Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
hij heeft zijn schaapjes op het droge, zijn situatie ziet er voorspoedig uit
Woordenboek der Nederlandsche Taal: in Zuid-Nederland
DS2015 standaardtaal
Wie een goede job heeft, een riante woonst en spaargeld, kan zeggen dat zijn broodje gebakken is.
opportunisme
NL: draaikonterij, gedraaikont
Steeds Uw mening ‘herzien op basis van nieuwe realiteit’ is een chique benaming voor kontendraaierij.
De huisartsenwachtpost is er voor dringende medische problemen wanneer uw eigen huisarts afwezig is. Het is een samenwerkingsverband tussen huisartsen van verschillende gemeentes en ze werkt ook nauw samen met de spoeddiensten van de lokale ziekenhuizen, zodat deze, indien nodig, snel kunnen ingrijpen. Van elke raadpleging of huisbezoek krijgt uw huisarts een verslag.
zie ook verzamellemma geneeskunde
Als men in het weekend ziek wordt, dan kan men, naargelang de ernst van de ziekte, een bezoek brengen aan de huisartsenwachtpost of thuis een bezoek van de dokter van wacht ontvangen.
zeer slappe koffie
zie ook:
Scherpenheuvel, ge kunt daar ~ zien in liggen,
gazet, ge kunt er uw ~ door lezen
’t Zal weer Blankenberge zijn bij tante Margriet, haar koffie is precies afwaswater
krachtterm (eigenlijk: godsgenade)
Godsgenoje nog nie! Es dat nau bekans gedond mèt oer gestechel! (verdomd nog an toe, hou eens eindelijk op met dat geruzie!)
aan land gaan
vnw: in België ook onovergankelijk: aan land gaan, landen
Van Dale 2018 online: BE
Fr. débarquer
(in de onovergankelijke betekenis is dit woord algemeen Belgisch-Nederlands – aldus Van Dale)
Met een grote troepenmacht ontscheepte hij aan de noordkust (vb. uit Van Dale)
De reis ging via de grote “Van Damme zeesluis” richting Lissewege, waar we ontscheepten rond 13u00.
saus van karnemelk – keiremelksaus
Iedere vrijdag was het kuisdag, en papsaus met een gekookt ei of opgelegde haring was snel klaar.
goedaardig gezwel aan de keel
uitspraak in Antwerpen: gwater
< vervorming van Frans ‘goître’, zie goiter
Een schoonzuster van mijn grootmoeder had een kwater aan haar keel.
onvruchtbare haan
Archaïsche term, tegenwoordig zelden gebruikt. Voorvoegsel poep- betekent onvruchtbaar.
< Poephaan: hen die geen eieren legt en kraait als een haan (Cornelissen-Vervliet) Woordenboek der Nederlandsche Taal
Boer Charel zit met ne poephaan, da worden geen kiekskes van te jaar.
> zie andere betekenis van poephaan
Uit stukjes meestal zachte stof draden trekken die daarna dienen als vulling voor een kussen.
Kempen: vd = geploeken
In de kleuterklas moesten we soms een halve dag zitten plukken, zo hield de non ons braaf. Nu koop ik vulling, alhoewel ik die ook nog uit elkaar moet plukken.
Bij Zuster Marcelien moesten we een hele voormiddag ‘plukken’. Zo verzamelden we een hoop wol die ze daarna meenam naar het klooster (ze had blijkbaar veel kussens op te vullen).
ruziezoeker
vnw: ruziezoeker, ruziemaker
“In zware gevallen zal het bestuur niet aarzelen te stoppen en de boelzoeker van de bus te gooien, desnoods op een parking langs de autostrade.” (users.skynet.be)
zat
goed aangeschoten
dronken
Ik zag hem deze week nog lopen hij was weer flink aangeschoten.
k’zag hem terjust nog lope, en a was wer “goe gelaaie”
ook “zwaar gelaaie”
uitspraakvariant van “zweerage” (verzwering, iets dat zweert)
in Antwerpen (verouderd) /zwè r.e z.e/
zie ~age
Fonske heeft een zweerezze aan zijne voet.
weten waar:
Ook weten in de betekenis ‘weten waar’ is verplicht groepsvormend (…). Ook hier treedt een vervangende infinitief op in plaats van een voltooid deelwoord (…)
In deze betekenis wordt weten gecombineerd met een lijdend voorwerp en een van de infinitieven liggen, zitten, hangen (onovergankelijk), staan of wonen. (…)
(4a) De bibliothecaris zal toch Van Dale wel weten te staan?
