Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
naar de slogan “Le nouveau Beaujolais est arrivé!”
In het gewone VL taalgebruik aangewend om een vernieuwde toestand van iets of iemand weer te geven
vrouwelijke variant: la nouvelle ~ est arrivée
“Maar er speelt ook absoluut een tweede element mee, namelijk le nouveau CD&V est arrivé”. (vrt.be)
Le nouveau ‘KB-pleziervaart’ est arrivé. 10/07/2019. Na een lang traject van overleg met de sector en de overheidspartners, is het nieuwe KB pleziervaart … (nautibel.be)
Jan Jambon, le nouveau chef est arrivé. portret van de nieuwe Vlaamse Minister-president. (doorbraak.be)
Van op afstand bekeken: “Le nouveau Pieters est arrivé…” (golf.be)
De lectuur van dit boek zal u achterlaten met ‘de mond nog zuur en plakkerig’, maar u kunt er beter aan wennen: le nouveau Brusselmans est arrivé. (standaaard.be)
“La nouvelle bitch est arrivé”, schalt de televisie dezer dagen telkens Marie Vinck in designerjurk over het scherm schrijdt in een trailer voor VTM-reeks ‘De Rodenburgs’. (kortfilm.be)
La nouvelle chanteuse de Regi est arrivée, en ze komt uit Lommel: Pauline Slangen (19) heeft ‘Regi Academy’ gewonnen. (hbvl.be)
iemand niet kunnen uitstaan
zie ook: rieken, iemand niet kunnen ~
Beide groeperingen konden elkaar niet rieken of zien en ieder trok naar herbergen van zijn groepering. (heffen.be)
Ik kan hem niet meer rieken of zien met die pint op de salontafel. (alcoholhulp.be)
Maanden voor de scheiding kon het koppel mekaar letterlijk niet meer rieken of zien.
vnw: (nep)antiek en curiosa
ook als bijv. naamw. gebruikt
vgl. brocanteur
Informeer je wat voor soort rommelmarkt het is, zodat je niet met een stapel kleren aankomt op een brocante of een meubelmarkt – of omgekeerd. (nieuwsblad.be)
Brocante tafel, stoel en accessoires. Uniiek. (marktplaats.be)
vnw: proeverij
ook samenstellingen: bierdegustatie, wijndegustatie, whiskydegustatie/whiskeydegustatie, …
vgl. degustatieglas
zie ook caudalie
U wordt uitgenodigd voor een degustatie van Spaanse wijnen.
Wie komende donderdag nog niets te doen heeft, kan zich nog inschrijven voor de Whiskeydegustatie in Oudegem. (editiedendermonde.be)
Whiskydegustatie | Toerisme Stad Roeselare
kleine boef, kleine overtreder, onbelangrijk iemand
vnw: minder belangrijk iemand
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands: kleine garnaal, minder prominent lid van een (criminele) groep
De verdachte vond zichzelf maar een kleine garnaal in de oplichtingszaak. De speurders vonden evenwel dat ze een vette vis gevangen hadden.
“Die hebben miljoenen volgers, het zijn zij van Instagram een succes maken. Tatyana Beloy is een kleine garnaal, dat is haar probleem.”. (showbizz.be)
Zij zijn kleine garnalen tegenover de grote spelers die het laatste decennium in het voetbal zijn gestapt. (hansvdw.com)
eerstejaarsstudent afkomstig uit een gezin waar tot dan toe niemand hoger onderwijs gevolgd heeft
google2022: 4 hits in .NL alle betrekking op .BE
“Het gaat om zogenoemde pioniersstudenten. Zij zijn de eerste van hun gezin die hogere studies volgen.” (VTM-nieuws 09/09/14)
Een pioniersstudent is een student waarvan geen van beide ouders over een diploma hoger onderwijs beschikt. (kuleuven.be)
Het aandeel pioniersstudenten in de Vlaamse hogeronderwijsinstellingen is opvallend: aan de Thomas More in Mechelen is een op de drie pionier, aan de UCLL (onder andere in Leuven en Diepenbeek) zelfs vier op tien. (vrt.be – 2022)
uitdrukkelijke afkeuring
meestal in het meervoud gebruikt: banbliksems
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
VD2015 online: BE
opm: de kerkelijke banbliksem is SN
zie ook banbliksemen
express.be: Warren Buffett riskeert de banbliksems van wijlen zijn vader
voetbalprimeur.be: Spelers zijn gewaarschuwd, eersteklasse-coach staat direct klaar met banbliksems
gva.be: Omer Golan heeft zich de banbliksems van trainer Leekens en voorzichter Lambrecht op de hals gehaald.
zythos.be: Zelfs mijn petekind van 10 jaar vond de kriek lekker (nu misschien banbliksems van mijn zus Evil or Very Mad )
ironisch, wanneer men een flater begaat
vnw: de hoofdvogel afschieten: iets bijzonders doen, een bijzondere prestatie leveren of een grote dwaasheid begaan, een grote stommiteit vertellen
taaltelefoon: standaardtaal in België
Van Dale online: Belgisch-Nederlands
Typisch Vlaams: een flater begaan: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 7
Nu heb ik toch echt de hoofdvogel afgeschoten door in m’n pyama te gaan werken.
