Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
talenpracticum
vnw: talenpracticum
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
< Frans: labo de langues
vergelijk: scheikundelabo, chemielabo, fysicalabo
In het taallabo doe je allerlei auditieve oefeningen waardoor je de taal leert spreken zoals ‘native speakers’ dat doen.
zich
telkens hem of haar:
Hij trekt het hem niet aan.
Hij maakt het hem gemakkelijk in de zetel.
Hij loopt hem te pletter.
enz.
Daar is niets aan te doen, daar helpt niets tegen
NL: daar helpt geen moedertje lief aan
Ik heb het opgegeven nog langer moreel bezwaar aan te tekenen tegen de mensenhandel in de voetballerij. Er is geen lievemoederen aan (Hugo Camps in de Morgen)
zie houden aan
-
auto-ongeluk dat gebeurt in het weekend, meer bepaald ’s nachts tijdens het uitgaan. De betrokkenen zijn meestal jonge bestuurders.
Alcohol is een factor die meespeelt bij de weekendongevallen, naast onervarenheid, snelheid, drugs en stoerdoenerij.
verbreding aan het eind van een doodlopende straat
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook verzamellemma wegcode
Een doodlopende straat heeft bij voorkeur een pijpenkop. Zo kunnen de auto’s op een veilige manier rechtsomkeer maken.
Bodybuilders “hangen in’t oud ijzer”
Bodybuilders gebruiken zware stalen gewichten om te trainen.
Hij is zo struis gebouwd omdat hij met gewichten traint.
Hij is zoe struis omdat’em “in’oud ijzer” hangt.
…. ge ze nogal bij-gekomen hangde wer in “t’oud’ ijzer”
gewoel
ook in de Antw. Kempen
Als de kleinkinderen mee in bed kruipen, is me dat è gewezzel.
Stopt eens met dat gewezzel en probeert stil te zitten als ge die film wilt zien.
hakselaar, hakselmachine, machine om takken, twijgen en snoeisel te vermalen
Gisteren een haag uitgedaan (uitdoen) en door de verhakselaar gedraaid. Op drie uur tijd was de job gedaan.
groter
vergrotende trap van groot
zie ook greut genoeg, greutst
ook in de Kempen
Die kleine van neffen ons had ietwat greutter kunnen zijn, den halfwas.
Hij is veule greutter as zij.
van zodra, vanaf dat
Vanaf ik tijd heb zal ik dat wel maken.
Vanaf ik hier gedaan heb, kom ik u helpen.
eventueel met enige spoed vooruitgaan, voortdoen, …
Woordenboek der Nederlandsche Taal: avanceeren: In de volkstaal thans nog vrij verbreid, met verzwakking van de vocaal in de tweede lettergreep tot vormen als aven(t)seeren, avemseeren, aveseeren, en met verscherping affeseeren, maar overigens weinig meer in gebruik.
Van Dale: avanceren
1. voorwaarts gaan
2. in rang bevorderd worden
3. vooruitkomen, opschieten
zie varianten bij aveseren
Allé, we moeten een beetje avanseren anders komen we te laat.
Dat avanseert hier van geen kanten, op het eind van de week zal het werk nog niet af zijn.
rudolfsiffer.be: Ik schiet mij erachter, want ik zal in het vaarwater van een brandweerauto nogal een beetje ‘avanceren’.
2fast4u.be: ‘Hey Runner, wordt/blijf es ff wakker en avanceer u eens een beetje’
Wordt gezegd tegen iemand die heel vuil is van het werken of van het spelen (kind).
verwijzing naar: Moor, Moren
ontleend aan Frans Maure (1270),
ontleend aan Latijn Maurus,
ontleend aan Grieks Mauros
Moor mohammedaan in Noord-Afrika, Spanje en Portugal
1. (oorspronkelijk) bewoner van Mauritanië
vrouw: Moorse, Morin
2. (historisch) moslim van Noord-Afrika en het Iberisch Schiereiland (Spanje en Portugal)
De term “Moor” betekent in het spaans Marokkaan. In 711 vielen de Moren Spanje binnen. In de decennia hierna wisten zij geheel Spanje en het zuiden van Portugal te veroveren. Vanaf ongeveer 800 begint de Reconquista, waarbij de Moren teruggedrongen werden. 1492 de val van het Moorse Rijk.
