Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
om
vnw: voor geld spelen: om geld spelen
Komen Eten op VT4 is tegenwoordig de bron voor Vlaamse woordjes te sprokkelen.
INEOS heeft daarvoor een nieuwe vergunning nodig, maar vraagt ook om de financiële waarborgen voor het project te herbekijken. (vrt.be)
> zie andere betekenissen van voor
er vandoor zijn
zie ook gat, het ~ uit zijn
Toen de politie arriveerde, waren de dieven al ’t gat in.
Hij doet dat werk niet graag, zodra hij de kans ziet, is hij ’t gat in.
zie pielewuiter
-
zich onwennig voelen in een nieuwe situatie
vnw: in België ook: vreemd, onwennig voorkomen, slecht bevallen
tegenovergestelde handen
Dat vaart, die nieuwe zetel, hij zit niet zo goed als de vorige.
Dat vaart, dat mijne collega weg is.
In het begin vaarde dat, als Pauline op kot was.
> andere betekenis van varen
bijnaam voor de in Antwerpen geboren en getogen Antwerpenaar die dateert uit de periode van de Spaanse Bezetting tijdens de 80-jarige oorlog (1568-1648)
< Spaanse señor ‘deftige heer’
vnw: bijnaam voor de Antwerpenaar
zie ook Belgische bijnamen van inwoners
Echte Sinjoren ziede tegewoordig helaas minder en minder.
succes hebben, aanslaan, in trek zijn
zie ook aftrek hebben
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 2
Hare knappe zoon heeft veel aantrek van de meiskes.
Van Dale: in België: tussendoortje rond vier uur ’s middags
< Frans: quatre heures
vgl.: tienuurtje
Elke dag nemen de kinderen een vieruurtje. Naar men zegt, is dat zeer gezond.
opwaardering
VL: Een herlaadkaart bevat een herlaadbedrag dat je met een herlaadbeurt weer kunt verhogen.
NL: Een opwaardeerkaart bevat het beltegoed dat je weer kunt opwaarderen met belminuten.
Zullen, gaan
In de Vlaanders wordt gaan zeer vaak twee keer gebruikt in één werkwoordsvorm. De eerste gaan heeft de betekenis van zullen. De tweede gaan wordt door het Algemeen Nederlands als volledig fout beschouwd, maar betekent net iets meer dan gewoon een herhaling van de eerste gaan. Deze gaan voegt een lichte waarde van richting toe.
Verschil tussen één en twee gaan’s:
‘We gaan eten.’
situatie: moeder roept de rest van het gezin en roept ze op om te komen eten in de woonkamer.
‘We gaan gaan eten.’
situatie: we gaan op restaurant, we moeten ons dus eerst nog een eindje verplaatsen.
‘We gaan gaan zwemmen’
situatie: we stappen op de schoolbus naar het openbaar zwembad.
‘We gaan zwemmen’
situatie: we zijn in het openbaar zwembad en geven aan dat we nu in het zwembad zullen springen.
zie ook gaan halen, gaan gaan, gaan
We gingen gaan zwemmen.
Onze ploeg speelt op verplaatsing vandaag. We stappen op de bus en we gaan ze gaan inmaken.
looplamp
= Frans baladeuse < balader: van de ene plaats naar de andere dragen
Morgen ga ik in de kruipkelder werken, maar ik moet nog aan een baladeuse zien te geraken.
ver
Van Dale: (in vrij gebruik alleen in literaire taal en gewestelijk) ver
- hij woont wijd weg
- hier en ginder en nog wijder
Ook in de provincie Antwerpen.
Limburgse voorbeelden:
Is het nog wijd? (is het nog ver)
Da’s wijd voert (ver weg), wijd van haaj (ver van hier).