> andere betekenis van hoofdvogel, de ~ afschieten
vnw: gemeente die gevormd is door samenvoeging van gemeenten
standaardtaal in België
NL: gemeentelijke herindelingen
Samensmelting van verschillende gemeenten die voordien een eigen administratie en bestuur bezaten.
In de jaren 70 fusioneerden kleine gemeentes. Door fusie kwam er budget vrij in de Belgische begroting. Er werd een minimum inwonersaantal van 8000 inwoners per administratieve en bestuurseenheid vooropgesteld. Een aantal gemeentes in de landelijke gebieden haalden dat aantal niet en werden bij een grotere gemeente gevoegd.
Bij fusies van randgemeenten met de stad zelf, kwam veel protest, omdat de inwoners na de fusie bij een gemeente gingen horen waar de gemeentebelasting hoger was dan in hun oorspronkelijke gemeente. (bron wikipedia)
vgl. fusioneren
Een fusiegemeente is de Kempense gemeente Lille die bestaat uit vier deelgemeentes: Lille, Poederlee, Gierle en Wechelderzande.
Een fusiegemeente met een nieuwe naam: Zwalm,
met 13 kernen: Beerlegem, Dikkele, Hermelgem, Hundelgem, Meilegem, Munkzwalm, Nederzwalm, Paulatem, Roborst, Rozebeke, Sint-Blasius-Boekel, Sint-Denijs-Boekel en Sint-Maria-Latem.
een mix van fruit met een betterfoodkoek voor babies
vgl. groentepap
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Noord-Nederland: fruithapje
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Ons Woutje heeft vandaag heel gulzig zijn fruitpap opgeten.
Ook de kinderkoek in de fruitpap blijkt een hardnekkige en slechte gewoonte. (vrt.be)
1) een vak, plaats in de ijskast
2) het (diep)vriesvak in een ijskast of de diepvries in bv. een supermarkt
zie ook frigo
1) Snij rond 8 oktober de enten af boven het vierde oog* en berg ze tot april op in het frigovak dat bestemd is voor de bewaring van groenten. (nieuwsblad.be)
2) Zo bestaan er bijvoorbeeld flessenomhulsels die u in het frigovak bewaart en die u dan eenvoudig rond de fles kan draperen. De fles zit dan in een soort koud anorakje. (vtm.be)
2) Ideaal voor verse frietjes of voor verse frietjes uit het frigovak van de supermarkt ! (bol.com)
SN-NL: kroonluchter
contaminatie van kroonluchter met luster
Deze intieme feestzaal heeft een klassevolle inrichting met een schitterende kroonluster als ‘eyecatcher’. (dekroon-brasschaat.be)
Maak er een voederbakje voor vogels van, een leuke pennenhouder voor jouw bureau of wat denk je van een mooie kroonluster? (lunchgarden.be)
Achtarmige kroonluster in kristal. Marie-Térèsemodel. Alle belletjes zijn aanwezig. (uwkringding.be)
eten
vnw: eten, vreten, voedsel
Antwerpen en Antwerpse Kempen: freit
Als ge nou nie ou huiswerk maakt, krijgde vanavond gene fret.
Wat is dat voor kwet, die fret is niet te freiten!
remmen
ook: freineren
zie ook frein
Ik heb net op tijd kunnen freinen om niet tegen mijn voorligger te zitten.
Voor ’t kruispunt moete freinen. Voor het kruispunt moet je remmen.
Ondernemen… Dat is stoempen en freinen. Afzien en genieten. Af en toe omkijken, maar vooral intens vooruit. … En dat verdient respect. (unizo.be)
zonder schaamte, vrijpostig, ongemanierd, grof, brutaal
vnw: brutaal, vrijpostig, onbeschoft
Van Dale 2018:
BE; niet algemeen vrijpostig, brutaal
vormvariant vrank
Is me die frank, hij zegt het je vlakaf in je gezicht.
demorgen: ‘Het woord dekt bovendien vormelijk de inhoudelijke lading wonderwel, want betekent ’frank’ in het Belgisch Nederlands ook niet ‘vrijpostig’ en ‘brutaal’? (Ann De Craemer)
Met zijne franken teut!
Daar staat een franke smoel op hè…
Kunt ge niks plezanter kneden, ouwe? Weet gij het dan beter, vraagt ge aan die snotneus. Ge moogt gerust zijn, antwoordt die franke kleine (Jeroen Olyslaegers in demorgen.be)
> andere betekenis van frank
plots begrijpen, snappen, doorhebben
vnw: zijn frank is (nog niet) gevallen: hij snapt het (nog niet), hij heeft de geestigheid, de pointe (nog niet) beet
in Nederland: het kwartje valt, is het kwartje gevallen?
zie ook: briefke, het zal een ~ geweest zijn
Is uwe frank gevallen?
