Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
egaal, gelijk
< effener, effenst
Van Dale: gelijk van oppervlak: vlak, glad, egaal
Dat is een effen houten plank zonder vijzen of gaten in.
gratis, voor niets, zonder betalen
zie ook verniet, niet
Met diejen bon kunde voorniet ne keer naar Walibi.
ik heb het hier dus niet over dure rust, ook wel vakantie genaamd, maar over de voorniete rust, die we dagelijks, wekelijks, maandelijks, jaarlijks, onszelf gunnen kunnen (lieverleven.be)
iets kapot maken, naar de vaantjes helpen
zie ook verenneweren
Nu heb je een iPod gekregen, breek hem nu niet schanne hè!
fototoestel
contaminatie van fototoestel en kodak
zie ook: kodak, fototrekker
Met hare fotokodak kan ze prachtige kleurenfoto’s trekken.
roos, hoofdroos, schilfer(tje)s
vnw: pelletjes: roos, schilfertjes
Van Dale 2013 online: gewestelijk, in ’t meervoud en in de verkleinvorm
zie ook pel; verzamellemma geneeskunde
ook pelletjes (zie voorbeelden)
Fons moet dringend eens shampoo tegen pellekes kopen, het lijkt wel of het gesneeuwd heeft op de schouders van zijn jas.
Ik was mijn haar met anti-roos shampoo want ik heb van die witte pelletjes in mijn haar. (awel.be)
schijfje met een opening in het midden
ringetje (rubber, asbest, hardkarton al naargelang de toepassing)
Verschillende rondellen
klemtoon op de tweede lettergreep (scherpe e)
< Frans: rondelle = pakking, dichting
zie ook rondel
Om een moer aan te draaien heeft men een rondelleke met de juiste maat nodig.
hoektand
Hij is gevallen met zijn fiets en heeft daarbij twee snijtanden en een snakker gebroken.
veel, een hoop, een stuk
vnw: een pak duurder/mooier/interessanter: een stuk, een heleboel duurder/mooier/interessanter
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, informeel
Ik vind deze oefening een pak eenvoudiger dan de vorige.
Ik weet niet hoeveel knikkers ik precies heb, maar het zijn er een pak.
Bij den boer zijn de patatten een pak goeiekoper dan in een winkel.
Met al die ontslagen in de bedrijven verdwijnt er samen met een pak mensen ook een pak kennis.
Zo’n spraakwaterval! Wat een pak woorden dat uit dat kind haar mondje komt gerold!
afzien, lijden
(wordt soms ook geïnterpreteerd en geschreven als ‘zijn peren zien’)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Oorsprong van de uitdrukking:
Zijnen pere zien: eigenlijk van iemand die kwaad doet en zijn vader ziet aankomen, en vandaar: iets onaangenaams zien aankomen of ondervinden, spijt of berouw hebben.
- Ik zal mijne’ pere zien aan da’ werk.
- Die in zijn’ jonkheid den doeskop uithangt, zal later zijnen pere zien. Loquela (1893).
zie ook giele, zijne ~ zien
Met dat joenk (jong) zal ze huire pere nog zien. Daar heeft ze het leste (laatste) nog niet van gezien.
“Tel daarbij op dat hij door zijn gebrek aan techniek na elke bocht ook nog een paar meter verliest, dan weet je dat hij zijne pere gezien heeft.” (users.ugent.be)
Samsung zal zijn peren zien! (twitter)
Vandenbempt had nog altijd niets gezegd, tot helemaal op het eind een oud interviewfragment met de jonge Kompany werd opgediept en de uitdrukking ‘zijne pere zien’ viel. (demorgen.be)
proteststem
Van Dale 2014: Belgisch-Nederlands, informeel
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5
nrc.nl: (onder de titel: België is het populisme juist voorbij): Het politieke landschap is versnipperd, de traditionele partijen hangen in de touwen, burgers hebben geen vertrouwen meer in de instellingen en brengen dus een ‘foertstem’ uit (‘ze zoeken het maar uit’).
speelplaats
zie ook speelkoer
< Frans: la cour
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
De kinderen mogen tijdens de speeltijd voetballen op de koer.
