Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
diepte, afgrond
De dieperik in gaan. Naar de dieperik gaan. =zinken, verdrinken
ook fig.
Van Dale 2015 online: BE, informeel
vnw: de dieperik ingaan, naar de dieperik gaan: naar de haaien gaan, ten onder gaan, zinken
< Bargoens diep + -erik
Die verdomde oorlog gaat heel onze economie nog in de dieperik sleuren!
KBC sleurt Bel20 de dieperik in (standaard.be)
Politieke onzekerheid duwt Turkse lira verder de dieperik in (standaard.be)
Chinese beurs trekt Europa en New York mee de dieperik in (deredactie.be)
Goudkoorts drijft Burkina Faso de dieperik in | De Morgen
Kevin Costner houdt zich goed drijvende in deze post- apocalyptische overstromingsnachtmerrie, terwijl zijn loodzware ego naar de dieperik zonk. (standaard.be)
Bitcoin gaat dieperik in | De Morgen
waarnemend
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Fr. faisant fonction
De dienstdoende burgemeester.
bloemlezing De Standaard
Katja Gabriels is dienstdoend burgemeester (Berlare) – De Standaard
Dienstdoend schepen Yves Ghequiere (Ensemble-LK-Samen) is door de gemeenteraad aangeduid als vertegenwoordiger van de Algemene … (standaard.be)
Het is André Uytterhoeven die dit zegt, dienstdoend hoofd van de 250-koppige begeleidingsdienst. (standaard.be)
Ze werkt samen met Patrick Charlier, die sinds het vertrek van Jozef De Witte dienstdoend directeur is. (standaard.be)
Dat is allemaal verloren", zegt dienstdoend burgemeester, eerste schepen Wieland De Meyer. (vrt.be)
Door de vernietiging van de beslissing van de gemeenteraad blijft De Bruycker overigens vooralsnog dienstdoend burgemeester. (vrt.be)
officiële mededeling (aan het personeel)
Van Dale 2016 online: BE
NL-SN: dienstorder
Fr. note de service
Enkele weken geleden al kregen de bedrijven een dienstnota van de stadssecretaris in verband met de dress-code voor het stadspersoneel.
politiek: Politici die tussenkomen in particuliere dossiers van burgers (werk, administratie, problemen, gerecht, …)
Soms ook Sociaal dienstbetoon, politiek dienstbetoon
vgl. maatschappelijk dienstbetoon
Van Dale 2016 online: BE
vnw: politiek dienstbetoon: bemiddeling bij de overheid door een politicus, ten gunste van zijn of haar kiezers
De krokodil van de Belgische politiek, Herman Decroo, is ook de kampioen dienstbetoon. Hij houdt nog altijd zitdagen waarop de mensen met hun problemen bij hem terecht kunnen.
De Standaard: ‘Ik doe dit graag’, zegt Platteau. ‘Ik ben graag bij de mensen en help ze graag. Sommige mensen gaan graag zwemmen of verzamelen postzegels. Wel, mijn hobby is sociaal dienstbetoon, ik ben graag burgemeester.
devolkskrant.nl: ‘Sinds jaar en dag bezoeken Belgen de spreekuren van politici. Burgemeesters, gemeenteraadsleden, kamerleden, senatoren en ministers houden wekelijks zitdagen. Het fenomeen heet politiek dienstbetoon.’
de (gratis) service die men na de aankoop van een dienst of product nog kan krijgen, klantenservice; nadienst
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
vnw: dienst na verkoop: servicedienst, klantenservice
site Vanden Borre: “Ook na uw aankoop helpen we u graag snel en efficiënt verder. Mocht u een probleem hebben met uw toestel, zowel binnen als buiten garantie, kan u rekenen op onze uitstekende dienst na verkoop.” (… dan heb ik toch goed gekozen…)
1) BE: gebruikt voor enkele stoeten en optochten bij een feestelijke gelegenheid, inzonderheid bij een kermis
vb de Ommegang van Mechelen, de ommegang van Brussel, de ommegang van Dendermonde,…
vnw: optocht, stoet
Oorsprong: een religieuze processie in de Zuidelijke Nederlanden. = “om (rond) de kerk gaan", ter verering van een heilige. In NL is een ommegang nog religieus getint.
2) Ommegang is ook de bijnaam van de militaire operatie tegen de Simba-opstand in Stanleyville (Kisangani) in 1964. De benaming werd door kolonel Fréderic Vandewalle gegeven naar het jaarlijkse Brusselse festival ‘Ommegang’, vanwege de diverse samenstelling van de troepen (Belgische en Amerikaanse soldaten en Congolese huurlingen), waardoor de opmars gelijkenissen had met de gelijknamige historische optocht.
