Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
1) het verbruik van iets om te nuttigen, bv. in een horecazaak
2) het verbruik van goederen
SN: consumptie
ook: consumatie, consomatie, consommatie
vrttaal.net “Vraag taaladvies aan Ruud”:
Consummatie (of consommatie) heeft betrekking op het consummeren (of consommeren) van het huwelijk, de eerste geslachtsgemeenschap van het getrouwde paar. (…)
Niet gebruiken voor: consumptie.
Niet: *U krijgt van ons drie consummaties.
Wel: U krijgt van ons drie consumpties.
1) Elke deelnemer ontvangt een bon voor een gratis consumatie of pannenkoek. (nieuwsblad.be)
1) Deelname €5 per persoon met gratis consumatie. (wattedoen.be)
1) En … het gemeentebestuur van Wevelgem trakteert je op 1 gratis consummatie die je kan besteden in een van de vele kraampjes. (gezinsbondmoorsele.be)
1) Tijdens de rit MAG elke groep 1 tussenstop maken alwaar er eventueel een consummatie kan worden genuttigd.(wtcdemergelhoek.be)
1) De Jean na het lezen van ‘Vraag taaladvies aan Ruud’ tegen de cafébaas: Zegt tegen de juffra daar dat ik haar met volle goesting een consummatie aanbied. En voor ons Gerda niks want die heeft haar consummatie al heel lang geleden gehad ;)
2) Vanaf hun 70e levensjaar werd vijftien jaar lang hun consummatie van appels onderzocht. (standaard.be)
2) Veganisme kant zich tegen de productie en consummatie van dierlijke producten. (kortingscode.rtbf.be)
fisc.: het niet samentellen van beroepsinkomens om belast te worden
vnw: splitsing en afzonderlijke belasting van de beroepsinkomens van gehuwden alsof ze fiscaal alleenstaand zijn
antoniem: cumul
> zie ook andere betekenis van decumul
Via de programmawet zal de verhoging van pensioenen voor zelfstandigen uitgevoerd worden, evenals de decumul van belastingen op het gezinspensioen. (news.belgium.be)
Dat betekent niet dat de belastingen voor het gezin op een samengeteld inkomen worden berekend. De belastingberekening gebeurt per partner afzonderlijk en pas op het einde zal de administratie de saldo’s van beide partners samentellen. Die werkwijze wordt in het vakjargon decumul genoemd. (tijd.be)
Sinds het doorvoeren van de integrale decumul gebeurt de berekening van het belastbaar inkomen en de verschuldigde belasting immers per belastingplichtige; dus per partner apart. (standaard.be)
voor het grootste deel, het meest
verouderd in NL
Met de toeloop van volk van Berchem en elders waren zij tenslotte wel vier- tot vijfduizend man sterk. Naar wij konden vernemen waren de toehoorders meestendeels Walen en daaronder veel Fransen. Bron: Geschiedenisportaal
ervaring
ondervinding hebben, ondervinding opdoen
vnw: ervaring: personeel met ondervinding
Typisch Vlaams: ondervinding hebben met iets: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
vgl. ook van ondervinding spreken
Scherpenheuvel heeft ondervinding met wateroverlast, maar dit jaar duiken ook problemen op in straten waar nooit eerder problemen waren (hln.be)
Wie heeft er ondervinding mee? (cadsite.be)
Ik heb er ondervinding mee sinds 1978 toen we beslisten dat de septische put in de tuin maar eens moest verdwijnen (seniorennet.be)
Met glas bezig zijn is ook veel ondervinding opdoen en leren hoe ver men kan gaan met de eigen kreaties. (hermotech.be)
Vooraleer ik deze stap kon zetten, heb ik gedurende meer dan 50 jaar judo-ondervinding opgedaan door in de leer te gaan bij Japanse meesters (judoschoolmarceldegroote.be)
Zijne Excellentie de Gezant heeft ondervinding van het leven. (De Gazet van Poperinghe (1921-1940))
De ondervinding van twee keer de Ronde van Frankrijk kwam hem overigens best van pas in de finale van de derde etappe. (standaard.be)
1) minimum loon dat bv. middels een verzekering gewaarborgd wordt voor bv. zelfstandigen
2) minimum inkomen dat door de overheid gewaarborgd wordt (o.a; voor bejaarden)
vnw: minimuminkomen voor bejaarden
Oosthoek Encyclopedie: Belg. uitkering aan mannen en vrouwen die resp. 65 of 60 jaar oud zijn (wet van 1.4.1969).
