Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
bioscoop
Klik op de afbeelding
Kinepolis Antwerpen
< Frans cinéma, afkorting van cinématographe.
vnw: bioscoop
-wat een cinema: wat een kouwe drukte
zie ook cinemazaal; stadscinema; cinemavertoning
We gaan naar de cinema de laatste Bond-film zien.
> andere betekenis van cinema
handtas
zie ook: sacoche, sjakosj, in de ~
F. Debrabandere (2005):
sjakos(j), zn. v.: damestasje, handtas. Ook Wvl. sjakosse. Hypercorrect voor Frans sacoche. Aangezien de Franse ch (uitspr. sj) in het dialect s wordt, denkt de dialectspreker dat de begin-s van sacoche, dial. sakos(se), aan Frans ch beantwoordt, en verbetert hij ten onrechte in sjakos(j).
Veel vrouwen dragen de helft van hun huishouden mee in hun chacoche.
centrale verwarming
Van Dale 2017:BE; spreektaal
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Zie ook chauffagist
Ik ga de chauffage wat harder zetten want ik bevries van de kou.
bloemlezing De Standaard:
De chauffage gaat uit, net als het licht. Het gras rond de kazernes wordt niet meer regelmatig gemaaid.(standaard.be)
De wereldkampioen werd derde, achter zijn Tsjechische ploegmaat Petr Dlask, die zich in de perszaal aan de chauffage kwam warmen. (standaard.be)
In de propere zone van de melkkeuken schilfert onder de chauffage wat verf af en vertoont de voeg tussen muur en vloer enkele defecten.(standaard.be)
enz.
> andere betekenis van chauffage
1 verzinkput (Van Dale 2018 online: BE)
2 klein putteke fungerend als kolk met stankafsluiter
vnw: zinkput
1 De sterfput is vol, hij moet dringend worden leeggemaakt.
2 Het sterfputteke stinkt, het zal zeker gaan onweren.
flauwvallen, bewusteloos, in zwijm vallen, van zijne center vallen
< Latijn “de suis cadere” van zichzelf vallen, bron: Cools, Karel “Vergeelde woorden”
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Pietro Longhi c.1744
zie ook klot, van zijne ~ vallen,
vallen, van zijnzelve ~,
sus, van zijne ~ draaien,
stek, van zijne ~ vallen,
sies, van zijne ~ vallen
Karel was zo moe dat hij van zijne sus is gevallen.
1. uitstekende deksteen van de gevel
2. (bij pannendak) bekleding van dakgoot
3. (bij plat dak) in schrijnwerk uitgevoerde, overstekende gevelbescherming, van boven bekleed met zink, onderaan en opstaand bekleed met houten planken
vnw: kroonlijst
ook: kornis
< Frans corniche
Antwerpen: corniche
Kempen: kornis
Maasland en Hageland: kernis
West-Vlaanderen: kornisse
uitdr.: op reis gaan naar Saint-Corniche: thuis blijven in de vakantie.
Varianten en synoniemen bij vakantie, op ~ gaan naar Saint-Kernis
De corniche moet eens geschilderd worden.
1. laagste gewichtsklasse bij het boksen
2. iemand die niet zwaar doorweegt (figuurlijk)
3. lichtgewicht (letterlijk)
vnw: vedergewicht in het boksen
DS2015: betekenis vedergewicht: standaardtaal
We hebben wel wat pluimgewichten rondlopen, zowel in de bokssport als in de politiek.
“Met zijn 228 kg is de V-Strom een echt pluimgewicht in het trail-segment. Dankzij zowel dit lage gewicht als de twin spark technologie reageert de motor …”(suzuki2wheels.be)
zie vb. aldaar
doorsluizen, vb van geld
Van Dale 2014: Belgisch-Nederlands
Er wordt veel zwart geld naar Lichtenstein versast.
> andere betekenis van versassen
om de haverklap
→ voet, alle vijf ~, hondsgezeik, alle ~
Ik word om de vijf voet lastig gevallen door (voyageurs) vertegenwoordigers die me vanalles willen verkopen dat ik toch niet wil hebben.
snackbar waar je frieten en gefrituurde snacks kan kopen, frietkraam, frietkot, fritkot, frutkot, friterie
Klik op de afbeelding
soms schijnbaar onzijdig in sommige verbindingen zoals “van ’t frituur”, zie grammatica: gereduceerd lidwoord
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
anw: (vooral) in België
DS2015 standaardtaal
Ik ga niet naar de Chinees om eten, maar naar de frituur.
