Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
afschilferen, afbladderen van verf
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Uit af en blotten naast plotten (loslaten, afblaren). Af in den zin van scheiding.
Afblotten: afbladderen, afschilferen, vervellen. In Zuid-Nederland (Schuerm. 1865-1870; Cornelissen.-Vervliet.; Claes, Bijv. op Tuerlinckx.).
Van Dale 2018 online: niet algemeen: afbladderen, afschilferen
zie andere definities van afblotten
Mijn dakgoot is pas twee jaar geschilderd en ze is weeral aan ’t afblotten.
We moeten onze deur opnieuw schilderen, de verf is helemaal afgeblot.
Een van onze kameraden die schilder van beroep is, bood spontaan zijn diensten aan om … de afgeblotte muren van het gerechtshof een fatsoenlijk uitzicht te geven, (De West-Vlaming 2 April 1932).
illegaal gestorte vuiligheid
zie ook sluik-
Van Dale 2017 online: BE
DS2015 standaardtaal
Langs Vlaamse wegen, komt men meer en meer sluikafval tegen.
vakantie, verlof
vnw: vrijaf, vrije dag, vakantie
op congé zijn, gaan
op congé naar, aan
grote congé: groot verlof
zie ook congégeld, congé payé, congédag
Ik heb de eerste week van augustus congé gepakt.
Op congé aan zee – Home | Facebook
ik vertrek maandag op conge naar de ardennen.(forum.mountainbike.be)
Grote congé van 15/8 tot en met 5/9. Andere vragen? (beenhouwerdecupere.be)
dienstdoend arts, meestal een huisdokter
vgl: apotheker van wacht, huisartsenwachtpost
vnw: dokters en apothekers van wacht: artsen en apothekers met weekend- of nachtdienst
Taaladvies.net: standaardtaal in België
zie ook wacht, van ~ zijn; verzamellemma geneeskunde
Hopelijk kan de dokter van wacht ons helpen.
de moeilijke jaren van de puberteit
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
Tijdens de apenjaren moeten de ouders veel geduld hebben.
“Ook op het internet wordt de puberteit, die de eerste jaren van de adolescentie omvat, vaak aangeduid als ‘de apenjaren’.” (gezondheid.be)
“Ilse Van Hoecke keert met BV’s terug naar hun apenjaren” (Titel gva)
vnw: antivries(middel)
Fr.: ‘antigel’
zie ook verzamellemma wegcode
Blauwe en groene antigel mengen is schadelijk voor de joint de culasse!
1) meewarig: betreurenswaardig kind
2) bloeiend kind dat in gezondheid en goede doen opgroeit
1) J. Cornelissen & J.B. Vervliet, Idioticon van het Antwerpsch dialect (1899): BLOEIKE in de Kemp. ook bloiken, blujken; arm, beklagensweerdig kindje. Verkleinwoord v. bloed, bloedje, arm en beklagenswaardig kind.
dikwijls in de verbinding bloeikes van kinderen
1) Hoe durven ze! nu zeggen ze zelfs dat die arme bloeikes van kinderen zouden durven LIEGEN! (politics.be)
1) De reacties die ik kreeg van de vrouwelijke kant van de familie was hilarisch en allemaal om die bloeikes van kindjes niet te laten vallen op hunne bol. (bouwinfo.be)
1) zoo blij, zoo rijk met het arme bloeike, dat met haar eigen teer, steeds ziekelijk zoontje spelen zou, ter groene weide. (waaserfgoed.be)
2) We wensen hen veel geluk samen en natuurlijk ook veel mooie bloeikes van kinderen! (club.studiant.be)
2) Sanne, moeder van twee lieve bloeikes, is samen met haar echtgenoot betrokken bij het sociale leven in Aalst. (belg.be)
beleg, broodbeleg zoals hesp, confituur, choco, plattekaas, muizenstrontjes, charcuterie, enz.
vnw: beleg, broodbeleg
DS2015 geen standaardtaal
zie ook bijval
Zonder toespijs is brood maar saai.
KVLV Steenkerke verwent moeders op 13mei met ontbijtpakketten. Een pakket bevat drie broodjes, veel gezonde toespijs, een verrassing en … (standaard.be)
scheldnaam voor onverantwoordelijk of dom iemand
Van Dale 2015 online: BE
zie ook vetjuin, juin, koekappel
Joenge gij zijt toch nen ajuin. Waarom hebt ge dat nu weer gedaan?
Ajuin dat ge zijt!
Scheldwoord ajuin wordt pias (De geverniste zeerovers, p. 13). In de Vlaamse uitgave staat er ‘een of andere ajuin’. Dat wordt in het Standaardnederlands ‘een of andere pias’. Suske en Wiske
> andere betekenis van ajuin
stewardess
Van Dale 2016 online: BE
Typisch Vlaams: 6 leeuwen
k Was verliefd op een airhostess
‘t Was in een DC- 6
Smilend reikte ze mij een lunch
En een koffie express
‘k Vroeg haar naam en ook haar adres
‘k Kreeg een vork en een mes
Maar daar was een papiertje rond
Waarop te lezen stond
(M’n Airhostess – Will Tura)
standaard.be: Ontdek IJsland in het gezelschap van een airhostess
hln.be: Onze juffrouw is een airhostess!
bebouwde kom
< Frans: agglomération
Van Dale 2015 online: BE; niet algemeen
zie ook agglomeratieraad; verzamellemma wegcode
De agglomeratie wordt aangeduid door witte platen, die ook de bebouwde kom aanduiden.
