Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
vnw: automonteur
ook automechanieker (zie voorbeelden)
ook automecanicien
Alphonse werkte als automekanieker bij Mannes in Brussel en nadien bij Volvo Trucks in Vorst. (hln.be)
Wij zijn op zoek naar een enthousiaste en dynamische automechanieker. (talentus.be)
Na de oorlog week hij uit naar de Verenigde Staten, waar hij automechanieker werd. (vrt.be)
Luc De Moor: “De job-inhoud van automekaniekers is de voorbije jaren sterk veranderd.” (knack.be)
verboden toegang
vnw: weg afgesloten
ook: doorgang verboden, zie voorbeelden onder
Verbodsborden – Doorgang verboden
Dit bord met tekst zorgt ervoor dat er geen misverstanden zijn. Wanneer u een doorgang op uw site verbiedt, kiest u best voor een duidelijk verbodsbord. (seton.be)
Daar stelde ik tot mijn verbazing vast dat de parking, voorgesteld op de uitnodiging, onbereikbaar was door een bord: verboden doorgang. (voka.be)
Er stond op een bepaald moment een ijzeren hek met een bord (verboden doorgang) op. (forum.mountainbike.be)
Zijn woorden waren nog niet koud of een vrouw negeerde het verkeersbord ‘verboden doorgang’. (standaard.be)
heel zot, speels zot, wild zot
vriendenderblinden.be: Een echte labrador: speels, nieuwsgierig maar ook rustig, alhoewel… soms heeft ze het “vliegend zot”.
kleuterschoolhoeven.be: Even later verkleed ze zich als sinterklaas en krijgt ze het vliegend zot. Grappig.
kleding om in te werken
zie ook kledij
taaladvies.net: “Kledij wordt, vooral in België, ook geregeld gebruikt in de algemene betekenis ‘kledingstukken’ of ‘wijze van gekleed gaan’. Voor heel wat taalgebruikers – in Nederland, maar ook wel in België – heeft kledij in die betekenis een formele of ouderwetse bijklank.”
Stad schaft ‘schone’ werkkledij aan voor personeel (nieuwsblad.be)
In principe bent u als horeca-uitbater steeds verplicht om voor uw personeel werkkledij aan te kopen en te onderhouden. (horecaismijnpassie.be)
Stad schenkt oude werkkledij aan ietStof vzw – ATV
politiek: het vormen van een kartel tussen meerdere partijen
zie ook kartellijst
Over de drijfveren van de kartelvorming tussen CD&V en N-VA wil ik me niet uitspreken. (standaard.be)
De partij is ontstaan in 2007 na kartelvorming tussen de VLD, de Nederlandstalige afdeling van Vivant en het Liberaal Appèl. (Wikipedia)
meestal over een manspersoon: heel lang haar hebben
kan eventueel ook voor een vrouw: haar tot op haar gat
Wij kennen elkaar van toen Hugo nog haar tot op zijn gat had en hij samen met Bart Peeters de wereld het radioprogramma Het leugenpaleis (demorgen.be)
Ik kan verkeerd zijn maar volgens mij mag een mannelijke agent ook geen lang haar tot op zijn gat hebben (forum.politics.be)
den Adolf Hungry Wolf wordt in tkort gewoon ‘de Wolf’ genoemd, de Wolf maakt de kostuums voor de tonelen van Klein Jowanneke, hij noemt eigenlijk gewoon Tom, speelt bangelijk banjo, heeft haar tot op zijn gat, spreekt met een hoog stemmeke en is zot van Indianen (marthatentatief.be)
Beste vind ik toch die in S1 waar Kelly de ene aflevering kaal is en de volgende aflevering weer rondhuppelt met haar tot op haar gat. (forum.shrimprefuge.be)
om aan te geven dat iets of iemand in Vlaanderen algemeen bekend of beroemd is
zie ook wereldberoemd in België
NL: wereldberoemd in Nederland
et werd onvergetelijke televisie en Bavikhove werd wereldberoemd in Vlaanderen. (vrt.be)
Betty Owczarek (43) raakte in 2000 wereldberoemd in Vlaanderen dankzij haar deelname aan de allereerste editie van Big Brother op vtm. (kw.be)
Sekswerker Sigrid Schellen, wereldberoemd in Vlaanderen sinds haar ontboezemingen in Van Gils en Gasten, geeft haar leven een nieuwe richting. (redactie24.be)
onkruid, ongedierte; onbetrouwbaar volk, tuig
lokale uitspr. “vaulichèts”
in oostelijk Limburg heeft “vaul” ook de (oudere) connotatie “lui”.
’t Wiëdt tijd dat ve den hoëf nog èns onder haan pakke, de vaulighèts kimp dich on de brier tiëge (het wordt tijd dat we de tuin nog eens onder handen nemen, het onkruid komt je aan het hek tegemoet).
