Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
belgicisme
zie ook unitair, unitarisme, unitaristisch, unitarist, neo-unitarist
Van Dale: in BE verdediging van de eenheidsstaat, verzet tegen de gewestvorming en de federalisering
Dit jaar (2006) is er (heel) wat commotie geweest naar aanleiding van het begrip “separatisme” en “unitarisme”, beide voor de één een ideaal, voor de ander een scheldwoord. Het debat is moeilijk, was het maar omwille van onduidelijke begripsomschrijving. (http://www.dignitadoc.be)
paperclip
vnw: in België ook: paperclip
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 1
purisme
We mogen ook geen bladen meer met een papierklemmetje bij elkaar houden. Dat moet een paperclip zijn. (standaard.be)
…met een papierklemmetje aan het slot te staan morrelen. (pallieterke.advn.be)
Er staat een “ Reset “ knopje onderaan en achteraan in een klein gleufje , waar je enkel bij kan met een papierklemmetje dat uitgeplooid is. (users.telenet.be)
hulp of bijstand bij ziekte of ongeval op reis
VD2016 online: BE
zie ook reisbijstandsverzekering
Jaarlijkse reisbijstand voor de hele familie zonder franchise. (touring.be)
Op het vlak van reisbijstand zijn er heel wat formules die ervoor kunnen zorgen dat u met een gerust gemoed op vakantie kan gaan. (zakenkantoorroggen.be)
instelling die haar eigen bezighoudt met gesubsidiëerde huizen en sociale woningen
VD2016 online: BE
zie ook sociale huisvestingsmaatschappij
belgium.be: Sociale huisvesting biedt verschillende mogelijkheden, gaande van goedkope huurwoningen tot koopwoningen en sociale bouwgronden. Om ervoor in aanmerking te komen, moet u voldoen aan bepaalde voorwaarden. Omdat de steun per gewest, provincie, stad en/of gemeente geregeld is, kunt u hiervoor het best contact opnemen met de huisvestingsmaatschappij die bevoegd is voor het gewest waar u woont.
politieke slogan die de nadruk legt op het belang van jobcreatie
zie: job
In .NL komt de uitdrukking vooral voor ivm .BE of de US
“Jobs, jobs, jobs”: het was de mantra van ontslagnemend premier Charles Michel (MR), maar ook tijdens de premierjaren van Guy Verhofstadt (Open VLD) weergalmde de slogan in het parlementair halfrond. (vrt.be)
De jobcreatie is grotendeels afhankelijk van de internationale conjunctuur, al stellen de meerderheidspartijen, die van ‘jobs, jobs, jobs’ hun mantra hebben gemaakt, dat ook het regeringsbeleid een invloed heeft gehad, aldus De Tijd. (hbvl.be)
Als we 1 euro zouden krijgen elke keer een politicus “jobs, jobs, jobs” roept, waren we ondertussen met zijn allen miljonair. (bnpparibasfortis.be)
een kledingstuk inkorten
De rok die ik kocht in de solden is te lang maar mijn moeder zal hem wel inleggen.
een ontgoocheling oplopen, onverrichter zaken terugkomen
vnw: van een kale reis thuiskomen: van een koude kermis thuiskomen
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal; NL: van een koude kermis thuiskomen
Ook: van een kale kermis terugkomen/thuiskomen (kermis, van een kale ~ thuiskomen)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zuid-Nederl. (Joos (1900-1904), Cornelissen-Vervliet), kwalijk thuis komen.
Ik kon wat extra centjes gebruiken en trok dus met mijn munten, ringen, kettingen en oorbellen naar mijn vaste juwelier, maar kwam van een kale kermis thuis!
Vakbonden Opel terug van kale reis. (kop in De Standaard)
Een inbreker is in Bornem van een kale reis thuisgekomen (hln.be)
Een Nederlandse vrouw die dacht dat een meteoriet haar dak had doorboord, is van een kale reis teruggekomen. (vrt.be)
kledij die gedragen wordt tijdens de lessen lichamelijke opvoeding
Ik kreeg een straf omdat ik mijn turnkledij weer eens vergeten had.
zeer zeker!
