Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
lei, daklei, uit leisteen gemaakt
opm: een gevelschalie bestaat ook
vnw: lei, leisteen, vooral voor dakbedekking
Van Dale 2018 online: BE, verouderd
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
wnt: Schalie: alleen in Zuid-Nederland.
< Oud-Frans: escaille: schub
zie ook schaliedak, schaliëndak, schaliedekker
schaliedak
Op oude gebouwen zien we nog veel schaliedaken.
Verwijderen asbest gevelschalien. Bunsbeek (twizzi.be)
bijzit, maîtresse
verbastering van Frans concubine
zie ook koeketienne
Diene Don Juan heeft meer dan één koeketiene!
druk persoon, iemand die nooit stilzit
vgl. de Antwerpse tantefeir
Dien tantafeir maakt een mens nerveus met zijn gezwensel.
metalen, blikken doos
De apotheker gaf ons een blekne doze met keelpastilles cadeau.
dreun, klap, slag, knal
Van Dale 2015 online: BE, niet algemeen duw, stoot met de vuist
zie andere definitie van boks
Karel heeft een paar boksen moeten incasseren en heeft nu een blauw oog.
sikkel
ook sichel
Antw. Kempen: zikkel
Brugge: zikkel
Haspengouw: ziekel
Zo’n zichel is handig om kort gras af te snijden voor je konijnen.
man met veel gebaren, streken
uitspraak: /zjès.te.vènt/
Zie die gestevent daar pronken!
naar de hoeren lopen, sletten,
zie ook hoeren en tamboeren
Dieje vent loopt van d’een vrouw naar d’ander, hoereboeren is z’n passie.
rammeling
werkwoord: afbieten, inbieten
> eng.: to beat
Hij heeft er goe wa “biet” van gekregen. Hij heeft er een goed pak slaag van gekregen.
Ze hebben hem in een donker straatje afgebieët voor een paar euro.
Gaat ge er nu mee uitscheiden of wilt ge dat ik u sebiet es goe inbiet? Ge kunt kiezen!
stofjas die over de gewone kledij werd gedragen om die proper te houden
< Fr. cache-poussière
zie ook verzamellemma kledij
Vroeger zaten de schoolkinderen met hun kaspoesjeir op de schoolbanken.
iemand bezig houden
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Wiggel, het wiggelen, het heen en weer gaan. Steeds in verb. in eenige nuances. Gewestelijk.
> In, aan, op den wiggel zijn, blijven, bezig, in de weer zijn, blijven.
> (Iem.) aan den wiggel houden, (iem.) bezig houden, inz. in den zin van: (iem.) aan het lijntje houden; met looze beloften paaien.
> In den wiggel zijn, op handen, op til zijn; staan te gebeuren.
zie ook: wiggel, in de ~ houden, wiggeling, in de ~ zijn, wiggelen
Ons dochterke van 11 maanden houdt ons van ’s morgens tot ’s avonds aan de wiggel.
Uitroep met onbestemde betekenis gaande van ‘is het nog niet duidelijk genoeg?’ tot ‘kan het nog erger, straffer?’ Naargelang de context met een bijklank van verontwaardiging, verbijstering, verwondering, …
oorsprong: vroeger poetste men de vloeren met wit zand, “moet er nog zand zijn” riepen de leurders die het rondbrachten
Van Dale 2016 online: BE
Rik De Saedeleer (de vader der voetbalscommentators): HAhaHA….moet er nog ZAND zijn !!!!!!!
DAG MOEDER..DAG MOEDER !
Miljardair Etienne Davignon is bereid een crisisbelasting voor superrijken te betalen. Moet er nog zand zijn?
Moet er nog zand zijn?
ze kuiste met droog wit zand
de rode
cementen vloer tot haar kromgebogen rug kapot ging
maakte tot dan met kunstige hand
een tekening van het fijne zand
het huis
kraakte van properheid
top op de dag van vandaag een heel bekende uitdrukking
(lenjef)
krokant gebakje : halve cirkel in bladerdeeg gevuld met appelmoes
zie ook: flap, gosset
Klik op de afbeelding
De flaporen in ons dorp zijn een topper, en veruit de beste.
boterham
zie stute
< Middelnederlands ‘stuyt’: broodje van een bepaalde vorm
Stute met kaas
‘s Morgens (’s nuchtens) een stutte met confituurmoes en ‘s namiddags (’s achternoens) een stutte met hesp.
E stutte met smutte.
in de uitdrukking: langs de goede of slechte kant
AN: ‘van’ de goede of slechte kant
ook langst
Ge zoudt het ook eens langs de goede kant moeten bekijken!
Langs de ene kant had ik niet graag dat hij wegging, maar aan de andere kant was dat wel het beste.
> andere betekenissen van langs
1. versiersel zoals o.a. slingers, e.d., versiering, decoratie
2. opsmuk (in de Kempen)
3. toetakeling (in de Kempen)
uitspraak: /pa ’loa s.e/
zie ook paleren
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Palatie, wat dient om te paleeren
”Met den règen is de palatie nat gewörren en bedörven”, Cornelissen-Vervliet (1899)
1. Een week na datum blijft die palatie nog hangen. ’t Wordt tijd dat we ze wegdoen (= verwijderen, weghalen).
In december ziet ge heel veel kerstpalatie in de straten en in de winkels.
2. In de jaren 80, als we uitgingen, was het mode om veel palatie van juwelen rond uwe nek te hangen.
3. Amai, een schoon palatie dat ge gekregen hebt op uw gezicht: een blauw sjiek en een farm schavak op uw kaak.
vnw: zaak, kwestie, probleem
uitspraak in Vlaanderen: dossiir
uitspraak vrt: dossié (zoals in het Frans ‘dossier’)
uitspraak in Nederland: dosjé
Etym. Woordenboek Ned.:
Ontleend aan Frans dossier ‘zaak, kwestie’ (1586; Rey), afleiding van Frans dos ‘rug’ < vulgair Latijn dossum
Opvallend aan dit woord in het Nederlands is dat de NN uitspraak met /-sjē/ gebaseerd is op de Franse uitspraak,
terwijl het BN de spellinguitspraak op /sīr/ heeft.
Typisch Vlaams: Het woord is in Vlaanderen even gangbaar als in Nederland, maar de uitspraak verschilt. Nederlanders zeggen /dosjee/: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3
zie ook Vlaamse uitspraak
vgl. opmaken, dossier ~
De verdachte dossiers werden meegenomen.
Dossier X. Reportagereeks van VTM NIEUWS waarin de grootste misdaadverhalen uit onze geschiedenis opnieuw tot leven komen via interviews, archiefbeelden en … (vtm.be)
volgend jaar, letterlijk “te naaste jaar” met verkorte klank in “naast”
Hageland: tenostejoar
ook in de Antwerpse Kempen
zie ook: naarste, neuste, noste, nostejare
Teneustejoar hoop ik dat het weer geen strenge winter wordt.
teelbalzak
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
c. Teelbal (zie b.v. gallée); ook: balzak (zie b.v. uitdrukkingen met deze betekenis, in platte taal, bij Cornelissen-Vervliet). In denzelfden zin hoogduits kloss en klotz.
- Klos. kloot … Coleus, testis, Junius, bij Kiliaan (1599).
ook klosj
Hij weet niet meer wat te doen of zeggen; hij staat mee de klos in zijn handen. (als gezegde)
rolluik
Mijnen afrolder is kapot.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
