hoogeren stijl gebruikelijk, doch in Zuid-Nederland het gewone woord.
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
vgl. Engels ‘bud’
< Protogermaans *budd?
zie ook bot, in ~ staan
De botten zijn weer aan het springen en de jonge groene blaaikes komen tevoorschijn.
Er zitten alweer botten aan de jasmijnboom, hopelijk vriezen ze niet kapot.
> andere betekenissen van bot
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
