Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
iets wat men normaal niet doet of koopt
zie ook folie
We gaan dit weekend naar Venetië: een folieke!
“Zegt uw partner ‘Ik heb een folieke gedaan’, check dan uw bankrekening. Een folieke (uiteraard komende van het Franse une folie) is een zottigheid, een onbezonnen daad.
Al kan het ook een mildere connotatie hebben. Dan is een folieke iets wat je er extra bij doet, een presentje dat je jezelf gunt. ‘Ik heb bij die jurk ook nog een halsketting gekocht, het was een folieke.’" (gva.be 24 aug. 2020)
gaan eten in een Oosters restaurant (Chinees, Thais, Indonesisch)
Van Dale: chinezen
Als ge ‘s nachts nog groten honger hebt kund’altijd nog een Chineeske gaan doen: veel eten voor weinig centen.
verdubbeling van gaan
vnw: in België soms dubbel gebruikt: ik ga gaan zwemmen: ik ga zwemmen
gaat ’t gaan gaan? = gaat dat stilaan ophouden
ook in Oost-Vlaanderen
Half zeven al? We gaan gaan eten. (Hier wordt niet bedoeld dat men uit eten gaat!)
Gisteren op tv gebruikte een man de driedubbele gaan, en het klonk geeneens verkeerd: We gaan hier eens gaan gaan eten. (Hier ging men wel in een restaurant eten)
We gaan ne keer gaan zien. (We stappen maar eens op.)
Gaat ’t gaan zo met die twee tassen in uw handen? (Zal het lukken…?)
Een vader zegde tegen zijn ruziënde jongens: “Gaat ’t gaan gaan?”
Gaat hij daarmee akkoord gaan, of gaat hij daarmee niet akkoord gaan?
Gaat het hier bijna gaan gedaan gaan zijn?!
den enigste grapjas gaat ook andere oorden opzoeken. hij gaat gaan werken voor nen bierproducent.(denblaven.blogspot.com – Aalst)
“Hij rijdt iedere week met zijn twee zoontjes Tobias en Gabriel op de fiets en gaat af en toe met mij gaan paardrijden als dat nog lukt.” (Herman De Croo op vrt.be)
Toen destijds het concept van een Vlaamse canon geopperd werd passeerden allerlei concepten de revue. Patatten. De Chiro. Vogelepik (vogelenpik) op ne velo. Het combineren van het hulpwerkwoord ‘gaan’ met het bewegingswerkwoord ‘gaan’. Maar vooral: onze valse bescheidenheid. (demorgen.be)
morser, knoeipot, kliederaar
zie ook: brielen = morsen
Als mijn kinderen schilderen, is het meer brielen dan wat anders. Het zijn twee brielpotten samen.
boodschappentas
< Provençaals: cabas < latijn: capax (= wat veel inhoudt, bevat), capere ‘nemen’
Als ze van de markt terugkwam, stak haar kabas vol groenten en fruit.
Een kabas werd vroeger gemaakt uit geweven dikke wol, meestal in een bloemmotief met donkergroene of -bruine fond, en met 2 leren handvaten.
> andere betekenis van kabas
inhalig persoon
Nu heeft die schuffel alle pralines alleen opgegeten!
< zie andere betekenissen van schuffel
kruimels van brood
Seg luierik, veigt oere breuzem es van ‘t tôfel as ge gedoin hèt mè bouterramme t’eëte!
kleding: ’s zondags dinge, ’s wekendags dinge
“schoon dinge” was zondagse kleding of kleding die bij een speciale gelegenheid gedragen werd
zie ook: dingen
Ik leg ’s avonds altijd mijn dinge klaar voor als ik opsta.
Latijn
Van Dale 2017: Latijns
informeel
Latijn
Ik spreek geen Latijns.
‘Ego’ is Latijns voor ‘ik’.
een koopje, een gelukkig toeval, een gelegenheid
zie ook hazaard
< Frans: hasard: toeval, dat ge tegenkomt
Ik kon die bloes toch niet laten liggen. Voor die prijs is het een aazaard.
bof
zie ook mol
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook verzamellemma geneeskunde
Onze kleine is al de hele tijd aan het jengelen en zijn gezicht is zo opgezwollen, hij zal toch niet de dikoor aan ’t krijgen zijn zeker?
hek
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Rond het podium stond een hekken zodat opdringerige fans er niet bij zouden kunnen.
