Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
tegen, ten belope van
taaladvies: a rato van is een combinatie die in België in formeel taalgebruik voorkomt. Het is niet duidelijk of we a rato van al dan niet tot de standaardtaal in België kunnen rekenen.
Van Dale 2015 online: BE niet algemeen
Niet t’ akkoord dat het in VL formeel taalgebruik zou zijn.
Er worden verplaatsingsonkosten a rato van 1,2 euro per kilometer verrekend.
De wereldbevolking groeit aan a rato van 2 kinderen per seconde. Dat tikt aan natuurlijk.
verstoppen, wederkerend: zich verstaeke-zich verstoppen
uitspraak Maasland: versjtaeke
Worom versjtèks-te dich ummer?
De Joep houw zich versjtoake wie de pliesse koam.
De sigrètte moos-te veer good versjtaeke es veer oe_t België koame.
naald
Pak nel en draad!
verkleinwoord van teug(e)
teug, slok
Kom, drink nog een teusje cola! Het zal je deugd doen.
schommel
zie ook: bies, biezabijs, bijs, bijze, boeschcammeré, boesjkammeree, ratak, ratek, renne, rennekoker, rietseko, rijtak, sturrel, stuur, suur, toeter, touter, wippentater, zwier
Vake, komt gij mij afduwen op de boes?
> andere betekenis van boes
geduld, lijdzaamheid, patiëntie
< Frans ‘patience’ en Middelnederlands: ‘patientie’ < Lat. ‘patientia’ < ‘patiens’
vgl. patiëntie
zie ook: ‘posjense’ (Antwerpen)
bn.: ‘patiëntig’ = geduldig
Ge moet wat meer patience hebben, we gaan subiet wel afkomen.
spijbelen
zie verzamellijst bij haagschool houden
Ik ben de meester van Frans tegengekomen op café (café, op ~) toen ik aan ’t brossen was.
voila zie, afgewerkt, mooi zo
Nog één kerstbal daarzie, en het is gedaan met sieren.
koffiedik, drab, droesem, bezinksel, koffiegruis
ook in de prov. Antwerpen
Van Dale 2014 online: gewestelijk
Doë zit dras èn m’n zjat, wae hèt de kaffei gemok? (Er zit dras in mijn tas, wie heeft de koffie gezet?)
Sjèd den dras mêr nie voert, da’s nog goêd vér de bloemme! (Koffiedras is goed voor de bloemen, naar het schijnt)
koosnaam voor kinderen, deugniet
vnw: koosnaam voor een kind: deugniet, schalk, guit
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zuid-Nederland. Deugniet, eigenlijk of als schertsende benaming (guit en derg.)
Gij zijt maar een kapoentje (deugeniet), Schuermans (1865-1870).
Kapoen, m. Deugniet, schurk, fielt, leure, fr. coquin, De Bo (1873).
Van Dale online 2016: BE deugniet, guit, schalk
zie ook verzamellemma mensen
Liefste meter, ik wens u een gelukkig Nieuwjaar. Uw kapoen, Karel, 1 januari 2007.
De lustige kapoentjes naar Marc Sleen.
gevatte kou (in het hoofd), verkoudheid
zie ook valling, snotvalling
ik heb een zwaar hoofd, zeker weer een kopvalling
- scheldwoord voor een vrouw
- niet slimme, achterlijke vrouw
vnw: in België ook: kletswijf, praatzieke vrouw
Woordenboek der Nederlandsche Taal: kalle: Alleen in Zuid-Nederland. Naam (bijnaam; spotnaam) voor eene domme, dwaze vrouw. Kalletje, een onnoozel meisje (Yperen; Belg. Mus.)
vergelijk ook kalle met de haak
Gij domme kalle!
Die dwaze kalle heeft weer niets begrepen van de uitleg.
Die kalle steekt de kleurwas en de witte was tope!
> andere betekenis van kalle
fruitsalade
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Wat wilt ge voor dessert: fruitsla of een ijskreem?
niet onderbouwde beweringen, soms overdreven of opschepperig; gezwam
zie ook toogpraat
Van Dale:
cafépraat
zelfstandig naamwoord; de (m)
(voorlopig toegevoegd in 2011)
1.kletspraat van cafébezoekers
synoniem: borrelpraat
zie ook platte cafépraat bij platte praat
Dat zal wel cafépraat zijn, daar geloof ik niks van.
