Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
jeuk
vroeger in Antwerpen ook ‘juksel’
zie ook: jeuksel
Daar kregde joeksel van on oewen buik.
samentrekking van behanger
Door het wegvallen van de ‘h’ in de Vlaamse uitspraak, en vervolgens het wegvallen van de doffe e in de samengang e-a, wordt ‘behangen’ uitgesproken als ‘bangen’. Zo wordt ‘behanger’ uitgesproken als ‘banger’, ‘behangpapier’ als ‘bangpapier’, enz.
Vroeger ging het beroep van ‘banger’ samen met dat van schilder. Ge kont dan ook verf naast ‘bangpapier’ kopen in een ‘bangerswinkel’.
zeer dom, lomp, stom
synoniem: zot, te ~ om los te lopen
zie ook: donderen, te lomp om te helpen ~
alg.: donderen, te ___ om te helpen ~
Al worden zijn voeten nat, die blijft daar in die plas staan, die is echt te loemp om te helpen donderen.
Die kan niets tegoei, die is te stom om te helpen donderen.
hok, schuurtje, keet
maar ook (kleine) ruimte of plaats met een specifieke functie (zie samenstellingen onder)
Van Dale 2015: kot: Belgisch-Nederlands, spreektaal berghok, schuurtje
.JPG)
zie ook ballenkot, bezemkot, fietskot, hoerenkot, hondenkot, koffiekot, rokerskot, studentenkot, waskot, zwijnenkot
zie ook oplijsting kotten/koten in koterij
zie platen kot
Mijn tuingerief staat in het kot.
> andere betekenissen van kot
navel
De meisjes draaien er hun hand niet voor om om met een kort jakje hun nagelenbuik te laten zien. Koel.
mondharmonica
verkort: muziekske
vnw: mondmuziek(je), mondmuziekske (het): mondharmonica
Meestal als verkleinwoord: mondmuziekske
ook noeneke, leithoorn, smoelschuif, mondmuziekje
encyclopedie.nl: Vlaams voor het Nederlandse woord ’mondharmonica`
Ik word er koud van, als ik Toots ‘Ne me quitte pas’ van Brel hoor spelen op z’n mondmuziekske.
100 jaar Toots Thielemans: hoe zijn “mondmuziekske” en Bluesette de wereld veroverden (vrt.be)
stop, zekering, plond, plon, plao
uitspraak: plong, / plɔ̃ / , …
vnw: stop, zekering
vgl. plomb, zijn ~ is gesprongen
De plomb van de diepvries is gesprongen. We kunnen al onze diepvriesgroenten weggooien.
In de winter was het snel donker en op een dag, wilde mijn tante het licht aansteken en er gebeurde niets. Oei plomb gesprongen ( zekering) wat nu? (radiozuidrand.be)
Thé Dansant, studentenfeest, dansavond georganiseerd voor en door studenten, fuif
Vanavond is er een TD van de biologen, da’s gegarandeerd ambiance.
uitspraak: gèt
1. beenkap, beenstuk (meestal meervoud, een paar), sok zonder zool, om van een bottine een laars te maken.
< Frans: “guêtre” beenstuk
Van Dale 1995: gewestelijk
2. peesbeschermer voor een paard
Ik zal mijn getten maar aandoen om in de bouwput af te dalen na de stortregen van vannacht.
In het leger werden getten gedragen met de bottinen met lage kap en die getten moesten we dagelijks vercoteren.
> andere betekenis van get
geregistreerd zijn/staan, gezocht worden
Van Dale 2018 online: BE
Fr. être signalé
zie ook seinen, geseind zijn, geseind worden
Die blauwe Volvo staat geseind als gestolen.
Een van de gearresteerden staat geseind voor diefstal.
Luchtvaartpolitie onderschept elke dag 185 passagiers die geseind staan. (Knack)
fluitketel
zie ook moor
> andere betekenis van moeër
- brandweerslang
- slang in het algemeen (Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen)
Sluit die darmen eens aan op de hydrant.
Den darm van de waterleiding is kapot, heel mijne kelder staat onder.
bedriegen, foppen, kloot, iemand een ~ aftrekken
zie sjarelen
vnw: belazeren, bedriegen, foppen
“Laat u maar niet kloten bij die marsjang!” waarschuwde petrik (zie reactie).
politieagent
vnw: politieagent, smeris
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 3
< Frans flic < rotwelsch Flick (knaap)
zie ook fliek; bureauflik, drugsflik, fietsflik, straatflik, superflik, veloflik, wijkflik
De flikken hebben me gelukkig niet doen blazen, of ik had erbij geweest.
De nieuwste, erg ingrijpende maatregel stelt dat voortaan ook de flikken beboet worden als ze te snel door het rode licht rijden. (standaard.be)
“Terwijl anderen mensen gaan opsluiten, laten wij dat over aan de flikken”, aldus Vanseveren. (demorgen.be)
te laat komen (’s morgens), zich verslapen
vnw: zich verslapen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2015: standaardtaal
Ik heb me overslapen en daarom de trein gemist.
(Antwerpen) De Jeroen was te laat op ’t school, hij heeft zijn eigen overslapen.
batterij
vnw: in België ook: batterij
zie: piele
< Frans: la pile
Klik op de afbeelding
Verschillende pillen
vgl. ook pillamp
Ik heb nieuwe pillen nodig, want die van mijn fotoapparaat zijn plat.
> andere betekenis van pil
gehakt vlees
zie ook arsee
vgl kappen
Brengt een pond gekapt mee, half-half, dan maken we nog eens zelf bouletten.
Dan zegt onze buurman – hij is slager – voor de grap: ‘Ik heb u in uw living zien lopen, Urbain!’ Ik antwoord dan: ‘En ik heb gezien wat gij in uw gekapt hebt gedraaid!’ (lacht)” (demorgen.be)
uurwerk
verbastering van Frans horloge
Antwerpen: afgekort tot leuzze
Antw. Kempen: leuzie
Kijk op de aloyse, dan weet ge hoe laat het is!
luiaard
zie ook lege fakke
Woordenboek der Nederlandsche Taal: 3. Lui, vadsig persoon.
Een fak van een vrouwmensch, De Bo (1873).
Wat een lege fak! Da’s een grote luiaard, daar zit niks in!
> andere betekenis van fak
Maandag na Driekoningen, een feest dat in de provincie Antwerpen wordt gevierd
< herkomst onduidelijk. Hierover doen vele verhalen de ronde. Waarschijnlijk komt verloren maandag van ‘verzworen’ maandag, in het Frans ‘lundi parjuré’.
Andere verklaring: de eerste maandag na driekoningen werden de nieuwe leden van de Gilden ingelijfd en dan werd er die dag niet gewerkt maar gefeest.
Van Dale 2016: verloren maandag, koppermaandag
Wikipedia: Verloren maandag of Verzworen maandag, is een Vlaamse traditie, over het algemeen op de maandag na de zondag na Driekoningen. Het is gebruik om op die dag worstenbroden en appelbollen te eten. Deze gewoonte houdt vooral stand in de provincie Antwerpen en in Doornik.
Het behoort tot de traditie om in de provincie Antwerpen op verloren maandag worstenbrood te eten, en appelbollen.
Op verloren maandag eten wij met heel de familie altijd worstenbrood en appelbollen.
“Verloren maandag”, of het nu vandaag of volgende week is: tijd voor worstenbrood en appelbollen (vrt.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
