Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
uniforme kledij voor chiroleden
zie ook chirokleren
voor andere samenstellingen met chiro zie aldaar
Onze uniform was toen een blauw jeansroksalopette, een gele blouse en een donkerblauwe sweater, met kniehoge sportkousen. (Afb. zie hier)
Nu is de chiro-uniform van de chiromeisjes een beige rok met een short eronder, een rode t-shirt en een blauwe sweater.
Onze chiro-uniform tekenden we vol met plezante dingen en we naaiden er ieder jaar een labeltje van het chirokamp op.
Koe (ook in de betekenis van domme/stomme vrouw)
In de Kempen uitgesproken als ‘keuj’.
Ziet die koei me da kalfke daar in de wei staan! Keischattig.
Die Cindy is echt een koei, zie naa wat dat die aanheeft.
binnenkort
(letterlijk: in kort)
’t Kan nog vriezen, maar inköt ga ik toch éénjarige bloemen en planten kopen.
bedorven, kapot
Ik ging in de kelder worstjes halen, en mijn vrouw vroeg of dat ze nog niet schannen waren.
metalen hoedje aan een steel waarmee kaarsen kunnen worden gedoofd, (kaarsen)domper
Aan de ‘kaasendoemper’ zat dikwijls nog een wiek vast om kaarsen (bv. op een altaar in de kerk) aan te steken.
ontgaan
vnw:
-ik ontsnap niet aan de indruk dat: ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat
-dat woord is me ontsnapt: ontglipt, ontvallen
in deze betekenis standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Dat onstnapt mij nu efkes maar ik zal er seffens wel terug op komen.
Sorry, maar uw naam is mij ontsnapt. Wilt ge hem nog eens zeggen alstublieft?
de zondebok
Hij mocht nog zo goed zijn best doen, toch is hij weer den ul van ’t spel.
garagepoort die naar boven en naar beneden kantelt om ze te openen of te sluiten.
vnw: kanteldeur
woorden.org: Zuid-Nederland; in Nederland: kanteldeur
Ik heb een nieuwe kantelpoort in mijne garagebox laten zetten. De vorige was verroest en klemde heel de tijd.
Ik heb de kantelpoort vervangen door een draaipoort. Op die manier kon mijn auto wel in de garage. (vrt.be)
soort onkruid
uitspraak in Antwerpen: poinen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: paan
znw. vr., mv. panen.
Volksnaam in Brabant en Antwerpen voor de kweek of het kweekgras; Triticum repens. Ook penen, puinen, peinen, peien, paien enz. (naast peengras, peingras, puingras enz.) geheeten
zie ook peinen
Poinen zijn moeilijk weg te krijgen uit de gazon, ze hebben heel lange wortels.
“Da’ land is vergeven van de panen.” (Cornelissen-Vervliet)
er is niets ergs gebeurd, het is niet onherstelbaar
Onze Lucas had één buis op zijn rapport, maar dat kan hij nog inhalen. Er zijn geen potten aan gebroken.
“Ik zou vooraleer aan een knie te laten prutsen eens een osteopaat bezoeken. Mocht je er geen baat bij hebben dan zijn er nog geen potten aan gebroken.” (seniorennet)
ABN praten, “mooi nederlands”
Het is al wel een oudere uitdrukking: toen ik klein was hoorde je het nog heel veel, nu is het meer van: ABN klappen
zie ook letter, op de ~ spreken
Als iedereen dialect praat, dan valt dat wel op als er eentje oep de letter klapt.
ruzie hebben, overhoop liggen
SN: in de clinch liggen
vnw: in ruzie vallen/zijn/liggen met: ruzie hebben met
Typisch Vlaams: in ruzie liggen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Van Dale 2013 online: gewestelijk
ook: in ambras liggen (ambras, in ~ liggen), acht, in ~ liggen
zie ook ruzie, in ~ met
De Jean ligt al jarenlang in ruzie met zijn broer wegens een geldkwestie.