1) Wanneer je arbeidsongeschikt wordt door ziekte of ongeval, verzekert DKV jouw salarisniveau dankzij de verzekering gewaarborgd inkomen. (dkv.be)
Het RIZIV geeft je namelijk een jaarlijkse toelage die je kunt investeren in een gewaarborgd inkomen en/of sociaal VAPZ. (securex.be)
2) Het gewaarborgd inkomen, de inkomensgarantie voor ouderen, de verwarmingstoelage en de ouderdoms- en weduwerente worden in de aanvraag ook vermeld. (vlaanderen.be)
Vanaf 1 september stijgen ook de invaliditeitsuitkeringen, net als het leefloon en het gewaarborgd inkomen voor bejaarden. (vrt.be)
iemand die meer kan of weet dat men hem zou aangeven
zie ook frank, ge zoudt hem vijf ~ geven
De Jos is slimmer dan hij eruit ziet. Ge zoudt hem vijf centen geven, tot hij serieus begint te klappen.
weckpot, inmaakpot uit glas
Van Dale 2013 online: algemeen Belgisch-Nederlands
zie ook steriliseren, opleggen, steriliseerbokaalglas
> zie andere definitie van steriliseerbokaal
In kleine steriliseerbokaaltjes met een klem, bewaar ik de zelfgemaakte gelei.
Zijn brilglazen zijn zo dik als de boom van een steriliseerbokaal.
‘bewijs van goed gedrag en zeden’ en ‘bewijs van goed zedelijk gedrag’ zijn standaardtaal in België
vnw: bewijs/getuigschrift van goed gedrag en zeden: bewijs van goed zedelijk gedrag
< Frans: certificat de bonne vie et moeurs
De officiële naam van het document is in België ‘getuigschrift van goed zedelijk gedrag’.
Standaardtaal in het hele taalgebied: bewijs van goed gedrag.
vnw: bewijs/getuigschrift van goed gedrag en zeden: bewijs van goed zedelijk gedrag
Een werkgever mag aan een sollicitant een bewijs van goed gedrag en zeden (=uittreksel uit het strafregister) vragen.
Het uittreksel uit het strafregister vervangt het vroegere getuigschrift van goed gedrag en zeden (brasschaat.be)
Het uittreksel uit het strafregister vervangt het vroegere ‘bewijs van goed gedrag en zeden’. (mechelen.be)
inkomkaart; toegangsticket
vnw: toegangskaart
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
zie inkom
Een inkomticket kost 40 euro. Uiteraard is de beurs vooral interessant voor vermogende kunstverzamelaars, maar ook voor het minder gegoede … (vrt.be)
De bon die u in de krant vindt op 28 mei 2016 kan u omwisselen in het MAS voor een inkomticket voor deze tentoonstelling (standaard.be)
Ongeveer 6.000 onder hen zou in het bezit zijn van een inkomticket voor het Champions League-duel. (demorgen.be)
Ze zien vaak ook op tegen een urenlang bezoek aan een museum omdat je met het inkomticket slechts één keer toegang hebt.
