Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
met iemand arm in arm lopen, kabassen
Geeft mij is ne kabas!
motregenen
Zn. smuik = motregen
Uitspraak: smuuk‘n
Etymologie: van zelfde stam als ’smoken’. Vgl. Eng.: ‘smoke’
zie ook het weer
wie alles voor doet om in de gunst te komen
veel uitspraakvarianten
Van Dale: “slijmerd” met verwijzingen naar “kontlikker”, “hielenlikker”, “gatlikker” zonder aanduidingen van regio
zie ook: gatlekker, gatkruiper, olkruiper, holkruiper, bazenpoeper, mouwveger, mouwefrotter, haar, staat er nog geen ~ op uw tong
Daar de gatlikker van de baas, hij denkt zo een voetje voor te krijgen.
carnavalvierder
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6
Ik hou niet van carnavalisten, ze kunnen zo’n drukte maken.
lente, bloeitijd
zie ook uitkom
Na de winter, in het vroegjaar, zal ik onze tuin nog eens omspitten.
- diamant
- verzamelnaam van de diamantwereld: slijpers, klievers en snijders,…
Het slijpen van het steentje is meer en meer tot de tijd van toen gaan behoren.
Als het slecht gaat in ’t steentje, gaat het niet goed met de economie. De mensen voelen dat in hunne portemonnee.
In 1876 bracht Jan Claes ‘het steentje’ naar Nijlen en bouwde daar de eerste diamantslijperij met meer dan 1 molen.
- vonk
- brandende deeltjes die wegspringen door ontploffing of door een bewerking
VRT Taalnet: Van Dale beschouwt genster als standaardtaal in België
wnt bij GEINSTER: Modern lemma: genster, ook ginster en geister. Thans verouderd, maar voorheen algemeen in gebruik, vooral in Vlaanderen en Brabant. Kiliaan: ”Gheynster, Ghenster, scintilla, favilla.” Middelnederlands gheinstere.
Van Dale 2017 online: BE vonk
zie ook genster, de ~s springen eraf
De gensters vlogen uit den open haard.
Bij het metaalslijpen of lassen springen ongetwijfeld gensters in het rond.
pion in spel, poppetje
zie andere definities van manneke
Als uw manneke via start passeert krijgt ge geld.
het omwikkelen van spoelen met geleidende draden
bobijnen
zie ook bobijn
< Frans: bobiner
Voor het bobineren moest men een grote kennis hebben van electriciteit.
raam
vnw: in België het gewone woord voor: raam
znwb: In Vl.-België is venster het gewone woord in de schrijft, én in de spreekt.; in Nederl. is venster een schrijftaalwoord; in de spreekt, gebruikt men veelal raam.
Van Dale: het ~
Woordenboek der Nederlandsche Taal: (o.,m.,v.)
“In noordndl. bronnen is venster reeds in het mnl. veelal onz. In lateren tijd wordt het vaak als vr. aangetroffen (steeds zoo in de Statenvertaling), door invloed uit Z.-Nederl., waar het vr. genus het gewone is (het venster in de Liesv. Bijbel is navolging van Luthers vertaling).
Het door De Bo (1873) vermelde m. genus komt voor op de grens van W.-Vl. met Fransch-Vl.
In de 16de e. is vensteren de meest voorkomende meervoudsvorm, in de 17de e. begint vensters te overwegen; in de 18de en 19de e. is de vorm op -s de eenig gebruikelijke, behalve in archaïsche taal. Een uitgangsloos mv. werd aangetroffen bij Blok, (1548); Wolff en Deken (1771) en Overdiep (1937).”
zie ook Vlaamse geslachten
Puur van de gif gooiden ’em zijne computer uit de venster.
Man kijkend door een venster. Olieverf op hardboard, 60,5 × 45,5 cm. (rogerraveelmuseum.be)
honing
(1201-1250 ‘ongepijnde honing’) verwant met Grieks haima (bloed), en dan met de betekenis ‘dikkige vloeistof’, volgens anderen verwant met zeel en dan met de betekenis ‘weefsel’
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Honig: inz. ter aanduiding van den z.g. maagdenhonig, den honig die reeds vóór het pijnen uit de raten druipt en die als de allerfijnste wordt beschouwd, maar ook gebruikt voor honig in het alg.; beide toep. zijn overigens vaak moeilijk te scheiden; waar honig en zeem samen worden genoemd, duidt dat laatste woord den maagdenhonig aan.