De beide families, buren uit het dorp Perovolakia in de omgeving van de havenstad Chania, liggen in ruzie met elkaar sinds 1990 (hln.be)
“De pastoor is al een paar jaar bron van conflicten. Hij polariseert en ligt in ruzie met zijn medewerkers.” (vrt.be)
1. zwengel, hefboom
2. gebogen houten balk tussen paard en koets
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
(Gewestelijk in Vlaams-België) Houten, soms lichtgebogen, horizontale balk tusschen een paard of een span paarden en een wagen of ploeg. De zwingel is met een haak rechtstreeks verbonden aan den wagen of ploeg of aan een anderen balk (trekknuppel) en derhalve beweegbaar; op ieder uiteinde van den zwingel is met een haak weer een beweegbare balk bevestigd waaraan de trekstangen worden ingehaakt.
3. de stang van een remork om aan een trekhaak vast te maken
4. pak slaag, rammeling
zie ook: zwong
1. In de garage van mijn pa stond nog een waterpomp met een zwingel om met de hand water uit de regenput te pompen.
De motor van de eerste auto’s moest men in gang draaien met een zwingel.
2. Een koets met een zwingel aan een paard vastbinden is niet gemakkelijk voor een beginneling. Ge moet zien dat dat zeker niet op uw tenen komt te vallen.
3. De kop van de zwingel van de remork moet goed vastzitten aan de kop van de trekhaak van de auto, anders hebt ge kans dat de remork een eigen leven gaat leiden.
4. Gij verdient toch nen zwingel rond uw oren, hè man!
Moet ge wat zwingel krijgen? Nee, stopt er dan mee.
in afzondering, in eenzame opsluiting plaatsen
opm: ook op secreet stellen
vnw: iemand op secreet plaatsen/stellen: iemand volledig afsluiten van de buitenwereld zodat hij met niemand contact heeft, behalve met zijn advocaat
Typisch Vlaams: op secreet plaatsen/zetten: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 2
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, (jur.: eenzame opsluiting zonder tussenkomst advocaat)
ook: op secreet stellen
<Frans: mettre au secret
Als ge vroeger als snotneus iets uithaalde werd ge voor enkele uren of dagen door uw ouders op secreet geplaatst. GAS-boetes waren toen nog niet van doen…
Thuis: “Het is nog niet erg genoeg dat mijn moeder nog steeds op secreet geplaatst is…”
“Hij werd op secreet geplaatst en mag geen contacten hebben”, zegt Mary. “Binnen vijftien dagen zou hij eruit komen.” (demorgen.be)
klienteel
De nieuwe viswinkel heeft in korte tijd een goede kalandieze opgebouwd.
in België gaat het om de gecoördineerde aanpak van rampen op verschillende niveau’s/fasen (gemeentelijk, provinciaal, federaal)
analogon in NL: GRIP: Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure
voor toelichting: http://nl.wikipedia.org/wiki/Rampenplan
DeMorgen.be: Gemeentelijk rampenplan afgeblazen op Tomorrowland
Het Laatste Nieuws: In Wetteren is de provinciale en de gemeentelijke fase van het rampenplan, dat afgekondigd werd na de treinramp, opgeheven.
ruzie hebben, strijden, in onvrede zijn
info: familiekroniek van Stijn Streuvels:
Misschien koos Streuvels (ook) zijn naam naar de verklaring die Gezelle in Loquela geeft van het woord ‘streuvelen’. Gezelle hoorde in Gent ‘streuvelen’ in de betekenis van: ‘ruize hebben, strijen, in onvreê zijn’. Frank Lateur wist dat hij zich bij momenten in zichzelf keerde en elke poging tot communicatie bits van de hand kon wijzen. Dat hij koppig en ongenuanceerd kon zijn. Dat hij geregeld sombere buien kreeg en daarbij elke toenadering van zijn omgeving nukkig afwees. Dat hij zich dagenlang ‘in onvreê’ kon afzonderen.
Streuvelen heeft Streuvels nooit verleerd.
> andere betekenis van streuvelen
er altijd piekfijn, afgeborsteld uitzien
in Nederland:
Van Dale
hij is, ziet eruit als uit een doosje/om door een ringetje te halen
buitengewoon net en met zorg gekleed
zie ook verzamellemma kledij
Hoe doet ze het toch, ook als ze pas uit haar bed komt ziet ze eruit alsof ze uit een doosje komt.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