Zie ook het kinderliedje: Moriaantje zo zwart als roet:
Een Moorse ridder genaamd Moriaan. Hij was helemaal zwart, zijn hoofd, lichaam en handen waren geheel zwart. In het Roelantslied worden de Moren omschreven als horden “zwarter dan inkt, met geen vlekje wit op zich behalve hun tanden”.
Jongen, hoe ziet gij eruit, gaat u eens wassen want ge zijt precies Moorke Pek.
Hij ziet zo zwart als Moorke Pek.
Fineer
Die kast is niet van massief hout gemaakt maar belegd met goedkoop fineer.
Die kas is ni van massief hout gemokt mor belee me van da goejekoop “plakhout”
pluisje, stofje
vnl. in de uitdr. “geen vets”
Woordenboek der Nederlandsche Taal: vets: In limburg dialect voor: vezel, pluisje, stofje
Al die vetsen op uwe pit! (=jas) Ga ’m afborstelen, nu direct!
Dat interesseert mij geen vets.
Hij heeft vandaag weer geen vets gepierd (= niets uitgericht).
1) gemeen, stout, venijnig
2) marginaal, basse-classe
3) van slechte kwaliteit
4) schunnig
een uitspraakvariant van “gemeen”, heeft in de Antwerpse Kempen een zeer sterk emotioneel afkeurende bijklank. De AN betekenis “gemeenschappelijk” bestaat in die streek niet meer.
1) Gij se gemane tik; dat is gemaan die kinderen zo pesten.
2) De familie Flodder uit de film, hoe gemaan zen die nei! Ja, ’t is echt gemaan soort!
3) Die jenever die ze daar schenken is zo maar gemanen boecht.
4) Scheid nu toch eens uit met die gemane klap!
> andere betekenis van gemaan
Openbare Onderstand, nu ocmw, verschafte arme mensen voedsel, kledij, kolen en kwam ook tussen bij huur en begrafenis.
In een dorp was iedereen die van die steun leefde gekend
Wellicht klopt de beschrijving van gedekte tafel hier met ‘aan de dis zijn’, mogen aanzitten aan een gedekte tafel
Van Dale 2013 online: (gewestelijk) fonds voor bedeling
Ze leven van de dis en toch zijn ze gekleed lijk prinsessen.
Hij werd vandaag begraven, de dis moest alles betalen want hij bezat geen nagel om aan zijn gat te krabben (nagel, geen ~ voor aan zijn gat te krabben).
> andere betekenis van dis
Ruwweg is slachtofferbejegening de Vlaamse variant van de Nederlandse ‘slachtofferhulp’. Een systeem dat in beide landen bestaat als opvang van, en hulp aan, slachtoffers van misdrijven of verkeersongelukken. Er zijn verschilllen in opvang (en doorverwijzing naar) professionele hulpverleners, schadebehandelaars enz.
De verschillen tussen de twee landen lopen teveel door elkaar – ook in de landen zelf – om hier alles in één keer voldoende uit te leggen.
Van Dale 2015 online: BE, ambtelijke taal
ook kent Vlaanderen nog het typische woord: slachtofferonthaal en slachtofferbejegenaar
Politiële slachtofferbejegening (België)
De politieambtenaar verleent bijstand aan slachtoffers waarin bijzondere aandacht uitgaat naar de opvang, praktische bijstand, informatieverstrekking, het opstellen van proces-verbaal en de verwijzing.
demorgen.be: De familie kreeg bijstand van de dienst slachtofferbejegening van de politie.
een tijdje geleden, onlangs
uitspr. Antw: overtets (over tijds)
Andere regio’s?
Overtets was ik op de Meir aan het wandelen toen ik de Jean daar met zijn nieuw vriendin zag lopen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