Binnen de agglomeratie is de verkeerssnelheid 50km/uur.
een rammeling geven, afranselen
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Homofiele politicus afgetroefd op straat.
… de ex-Anderlecht-spits troeft zijn bewaker simpel af en kopt de 1-0 tegen de touwen. (sporza.be)
fouilleren
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
blogspot.be: Maar bij de heer voor mij is er nog iets anders dat de metaaldetector verontrust. Dus moet hij even een stap opzij zetten voor een manuele controle. Met de armen wijd wordt hij helemaal afgetast, maar net als de bepotelaar zich terug opricht, wordt het pijnlijk duidelijk dat riemen ergens voor dienen en, eens verwijderd, de broek gaat gehoorzamen aan de regels van de zwaartekracht.
Knop aan de tak van een plant waaruit de blaadjes, ontkiemende takken of bloemen tevoorschijn schieten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Bot: Knop of oog van planten (boomen en heesters), waaruit zich bladeren en bloemen ontplooien; beginsel van een tak, een stengel of van bladeren. In Noord-Nederland thans alleen in hoogeren stijl gebruikelijk, doch in Zuid-Nederland het gewone woord.
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
vgl. Engels ‘bud’
< Protogermaans *budd?
zie ook bot, in ~ staan
De botten zijn weer aan het springen en de jonge groene blaaikes komen tevoorschijn.
Er zitten alweer botten aan de jasmijnboom, hopelijk vriezen ze niet kapot.
> andere betekenissen van bot
(hist.) herberg of stalhouderij waar men de paarden kon wisselen
(hedendaags) café of brasserie
AN uitspanning
Van Dale 2015 online: BE
Als de reizigers aan een afspanning stopten en iets wilden eten, hadden zij maar juist de tijd die nodig was om de paarden te wisselen.
Op de markt naast de kerk bevindt zich café De Valk, een afspanning gebouwd omstreeks 1700.
www.afspanning.be: Welkom in d’afspanning te Beernem, de betere bistro.
www.deafspanning.be – Kindvriendelijk restaurant – Zaal ter beschikking voor al uw gelegenheden – Rustig terras – Machelen-aan-de-Leie
Restaurant d’Afspanning, Denderwindeke
Restaurant Afspanning de Lekkerbek in waasmunster is de uitgelezen ontmoetingsplaats voor mensen uit het bedrijfsleven, families en hipsters
Bij Afspanning de Swaen kunt u in het restaurant of op het terras genieten van onze streekmaaltijden, speciale biersoorten of bijzondere koffie en thee.
> andere betekenis van afspanning
overschrijven:
- bij het afkijken tijdens een schriftelijke overhoring
- van het bord afschrijven op papier
- notities van mekaar overnemen
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Ni afschrijven of ge krijgt een nul!
We hebben de tekst van het bord afgeschreven.
Mag ik die les van u eens afschrijven want ik was ziek dien dag.
in Nederland: vuurwerk afsteken
vnw: een vuurwerk afschieten: een vuurwerk afsteken
Van Dale 2013 online: algemeen Belgisch-Nederlands
Als ze het vuurwerk afschieten moet de kat binnen blijven.
geld, centen
eigenlijk ‘cents’, een vroeger meervoud van ‘cent’
Ik heb geen cens nimeer.
Drij moorden voor vijf cens – Jan de Schuyter (desleghte.be)
kok (meestal) of begeleider bij kampen van de jeugdbeweging
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook foerieren, kookouder, fourier
De scouts zoeken nog enkele mensen om als foerier mee op kamp te gaan. Kunnen koken is wenselijk, maar niet noodzakelijk.
De fouriers van de scouts van Elewijt zullen voor de 6de keer een spaghettislag organiseren aan de scoutslokalen. (scoutselewijt.be)
Natuurlijk is het evident dat je goed overeenkomt met de fouriers, maar vergeet ook niet te kijken naar de kwaliteit van zijn/haar kookkunst, de omgang met de leden, budgetbeheer… (scoutsengidsenvlaanderen.be)
“Ze zijn dan de fourier tegengekomen die wakker was, en die heeft onder bedreiging dan gsm’s, kredietkaarten en portefeuilles moeten afgegeven.” (vrt.be)
een voetbalveld dat er heel slecht bijligt
alg: een hobbelig, woest of verwaarloosd terrein, veld of plaats
‘We voetballen op een patattenveld’ (Torhout) – Het Nieuwsblad
“We speelden op een ‘patattenveld’, kregen vuile kleedkamers toegewezen en moesten voetballen met ‘kartonnen’ ballen”, foeterde Spaenhoven. (hln.be)
Ik heb in Brazilië ook al slechte velden gezien en we hebben eerder al bij wijze van spreken op een patattenveld moeten voetballen.”, vertelde Marc Wilmots vandaag na training. (vtm.be)
Negen op negen dus voor de mannen van trainer Urbain Spaenhoven, die vanmiddag in moeilijke omstandigheden (lees: op een patattenveld en tegen een ultra-defensieve thuisploeg) toch de drie punten op zak staken. (beerschotwilrijk.be)
Rustplaats van laatste Belgische C-130 blijft gemoederen verhitten: “Op een patattenveld. Pure schande”. (hln.be)
Union en OGC Nice speelden bijgevolg op een ouderwets patattenveld. Een goede beurt maakte ons land daarmee niet in Europa. (demorgen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.