Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
voorkomen, saboteren, dwarsliggen
vnw: stokken in de wielen steken, een stok in het wiel steken: een spaak in het wiel steken, tegenwerken, dwarsbomen
Uitdrukkingen en spreekwoorden van A tot Z: Vlaanderen
De Standaard: Zuid-NL.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, een spaak in het wiel steken: de voortgang of uitvoering van iets belemmeren, tegenwerken, verijdelen
NL: een stok in het wiel steken, in de wielen rijden
legende uit Bornem: Dat kon niet volgens hem en daarom deed de graaf niets anders dan stokken in de wielen steken opdat de twee niet met mekaar zouden trouwen.
De Lille vindt dat de federale regering “een leefbaar Brussel stokken in de wielen steekt” (090414 deredactie.be)
mussenverschrikker, vogelverschrikker, vogelenschrik, schuwe
De kersen beginnen te rijpen nu. In de meeste kerselaars hangt er een mussenschrik om kleine vogels van de vruchten weg te houden.
gewoonte, hebbelijkheid.
ook in de Kempen met uitspraakvarianten zoals:
gewente, geweunte, gewoente
Als je hem aansprak, had ie de gewente van altijd eerst te zeggen: ‘wablief’ of ‘wadde’.
een vierkant, een blokske, een brood met een vierkantige vorm
een (groot)lang grof gesneden, een groffe carré gesneden
een grof blokske gesneden, een (klein) lang grof gesneden, een grof carréke gesneden
Is er een bakker in de zaal?
Voor mij een wit carréke alstublieft.
Voor mij een gesneden groffe carré alstublief
chirurg
> spottend, pejoratief
zie ook beenhouwer, boetjer
Kijk eens wat een litteken, het was een slachter die mij geopereerd heeft.
> andere betekenis van slachter
jachtpatroon
In ’t seizoen schieten de jagers de één kartus na de andere.
dienstreis
< Frans déplacement
vnw: in België ook: reis, dienstreis
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal, Gangbaarheid: 7, Vlaamsheid: 4
Ik doe mijn werk nog wel graag, maar die verplaatsingen altijd die zijn er voor mij te veel aan!
Die van het syndicaat klagen al een tijdje over de lange verplaatsingen die de arbeiders verplicht zijn te maken.
slaapkleedje
Woordenboek der Nederlandsche Taal bij kerel: Middelnederlands kerel (keerl(e), keirl), karel (kaerl). Van onbekenden oorsprong. De naam van een lang overkleed of opperkleed voor mannen en vrouwen; nog (in samenstellingen) in WestVlaanderen.
‘s Avonds na het douchen trek ik altijd mijn slapkerel aan, da’s gezellig en makkelijk.
een aanstaand huwelijk niet doen doorgaan
Van Dale 2018
van verloofden de verloving verbreken, van het huwelijk afzien
•de bruid is gebeeld
haar aanstaande heeft haar laten lopen
•de bruidegom beelt
trekt zich terug
AN, maar blijkbaar alleen gebruikt en gekend in West-Vlaanderen
Een paar dagen voordat ze gingen trouwen, hoorde de familie dat de trouwers gebeeld hadden.
> andere betekenissen van belen
overvloedig spreken zonder veel inhoud
vnw: praten, babbelen, kwebbelen, snateren, kwetteren
zie ook tatergat, taterwater
Sandy is nogal aan het tateren! Die heeft taterwater gedronken zeker!
> andere betekenissen van tateren
luchtig toneelstuk, waarin de personages verstrikt raken in allerlei intriges;
In dergelijke stukken zijn er vaak meedere deuren in het decor voorzien langswaar personages verwacht en onverwacht kunnen binnen- en buitengaan
Van Dale 2015 online: BE
Liefhebbers van toneel houden niet per definitie van deurenkomedies.
een.be: Dat heeft natuurlijk alles te maken met de deurenkomedie Boeing Boeing, waarin de drie dames stewardessen spelen.
Elk jaar schrijft Jan zijn eigen deurenkomedies die tot nu toe nog nooit de erkenning van het Koninklijk Landjuweel – dé jaarlijkse wedstrijd voor het beste amateurgezelschap van het land – hebben gekregen. (Amateurs – Tragikomische fictieserie over amateurtoneelgezelschap De Pajotters)
hand
feeme … handen
Houd’oe feme thuis! (blef’t eraf)
Daar’ft na niet oem daar met oe feeme on te zitte!
slaag krijgen
/d.es/ (met doffe e)
ook: stravats krijgen
Mijn man heeft als kind vuurke stook gedaan op zolder van z’n huis, ‘t was te verwachten dat hij daarvoor flink deus gekregen heeft.
En ik heb als kind stravatsen gekregen, omdat ik me eens op m’n kamer had opgesloten, omdat ik niet naar school wilde.
overschrijven:
- bij het afkijken tijdens een schriftelijke overhoring
- van het bord afschrijven op papier
- notities van mekaar overnemen
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Ni afschrijven of ge krijgt een nul!
We hebben de tekst van het bord afgeschreven.
Mag ik die les van u eens afschrijven want ik was ziek dien dag.
stekelbes,
zie kruisbes voor overzicht
Een kroenselenvlaai werd met suiker bestrooid om de zure smaak weg te krijgen.
persoonlijkheid, de wil, het leven
Memoeke zei vroeger altijd: ‘kinderen moogt ge niet slagen dan slaagt ge de bloem eruit. Dat doe meer kwaad dan goed’.
mestvaalt, mesthoop
ook: messink
< mes, hetzelfde als ’t hollands mest (De Bo)
Middelnederlands Woordenboek:
Mesthoop, mestvaalt. Kiliaan (1599): messingh
wnt:
Mesthoop, -put, -poel, messie; ook de plaats waar behalve mest ook allerlei vuilnis wordt neergelegd (zie Schuermans (1865-1870)).
- Job, gezeten op zijnen messing, (Gezelle)
De messing bevond zich vroeger over het algemeen op een boerderij en meestal in het midden van de koer of het erf.
“En als de dieren dan al eens hun restanten hadden achtergelaten, werd dat met een ‘troefel’ (schop) opgeschept in een vuile emmer en op de messing leeggemaakt.” (uit een blog)
> andere betekenis van messing
alleraardigst, snoezig
regio: prov. Antwerpen en Brabant
Allerleukste straatjes trekken grillige strepen tussen de samengetroppelde (samentroppelen) huizen.
(uit toeristische gids Provincie Antwerpen, 1985)
(carnavals)masker
Van Dale 2005:
mombakkes
het; -en
(1649) van mom + bakkes
1. (bizar) masker
moembakkes: ook in de Antwerpse Kempen, Antwerpen, Hageland, Limburg
moebakkes: Antwerpse Kempen
moemelbakuis: Vlaamse Ardennen
’t Is bijna carnaval. Haal het moembakkes maar uit de kast.
De combi van de politie met hun blauwe streep.
Vroeger bestonden er ook rijkswachtcombi’s met een oranje streep, maar die zijn sinds de politiehervorming afgeschaft.
Klik op de afbeelding
Ik woon aan een kruispunt met rood licht. Vorige maand reed een politiecombi, met blauw zwaailicht, toch in volle gallo tegen een stilstaande auto, die voor het rood licht stond te wachten. De broeders van liefde hadden dat toch te laat gezien zekerst. Heel het straat was getuige.
demorgen.be: Het is dus zeker niet zo dat er voortdurend een politiecombi voor zijn deur staat.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