(knack.be)
oorspronkelijk iemand die vlees (chair) kookte (cuire)
iemand die charcuterie, fijne vleeswaren maakt
uitspraak op zijn Frans
Jozef De Groote (°1882-1968), zoon van een charcutier op de Poel in Gent, startte een charcuteriewinkel in de Brusselsepoortstraat. (ugent.be)
“Jeroom en Benzamien” is een warm menselijk verhaal over twee kleine zelfstandigen, een charcutier en een beenhouwer, uit Molenbeek. (nieuwsblad.be)
In de gebouwen waar ‘Het Bolleke’ wordt gemaakt, vinden ook een artisanale bakker, een charcutier, een kaasaffineur en een restaurant (retaildetail.be)
Ik begon bij beroepen waar ik weinig van weet: een boer, een verpleegster, een charcutier, een sporter. (De kok, de boerin, haar advocaat en dier verpleegster – Els Quaegebeur)
Een krokant taartje van goldenappelen met smeuïge en pittige beuling (8 euro), afkomstig van een charcutier uit de buurt (demorgen.be)
tetanus
(klem is niet courant in Nederland)
zie ook verzamellemma geneeskunde
Ich hèm mich gescheird oan ne verroeselde naogel, naa moet ich neu den doktoor veur een spoat tege de klem. (Hageland)
(Ik heb me gekrast aan een verroeste spijker, nu moet ik naar de dokter voor een anti-tetanusspuit)
vnw: van de klaver naar de biezen lopen/geraken: van de regen in de drop raken, van kwaad tot erger worden
U moet er dan immers voor opletten dat u niet van de klaver naar de biezen loopt en elders een nog hogere premie moet betalen. (ondernemingsdatabank.indicator.be)
Van Zilverberg naar de Kalberg. Of van de klaver naar de biezen (Remi Vanacker)
Maar daar is dan weer ons taaleigen dat leert dat ‘Hij loopt van de klaver naar de biezen’ zo veel betekent als ‘het wordt er ook niet beter op’. (peterderoover.be)
Als hij zolang als Mugabe zal aanblijven gaan ze van de klaver naar de biezen. (hln.be)
Een classeur (klasseur) heeft twee betekenissen:
1. een archiefmap of ringmap (NL: ordner); ook klasseermap
2. een persoon die klasseert (classeert), d.w.z. stukken in archiefmappen opbergt; ook klasseerder
vnw: opbergmap, verzamelmap, ordner
ook klasseur (zie voorbeelden)
2) en 1) De slordige classeur weet niet meer in welke classeur hij dit dossier heeft geklasseerd.
1) Klasseur gemaakt van gerecycleerd karton. De ringmap heeft twee ringen. De kaft is geschikt voor A4-formaat en heeft een dikte van 50 mm. (kudzu.be)
2) Als klasseur Jomme Dockx (Ivan Pecnik) ’s ochtends op kantoor aankomt, heeft secretaresse Betty (Ella Leyers) slecht nieuws (standaard.be)
klaar: gereed om te …
Als achtervoegsel kan dit met bepaalde werkwoorden gebruikt worden. Niet alle werkwoorden lenen zich ertoe: infinitief + s + klaar
SN: klaar om te + hele werkwoord
zie vb: vechtensklaar, etensklaar, vurensklaar, vertrekkensklaar; schildersklaar
“Oksel van de Schelde. Stervensklaar ben ik er aangespoeld.”, stadsdichter Peter Holvoet-Hanssen in ‘de inwijkeling’.
theo.kuleuven.be: Daarna maken we ons stappensklaar voor de afdaling naar onze ‘bescheiden’ blokhut in Tashiding.
nieuwblad.be: Maak je fiets rijdensklaar voor Gentse Gordel
hbvl.be: Limburgers met schietensklaar wapen opgepakt
seniorennet.be: Neem weer een molensteen, leg hem vallensklaar, grijp uw hamer en geef een grote slag op.
muzeuminzicht.be: Beschrijving: Henri De Moor wordt ten voeten uit afgebeeld in een bijna heroïsche pose: ernstige blik, rechterknie vooruit, de pen schrijvensklaar in de hand.
nieuwsblad.be: De botten zitten springensklaar aan vele bomen, maar houden zich nog even gedeisd.
nieuwblad.be: Superjumbo A380 is vliegensklaar
forum: Ze moet op 1 kindje passen, en hem nog wel in bed steken, maar wij hebben hem al slapensklaar gemaakt eer ze komt.
gehoorzamen
mogelijk ook AN, maar in de jaren vijftig en zestig van de twintigste eeuw had luisteren een zeer dwingende betekenis.