Radio 1-nieuwslezer Chris Van den Abeele steunt zijn collega. Volgens hem bezondigen journalisten zich wel eens aan “platte cafépraat” als ze niet op antenne zijn (of, helaas, denken niet op antenne te zijn). (vrt.be)
schatje, koosnaampje, voor zowel mannen als voor vrouwen gebruikt.
Bolleke, ik zie u graag.
> zie andere betekenissen van bolleke, bol, bolleke
zo goed als, vrijwel, bijna, nagenoeg
ook in quasi vaste verbindingen zoals quasi onbestaande, quasi nihil, …
vnw: in België ook: nagenoeg, vrijwel, bijna, ongeveer (in Nederland: schijnbaar, zogenaamd)
DS2015 geen standaardtaal
Het werk is quasi gedaan, nog 5 minuutjes.
“Die staatswaarborg (van Dexia) is quasi zonder risico.” (zegt uittredend premier Leterme)
demorgen.be: Leo Neels bekritiseert ‘quasi straffeloosheid’ van de media
bloemlezing De Standaard:
Italiaanse media zijn quasi zeker: “Carlo Ancelotti wordt de nieuwe bondscoach van de Azzurri”. (standaard.be)
Genk quasi zeker van kwartfinales na spektakelmatch tegen… (standaard.be)
Bel20 sluit quasi stabiel af (Brussel) – De Standaard
Froome quasi zeker van eindwinst, Bardet nog net op podium (standaard.be)
Beurs trappelt quasi ter plaatse – De Standaard
enz.
het uitmaken
Van Dale: afmaken:
1. een einde maken aan
2. (een reeds gewond of weerloos dier of mens) doden
3. vernietigend beoordelen, machteloos maken
Mijn lief heeget afgemaakt. (Mijn lief heeft het afgemaakt.)
‘Het is af tussen ons. En zij heeft het afgemaakt. Ik heb wel eens gelezen dat liefdesverdriet twee jaar duurt. (Patrick Janssens: ’De liefde tussen Antwerpen en mij is over nog niet voorbij.’ Knack)
> andere betekenis van afmaken
gekookte hesp
“… en kwam weer in huis om zijn buik te vullen met een panne roereiers of enige schellen hammevlees eer hij naar ’t dorp ging voor de reste van den dag.” (zwinnestreek.eu)
zich bedrinken, zich een roes drinken
(fig.)-aan: zich laten bedwelmen door, in verrukking raken door, helemaal opgaan in
vnw: zich beroezen, zich bedrinken of zich bedwelmen
Hij was te beroesd om zich nog iets van het wilde feestje te herinneren.
Alsof er nooit een eind aan zou komen, beroesde het Vlaamse publiek zich de afgelopen zomer aan de festivals.
Frankrijk beroesde zich in diezelfde periode aan Vrijheid, Broederschap en Gelijkheid, terwijl de guillotine ettelijke malen per dag de manden vulde met … (blog.seniorennet.be)
A. in zinnen of in vragen
1. ter verbetering van een uitspraak
2. om een bevestigend of instemmend antwoord te krijgen
3. in voorwaardelijke zinnen, voorafgaand aan een vraag
ja toch/nee toch/toch/niet/of niet/of wel/just/is het ni/dat is toch/zeker/eigenlijk…?
B. om bewondering, verbazing, protest, medelijden enz. uit te drukken: echt, werkelijk, inderdaad
C. om een gebod of een verzoek kracht bij te zetten
D. eenmaligheid van situaties: nu eenmaal, in elk geval
vergelijk sèA.
1. Gij hebt op mij zitten wachten, se? > Gij hebt op mij zitten wachten, zeker? Antwoord: Eigenlijk wel.
2. Het is toch waar wat ze zei, se? > Het is toch waar wat ze zei, niet dan?
Zo is het, se? > Zo is het, ja toch?
3. Terwijl dat ge hier zijt se, zoude mij es kunnen helpen om rap de was op te hangen?
B. Zie, hoe schoon, se!
Die Roger, se. 57 is em en er loopt een poppemie van 27 aan zijnen arm. Waar heeft hij die opgeschaard (opscharen)?
In de grond is hij zo ne goeie, se! Maar ge moet em er eerst in krijgen.
En ik ga dat vandaag nu es ni doen, se!
Ocharme se, mijn dutske, zo schreeuwen!
C. Kom hier, se!
Ge ga vandaag ni naar de kermis, se?
D. Het is al laat, se, ik ga ermee stoppen.
> andere betekenis van se
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
