Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
(verouderd) soort, aard
Woordenboek der Nederlandsche Taal: aartsoen:
1) Aard, slag, soort. Nog in het westvlaamsch (De Bo 1873).
Door v ledicheyt alle dinck te quist gaet Ghy sijt een slecke van luyen aertsoene, Antw. Sp. 252 (1562)
2) Als collectivum: de menschen van een bepaalde soort. Vervolgens ook: iemand van een ongunstige soort. Niet meer in gebruik.
“Die tarwe is van een goed artsoen” De Bo (1873)
opportunisme
NL: draaikonterij, gedraaikont
Steeds Uw mening ‘herzien op basis van nieuwe realiteit’ is een chique benaming voor kontendraaierij.
Doelman die buiten zijn strafschopgebied komt met de bal in zijn handen;
Vermoedelijk een verbastering van het “Free Kick” (vrije trap)
Friekky is handspel van de doelman
moeilijke eter, iemand die met moeite zijn bord leegeet
Zit ge nu nog altijd met een vol bord? Krijgt ge het weer niet op? Wat zijt ge toch ne kieverbek!
Openbare Onderstand, nu ocmw, verschafte arme mensen voedsel, kledij, kolen en kwam ook tussen bij huur en begrafenis.
In een dorp was iedereen die van die steun leefde gekend
Wellicht klopt de beschrijving van gedekte tafel hier met ‘aan de dis zijn’, mogen aanzitten aan een gedekte tafel
Van Dale 2013 online: (gewestelijk) fonds voor bedeling
Ze leven van de dis en toch zijn ze gekleed lijk prinsessen.
Hij werd vandaag begraven, de dis moest alles betalen want hij bezat geen nagel om aan zijn gat te krabben (nagel, geen ~ voor aan zijn gat te krabben).
> andere betekenis van dis
verschillende, diverse
De linkse en de rechtse schoen hebben twee bezinderde vormen.
1) gemeen, stout, venijnig
2) marginaal, basse-classe
3) van slechte kwaliteit
4) schunnig
een uitspraakvariant van “gemeen”, heeft in de Antwerpse Kempen een zeer sterk emotioneel afkeurende bijklank. De AN betekenis “gemeenschappelijk” bestaat in die streek niet meer.
1) Gij se gemane tik; dat is gemaan die kinderen zo pesten.
2) De familie Flodder uit de film, hoe gemaan zen die nei! Ja, ’t is echt gemaan soort!
3) Die jenever die ze daar schenken is zo maar gemanen boecht.
4) Scheid nu toch eens uit met die gemane klap!
> andere betekenis van gemaan
pluisje, stofje
vnl. in de uitdr. “geen vets”
Woordenboek der Nederlandsche Taal: vets: In limburg dialect voor: vezel, pluisje, stofje
Al die vetsen op uwe pit! (=jas) Ga ’m afborstelen, nu direct!
Dat interesseert mij geen vets.
Hij heeft vandaag weer geen vets gepierd (= niets uitgericht).
Fineer
Die kast is niet van massief hout gemaakt maar belegd met goedkoop fineer.
Die kas is ni van massief hout gemokt mor belee me van da goejekoop “plakhout”
Wordt gezegd tegen iemand die heel vuil is van het werken of van het spelen (kind).
verwijzing naar: Moor, Moren
ontleend aan Frans Maure (1270),
ontleend aan Latijn Maurus,
ontleend aan Grieks Mauros
Moor mohammedaan in Noord-Afrika, Spanje en Portugal
1. (oorspronkelijk) bewoner van Mauritanië
vrouw: Moorse, Morin
2. (historisch) moslim van Noord-Afrika en het Iberisch Schiereiland (Spanje en Portugal)
De term “Moor” betekent in het spaans Marokkaan. In 711 vielen de Moren Spanje binnen. In de decennia hierna wisten zij geheel Spanje en het zuiden van Portugal te veroveren. Vanaf ongeveer 800 begint de Reconquista, waarbij de Moren teruggedrongen werden. 1492 de val van het Moorse Rijk.
Zie ook het kinderliedje: Moriaantje zo zwart als roet:
Een Moorse ridder genaamd Moriaan. Hij was helemaal zwart, zijn hoofd, lichaam en handen waren geheel zwart. In het Roelantslied worden de Moren omschreven als horden “zwarter dan inkt, met geen vlekje wit op zich behalve hun tanden”.
Jongen, hoe ziet gij eruit, gaat u eens wassen want ge zijt precies Moorke Pek.
Hij ziet zo zwart als Moorke Pek.
eventueel met enige spoed vooruitgaan, voortdoen, …
Woordenboek der Nederlandsche Taal: avanceeren: In de volkstaal thans nog vrij verbreid, met verzwakking van de vocaal in de tweede lettergreep tot vormen als aven(t)seeren, avemseeren, aveseeren, en met verscherping affeseeren, maar overigens weinig meer in gebruik.
Van Dale: avanceren
1. voorwaarts gaan
2. in rang bevorderd worden
3. vooruitkomen, opschieten
zie varianten bij aveseren
Allé, we moeten een beetje avanseren anders komen we te laat.
Dat avanseert hier van geen kanten, op het eind van de week zal het werk nog niet af zijn.
rudolfsiffer.be: Ik schiet mij erachter, want ik zal in het vaarwater van een brandweerauto nogal een beetje ‘avanceren’.
2fast4u.be: ‘Hey Runner, wordt/blijf es ff wakker en avanceer u eens een beetje’
van zodra, vanaf dat
Vanaf ik tijd heb zal ik dat wel maken.
Vanaf ik hier gedaan heb, kom ik u helpen.
groter
vergrotende trap van groot
zie ook greut genoeg, greutst
ook in de Kempen
Die kleine van neffen ons had ietwat greutter kunnen zijn, den halfwas.
Hij is veule greutter as zij.
hakselaar, hakselmachine, machine om takken, twijgen en snoeisel te vermalen
Gisteren een haag uitgedaan (uitdoen) en door de verhakselaar gedraaid. Op drie uur tijd was de job gedaan.
gewoel
ook in de Antw. Kempen
Als de kleinkinderen mee in bed kruipen, is me dat è gewezzel.
Stopt eens met dat gewezzel en probeert stil te zitten als ge die film wilt zien.
Bodybuilders “hangen in’t oud ijzer”
Bodybuilders gebruiken zware stalen gewichten om te trainen.
Hij is zo struis gebouwd omdat hij met gewichten traint.
Hij is zoe struis omdat’em “in’oud ijzer” hangt.
…. ge ze nogal bij-gekomen hangde wer in “t’oud’ ijzer”
verbreding aan het eind van een doodlopende straat
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook verzamellemma wegcode
Een doodlopende straat heeft bij voorkeur een pijpenkop. Zo kunnen de auto’s op een veilige manier rechtsomkeer maken.
auto-ongeluk dat gebeurt in het weekend, meer bepaald ’s nachts tijdens het uitgaan. De betrokkenen zijn meestal jonge bestuurders.
Alcohol is een factor die meespeelt bij de weekendongevallen, naast onervarenheid, snelheid, drugs en stoerdoenerij.
1. compassie hebben met iemand
2. een affaire of een relatie hebben met iemand
zie ook te doen hebben met
1. Ons Woutje was zo ziek en overgeven dat hij deed. Ocharme, ik had er echt mee te doen.
2. Jeannine heeft ermee te doen, met de Robert. Ze wilt dat geheim houden maar de Maria heeft ze samen zien fietsen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
