Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
met één oog dichtgeknepen, kijken of iets recht is
Als ge lonkt, ziet ge dat die lat niet recht is.
het restaurant
zie ook verzamellemma nationaliteiten
Morgen gaan we met het gezin bij de Japanees eten.
> andere betekenissen van Japanees
een pakje, zie ook pakske
in Zuid-West-Vlaanderen ook paksje
‘E pakstje Marlboro.’
bilspleet, achterwerk, gat, kont
Van Dale 2018 niet algemeen spleet, reet, kier
Hij heeft een dikke gerre, d.w.z. hij heeft een dik gat.
crèche, kinderdagverblijf
Van Dale 2017 online: BE
zie ook kribbe; kindertuin
La crèche (1899) door Jean Geoffroy
’s Morgens brengt ze de klein mannen naar de kinderkribbe, ’s avonds gaat hij ze halen.
De Vlaamse Beweging is de verzamelnaam voor verenigingen en personen die zich bezighouden met de emancipatie van het Vlaamse volk.
Men kan stellen dat tot de Eerste Wereldoorlog de Vlaamse Beweging grotendeels cultuurflamingantisch was. Met de opkomst van de Frontbeweging en het Activisme kwam de nadruk meer te liggen op de politiek. (Wikipedia)
zie ook Vlaams-nationalisme, Vlaamse Beweger; Vlaamse zaak
Het Vlaams Woordenboek kan tot de Vlaamse Beweging behoren omdat zij ijvert voor het bestaan en het behouden van de Vlaamse taal.
(bastaardvloek) sapperloot, sakkerloot
ook: sapperdelipopetten, sapperdeboeren, sapperdetwee, sapperdepitjes
< Frans “sacré”, heilig, met zinloze toevoegingen om het godslasterend karakter van de vloek te verdoezelen
Sapperlipopetten! Da’s vroeg opstaan, de metten.
doodsbeeldje, doodsprentje, bidprentje
vnw: doodsbeeldeke(n)
uitspraak: doodsbeeleke
zie ook santje
Klik op de afbeelding
Tijdens de uitvaart deelt een van de lijkbidders een doodsbeeldeke uit, als ge de lijkkist komt groeten.
de geschikte man (SN: ergens geknipt voor zijn)
googlementen: VL (>12.000), NL (>1.400)
zie ook geknipte
Met zijn ervaring in de bankwereld was hij de geknipte man om minister van financiën te worden.
vakantie, congé, vrijaf
met verlof, in verlof, op verlof
DS2015 geen standaardtaal
SN: vooral gebruikt in militaire context: vergunning om te vertrekken
zie ook skiverlof, paasverlof, allerheiligenverlof, krokusverlof, groot verlof; verlofaanvraag; verlofdag; verlofperiode; verlofganger; verlofgeld; verlofstelsel
Bouwsector kritisch voor systeem waarbij werknemers niet langer hun vakantiedagen verliezen bij ziekte tijdens verlof. (vrt.be)
We gaan tijdens het paasverlof altijd naar de zee.
De winkel is gesloten wegens jaarlijks verlof.
“Waarom wil ne mens dat zijn wasmanden leeg zijn tijdens zijne verlof en de strijk gedaan en alles proper …. man, man, man toch onnozel kiekens … (Zappybaby)
Werken tijdens je verlof brengt rust – De Standaard
Verlies je vakantiedagen als je ziek wordt op verlof? – De Standaard
11 soorten verlof: welke past bij jou? – De Standaard
1 speelruimte, veiligheidsmarge
2 autovrij, verkeersvrij, luw gebied
In De Morgen reageert Vande Lanotte op de kritiek van de ondernemers op de begroting en de regering-Di Rupo I. “Het protest komt er omdat fiscale en sociale fraude nu echt wordt aangepakt. Hun comfortzone is weg”, wuift hij de kritiek weg.
De straten liggen in een zogenoemde comfortzone en waren nu al tijdelijk verkeersvrij. “Het is heel vreemd dat je in Brussel nog steeds tot op de Grote Markt kon rijden met je auto”, zegt gemeenteraadslid Bruno De Lille (Groen!).
(alle vbzinnen – van wie anders – deredactie.be)
heel hard schreeuwen op iemand
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Een woord met eenigszins zwevende beteekenis, dat eerst na de 16de eeuw in onze taal kan worden aangewezen, met beteekenissen als: luid en druk praten, schreeuwen, kijven, rumoer of ophef maken.
In onze taal daarentegen schijnt voorheen de (elders niet voorkomende) beteekenis: prijken, pralen op den voorgrond gestaan te hebben.
Het woord is, althans in later tijd, misschien onder bijgedachte aan brullen, min of meer bewust als eene ”verklanking” opgevat.
Over de ”echtheid” en de afleiding van dit woord is in de vorige eeuw een merkwaardige strijd gevoerd.
