Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
hark
NL: raak
zie ook: gritselen, rakel, rijf, krebber
regio’s:
in en rond Mechelen
in het zuidoosten van de Antwerpse Kempen
in het oosten van Vlaams-Brabant
in het westen van Belgisch-Limburg.
Pakt de gritsel en ga eens over de steentjes (stenkes).
Draai die gritsel om, (op)dat die tanden niemand kwetsen.
(‘Droajt di gritsel oem, da di tanne neemand ni kwetse’ – Mechels)
gehaktballetje
Afbeelding zie hier
We eten vandaag tomatensoep met ballekes!
> andere betekenis van balleke
1. hokje, cel (autobuskotje: bushok; telefoonkot: telefooncel)
2. huis
3. achtergebouw
zie ook verzamellemma koterij
1. We kunnen schuilen bij regen in het autobuskotje.
2. Ik baal ervan als ik hoor dat het tijd is huiswaarts te keren, men spreekt van: we gaan naar ons kot!
Zelfs in tijden van corona kan je aan cultuur doen, vanuit je eigen kot (demorgen.be)
3. De buren beginnen met de afbraak van hun koterijen (achtergebouwtjes).
> andere betekenissen van kot
korset;
zie ook kersèt
< Frans: corset
Ik heb een zwakke rug. Mijn dokter heeft me aanbevolen een corsee te dragen.
juist, correct
< Frans: juste
uitspraak /zjust/ in sommige regio’s ook /zuust/, /zuuste/
zie ook juist
Uw antwoord op deze vraag is just.
> andere betekenis van just
iemand die van precisie houdt
< finesse + -ig + -aard
genormaliseerde spelling: finessigaard
In het schilderen en behangen is hij ne finessegaard.
Zet je fiets op zijn pekkel ipv tegen de ruit!
er voor opdraaien, de pineut zijn, betrapt worden
zie ook zitten, het ~ hebben,
snare, het aan zijn ~ hebben,
slikker, het aan zijne ~ hebben,
fles, het aan zijn ~ hebben
tutter, het aan zijnen ~ hebben
Het was niet plezierig maar iemand moest het doen. Ik had het toch wel aan mijne rekker zeker!
Ik reed aan 160 die heuvel af en toen kwam daar ineens een zwaantje aan en had ik het aan mijne rekker.
Beist een nachtcontrole van de flieken atie twel an ze rekker hé! (Tijdens een nachtcontrole van de politie was hij er gloeiend bij.)
Mag ik een jaar vroeger op pensioen? En heb ik een pensioenmalus aan mijn rekker? Onze pensioenexperte beantwoordt lawine aan HLN-lezersvragen na zomerakkoord (hln.be)
welnu, wel
op vragende toon, met sterk stijgende klemtoon: hoe?
ook: ewel
Van Dale online:
(Belgisch-Nederlands, spreektaal) welnu, wel, nu
ook versterking door herhaling: “awel awel awel”
vergelijk awel merci; awel ja; awel nee
Awel dat had ik nu nooit gedacht, zie.
Awel? Verstaat gij dat nu niet?
(Hoe? Begrijp je het niet?)
Awel, awel, awel, wat is dat hier allemaal?
> andere betekenis van awel
contact opnemen
DS2015 standaardtaalvgl. contactname
Ik zal mijn vriend eens contacteren, die kan wel iets voor u regelen.
te veel gedronken, bezopen
zie ook: poepeloerezat, deirm, pottendarm, zjaak, pottoe, petrol zijn, poepzat
als bijw. poepeloere zat
zie ook poerloere
De Karel was op de trouwfeest poepeloere zat.
Poepeloere was em, niet te doen!
een bepaald doel is bereikt
synoniem: sjakosj, in de ~,
pocket, in de ~ zijn,
valies, in de ~ zijn,
handtas, in de ~,
gebakken, ’t is ~
Het is in de sacoche, ik mag morgen aan de haven beginnen als dokwerker.
materiaalkoffer, gereedschapskist
wnt: Alaam, allam (met verwisseling van accent ALM, ALEM): Het woord was en is alleen in Z.-Nederl. en in Zeeuwsch-Vlaanderen bekend en daar nog thans algemeen; het beteekent gereedschap.
De schrijnwerker bracht eerst zijn alaambak naar binnen alvorens zijn werk te beginnen.
Alaambak van het merk Huismerk. (promobutler.be)
guur weer in april
vnl. in de weerspreuk
Van Dale online: algemeen Belgisch-Nederlands
zie ook maartse buien, aprilse grillen; het weer
Maartse buien en aprilse grillen komen wanneer ze willen.
koppelen in auto (maar meestal wordt met embrayeren ontkoppelen bedoeld)
vnw: koppelen bij het schakelen tussen versnellingen
uitspraak: klik op het pijltje om het woord te beluisteren
Van Dale: embrayeren
Frans: embrayer
de koppeling aanzetten
= koppelen
<> debrayeren, ontkoppelen
andere spelling: embrailleren, ambrieren
zie ook: embrayage
Ge moet embrayeren, als ge wilt schakelen.
Om te kunnen vertrekken, moet je nu eerst debrayer, de versnellingspook in de juiste stand zetten en embrayer (koppelen). Ge embrayeert door het koppelingspedaal zachtjes los te laten en de koppeling tot stand te brengen. Om naar een hogere versnelling te gaan, moet je eerst debrayeren (loskoppelen) door het koppelingspedaal in te trappen, de pook uit de lagere versnelling halen, in de hogere versnelling plaatsen voor ge weer kunt koppelen (embrayer), wat ge weer doet door het koppelingspedaal zachtjes loslaten. (haloewie “Franse rijles”)
Op de terugweg is de kabel natuurlijk overgegaan en ben ik naar huis gereden zonder te embrayeren (schoon vlaams). (vespaforum.be)
Bwa, toch al een tijdje hoop ik: eentje voor de gas, eentje om te embrayeren en ne frein. (gentblogt)
maaien
ik ge het veujer mijen
argwaan, achterdocht, bijbedoelingen
Ik heb haar zonder achterdenken gezegd wat ik gezien had die dag. Had ik geweten dat ze me dat kwalijk ging nemen, had ik natuurlijk mijne mond gehouden.
de omgeving
< Frans environs (les ~)
Waar is het sportpaleis?
Awel, hier in den averon.
Is er ier een fritkot in den averon?
muts
wnt: In West- en Zuid-Oost-Vlaanderen benaming voor een hoofddeksel, hetzij een hoed of muts van een bijzonder model, hetzij een muts in het algemeen.
< Oudfrans toup < ontleend aan het Germaans top
Trek je toepe maar aan. Gure wind buiten…
teelballen
zie ook sjokkedeizen, sjokkedijzen
Hier zeggen ze nogal eens van een lui iemand dat hij een goeie stamp onder zijn chokkedezen verdient.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