Plots valt uwe frank en dan snapt ge het.
Tegenwoordig worden in Vlaamse dorpen steeds meer appartementsgebouwen gebouwd. In dorpskernen waar vroeger alleen maar laagbouw voorkwam, verrijzen nu bouwsels die boven alles uittorenen. Dat fenomeen wordt de appartementisering of verappartementisering van het platteland genoemd. (taaltelefoon.be)
zie ook appartementiseren
Hoe ruimtelijk en beleidsmatig omgaan met appartementisering in Vlaanderen? (ugent.be)
Bij sommigen bestaat de vrees dat de ‘appartementisering’ de landelijke gebieden en kernen zou aantasten. (forumadvocaten.be/)
“Alleen al op de luchtbeelden van de wielerkoers op tv zie je die appartementisering perfect”, zegt Allaert. (demorgen.be)
Zie jij ook steeds meer appartementen bij jou in de buurt? Bekijk hier de “appartementisering” in jouw gemeente (vrt.be)
Typisch Vlaams: kanjer, uitschieter: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 5
vnw:
•kei, uitblinker, knappe kerel, die veel kan of presteert
•kanjer (van personen en van voorwerpen)
groot exemplaar: “klepper van formaat”
< overgewaaid van Vlaanderen naar Nederland, waarschijnlijk via de sport
Woordenboek der Nederlandsche Taal: klepper
znw. m. Naam voor iemand (of iets) bijzonders, buitengewoons in zijn soort. Alleen in Vlaamsch België.
?1. Eigenlijk. Persoonsnaam. Iemand (man of jongen) die meer doet, of kan, durft, waagt, dan een ander, dan (de) anderen: een baas, bol, kerel, in goeden en in afkeurenden zin. Met een gebruikelijke versterking: een felle klepper.
Klepper, … kerel of een die groot is in zijne soort, Schuermans (1865-1870).
Bilderdijk en Vondel zijn felle kleppers van poëten, Schuermans (1865-1870)
Klepper. … Buitengewone jongen, iemand die zich onderscheidt door geleerdheid, verstand, bekwaamheid, stoutmoedigheid, deugnietenstreken, enz., Cornelissen-Vervliet.
Klepper, een die er dwars doorgaat, die stoute stukken waagt en ze moedig uitvoert, Loquela (Wdb.) (1907).
De heer D. … moet een felle en onbeschaamde klepper zijn, om zoo iets te durven eischen, Het Volksbelang v. 8 Juli 1899.
?2. In toepassing op zaken. Iets dat groot is in zijn soort: een bom, bommel, bommerd, bonkerd, kokkerd.
Da’ zijn kleppers van pataten! Ziet is wa’ klepper van ’nen appel! Cornelissen-Vervliet.
Artikel gepubliceerd in 1933.
Van Dale 2016
iem. die of iets dat buitengewoon is in zijn soort
= kanjer
• dat zijn kleppers van appelen, van peren
• een klepper van formaat
Die klepper van 600 bladzijden krijg ik tegen morgen echt niet meer uitgelezen.
> andere betekenis van klepper
gebakje van 10 cm diameter met amandelsmaak en abrikozenbereiding en afgewerkt met suikerglazuur
vnw: gebak met amandelspijs, amandelbroodje, amandeltaart
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4
De diminutief wordt veel gebruikt en de uitspraak is dikwijls ‘franchipane’ (fransjipan)
zie ook andere betekenis van frangipane
Tussendoor was er ook meer dan tijd genoeg voor een franchipanneke en wat chocomelk. (vvs.be 15 jul. 2012)
GRATIS FRANGIPANEKE Vrijdag, zaterdag & zondag krijgt iedere klant vanaf €20 een gratis frangipaneke! ? (facebook.com 11 sept. 2019)
Nick Trachet eet een ‘frangipanneke’. Een ‘echt Belgisch taartje’ met een eigen familiegeschiedenis. (Foodlogwww.foodlog.nl 11 mei 2016)
van gedacht, van gezindheid of van partij veranderen
ook: kazak zijn ~ draaien (zie voorbeelden)
vnw: zijn kazak draaien/keren: de huik naar de wind hangen, met alle winden meedraaien
zie ook: kazakkendraaier
SN: een andere pet opzetten of van stuivertje wisselen.
ANW: vooral in België
vgl. frak, zijn ~ draaien of keren
Eerst dachten ze dat ik het expres gedaan had, omdat het mijn trekvingers zijn, dat ik ze expres had laten bevriezen. Ik kom van Wachteren. Daar hebben ze allemaal hun kazak gekeerd. Ik kan het hun wel uitleggen maar ze willen het niet verstaan, zij wachten op de regering van Londen die terugkomt, zeggen ze. Ik zeg: “Maar mensen, wat hebt ge ooit van de Belgische Staat gekregen?” (Het verdriet van België, Hugo Claus, 1983)
“Het lijkt of de CVP haar kazak gedraaid heeft”, klinkt het in SP-kringen. (standaard.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