Ve zin wijd gegange vandaog. (we hebben vandaag ver gelopen)
Staut de daus èns e bitsje waajer (duw de doos eens wat
verder) – zie ook obbers> andere betekenis van wijd
iemand bedriegen
Hij heeft me bij de bok gezet, ik voel me echt bedrogen.
felle, volle zon
Ik zet zon erbij omdat het woord flakke alleen voor zon gebruikt wordt.
ook in West-Vlaanderen
zie ook blakke zon; flak
Het is niet goed om in de flakke zon te zitten, je verbrandt dan heel snel.
hurken
met gebogen knieën zo zitten, dat de billen op de hielen rusten zonder de grond te raken.
< hukken is een oudere vorm van hurken
zie ook hukken, op zijn ~ zitten,
hukken, door zijn ~ gaan
> zie andere definitie van hukken
De kindjes zitten allemaal op hun hukken.
Ter hoogte van de kraankamer, waar een indrukwekkende installatie van tandwielen, katrollen en getouw was voorzien voor het takelen van klokken, slaghamers en gigantische uurwerkonderdelen, zakte Leon al door zijn knieën om puffend en blazend met zijn rug tegen de muur op zijn hukken wat te bekomen. (marcandries.be)
kremper, flauwerik;
zie ook neuten
“toen we terugkwamen van centerparcs kloeg mijn man van pijn aan de voet door druk, heb zelf de halve gips verwijderd en hij had een grote bloedblaar van een te spannende gips, op spoed hebben ze de blaar leeggetrokken en donderdag moet hij terug bij specialist voor een nieuwe gips of brace. En ik maar zeggen dat hij een neute was … " (forum)
voorkomen, saboteren, dwarsliggen
vnw: stokken in de wielen steken, een stok in het wiel steken: een spaak in het wiel steken, tegenwerken, dwarsbomen
Uitdrukkingen en spreekwoorden van A tot Z: Vlaanderen
De Standaard: Zuid-NL.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, een spaak in het wiel steken: de voortgang of uitvoering van iets belemmeren, tegenwerken, verijdelen
NL: een stok in het wiel steken, in de wielen rijden
legende uit Bornem: Dat kon niet volgens hem en daarom deed de graaf niets anders dan stokken in de wielen steken opdat de twee niet met mekaar zouden trouwen.
De Lille vindt dat de federale regering “een leefbaar Brussel stokken in de wielen steekt” (090414 deredactie.be)
kort verzuim, buitengewoon verlof (werkonderbreking met behoud van loon, geoorloofd bij bepaalde familiegebeurtenissen)
< Frans: congés de circonstances
vnw: (bnl.) buitengewoon verlof (voor o.a. huwelijk, overlijden familielid enz.)
Van Dale 2017 online: BE
ook klein verlet
Werknemers die trouwen krijgen 3 dagen omstandigheidsverlof.
Familiaal verlof valt niet onder het omstandigheidsverlof omdat het onbetaald is.
chirurg
> spottend, pejoratief
zie ook beenhouwer, boetjer
Kijk eens wat een litteken, het was een slachter die mij geopereerd heeft.
> andere betekenis van slachter
zot, gek, dwaas, niet juist zijn
> duits: beklopft
regio: streken vanaf Herenthout – Herentals richting Limburg
Doe dat niet, je bent zeker beklopt?
Hey beklopte, stopt daar eens mee! Straks iemand zijn oog uit! Doet die stok weg!
De combi van de politie met hun blauwe streep.
Vroeger bestonden er ook rijkswachtcombi’s met een oranje streep, maar die zijn sinds de politiehervorming afgeschaft.
Klik op de afbeelding
Ik woon aan een kruispunt met rood licht. Vorige maand reed een politiecombi, met blauw zwaailicht, toch in volle gallo tegen een stilstaande auto, die voor het rood licht stond te wachten. De broeders van liefde hadden dat toch te laat gezien zekerst. Heel het straat was getuige.
demorgen.be: Het is dus zeker niet zo dat er voortdurend een politiecombi voor zijn deur staat.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
