Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
bejaarde
Tegenwoordig heet dat een “Benidorm Bastard”. Zelf gehoord toen ik een tijd geleden op de trein wou stappen. Zegt een moeder tegen haar dochter: “Laat eerst dieje benidorm bastard op de trein klefferen.”
Lap! Nen ouwe van dagen achter ’t stuur, klak op zijne kop en tegen 40km/u op een baan waar dat ge 70 moogt.
aantrekkingskracht
zie ook aantrek hebben
Trouwens sinds ik mama ben geworden is den aantrok VEEEEEEEEL minder zenne, ik denk dat dat op mijne kop staat geschreven!
het spoor, de spoorwegen, N.M.B.S / S.N.C.F.
zie ook de ijzers
< Fr. chemin de fer
Woordenboek der Nederlandsche Taal: (Gallicisme) De ijzeren weg, de spoorweg; verouderd, maar wel nog in Vlaams-België.
- De ijzeren weg, naam dien de Vlamingen aan den spoorweg geven, Koenen (1920).
- De koninglyke familie … (is) van daer naer de statie van de yzeren weg gereden, Akkerbouw (1849)
zie ook verzamellemma wegcode
Hij werkt bij den ijzerenweg.
vnw: modder
< Middelnederlands: modere
vergelijk moos
zie andere definitie van moor
Zijn schoenen hingen vol moor.
“’k Em geschoven in de moor.” (Ik ben in de modder uitgegleden.)
Belgische frank
Van Dale 2005:
bal
de (m.) (meestal mv.); -len; balletje
(1926-1950) < Frans balle (rond voorwerp)
1. (verouderd) gulden
1a (Belgisch-Nederlands, verouderd) frank
zie ook bal, geen rotte ~ hebben
Hela, voorzichtig daarmee he. Dat heeft destijds wel 10.000 ballen gekost zenne.
Duur? Ik heb daar gene rotten bal voor betaald.
bekend, gekend
vnw:
-het is (algemeen) geweten dat: het is (algemeen) bekend dat
-daarover is weinig geweten: daarover is weinig bekend
Van Dale 2013 online: geweten zijn: algemeen Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal (In Algemeen Nederlands komen wel zinnen voor als ‘hij moet daarvan geweten hebben’.)
Het is algemeen geweten dat hij onlangs vader van een tweeling geworden is.
Waar het lichaam zich nu bevindt of wanneer de begrafenis plaatsvindt, is nog niet geweten. (GvA)
Het mag geweten zijn dat ik daar drie dagen mijne nikkel voor afgedraaid heb (afdraaien, zijne nikkel ~).
pony, froufrou, ferrefrou, een deel van het haar dat op uw voorhoofd terechtkomt en op wenkbrauwhoogte is geknipt
< afkorting van froefroe
Mijne froe valt in mijn ogen :(
Een nieuw jaar, een nieuw kapsel. Altijd al eens een froe froe willen proberen? Met deze tips kies je gegarandeerd de beste optie voor jouw gezicht! (hln.be 04/01/2016)
wat niet begrepen of gehoord wil worden.
herkomst: dit is volgens mij een verfransing van traag van begrip. Dur=hard of moeilijk, comprendre=begrijpen.
ook gebruikt in Canadees-Frans: “Comprenure (Québec) (Familier) Compréhension. Note : Surtout utilisé dans l’expression être dur de comprenure.”(https://fr.wiktionary.org/)
ook: dur-de-comprenure geschreven
zie ook: duurdekomprenuur
“Apple Watch-bashing: voor wie ‘dur de comprenure’ is.” (https://beurs.com/2014/09/11)
“Hij is dur-de-comprenure maar in z’n branche heel gevaarlijk, een beetje als ’n bul-terriër die niet loslaat wat hij eenmaal vast heeft.” (uit Z17 van Jef Geeraerts)
dommekloot, kloot, domme vent
Er kan gediscussieerd worden of stommekloot (of dommekloot) al dan niet aan elkaar geschreven moet worden. (Zoniet worden het uitdrukkingen)
Se stommekloot, kijkt waar dat ge loopt!
weglopen, zich uit de voeten maken, zich wegstoppen, vluchten, …
ook fig. zijn verantwoordelijkheid niet nemen
uitspraak met scherpe u
ook wegfrutten
Het achterhuis is voor mij een plaatsje om eens te frutten.
omgekeerd, averechts, tegendraads
ook: ‘keeraafs’
< ‘keer’ + ‘aaf’, verwant met ‘ave-’ van averechts
versterking: koentekraafs
Jefke is altijd slordig en verstrooid als hij alleen zijn kleren moet aandoen: hij heeft weer zijn hemd kraafs aan.
