Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
-glas bier, glas bier van 25cl, meestal pilsbier
-bierglas
vnw: pint, pintje
•(drink)glas
•glas bier, pilsje
zie ook pint
Van Dale bij pintje: Belgisch-Nederlands, informeel: glas pils
synoniem: pilsje, biertje
Jos: Komaan, we gaan een pintje pakken.
Karel: Ja ’t is goed, eentje!
Jos: Jaja, eentje, en dan gaan we naar huis.
Pintje klinken, pintje drinken, jongens wat een zaligheid, Wij doen mede aan dat tweede werkje van barmhartigheid. (A. Preud’homme)
Dan rijdt u ’s avonds de oprit op, gaat de garagepoort open, springen de lichten aan, rolt er een pintje uit de frigo, en springt Netflix aan terwijl u naar de zetel wandelt. (vrt.be)
Ergens in Antwerpen onder de Lieve Vrouwetoren:
- Ober, een ‘pinteke’, graag.
- Mijnheer komt uit Nederland?
(opm: pinteke is Nederlands-Belgisch)
Tegelijkertijd, ergens aan de Amsterdamse grachten:
- Garçon, een ‘biereke’ alstublieft.
- Mijnheer komt uit België?
een variatie van curieuzeneus, een nieuwsgierig (curieus) iemand
vnw: curieuze neuze mosterdpot: nieuwsgierig iemand
Typisch Vlaams: curieuze neuze mosterdpot: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 3
Jij bent een curieuzeneuzemosterdpot, jij hoort niet in mijn handtas te neuzen…..
“Bij het binnenrijden van het koninklijk domein had De Wever heel opzichtig een wit blad met de tekst ‘curieuzeneuzemosterdpot’ op zijn schoot liggen.” (De Standaard 1.2.2011)
Met Curieuzeneuzemosterdpot zet de gemeente Duffel op zondag 2 oktober de lokale natuur en duurzame initiatieven feestelijk in de kijker. (nieuwsblad.be)
Dat blijft geheim, curieuze neuze mosterdpot! (dl.be)
Stel bijvoorbeeld dat Jonas een curieuze neuze mosterdpot was en keek naar de klassieke muntjes voor hij ze aan Joren en Brian gaf. (ugent.be)
opnieuw, vroem
wnt: bijw. Koppeling uit van en her. Algemeen in Zuid-Nederland.
Van Dale 2013 online: gewestelijk.
Antwerpen: vaneir
Antw. Kempen: vanhaar, van ten haar
Hageland: vanheir
Vl. Brabant: veneir
Haspengouw: opnêr, obbenêr
“Ge zult dat werk vanher moeten beginnen.” De Bo (1873).
Dat spelleke gaat hier toch niet vanher beginnen zeker?
bankschroef
Zonder bankvijs kan ik die buis niet afzagen.
veer van een vogel
(verouderd in Nederland)
znw: in België ook: veer van een vogel
DS2015 standaardtaal
veer van een vogel
(1265-1270) < Latijn: pluma = veer, dons
zie ook pluimen, (van) zijn ~ verliezen
Pluimen van verschillende vogels
Dat is is nu eens ne vogel met mooie pluimen, zie!
Van zijn pluimen verliezen, zijn pluimen laten (een slechte beurt maken, gezichtverlies lijden) (Fr. y laisser des plumes)
De pluimen maken de vogel. (de kleren maken de man)
Men kent de vogel aan zijn pluimen.
sleet veroorzakend
vnw: sleets
(variant) sletsig
Een trottinet stoppen met een voet op de grond is sletig /sletsig voor de schoenen.
”slibberen is sletig voor de schoenen.” Rutten (1890)
met uw hele hebben en houden buitenvliegen
vnw: iemand met (zijn) klikken en klakken buitengooien: iemand met zijn hele hebben en houden eruit zetten
< Fr. prendre ses cliques et ses claques.
vgl. ook klikken en klakken
Toen Fonske ontdekte dat zijn vrouw een affaire had met een andere man, heeft hij haar met haar klikken en klakken buitengesmeten.
felbrandende zon
vnw: in de blakke zon: in volle zonlicht, onbeschermd
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: blak
bnw. Hd. blach. Gewoonlijk beschouwd als een bijvorm van vlak
Thans vooral in de zuidelijke gewesten. Effen, bloot, kaal; inzonderheid van een landstreek waar het oog ver reikt.
“De akkers liggen blak en bloot als de oegst geweerd is”, De Bo (1873).
zie ook flakke zon
’K heb ne zonnesteek opgelopen door in de blakke zon te lopen.
schokdemper, schokbreker
Klik op de afbeelding
vnw: schokbreker van een auto
< Frans leenwoord: amortisseur
zie ook verzamellemma wegcode
Mijn amortisseur is kapot gegaan van al die kasseiwegeltjes.
urinoir
Van Dale: BE; spreektaal
vgl. piscine
Men zegt wel eens: als de pissijnen in orde zijn is het ok.
Een eeuw geleden was een pissijn ongeveer de enige sanitaire gelegenheid waar men in plaste. (demorgen.be)
Het pissijn maakt deel uit van de voorgevel van het Grimmingse gemeentehuis. (standaard.be)
Tijdens de belle époque verzamelt hij kapitaal met de verkoop van moderne pissijnen en wc-potten in Antwerpen. (vrt.be)
anw: broekkousen: (vooral) in België): onderkledingstuk uit één stuk dat bestaat uit kousen met daaraan vast een broekje en dat van een steviger stof is gemaakt dan een panty en vooral gedragen wordt om de benen warm te houden; maillot
Aan den overkant van ’t straat loopt e klein meiske mè een purpere broekkous aan.