Van Dale 2013 online: (1613) ontstaan naast het oudere brullen, wellicht o.i.v. pralen
1. (verouderd) luisterrijk stralen (ook van edelstenen en metalen; van roem, eer enz.)synoniem: schitteren
•de zon, in ’t heetste van het brallen
2. (verouderd) pralen, pronken
•met de lauwer brallen
•op zijn afkomst, op schoonheid brallenbogen, trots zijn
3. luid snoevensynoniem: opscheppen
•brallende corpsballen
Je moet zo niet brallen … ik ga dit wel repareren.
er een erreke van aan hebben
de gewoonte hebben om iets al of niet te doen, wordt dikwijls in de negatieve zin gezegd
Zie ook: handje, een ~ weg hebben van
Hij heeft er een erreke van aan om altijd te laat te komen.
uitlaat van auto, brommer of moto
ook regio Waasland
Kempen: ook chargepijp: uitspraak: sjarspijp
Vlaamse Ardennen: sarzebuize
W-Vl.: chargebuze
zie ook sjaspijp
De knalpot van zijn chaspijp is doorgeroest. ’t Is precies een vliegmachien nu.
houdt het midden tussen kuchen en kreunen; het geluid voortbrengen dat een zware inspanning (bv. lastige ontlasting) met zich meebrengt.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Middelnederlands crochen; vergelijk Hoogduits krochen, kröchen. Een klanknabootsend woord, dat thans nog hier en daar in Zuid-Nederland, met name in Brabant bekend is.
synoniem: steunen
ook krozen, krochelen
zelfstandig naamwoord: het gekroch
afgeleid: krocher, krochpot, krochstoel = wc-stoel voor zieke mensen
Hij zit op ’t huiske te krochen.
De krocher, hij kan bijna niet uit zijne zetel. Het is niet dat em 90 jaar is, maar het is zijne buik die te dik is.
lol, plezier
SN/NL: leut
oorspronkelijk voornamelijk regio West- en Oost-Vlaanderen maar ondertussen veralgemeend
zie ook leute en plezier
De kinderen hadden veel leute op het paasfeestje.
Veel leute op verbroederingsfeest met Ober-Mockstadt. (nieuwsblad.be over Opwijk)
Veel leute en plezier tijdens de ‘Kermis oep ’t Heike’ (gva.be)
Het trio maakt veel leute en beslist hun kroegentocht verder te zetten in Geel. (gva.be)
Het Alkense kampioenschap sacoche werpen voor dames en heren, een activiteit die altijd voor veel leute en plezier zorgt, sloot deze editie … (hbvl.be)
voluit: “bomen komen elkaar niet tegen, mensen wel”
- dat hij/zij wacht, dat zet ik hem/haar betaald
- we treffen elkaar later nog wel
- als je mensen wil ontmoeten, moet je naar buiten op stap
vnw: bomen komen elkaar niet tegen, mensen wel: ik zal me nog wel eens wreken
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Kunt ge u voorstellen wat ik met u doe, onnozel manneke! Want gij zijt een kerel die ik nu haat. En denk eraan … bomen komen elkaar niet tegen maar mensen wel!
Bomen komen elkaar niet tegen, tenzij bij stormwind misschien, maar mensen die ge liefst wilt mijden, zult ge nog wel vaker zien.
Meiske, bomen komen elkaar niet tegen, mensen wel. Ge kunt nooit weten .. ik hou dus een danske tegoed.
Alleen bomen komen elkaar niet tegen’ – wordt wel eens gezegd – en toch hebben ook zij elkaar nodig willen ze een bos vormen.
‘Bomen komen elkaar niet tegen, mensen wel’, zegt een Belgisch spreekwoord. (trouw.nl)
Bomen komen elkaar niet tegen, mensen wel. Daarom ga ik zo graag op stap. (facebook)
Bomen komen elkaar niet tegen, mensen wel. En zeker mensen die hun avonden liever musicerend doorbrengen op een podium, dan lui onderuitgezakt in de zetel. (damusic.be)
Met “Bomen komen elkaar niet tegen, mensen wel” sloot het raadslid zijn carrière in de gemeenteraad af.(nieuwsblad.be)
Bomen komen elkaar niet tegen, mensen wel. Bij het wachten voor de kaarten voor de culinaire tocht in Hijfte kwamen we zowaar Willy Waterschoot tegen. (nieuwsblad.be)
politiek modewoord voor ‘(volgens de spreker ongefundeerd en gratuit) aanvallen’
Van Dale 2013
ba·shen
/b???(n)/
overgankelijk werkwoord; bashte; heeft gebasht
ontleend aan Engels to bash
(toegevoegd in 2008)
hevig bekritiseren
Rechts beschuldigt links van “N-VA-bashing”. Links beschuldigt rechts dan weer van “Islam-bashing”
gillen, schreeuwen, tieren
halve gare, iemand waar nen hoek af is (hoek, daar is nen ~ af)
Met dieë noene wille kik ni samen gezien worre ze, kzou door de grond zinke van schaamte.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