Haag dich mèt daaj vaulighèts mêr nie op! (je mijdt dat gajes beter)
dienst waar men materiaal kan ontlenen
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
babytheek: uitleendienst voor babyspullen (vlaamswoordenboek.be)
Soms hebben ze een uitleendienst met specifiek materiaal dat handig kan zijn voor kinderen, jongeren en jeugdverenigingen: licht- en geluidsinstallaties, spelmateriaal, fuifboxen, tenten… (debattle.be)
Ook vragen we dat verenigingen die gebruikmaken van de uitleendienst, het logo onder bepaalde voorwaarden gebruiken op hun promotiemateriaal. (jeugdwerkmol.be)
Ook in de bibliotheek in Melle is nu een uitleendienst voor gezelschapsspellen. (demorgen.be)
De afgelopen weken kregen de jeugbewegingen die bij de Vlaamse Uitleendienst tenten hebben aangevraagd al dan niet het goede nieuws. (vrt.be)
SN-NL: bevolkingsgroei
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: ; Vlaamsheid: 7
Door de verschillen in bevolkingsaangroei zal de wereld in 2100 ook niet meer alleen gedomineerd worden door China en de VS, verwachten de onderzoekers, maar ook door India en Nigeria (zie verder). (vrt.be)
Dat blijkt uit een vooruitzicht van het Planbureau over de bevolkingsaangroei. (standaard.be)
In Brugge daarentegen zal de bevolkingsaangroei, van amper 0,3 procent, nauwelijks voelbaar zijn. (nieuwsblad.be)
SN-NL: voor de galerij
voor de show, om iets te doen uitschijnen
zie ook galerie
“Om het met uw voorzitter te zeggen: ‘Show me the money.’ Toon met cijfers dat u het goed meent met cultuur. De rest is voor de galerie.” (tijd.be)
’t Is voor de galerie dat ze werken die mannen; anders ware ’t kartel naar de maan. (tenmandere.be)
maar voor de galerie van hun leden voerden ze een vertoning op van (gematigd) verzet. (pallieterke.advn.be)
trui (of sweater) met kap
NL: hoodie < Engels: hoodie/hoody
> verzamellemma kledij
Welk kind draagt er vandaag de dag niet graag een coole kaptrui? Vanaf nu maak je ze zelf. (stoffenheide.be)
Het machtigste communicatienetwerk uit de geschiedenis aansturen is wat veel voor één man in een kaptrui. (VRT)
plagerige of kinderlijke benaming voor een dief, afgeleid van pikken.
ook: pikkedief
zie ook ww. pikkedieven
Gij se pikkendief, blijft van mijn snoepkes af!
Blijkbaar hadden de pikkendieven een serieus accident gedaan met hun oneerlijk verkregen aanwinst, want de Tudor zat flink in de kreukels.(p-magazine.be)
vnw: verhinderd zijn
Ik heb kaartjes voor een evenement dat op meerdere dagen geprogrammeerd staat. Ik ben belet op de dag waarvoor ik tickets kocht. (ticketmaster.be)
Ondervoorzitter José Nerinckx ondertekende deze namens de Confrérie (voorzitter Johan Vencken was belet vanwege familieverplichtingen). (persinfo.org)
rondleiding
standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
antoniem: ongeleid bezoek
We zijn naar de steenkoolmijnen in Waterschei geweest voor een geleid bezoek. Het was heel interessant.
Voetbal: 5-0
Minivoetbal: 10-0
Basketbal: 20-0
Volleybal:3-0
Hockey: 5-0
taaladvies: Forfait komt in de standaardtaal in België ook voor in samenstellingen als forfaitcijfers, forfaitscore en forfaitzege.
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie ook forfait
Standard droogt Borgworm af met forfaitscore in eerste oefenmatch (sporza.be)
De hevige sneeuwval heeft voor moeilijke wedstrijden gezorgd in de JPL, maar mogelijk ook voor enkele forfaitscores. (voetbalprimeur.be)
Die werd toen stilgelegd door een stroompanne. Dat betekent dat Union het duel wint met 0-5 forfaitscore. (radio2.be)
Ook de Vlaming heeft al eens last van kwaaltjes allerhande, maar zowel voor de aandoeningen als voor de remedies verschilt zijn taalgebruik van het Nederlands. Overigens put de Vlaming, in tegenstelling tot de Nederlander, zijn scheldarsenaal helemaal niet uit ziektes. In dit lemma bewaren we een overzicht van allerlei Vlaamse terminologie gelieerd aan de gezondheidszorg.