De leerlingen van basisschool De Piramide uit de Brugse Poort spelen al jaren op een veel te kleine koer. (standaard.be)
Spelen gebeurde op zondagnamiddag op de koer van de jongensschool, bij slecht weer in de patronagezaal in de Poststraat. (standaard.be)
> andere betekenissen van koer
niks betekenen; afkorting van onnozel
Het was weer nozel deze avond op tv.
klap, mep, slag, trek
vnw: klap, slag: iemand een lap om de oren geven
Van Dale online: BE, informeel
Middelnederlandsch Woordenboek : lap, d.i. klap, oorveeg.
uitdr. “twee vliegen slaen mit ien lap”, en het ww. lappen, in den zin van slaan, b.v. “hij lapte er op, dat het klapte.” Kiliaan lappen, drijven,…
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Klap, slag. zie eenige woorden die zoowel flard als slag beteekenen bij Stoett.
zie ook lap, iemand een ~ geven
Fredje kreeg een lap van zijn vader omdat hij zijn zusje treiterde.
> andere betekenissen van lap
compleet geschift zijn
< etymologie bij deur, zo zot als een ~
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
Die van ons is echt zo zot als een achterdeur
Daarnaast is het een obscene karaktermoord, want eigenlijk liet de journalist uw tegenstanders in de partij zeggen dat u een hysterisch wijf bent dat zo zot is als een achterdeur – iets wat Nigel Williams letterlijk zei op Twitter, maar een comedian mag dat. (demorgen.be)
Mensen die zoiets geloven zijn nog zotter dan een scheve achterdeur. (Mark Elchardus – demorgen.be)
In Amerika zijn niet alleen de Republikeinen zo zot als een achterdeur (Mark Coenen – De Morgen)
Je kan oprotten.
zie ook gat, ge kunt mijn ~ kussen, kruipt den boom in
Als ge ambetant gaat doen kunt ge den hoogsten boom in!
in dienst nemen, aannemen
Zojuist in Thuis: ‘Bij de kabouters hebben ze de Waldek aangepakt in de plaats van den Eddy.’
Als ge met slippers aan uw voeten gaat solliciteren, denkt ge dan dat ze u gaan aanpakken?
regenworm, pier
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Pier, aardworm.
Gewestelijk, b.v. in de Antwerpsche Kempen en een deel van Brabant.
De hinnen vangen pieten, Cornelissen-Vervliet (1899)
De grond zit hier vol pieten, Ald.
zie ook: piering, pirling, pielewuiter
terik, tetting, tettienk
Hageland: piët
Als ’t regent, komen er veel pieten uit de grond.
Als kiekens op de grond stampen dan komen de pieten naar boven.
> zie andere betekenissen van piet
uitgaan, gaan drinken
vnw: op de lappen gaan/zijn: aan de zwier gaan
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
DS2015 standaardtaal
vergelijk: Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Drank of spijs in zijn lijf enz. lappen, — (naar) binnen lappen, naar binnen slaan, gulzig gebruiken; ook wel zonder ongunstige bijgedachte voor: drinken, eten.
lappen: drinken, ook uitlappen: ”Een glas bier uitlappen”, De Bo (1873)
zie lapzak
Lappen, ”de herbergen afloopen in stede van te werken” (Joos (1900-1904), Cornelissen-Vervl.)
Elke vrijdagavond ging zatte Pierre steevast op de lappen met zijn maten.
Hij is heel de nacht op de lappen geweest.
pastoor
in Antw.: pastoer
De paster en de onderpaster zingen het liefst gregoriaanse liederen.
vechtsport
DS2015: standaardtaal
niet in Van Dale 2015
Van Dale 2016 gevechtssport
vechtsport
ook: gevechtsport
16 % van de leerlingen van het TSO doet aan gevecht(s)sporten.
deredactie.be: Poetin kreeg de eretitel van grootmeester in taekwondo toegekend tijdens een bezoek aan Zuid-Korea, de bakermat van de gevechtssport.
sporza.be: De internationals van Honduras wagen zich aan de Braziliaanse gevechtssport capoeira.
Gratis gevechtsport voor kinderen van 8 en 16 jaar – Gemeente Zonhoven
standaard.be: Gevechtssport: De dertienjarige Lynn De Vos uit Erembodegem won drie maal goud op het Belgisch kampioenschap Wushu in de categorie jeugd.
demorgen.be: Belg Saffiedine pakt titel in gevechtssport
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