Het ambetante aan broekkousen is dat ze altijd afzakken.
tijdelijke werkkracht
vnw: tijdelijke betrekking als vervanger, tijdelijke baan als uitzendkracht
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook interimarbeid; interimbureau; interimcontract; interimkantoor; interimbedrijf; interimaris; interimair, interimmer; interim, een ~ doen
Tijdens de vakantie werken veel studenten als interim aan de kust.
> andere betekenissen van interim
niks, noppes
in die zin van (vb.): Daar was niks, nougabollen te eten.
Wordt meestal in een drie- of vierdubbele ontkenning gebruikt.
standaardspelling: nougatbollen
zie ook niks, nada, nougatbollen; nougat
Jantje dacht dat hij van zijn suikertante een mooi bedrag ging erven, maar viel dat even tegen! Daar was niks, nada, nougabollen te erven!
opscheplepel, niet gelijk aan het gebruik van ‘pollepel’ in het AN.
vnw: in België ook: soeplepel, lepel om soep op te scheppen (in Nederland: houten keukenlepel, roerlepel)
Van Dale 2005:
1.grote (houten) keukenlepel met vrij lange steel voor het roeren of dooreenstampen van spijzen
2.hoeveelheid die een pollepel kan bevatten
3.(niet algemeen, algemeen Belgisch-Nederlands) soeplepel
DS2015 opscheplepel, soeplepel: standaardtaal
zie ook soeplepel, houten lepel; pollepel, de ~ zwaaien
Soep schepte op me ne pollepel.
niets, geen jota
Van Dale 2015 online: BE, geen knijt: helemaal niets
uitspraakvariant: prov. Antw.: knaat, knaait
Ik versta geen knijt van al hetgeen hij me gezegd heeft.
nieuwsblad.be: Hilarisch, want niemand begrijpt er een knijt van.
blogspot.com: Ik ben wat een sucker voor moderne kunst. Niet dat ik er een knijt van begrijp, en soms is het gewoon downright bizar.
waar men niet wijs uitraakt
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
De wettelijke en administratieve regels vormen een kluwen waarin een kat haar jongen niet terugvindt.
demorgen.be: “Het verkeersreglement is door 40 jaar van wijzigingen, uitbreidingen en nieuwe regels door veranderende verkeerssituaties een echte koterij geworden, waar een kat haar jongen niet meer in terugvindt”, zegt de minister in De Tijd.
pietluttigheid, detail, bijzaak
Ik moet nog twee pietlulligheden aan mijn artikel veranderen en dan is het klaar.
flink doorwerken, uit de bol gaan, er ferm tegenaan gaan
vnw: er een lap op geven: er met veel enthousiasme aan beginnen, een extra inspanning leveren
Van Dale online: BE, informeel, bij het hele lemma “lap”
DS2015: ergens een lap op geven: geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Middelnederlandsch Woordenboek: lap, d. i. klap, oorveeg.
de uitdrukking “twee vliegen slaen mit ien lap”, en het werkwoord lappen, in den zin van slaan, b.v. “hij lapte er op, dat het klapte.”
Als ik er nu geen lap op geef komen we niet op tijd klaar.
We gaan er vanavond eens een goei lap op geven
bloemlezing De Standaard
Er elk weekend een lap op geven – De Standaard
Tom Barman wilde er wel een lap op geven, maar een melancholische plaat roept geen feestgevoelens op. (standaard.be)
Feestvierend Welle wil er op kermismaandag nog eens een lap op geven op de Plesj. (standaard.be)
Het gebeurde op 18 juli 2000: Armstrong zag dat Ullrich in de problemen zat en wou er een lap op geven. (standaard.be)
Met een eerste fietspunt in Limburg en meer fietsveiligheid aan het station, wil Hasselt er fietsgewijs een lap op geven. (standaard.be)
Ook BV’s gaan niet vrijuit, met woorden en uitdrukkingen als absoluut, snap je, uitdaging, niet te doen, astemblieft en een lap op geven. (Taal ergert Radio 1 – De Standaard)
om nog niet te spreken (van), laat staan (dat), spreek me er niet van
vnw: zwijg stil: ach, och
Zwijg stil, ik ben gisteren juist geweest (naar de tandarts) en heb er nog steeds koppijn van en een voze (voos) lip.
Zoals ik dus al schreef, rijdt mijn vader onnatuurlijk laag in toeren: in een straat afdraaien gaat steevast in derde (zwijg stil, vierde) versnelling, vluchtheuvels neemt hij minstens in derde, zelfs de steilste die ik ken.
Heb never ene pc van binnen gezien, zwijg stil van er iets uit te halen of in te stoppen.
Ik ben al blij als er een week voorbijgaat zonder dat ik in ruzie lig met mijn computer. Zwijg stil van iets op Internet te krijgen. (blog Jos Ghysen)
de letter ‘haa’, bij het spellen en in letterwoorden
uitspraak = hasj
Den Eehasjbeeoo (EHBO)
Den Hasj en Em (H&M, Hennes&Mauritz)
Schmitt, oe schrijfde da? es, see, hasj, em, ie, tee, tee.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