Ik ben met de auto tegen het hekken gereden.
bloemlezing De Standaard:
De 39-jarige R.B. uit Ichtegem reed zondagmiddag rond half twee met zijn lichte vrachtwagen tegen een hekken in de Engelstraat en sloeg daarna op de vlucht. (standaard.be)
Aan het begin versperren houten paaltjes de toegang en ook nabij de Torhoutstraat zorgt een hekken dat met een ketting gesloten is …(standaard.be)
In de Kortenbosstraat reed donderdag in de late avond een bus van De Lijn tijdens het opkomende stormweer tegen een hekken (standaard.be)
De toegang wordt versperd door een hekken met een wachter. (standaard.be)
In hun vlucht ramden zij een hekken en lieten nog wat buit achter. (standaard.be)
enz.
Afdeling in het ziekenhuis waar patiënten in kritieke toestand worden opgenomen
is standaardtaal in België
intensieve zorg, intensive care
< ook afgekort tot intensieve
Van Dale 2016 online: BE
zie ook verzamellemma geneeskunde
Mijn tante ligt op intensieve zorgen, we kunnen haar vandaag nog niet bezoeken.
verkiezing
Van Dale 1995 (gewestelijk)
Van Dale 2018: kiezing
niet algemeen verkiezing
vgl. kiezen
Die nieuwste Suske en Wiske, De stuivende stad, is uit op iPad. Daarin gaat Lambik meedoen aan de kiezingen met zijn eigen partij L.A.M.B.I.K. wat staat voor Lambik Aan de Macht Bij Iedere Kiezing.
Op 26 mei spreekt Het Nieuws van den Dag de kiezer persoonlijk aan in het artikel ‘Spreekkamertje over de kiezing’. (kuleuven.be)
leraar die leerlingen tracht bij te werken die voor een bepaald vak achterop zijn geraakt, taakleerkracht
Vrouwelijk: taaklerares
vnw: (bnl.) leraar, lerares die leerlingen met moeilijkheden voor bepaalde vakken tracht bij te werken
Van Dale 2015 online in België
Ik had een goede taakleraar om mijn achterstand bij te werken na mijn hospitalisatie.
keihard, heel hard
ook fig.: meedogenloos
Van Dale 2016 online: BE
Hij was een aimabel man, maar tijdens onderhandelingen kon hij beenhard zijn.
Ik maakte onlangs jouw citroenparfait. Zeer lekker, maar het ijs is beenhard. (dagelijksekost.een.be)
1. versiersel zoals o.a. slingers, e.d., versiering, decoratie
2. opsmuk (in de Kempen)
3. toetakeling (in de Kempen)
uitspraak: /pa ’loa s.e/
zie ook paleren
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Palatie, wat dient om te paleeren
”Met den règen is de palatie nat gewörren en bedörven”, Cornelissen-Vervliet (1899)
1. Een week na datum blijft die palatie nog hangen. ’t Wordt tijd dat we ze wegdoen (= verwijderen, weghalen).
In december ziet ge heel veel kerstpalatie in de straten en in de winkels.
2. In de jaren 80, als we uitgingen, was het mode om veel palatie van juwelen rond uwe nek te hangen.
3. Amai, een schoon palatie dat ge gekregen hebt op uw gezicht: een blauw sjiek en een farm schavak op uw kaak.
boomstronk
West-Vlaams idioticon: aarsgat, o. wvl. eersgat, uitspraak eesgat, het achterste. “Op zijn aarsgat vallen”.
De wortelblok of het onderste deel van het bul eens gevelden booms.
Een eersgat met de wortels.
uitspraak: ijsgat, isgat, jeisgat, eersgat, eiësgat, êschgat, eesgat
Pas op als je in de berm parkeert er zit daar nog een eiësgat van die omgewaaide boom.
sikkel
ook sichel
Antw. Kempen: zikkel
Brugge: zikkel
Haspengouw: ziekel
Zo’n zichel is handig om kort gras af te snijden voor je konijnen.
oorveeg, pak slaag
vnw: oorveeg, klap
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Ik heb die kerel daar een mossel gegeven.
> andere betekenis van mossel
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.