Zin in lekkere frietjes? Kom langs of bestel online! Dan ben je bij frituur ’t Smulhuisje aan het juiste adres. (tsmulhuisje.be)
hard en bros geworden
zie ook verduren
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Het lederen riemke van mijn sacoche is helemaal verduurd, straks krakt het af.
“De rubbertjes van mijn iPod-koptelefoon zijn ‘verduurd’. Zijn die ergens los te krijgen?” (startpagina.nl)
“Volledige doos elastieken, 500gr. NIEUW !!! Lengte : 60mm Dikte 1,50mm Vorig jaar aangekocht dus zeker nog niet verduurd !” (tweedehands.nl 10 jun. 2018)
“Gietijzer in goede staat (enkel de beschermkapjes in plastiek zijn verduurd).” (veiling.catawiki.be 27 feb. 2017)
torso, borstkas
carrure: afstand van schouder tot schouder)
overdrachtelijk: brede lichaamsbouw
figuurlijk: zie ander lemma karuur
< Frans carrure < carré (vierkant)
zie ook verzamellemma geneeskunde
IJ eed een breed karuur. (Hij heeft een breed karuur.)
bord, ook telloor, teljoor, taljoor
< Frans: tailloir: hakbord
etymologie bij teljoor: “Het eerste voorkomen was in 1441 in de betekenis ‘schotel, vooral dienend voor het snijden van vlees’. Het wordt in Nederlandse dialecten ook gespeld als taljoor.” (N. van der Sijs (2006), Klein uitleenwoordenboek)
zie ook teljoor, iets op zijn ~ krijgen
Ik heb alles op mijn talloor opgegeten.
Hij heeft zijn talloor opgeten.
Neem eens talloren uit de kast! We gaan eten.
ellende
vnw: misère, ellende
DS2015 standaardtaal
zie ook miserie, miserie, miserie
Die aankoop heeft mij niets dan miserie opgeleverd.
> andere betekenis van miserie
een boodschap overbrengen, boodschapper zijn, boodschappen doen
vnw: commissies doen: boodschappen doen
Typisch Vlaams: commissies doen: Geen Algemeen Nederlands
zie ook commissie
“Jef zal voor ons geen kommiesjes niet meer doen…” persiflage op de marche funèbre van Chopin
En er is hier weer vandaag druk gewerkt; gestreken / met de fiets commissies gedaan, ja die benen toch hè . (seniorennet.be)
in zeer hoge mate lomp, aartsdom
Van Dale 2016 online: BE
vnw: te dom/lelijk/stom om te helpen donderen: uitermate dom/lelijk/stom
Zo ook in uitdrukkingen met: te dom, te stom, te lui, te dwaas, te zot, te lelijk, …
alg.: donderen, te ___ om te helpen donderen
zie ook: donderen, te ___ om te helpen ~
Neen, hij is te lui om te helpen donderen! Hij laat al het werk door zijn personeel uitvoeren en strijkt dan zelf de vette pré op.
Het is namelijk een vaststaand feit dat ik te goed ben om te helpen donderen. Zo dat al een uitdrukking is.
Hij is te lomp om te helpen donderen, en die wilt dokter worden? Ene patiënt heeft hij al niet!
verdeelstekker
vnw: domino (de, -’s), dominofiche (de, -s), dominostekker (de, -s): verdeelstekker, driewegstekker
zie ook kattenkop
Ge moet toch oppassen met die dominostekkers, kwestie van het circuit niet te overbelasten.
- gewaagd
- dubbelzinnig, met betrekking op het seksuele
Van Dale 2015 online : BE
Rihanna als stripper in aangebrande clip (Het Nieuwsblad)
Hij heeft een aangebrande mop verteld.
bedelaar
v.: schooister
Van Dale 2005: schooier, de (m.); -s; -tje
1.landloper
2.(Belgisch-Nederlands, niet algemeen) bedelaar
3.(scheldwoord) iem. die er haveloos uitziet en die men om zijn stand minacht
4.schoft
Typisch Vlaams: bedelaar: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 1
zie ook: schooierfight
De schooiers hebben hun plaatsje gevonden aan de ingang van de supermarkt.
Ze was “schooister” van beroep en was zeer geslepen en venijnig in haar werkwijzen. Liep steeds rond in kapmantel en met klompen. (beeldbank.kortrijk.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