1) De Ommegang van Mechelen is een aloude Mechelse traditie van de reuzenstoet. De reuzenfamilie, ’t veergebreuderspjeid, de praalwagens van De Peoene en De Lisbloem (rederijkerskamers), ’t Schip van Oorlog (Schip van ’s Lands Welvaren), het Rad van Fortuin, de Kemeltjes, de Paardjes en natuurlijk Opsinjoorke.
1) Hasselt is in de ban van de Virga Jessefeesten. Om de zeven jaar beelden honderden vrijwilligers het leven van Maria en Jezus uit tijdens een christelijke ommegang. (deredactie.be)
De Ommegang, of een selectie uit zijn elementen, begeleidt soms ook andere stoeten in de stad.
2) De ommegang werd samengesteld ten tijde van de Congocrisis om 2300 Westerse gegijzelden te bevrijden uit Stanleystad en Paulis.
wordt gezegd van iets wat je erg snel kan doen
eigenlijk ‘op een nik en een gauw’:
< nik < nikken = knipogen of knikken met het hoofd
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Met een ik en een jij (gij), naaistersterm: met groote, losse steken (De Bo (1873); Loquela (1889). Bij uitbreiding ook van allerlei andere verrichtingen: met groote haast en zonder zorg.
NL: in een vloek en een zucht
Antw.: gauw, op nen hik en ne ~
Op een ik en een gij waren we het kleine dorpje alweer uit.
Dat gebeurt niet op een ik en een gij, liet oud-kolonel Roger Housen al verstaan. (demorgen.be)
bijna succesvol zijn, bijna winnen, …
SN: nipt eindigen
Typisch Vlaams
vrt taalnet: Belgisch-Nederlandse sporttaal
wielertoerist.be: “Helemaal mee eens. In een koers die hem eigenlijk niet echt ligt – voorheen is hij nooit echt dicht geëindigd op de Muur – nam hij met sprekend gemak de maat van Alberto Contador en Joaquin Rodriguez.
nieuwsblad.be: Dit seizoen wil ik graag dicht eindigen in een grote koers.
dommerik, slimmerik (pejoratief)
ook: slimmeke slim, naar Slimmeke-Slim: een strippersonage van Yurg en Yaack dat in de jaren negentig verscheen in de Gazet van Antwerpen.
Hebde het nu nog niet door, slimmeke?
“Daar gaat het toch niet over, slimmeke! Het probleem was dat ze geen plaats in het onderwijs vond. In zeven scholen uit de omtrek was ze gaan solliciteren, vier …” Louis van Dievel, De onderpastoor (2019)
Slimmeke slim zal weer eens iets zeggen! Goe bezig maat!
iets wat deugd doet, aangename, plezierige
VD2016 online: BE
Typisch Vlaams: 7 leeuwen
zie ook deugddoende vakantie
Veteraan stelt zich na deugddoende terugkeer helemaal in dienst van Club Brugge. (voetbalprimeur.be)
Deugddoende warmte in huis. Welke brandstoffen je binnen mag gebruiken hangt vooral af van het soort kachel of haard je hebt. (avevewinkels.be)
Dit is een heel mooie analyse over hoe onze maatschappij ontspoort en een deugddoende aanrijking van hoe het anders zou kunnen. (forum)
niet meer bestraffen, uit het strafrecht halen
“Het woord depenaliseren wordt in juridische taal in België gebruikt in de betekenis ‘een gedraging die vroeger strafbaar was niet meer strafbaar stellen’. Een gewonere formulering is uit het strafrecht halen.” (Team Taaladvies)
VD2016 online: BE
Typisch Vlaams: 5 leeuwen
ANW: ((vooral) in België)
vgl. depenalisatie, penalisatie; penaliseren
veto.be: Is depenalisering van softdrugs de oplossing?
prevent.be: Een van de doelstellingen van het sociaal strafwetboek, dat in werking trad op 1 juli 2011, is het depenaliseren van de sociale wetten.
vvsg.be: Met de wijziging van juli 2005 van de verkeerswet schiep de wetgever meer duidelijkheid over de problematiek van de gedepenaliseerde parkeerovertredingen.
