Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
De beslissing welk van de twee uitspraken ‘correct’ is is dus in feite geheel arbitrair geweest: geen van beide vormen weerspiegelt nog hoe dat ‘toen te der tijd’ toendertijd werd uitgesproken, want daarin komen zowel een t als een d voor.
Volgens de huidige zoekresultaten komt het aanzienlijk meer voor in NL (ongeveer 9x het aantal resultaten van BE), en idem voor ‘toentertijd’ (2x het aantal zoekresultaten in BE vergeleken met ‘toendertijd’, maar 18x zoveel resultaten in NL, dus finaal geen verschil), dus stel ik het in op SN. In feite zegt het feit dat ‘toentertijd’ algemeen beschouwd slechts dubbel zoveel voorkomt als ‘toendertijd’, dat ‘toendertijd’ eigenlijk al altijd de ‘correcte(re)’ vorm is geweest: ondanks de jarenlange taaladviezen schrijft een derde (!) van alle taalgebruikers de ‘verkeerde’ vorm – dat aandeel moet dus nog significant groter zijn in de spreektaal, waarin zelfcensuur minder snel optreedt.
(‘Toentertijd’ krijg ik, ter volledigheid, niet over mijn lippen. Fonetisch heeft het te veel weg van een Hottentottententententoonstelling.)
Ik denk niet dat het voorzetselgebruik aan zitten/liggen gekoppeld is, of in alle geval toch niet volledig: “ik lig op de grond” en “ik zit in den otto” lijken mij alle twee correct, en zelfs niet mogelijk met het andere voorzetsel (zonder de betekenis te verdraaien).
Misschien heeft het iets met comfort of toch iets van geborgenheid te maken: zetels en bedden zijn comfortabel, auto’s ook (in de zin dat ge nen otto maar met e paar andere mensen – die ge normaal gezien al kent – deelt), dus gaat ge u in die dingen zetten; openbare voertuigen/ruimtes zijn daarentegen niet comfortabel, dus blijft ge op een zekere afstand.
Hoe meer dat ik dat hier bepeis, hoe meer steek dat het lijkt te houden.
Relatief ongeveer 2x zo veel zoekresultaten uit NL als BE, dus heb ik het maar ingesteld op SN.
Denk ook eerder beperkt tot het Brabants. Ik denk niet dat ik het ooit al had gehoord voordat ik contact legde met de beschavingen van de oosteroever, maar ik weet het niet geheel zeker.
Moet er ipv “bij (sport)” niet iets gelijk “tegen/van (bij sport)” staan? Of is “winnen bij Anderlecht” hoe dat het in het ABN moet?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