aandoeningen:
abces
afgang
albumine
angine
angine de poitrine
appelsienhuid
appelsienvel
appendicite, appendicitis
attak
bassen
bleinen
bommaziekte
buikstorm
brand
bronchite
cellulite
crise
deshydratatie
dikoor
draaien
draaiing
een zuur maag
flebit
fleuris
geel
geestesgestoord
geraaktheid
griepig
hyperkinetisch
jeugdbrand
kerkhofblommen
kettingziekte
kiekeborst
kiekhoest
klem
klierkoorts
knikkebolziekte
krab
kuskesziekte
nevenverschijnsel
notarisziekte
ondervlogen
pellekes
plekken
’t pootje
rattenziekte
rematis
reumatisme
rodehond
sciatique
sinusite
slaptitude
slepende ziekte
speen
stekkebenen
surinfectie
tic nerveux
vallende ziekte
valling
vriesblaar
vuil ziekte
wateroog
weeroog
zona
onechte aandoeningen:
hypo
jupilitis
manzjenieziekte
Sinte-Medunkt
vanbrustum
het menselijk lichaam:
aberniks
achillespees
afhangers
billen
dikke teen
haar
het hert
kaaken
karuur
kas
knoesels
kop
maaltanden
middenvinger
poep
staartbeen
vel
wervelzuil
wijsheidstanden
uitdrukkingen:
aan de ribben (blijven) plakken, kleven
adem, op zijn ~ trappen
afbijten, iemand de kop afbijten
afgaan, plat ~
hals, aan de ~ laten komen
maag, (zwaar) op zijn ~ liggen
maag, voor zijn of haar ~ leven
maag, zijn ~ laten keren
gezondheidsverlening:
adviserend geneesheer
ambulancier
arbeidsgeneesheer
baxter
cocoonvaccinatie
collocatie
dokteres
dokter van wacht
dokteur
doktoor
gasthuis
Geel
Geneeskunde voor het Volk
geneesmiddel, wit ~
generisch geneesmiddel
gipsplaaster
Het Vlaamse Kruis
honderd
hoorcentrum
hoortest
hospitaal
hospitalisatie
huisapotheker
huisartsenwachtpost
intensieve
intensieve zorgen
internering
keelwisser
kinderbed
kine
kinesist
kinesitherapeut
kinesietherapie
kliniek
materniteit
medicijnen
militair geneesheer
moederhuis
mug
neuswisser
nko-arts
O.K.
omnipracticus
operatiekwartier
palliatieve
pikuur
plaaster
plaasterspecialist(e)
plakker
plomberen
podoloog
professor
recupereren
senologie
sparadrap
spoed
spoedarts
spoeddienst
spoedpersoneel
sportkinesist
suppo
tandplaaster
tantist
tensoplast
urgentiearts
valse tanden
vals gebit
vloed
wasdom
windel
witte schort
witte sector
zorgen
zorgkundige
zothuis
documenten:
derdebetaler
dixitattest
doktersbriefje
gmd
klevertje
maagdelijkheidsattest
remgeld
sis-kaart
ziekenbrief
uitdrukkingen:
aangemaakt zijn met
allergisch aan, allergisch tegen zijn
beterhand, aan de ~ zijn
in het kinderbed blijven
klot, van zijne ~ vallen
laste, ten ~ van de patiënt
losbreken
mensen, het zit onder de ~
vallen, van zijnzelve ~
sus, van zijne ~ draaien
wacht, van ~ zijn
ziek vallen
ziek vieren
varia:
aangeladen
aerosollen
amandelen trekken
arbeidsonbekwaam
Bednet
berechten
b-fast
center
compensatiekas
corona (voorvoegsel samenstellingen)
disponibiliteit
gezondheidsfactuur
griepcommissaris
hospitalisatieverzekering
kiwimodel
maaggevoel
maagriem
maandstonden
medische bijpremie
mutualiteit
noodnummer
orde van artsen
orde van geneesheren
pyjamadag
regels
Riziv
sanitair
systeem
uitnemen
voos
werkonbekwaam
wetsdokter
wetsgeneesheer
witte frak
x-ray
X-stralen
ziekenbond
ziekenkas
-
soort rechthoekige koffiekoek dat uit twee lagen bladerdeeg bestaat waarvan het bovenste met glazuur is bedekt. Tussen het bladerdeeg zit banketbakkersroom.
zie ook boekske
AN: tompoes
Niets zo heerlijk op zondag als een verse koffiekoek! In ons assortiment: eclair, oliebol, glacé, appelflap.
principe
vnw: principe
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
vgl. princiepsakkoord; princiepsbeslissing; princiepsbesluit; princiepskwestie; princiepsovereenkomst
Volgens een nieuw verslag van het Europees Agentschap van Milieu in Kopenhagen helpt het princiep “de vervuiler betaalt”, dat berust op eco-fiscaliteit, om de hoeveelheid vuil water te verminderen en biedt het de meest rendabele oplossing om de Europese wetgeving te eerbiedigen. (11.be)
De kunst om de kunst: een princiep dat hem van jongs af niet heeft kunnen bevredigen, wel de kunst als waarde volledig zelfstandig. (dbnl.org)
vnw: dus, derhalve, bijgevolg
gwnt: Zuidn.
opm: eerder ambtelijke taal
Ze reizen dienvolgens steeds op kosten en op risico van de klant, onafgezien de zending franco, fob of cif gebeurt. (marckdael.be)
Het opstellen van een medisch verslag in het kader van een gedwongen opname heeft een therapeutisch doel. Dienvolgens is deze handeling vrijgesteld van btw. (domusmedica.be)
Het is dienvolgens niet mogelijk om ook de wetten van 1981 en 2007 in te roepen. (unia.be)
“Bovendien bestaat de basisplicht voor de journalist erin om de waarheid te respecteren en dienvolgens te berichten.” (demorgen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.