belasting heffen
vnw: belasten, een belasting heffen op
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
vgl. taks
zie ook taxatie
Het zwaarder taxeren van eenmalige drankverpakkingen dreigt meteen de hele collectieve inzameling van glas via glascontainers en van pmd via de «blauwe zak» te bedreigen. (senate.be)
Indien geen akkoord wordt bereikt, taxeert de administratie die uitgaven of lasten op een redelijk bedrag. (lex.be)
bouwstijl die doet denken aan een traditionele boerderij
zie fermette
vgl. fermettewijk
Dit huis in fermettestijl uit de jaren ’90 met lichtrijke leefruimte, ingerichte keuken en drie slaapkamers is volledig instapklaar. (vier.be)
Rustig gelegen alleenstaande villa in fermettestijl met 3 slaapkamers en bureel. (agencebossuyt.be)
Als je helemaal gewonnen bent voor de fermette-stijl, dan ben je alvast in de weer geweest met verschillende materialen en accessoires. (dauby.be)
Voornamelijk in de jaren ’80 kende de fermette-stijl haar opmars. Mensen bouwden hun huis met het karakter van een hoeve (inagro.be)
kwibus, idioot
zie ook foorneus
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Hageland: kwiep, kwieb
vgl. foorwijf
Gij zijt toch ook nog al ne fooraop hè!
Gij zijt toch ook nogal een kwibus èh!
Maar nee, gij fooraap, dat zijt gij niet, ook al wilt ge niet meer vliegen tenzij het moet. (demorgen.be – Jeroen Olyslaegers)
> andere betekenis van fooraap
geld, frank, euro
Dat was een kostelijk accident, de reparatie van de wagen heeft ons 1600 knotsen gekost.
“k ken iemand die eproms kan copieren, maar niemand zal geneigd zijn eerst veel knotsen neer te tellen voor die chip en vervolgens te laten copieren.” (porscheforum.nl 11 juli 2011)
“Nee, dan nog liever naar een fast food dan hier 170 knotsen te moeten voor neer tellen…” (tripadvisor.be 30 oktober 2019)
“Heb al gezien dat levenslange garantie van Trek niet geldt bij valpartijen, dus dat zal me serieus wat knotsen kosten…” (9lives.be 11 mei 2019)
Maar nu weet ik ondertussen dat Rafaël Nadal tennist met een horloge van 900.000 knotsen aan zijn arm. (demorgen.be – Joel De Ceulaer)
> andere betekenis van knotsen
plaatsen, installeren van een keuken, badkamer, wc, kelder, trap, zolder, …
Typisch Vlaams: iets laten steken: iets laten monteren/aanbrengen (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
zie ook andere betekenissen van steken
we moeten dus een nieuw badkamer steken!!! (baby.be)
Ja dan moeten wij vlug een nieuw keuken steken toch? (TAALGEBRUIK IN RECLAME – Over tussentaal, standaardtaal en code-switching in Vlaamse radiospots; ugent.be)
Alleen is de vraag; als de buren wel gaan bouwen gaan ze dan ook een kelder steken? (bouwinfo.be)
Gat geboord, trap gestoken, we kunnen aan de zolder zelf beginnen. (casius.be)
man/jongen van de Kempen, in de Kempen grootgebracht
vgl. Kempendochter
canvas.be: Saxofonist Robin Verheyen schopte het van talentvolle Kempenzoon tot gevierd muzikant in New York.
standaard.be: Kempenzoon en wereldburger Luc Van Looy (62) wordt de 30ste bisschop van Gent.
gva.be: Hij moet de kaap van de dertig nog ronden, maar Kempenzoon Matthias Lens slaagde er de voorbije jaren nagenoeg in zijn eentje in om het Vlaamse publiek de trekharmonica weer in zijn hart te doen sluiten.
Vlaamse liedjes die iedereen in Vlaanderen kent
zie andere definitie van Vlaamse klassieker
zie ook Vl. oorsprong: klassieker
Jo Vally zingt Vlaamse klassiekers (ultratop.be)
100 Vlaamse klassiekers met o.a. Goedemorgen, morgen van Nicole en Hugo, oemperapapero van Marva en nog vele andere, zijn samengebracht in 1 album.
op niets trekken
zie trekken, op (n)iets ~ en de varianten
“Het trekt op geen fluit” – Het Nieuwsblad Mobile
Waarom het WK 2014 op geen fluit trekt – VoetbalNieuws.be
…enkel met Gunther Lamoot kon ik af en toe een lach forceren. idem dito de rest trok op geen fluit eerlijk gezegd. (9lives.be)
zoals altijd de meeting van abc trok op geen fluit jury trok op geen kloten , want ze hebben de helft ni gezien aan uwe oto (peugeotforum.be)
bedriegen
SN-NL: iemand knollen voor citroenen verkopen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
vgl. appelen met citroenen vergelijken
Dat zal wel zo zijn voor de jonge generatie maar de oude kan deze jongen geen appelen voor citroenen verkopen. (knack.be)
Tegenover een uitgelezen esthetenpubliek kan men wel gemakkelijker appelen voor citroenen verkopen. (theater.ua.ac.be)
En laat u niet langer appelen voor citroenen verkopen. Op deze website kan je grasduinen in het meest complete assortiment bomen en planten (arborix.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.