zie awel
zie ook awel nee
“Was mijn maat in staat om kinderen dood te schieten? Awel ja!” (HLN 29/10/17)
“Awel ja, daar wil ik u graag bij helpen.” (awelja.be)
een glansrijke prestatie
VD2016 online: BE
zie ook glansoverwinning
hln.be: De glansprestatie van de Duivels tegen Italië in 50 beelden
deredactie.be: 11-jarig dansfenomeen levert nieuwe glansprestatie
milieuvervuiling, luchtvervuiling
vnw: milieuvervuiling, verontreiniging, vooral van lucht of water
Typisch Vlaams: milieuvervuiling: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4, Vlaamsheid: 5
zie ook pollutienorm; waterpollutie; luchtpollutie; geluidspollutie; lichtpollutie; bodempollutie
vgl. pollueren
’We zien opstoten op dagen met meer pollutie. Te veel kinderen in ons land kampen met luchtweginfecties. (standaard.be)
De pollutie veroorzaakt door de uitdijende industrie, het verkeer en de huishoudens, ging drastisch omhoog.(demorgen.be)
Of denk aan allerlei rapporteringsverplichtingen voor vervuilende industrieën, om pollutie in kaart te gaan brengen en aan te pakken.(vrt.be)
Ze trekken naar de kiezer met de slogan: “Geen gezwans, meer ambiance!” (hln.be)
Omdat fotokes meestal meer zeggen dan al mijn gezwans om dat tekstkotteke vol te kletsen hieronder enkele foto’s van de nieuwe thuisbasis (karly.be)
Geen gezwans, we maken een herfstkrans! (glabbeek.be)
opblazen, laten springen (met dynamiet)
Van Dale 2016 online: BE
vgl. fig. betekenis dynamiteren
In 1946 werd de IJzertoren – als symbool van de Vlaamse collaboratie – door deskundigen gedynamiteerd. De initiatiefnemers hoopten op die manier de Vlaamse Beweging ook symbolisch te onthoofden. (deredactie.be)
Café
vnw: café, kroeg
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3
in verbindingen vaak (schijnbaar) onzijdig, zie grammatica: gereduceerd lidwoord
Onze pa dieje zit den helen dag op ’t staminee…
verbloemde verwijzing naar kloten
Wat mij persoonlijk betreft is die advocaat ook ne zak die ik maar al te graag ne sjot tegen zijn kleurpotloden zou willen geven. (forumpolitics.be)
Awel ik hoorde van velen dat corona niet voorstelde … amai mijn kleurpotloden nog niet (nerdland)
Wie lastige vragen stelt, krijgt onder zijn kleurpotloden. (loppem.be)
Hier sè, het zoontje van de collaborateur die ze in het midden van de straat een bal in zijn kleurpotloden schoten, omdat hij een zwart zak (zwartzak) was die mee … (facebook)
erop staan om iets te doen, iets niet nalaten
vnw: eraan houden dat: willen, erop staan
< letterlijke vertaling van het Franse ‘tenir à’
ook eraan houden; zich eraan houden
vnw: eraan houden dat: willen, erop staan
Van Dale 2013 online Belgisch-Nederlands (niet algemeen)
DS2015 eraan houden: geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Geachte collegae, ik houd eraan, u allen voor onderhavige gunst terdege te zullen compenseren, en laat u de betaling dientengevolge eerstdaags geworden.
Wij houden eraan u te bedanken voor uw hulp.
bloemlezing De Standaard:
Beide partijen houden eraan elkaar te bedanken voor de samenwerking gedurende de voorbije jaren (standaard.be)
De organisatoren van de Omloop Het Nieuwsblad houden eraan voor de start van de openingsklassieker één minuut ingetogen stilte te …(standaard.be)
Ze houden eraan goed voor de dag te komen.(standaard.be)
enz.
maatregelen om aan het einde van de loopbaan een job te verlichten, bv. halftijdse of 4/5de tewerkstelling op het einde van de loopbaan. Of, onder bepaalde voorwaarden kan een 55-plusser tijdkrediet nemen met een hogere uitkering.
Opm: Vanaf 2019 wordt leeftijd opgetrokken tot 60+
Van Dale 2014 online: in België
zie ook uitgroeibaan, zachte landingsbaan
“De ingrepen van de regering in de landingsbanen blijven het ACV, ondanks de correcties die werden bekomen, zwaar op de maag liggen.” (acv-online-be)
demorgen.be: Tenslotte werden nog twee kader-cao’s afgesproken rond landingsbanen. Dat is de mogelijkheid om minder uren te werken tot aan het pensioen. Voor specifieke groepen zoals zware beroepen, nachtwerk of lange loopbanen, is een landingsbaan vanaf 55 jaar mogelijk, als het paritair comité van de sector het licht op groen zet.
afkorting van kernkabinet
< kernkabinet werd door Franstalige politici afgekort tot ‘le kern’. Daarna werd ‘le kern’ weer overgenomen door de Vlamingen als ‘de kern’.
zie ook superkern
“Vandaag zien de ministers elkaar op de kern en de ministerraad, maar die gaan niet over de begroting.” (demorgen.be)
Kern uiteen zonder akkoord over pensioenhervorming (vrt.be)
zich vergissen
vgl. ook missen
Gaston Bergmans: ‘Tiens, dan moet ik mijn eigen gemist hebben!’
Beste Ik heb me gemist in volgende bestelling #2558. De poort zou 200 hoog moeten zijn ipv 170. Bovendien is deze 86 euro goedkoper. (test-aankoop.be)
reden ongeval : kende de auto niet, was de zetel van de bestuurder aan het goed zetten en heeft zich gemist van pedalen en zo gebotst. (gentblogt.be)
De zaalwachter van Moorsele al zeker niet, want hij heeft zich gemist van kleedkamer. (Tigers clubblad Evergem)
typisch Vlaams gerecht, zoals daar zijn: stoofvlees-friet, ballekes in tomatensaus, witloof in den oven, …
Opm: vele Vlaamse klassiekers zijn eigenlijk Belgische klassiekers
Vlaamse klassiekers kan ook verwijzen naar de koers
zie andere definitie van Vlaamse klassieker
zie ook Vl. oorsprong: klassieker
Recepten binnen het thema “vlaamse klassiekers” | Lekker van bij ons
Twee keer per jaar konijn met pruimen, amper nog vol-au-vent, laat staan fricandeau met krieken. We koken de Vlaamse klassiekers niet meer, blijkt uit een onderzoek van de VLAM. (gva.be)
Jeroen Meus zoekt in Dagelijkse kost Dé Vlaamse Klassieker volgens de kijkers (frontview-magazine.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.