Vooral gewestelijk in Vlaams-België nog bewaard.
zie ook de uitdr.: zeem aan zijn baard strijken
Meetjesland: ziëm
Warme melk met zeem is goed voor je verkoudheid.
meerkosten, is iets wat men extra moet betalen
vnw: extra kosten, meerkosten
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
vgl. kost; minderkost
Een mp3-speler in je wagen is een optie, dus dat wordt een meerkost indien je die wenst te nemen.
bloemlezing De Standaard:
Tot 12 procent meerkost – De Standaard
Meerkost van honderden miljoenen door hogere rente (Brussel) – De Standaard
Dat Joëlle Milquet vervangen wordt door twee in plaats van één minister zal een meerkost hebben van 602.000 euro. (standaard.be)
Concreet komt dat neer op een meerkost van zowat 10.500 euro. (standaard.be)
De Boerenbond (BB) vindt dat Europa de meerkost moet betalen die verbonden is aan de BSE-bestrijding (standaard.be)
enz.
een mot om de oren
Van Dale 2005: oplababbel = oplawaai
Woordenboek der Nederlandsche Taal: hababbel: Ernstige berisping; ‘uitbrander’.
“Indien gij nog eens dus spreekt, zal uw hoogmoed zig wel anders stooten aan een ouderwetze hababbel” Wolff en Deken, Wildsch.(1793)
Antw. Kempen: een lababbel
zie verzamellijst bij: safflet
Hou op met zagen of ge krijgt een ababbel.
“Iemand ’en ababbel geven, dat ’em hooren en zien en vergaat”, Cornelissen-Vervliet (1899).
vuil maken, bevuilen
Van Dale 2013 online: gewestelijk
ook in de Kempen
Kijk toch hoe ge uw kleren begaaid hebt!
> andere betekenis van begaaien
- dragend raamwerk
- lijst rond schilderij of foto
- (typografisch) omranding van zetwerk, zie ook kaderstuk
Taaladvies.net: kader en kadertje zijn standaardtaal in België
Van Dale 2018 online: in België ook mannelijk
zie ook inkaderen, iets om in te kaderen
Het kelderluik ligt in een houten kader die ingemetst is in de vloer.
We moeten nieuwe kaderkes kopen, zodat ik de nieuwe foto’s kan inlijsten.
“Op haar nachtkastje staat altijd een kadertje met een foto van Jean-Luc.” (standaardtaal in België) Bron: Taaladvies.net
De tekst van een doodsbrief staat dikwijls in een zwarte kader.
> andere betekenis van kader
tijdelijke werkkracht
vnw: tijdelijke betrekking als vervanger, tijdelijke baan als uitzendkracht
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook interimarbeid; interimbureau; interimcontract; interimkantoor; interimbedrijf; interimaris; interimair, interimmer; interim, een ~ doen
Tijdens de vakantie werken veel studenten als interim aan de kust.
> andere betekenissen van interim
dat is het probleem, dat is de kern van de zaak
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
vgl. paard, daar ligt het ~ gebonden; daar ligt de hond gebonden
“Het is niet dat hij het niet kan. Het is dat hij niet genoeg studeert! Dááárr ligt het kalf gebonden…” (uit de handleiding ‘Wat zegt ge op een oudercontact’ voor leraars)
aardappelen, patatten gekookt in de pel
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Patatten me(t) kazakken, in of met de schil gekookte aardappelen (Corn.-Vervl.; verg. aardappelen mit de jes (jas) an (Gron.), ierdappels mei rok en kammesoal (Friesl.). Vandaar: kazakken, met de schil gekookte aardappels.
Bij de collatie in de vasten eet men kazakken. De Bo (1873).
Klik op de afbeelding
Kazakken met goede boter en gebakken sprot smaken goed.
gedwongen opname in een psychiatrische kliniek
zie internering, colloqueren,
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, jur.
DS2015 standaardtaal
zie ook verzamellemma geneeskunde
Collocatie is in de eerste instantie slechts mogelijk voor een maximum van 40 dagen, daarna kan door de vrederechter of procureur beslist worden tot verlenging. (alcoholhulp.be)
voor
Ze gaat achter een nieuw kast zien bij Ikea. Straks gaan we die ineensteken met ons tweetjes.
Ik kom achter dat attest dat voor mij zou klaarliggen.
> andere betekenis van achter
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