Ge zult luisteren!
Den hond van de Jean die luistert ongelooflijk goed.
Dat heure vent niet luistert, daar kan ze ni veel meer aandoen, maar heure hond moet wel luisteren van den 1ste keer.
schouw van een fabriek
SN-NL: fabrieksschoorsteen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5
Fabrieksschouw mag blijven (Turnhout) – Gazet van Antwerpen
Met een doffe dreun ging gisteren de fabrieksschouw van een leegstaand Lokers vlasbedrijf tegen de grond. (nieuwsblad.be)
De hoge fabrieksschouw op het terrein Schotte is een bekend beeld in Aalst. (radio2.be)
vnw: lifter
iemand die autostop doet (autostop doen)
Ons papa nam altijd autostoppers mee. We zaten dan met vieren op de achterbank, dus plaats was er niet. (dijlehof.be)
Ze heeft “vanzeleven nog nooit een autostopper meegenomen” en ze heeft ook wat spijt over haar leven. (janhertogs.be)
achter zich hebben, nog onder de indruk zijn van
NL: achter de kiezen hebben
Hij heeft net een hectische verkiezingsweek in de kleren, maar eigenlijk zijn al zijn weken hectisch. (deredactie.be)
Met ruim 10 jaar ervaring in de kleren hebben we al heel wat situaties gezien… en oplossingen gevonden. (best fence)
Met de jet-lag nog in de kleren hebben we de eerste dag het ganse eiland rondgereden, en afgesloten met een lekkere “king crab” ’s avonds. (bloggen.be)
spaarkas in een café, waarmee de klanten kunnen sparen om jaarlijks een teerfeest te organiseren.
Meestal hangt het spaarkaske (een soort grote brievenbus met veel genummerde gleuven) tegen de muur in het café.
Van Dale vermeldt dit als verouderd, maar in Vlaanderen zijn er nog veel verenigingen en cafés die een spaarkaske organiseren.
Spaarkaske “DEN HOEK”
Een spaarkaske is een oude cafégewoonte. Klanten kunnen deelnemen en zo per jaar een centje opzij leggen. Bovendien is het jaarlijks teerfeest uniek en organiseert het Spaarkaske regelmatig activiteiten. (website café ’t Hoekske)
Nieuwsblad.be: In café ‘t Vaderhuis in Asse hebben zo’n 130 spaarders met een mooi slotfeestje afscheid genomen van hun spaarkaske. Na 40 jaar zet de vierkoppige spaarkasploeg in het etablissement van Lea ,,van Niskes’’ De Nijs er een punt achter. Door de verstrengde wetgeving voor spaarrekeningen verdwijnt daarmee alweer een stukje dorps- en cafécultuur.
Nieuwblad.be: Wetgeving nekt ouderwetse spaarkas
een principiële overeenkomst
SN-NL: principeovereenkomst
vgl. princiep
KBC Bank Ireland heeft een princiepsovereenkomst (‘Memorandum of Understanding’) gesloten met Bank of Ireland (kbc.com)
Vakbonden en directie bereikten een princiepsovereenkomst over een nieuw raamakkoord, een soort Europese CAO. (hbvl.be)
Chiro en lokaal bestuur op het terrein in de Tuinlei bij de ondertekening van de princiepsovereenkomst in 2018. (nieuwsblad.be)
Na een zoektocht van jaren hebben het stadsbestuur en de jeugdraad een princiepsovereenkomst bereikt (standaard.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.