’t Is schoon weer, maar hij wil niet mee naar buiten. Hij is altijd tegen tjok, altijd kraafs.
Pikant broodje americain, tabasco, ei, sla, tomaat, augurk…
Tegenwoordig vrij algemeen, maar volgens de legende zou het kort na WO II in Antwerpen ontstaan zijn door (dronken?) Amerikaanse matrozen die niet konden beslissen en dan maar een broodje vroegen met àlles erop en eraan, en het nog lekker vonden ook.
Maar in Mechelen was er in de jaren 70 van de vorige eeuw ook een broodjeszaak die de vondst claimde… De Antwerpse historie is wel ouder.
Zo ne martino kan nogal afsmaken, en zeker als ge een pintje te veel op hebt!
ding, iets
Vervangt een woord of naam die de spreker niet herinnert.
Dinges, kom eens hier
Geef eens die dinges
gezegd als het lang duurde voordat iemands frank viel
frank, zijne ~ valt
zie briefke
-Eindelijk is zijne frank gevallen.
-Het zal een briefke geweest zijn.
een tijd geleden, voor
vnw: over drie jaar, in België soms: drie jaar geleden
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen, in tijdsbepalingen
zie ook van over
Over 20 jaar hadden wij nog geen computers en cd-spelers.
Over 3 jaar was hij nog fit en gezond.
Over een half jaar heeft hij zijne klop gekregen toen hij aan darmkanker werd geopereerd. Nu schuifelt hij voetje voor voetje voort.
> zie andere betekenis van over
geld voor het gebruik van een stoel in de kerk
Van Dale 2016 online: BE
zie ook stoeltjesgeld
Voor het stoelgeld vroeg men een vaste som (1 of 2 Fr, naargelang de kerk). Nu is dat al 50 eurocent.
zuring (gewas van veelknopige planten met een zure smaak);
bladgroente bereid uit de jonge bladeren van de zuring
vnw: zuring
DS2015 standaardtaal
Samenstelling: zurkeltrutte
Rumex acetosa
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Ik eet graag zurkelpatatten
Zurkel wordt ook wel veldzuring genoemd en is eigenlijk een beetje een vergeten groente. Nochtans is zurkel erg smaakvol én veelzijdig in de keuken. (dagelijksekost.vrt.be)
De paling aan de overkant ruikt heerlijk en is een smaakbom. De zuring is perfect! De ingrediënten – spinazie, zurkel, heel wat groene kruiden, waaronder …(demorgen.be)
dwars, tegendraads, koppig; omgekeerd
(bij veel sprekers valt de laatste r weg: terwees)
in Hasselt: /terwjars/
Och, let maar niet op hem, hij doet altijd terweers.
Een uitkering die de toekomstige moeder ontvangt vanaf de eerste dag bevallingsverlof. De uitkering wordt toegekend door het ziekenfonds.
Een moederschapsuikering aanvragen bij het ziekenfonds gebeurt op dezelfde manier als bij ziekte. Ge laat de ‘vertrouwelijke’ invullen en stuurt het naar de ziekenkas.
helemaal doof
Van Dale 2015 online: BE
DS2015: standaardtaal
NL: stokdoof
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Potdoof, zeer doof, naar men wil, omdat een pot ooren heeft en niet kan hooren. Het is echter zeer wel mogelijk dat de samenstelling toch naar analogie is ontstaan (b.v. van potdicht), doordat het eerste lid alleen nog de beteekenis van een versterking had behouden.
Ik ben er nu echt van overtuigd dat hij niets meer hoort, hij is potdoof.
demorgen.be: De regering zal potdoof blijven voor dit signaal, omdat ze gevangen zit in haar grote ideologische gelijk
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