Met name in Belgisch Nederlands wordt in dergelijke gevallen vaak een infinitief zonder te gebruikt, bijv.
(4b) De bibliothecaris zal toch Van Dale wel weten staan?
Weten wordt dan gebruikt zoals de waarnemingswerkwoorden zien etc. Regionaal wordt ook zijn (‘zich bevinden’) op die manier met weten gecombineerd in de verbinding iets of iemand (niet) weten zijn (in de standaardtaal: (niet) weten waar iets of iemand is/zich bevindt/ligt enz.).
bron: http://ans.ruhosting.nl/e-ans/18/05/04/12/02/body.html
vgl ook: zijn, het weten ~
opm: Ik denk dat in NL die constructie met te + inf. ook vaak vermeden wordt.
Weet gij mijn sleutels liggen?
(Weet jij mijn sleutels te liggen? Weet jij waar mijn sleutels liggen?)
Weet gij de Jean zitten?
(Weet jij waar Jean is/uithangt?)
Volgt mij maar, ik weet het zijn.
(Volg mij maar, ik weet waar het is.)
Ik weet hem wonen, dat is schuin over de Colruyt.
(Ik weet waar hij woont,…)
https://taalkoeien.wordpress.com/2007/06/13/weet-jij-hem-te-wonen/
met name in onderstaande woordspeling:
(de betekenissen van ‘inschieten’ zijn vermoedelijk AN, de uitdrukking hierna is dat niet)
Verzuchting: Daar schiet ik op in! (t.w. geld)
Antwoord: De bakker leeft van inschieten!
(Doë sjiet ich op èn! – De bêkker lèèf van ènsjiete!)
weg, verdwenen
Mijn fiets? Die is’t schip op! De één of andere kl* heeft die aan’t station scheefgeslagen.
klaar om te vertrekken, gepakt en gezakt
lokaal zegt men “gestiefeld en gespoërd”
vgl. stevel, stevelen, aangesteveld komen
Toen de taxi aankwam, stond de hele familie al gesteveld en gespoord voor hun deur te wachten.
een oude landmaat
ONW: bunra: bunder, oppervlaktemaat
Oudste attestatie: 1184
VMNW: bunre: bunder, oppervlaktemaat.
Oudste attestatie: Gent, Oost-Vlaanderen, 1210
De precieze maat verschilde van streek tot streek. Gewoonlijk stond het bunder gelijk aan 400 of 450 vierkante roeden (roei). Op veel plaatsen bestond een vaste verhouding: twee bunder = drie morgen.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bunder:
- Eene landmaat, in Noord-Nederland thans gelijk aan eene hectare, 10 000 vierkante meters of 100 vierkante roeden; naar vroegere stelsels meestal 11/2 morgen of 900 vierkante roeden (zie hoeufft en boekenoogen t. a. pl., en verg. chomel 3072 b (1773): ”Zes honderd zodanige vierkante Roeden … maaken in Holland en elders een Morgen uit”. In dien zin nog thans in België.
- Bunder is ook het stuk grond van zulk eene afmeting.
Uittreksel uit een akte betreffende Baardegem bij Aalst van 1686. Baardegem is groot vier hondert en drij en seventighe bunderen gerekent tot twintig voeten de roede (roei).
In Herenthout bevindt zich een verkaveling en die noemt ‘de Dekbunders’.
boodschappen (Maastrichts)
zie varianten bij commissie
Iech goon kemissies doen.
Ik ga boodschappen doen.
Op het gevaar af een niet 100% goede voorbeeldzin te produceren (want Maastrichts stadsdialect is soms ietsjes anders dan mijn dialect)
NB.De oe van doen is niet gelijk aan SN. Hij gaat licht naar de u toe en is flink gerekt.
(papieren) zak
Veer goan ôs ne tuut fritte hoale bie de frieteboet.
We gaan een zak friet gaan halen bij de friture.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
