Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Kinderen die op oudjaar, in de voormiddag, bij de buren gaan zingen om een snoepje of een cent, (een cent is in principe voor driekoningen).
wikipedia: Nieuwjaarszingen is een folkloristisch gebruik, dat vooral voorkomt in de Antwerpse Kempen en het Hageland.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Nieuwjaarzingen, waarschijnlijk ontstaan uit te nieuwjaar zingen, langs de huizen gaan om voor een belooning een nieuwjaarslied te zingen; bij Cornelissen-Vervliet wordt gezegd, dat in Zuid-Nederland dit gebruik nog bestaat bij de dorpskinderen, en wel op oudejaarsdag.
syn. nieuwjaarkezoete zingen
vgl. koekenzingen
Nievejoarke zoete
ons varken hee vier voetee
vier voete en ien steirt
is da soems gien deutje weird
een deutje is in de prov. Antwerpen een ‘duitje’, een oud muntstuk, dat in gebruik bleef tot begin 20ste eeuw
een voorbeeld van een liedje voor nieuwjaarszingen:
Nieuwjaarke hottentot
ons vader heeft nen blottekop
Zeven jaar zonder haar,
Ik wens u een gelukkig nieuwjaar
bedevaart, letterlijk “bedeweg”
ook in de prov. Antwerpen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In de zuidelijke gewesten de gewone term voor wat anders bedevaart heet. Een beeweg, eene bedevaart doen (zie ook Loquela (1885))
Ik ben al verschillende keren op beeweg geweest naar Scherpenheuvel.
Van Dale 2016 online: BE deel, kruimel, brok
Woordenboek der Nederlandsche Taal: morzel: znw., thans in Zuid-Nederland nog in gebruik, en aldaar m.; Kiliaan (1588) heeft ”morsele, mica, frustulum”.
?In den zin van kruimel opgegeven bij Cornelissen-Vervliet, ook oneigenlijk. De Germaansche stam murs- naast mursk-: vergelijk mors komt ook voor in hoogduits mörser, in middelhoogduits zermürsen enz.
“Geeft de mörzels aan de kiekens”, Cornelissen-Vervliet 1899
zie ook muizel
Zelfs een morzel grond wordt niet zomaar weggegeven.
“Nooit zal men ons een morzel gronds ontwringen,
Zoolang één Belg, ’t zij Waal of Vlaming leeft.(bis)”
(tekst van de Brabançonne)
demorgen.be: Volgens Van Ranst wordt het steeds duidelijker dat “sommige grootbanken zich gedragen als criminele organisaties en sommige allerrijksten geen morzel solidariteit tonen”.
ze niet alle vijf hebben, een slag van de molen hebben, van lotje getikt zijn, gek zijn
in Antwerpen: kwing, een ~ kwijt zijn
Woordenboek der Nederlandsche Taal: kwint, znw. vr., mv. -en.
Waarschijnlijk van fr. quinte (verouderd), omschreven met ”accès de mauvaise humeur”. Gril, nuk, kuur.
Quinckte, quinckt. … Insania, mentis error, deliramentum, Kiliaan (1599)
Het is niet duidelijk of er, en zoo ja welk verband er bestaat tusschen het hier behandelde kwint en de in Z.-Nederl. gebruikelijke woorden kwint en kwinte(n). De uitdrukking daar is ‘en kwint uit (ook: hij is ’en kwint kwijt en hij héet ’en kwint weg) doet in verband met het verouderde fr. quint, ”cinquième parti d’un tout” denken aan de gelijkbeteekenende uitdrukking een van de vijf is op den loop.
Een zielig vrouwtje, dat blijkbaar een kwint kwijt was, bleef maar Engels tegen ons praten.
Een politicus die van bij communisten naar ordo-liberalen overstapt, is een kwint kwijt.
Dr. Kwintkwijt, de directeur van de psychiatrische kliniek, is een woordspeling op de uitdrukking “een kwint kwijt zijn”.
deuntje, wijsje, liedje
eigenlijk verkleinwoord van “air”, verwant aan “aria”
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij air: Uit Frans air.
1. Muzikale wijs, deuntje. Veelal in den verkleinvorm. In Noord-Nederland verouderd.
en a vroeg of da’ z’ een erreke oep de liere spele wou (Wannes van de Velde – Antwerps)
verdeenen iel good eule bruud, me een gitaar, en me een erreke, in plosj van gon te werke
(Crejateef Complot – Brussels)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
