Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
verdwalen, (fig.) in de war raken
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
DS2015 standaardtaal
Nog een geluk dat hier pijltjes hangen want anders loopt ge verloren.
Adolescentie is een periode van fysieke en psychologische transformatie, waarbij de tieners verloren lopen tussen hun tegengestelde verlangens van enerzijds vrijheid van hun ouders en anderzijds behoefte aan bescherming.
(schertsend) chique benaming voor een straathond
uitspraak: stratié
Van Dale: in België; schertsend: straathond
ook straton,
ook stratien (Hageland): samentrekking van straat en chien.
Een stratier wordt minder ziek dan een rashond.
SN-NL: koffer
vnw: reiskoffer
Van Dale geeft (hand)koffer als synoniem met valies
woordgeslacht: de valies, Van Dale: het valies
Gratis Van Dale online (2019): het/de; o en m: (leren) reistas
DS2015 standaardtaal
typisch Vlaamse uitdrukkingen: valiezen, zijn ~ maken; valiezen, (zijn) ~ pakken; valies, in de ~ zijn; valies, in de ~ zetten
West-Vlaams: de valieze
Steek uw valies maar in de koffer.
onzin, flauwe kul
vnw: zever in pakjes: onzin
zie ook flauwe zever, zever verkopen, truut in pakskes
Och jong, da’s allemaal zever in pakskes wat gij daar vertelt!
Toen Trump in 2018 de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un ontmoette, schoof minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo hem een briefje over Trump door: “he’s so full of shit”, vrij vertaald, “hij verkoopt zever in pakjes.” (vrt.be)
garagehouder
“hoofdzakelijk in België, komt ook in Nederland voor” (Taalunie)
Van Dale 2018 zonder specificaties
< Frans garagiste
Er komt zwarte rook uit mijn uitlaat, ik moet eens langs mijn garagist gaan.
Wat ik leerde toen mijn garagist me uitkafferde – De Standaard
Iedereen garagist met deze app voor je auto – De Morgen
onderwijsbevoegdheid, aggregatie
Van Dale 2013 online: in België, verouderd
academische bevoegdheid voor het geven van middelbaar- en hoger onderwijs
vnw:
•bevoegdheid tot het geven van middelbaar en hoger onderwijs
•studie als voorbereiding op die bevoegdheid
vgl. geaggregeerde
Ook in het hoger onderwijs, op het niveau van professionele Bachelor, kan een master met een aggregaat les geven.
Als leraar, ingenieur met aggregaat, geef ik reeds 8 jaren fysica in het secundair onderwijs.
Na mijn opleiding als lic. kinesitherapie heb ik een aggregaat gevolgd om te mogen lesgeven in het hoger secundair en het hoger technisch onderwijs. (bodymindacademy.be)
kleine vrachtauto, bestelwagen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
< Frans: camionnette
zie ook wegcode
zie ook: huurcamionette, paardencamionette, verhuiscamionette
Die zetels en andere grote meubelen verhuizen we met een camionette.
bloemlezing De Standaard:
De cargofiets, de camionette van morgen – De Standaard
Maak van je camionette geen etalage – De Standaard
Inbrekers sloegen een ruit van een geparkeerde camionette in de Ciamberlanidreef in en stalen een gps-toestel en documenten. (standaard.be)
Onbekenden hebben maandagavond rond 18.45 uur aan de Turnhoutsebaan in Mol een camionette van het merk Nissan Interstar gestolen. (standaard.be)
Zaterdagnacht reden twee gemaskerde mannen met een witte camionette, merk Fiat Professional, de parking van de AD op en namen de … (standaard.be)
enz.
minderen, achteruitgaan, er minder goed voorstaan
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Middelnederlands slacken (losmaken, losgaan)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Den bazar is aan het slabakken hier, ze hebben meer niet als wel.
De verkoop is aan het slabakken.
(1) grondwettelijk vastgelegde procedure in België waarmee een taalgemeenschap beslissingen van een andere gemeenschap kan blokkeren; de maatregel is bedoeld om minderheden te behoeden voor discriminatie
zie ook grendelgrondwet
(2) zekere alarmprocedure in de vennootschapswetgeving
Van Dale 2015 online: in België
vnw kent na 1 ook 3: procedure die bij bepaalde gebeurtenissen of moeilijkheden moet worden gevolgd
zie ook belangenconflict
1) Het is immers duidelijk dat de splitsing van BHV niet mogelijk is zonder de instemming van de Franstaligen, met als laatste stap de alarmbelprocedure.
2) In het buitenland bestaat er een procedure gelijkaardig aan de Belgische alarmbelprocedure: wanneer de vennootschap overdebt is, moeten er saneringsmaatregelen genomen worden waarbij een kapitaalsverhoging of een achtergestelde lening tot de mogelijkheden behoren.
3) De alarmbelprocedure was wél succesvol bij het ASTB, maar dat liet vrijdag al weten een 48-urenstaking eind juni in te trekken. (nieuwsblad.be)
pronken, prijzen, roemen, opscheppen, hoog opgeven over
zie ook bestoefen, stoefer, stoeferij, stoef; stoeferdestoef
West-Vlaanderen: boffen
vnw: opscheppen over, snoeven, bluffen, opsnijden
Woordenboek der Nederlandsche Taal: stoefen, stoeffen: ww. Een zuidelijke vorm naast stoffen: Stoffen, pochen, roemen.
- “Drij beroemde doktoors zaten in een voorname herberg te stoefen over hun kunst” Coeckelbergs (1903)
Karel is aan het stoefen over zijne nieuwen auto.
“En ja, ook ik heb wel eens gestoeft bij vrienden dat ik de 20 kilometer door Brussel kan uitlopen (lacht).” (demorgen.be 20 mei 2014)
“Wij Belgen zijn van nature toch wel bescheiden mensen. Stoefen doen we eigenlijk niet zo graag, niet over onszelf, en jammer genoeg ook niet over landgenoten die het geweldig doen.” (wouldbechef.be 13 feb. 2019)
automatisch
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Wanneer je als badmeester een kleurling vermanend aanspreekt dan ben je voor sommigen d’office een racist.
“De vespa’s die 130 rijden zijn d’office 125cc. En ik denk niet dat er ene zo zot is om met zo een klein ding die snelheid te halen.” (9lives.be)
“Maar crossliefhebbers zijn d’office gecharmeerd van alles wat met motoren te maken heeft.” (mxworld.be)
Het is een broodje van bladerdeeg waarin 1 of 2 worsten verwerkt zijn. Het wordt doorgaans warm gegeten.
In Nederland: saucijzenbroodje
Den bakker ier om den hoek bakt de lekkerste worstenbrooikes van et dorp.
Met verloren maandag wordt er in de provincie Antwerpen altijd worstenbrood en appelbollen geten.
doos voor boterhammen of lunch mee naar ’t werk of ’t school te nemen
NL: broodtrommeltje
DS2015 standaardtaal
Van wie is die brooddoos met da beschimmeld brood die hier al weke staat?
trailer Waes vs Wauters: “De brooddoos van menne kleine gepikt”
‘Kinderen met een lege brooddoos in de rijkste regio ter wereld, dat mogen we nooit aanvaarden’ (Knack titel 140618)
> andere betekenis van brooddoos
volgens het gewestplan niet thuishorend in een bepaald gebied
vnw: (bnl.) volgens de gewestplannen niet thuishorend in een bepaalde zone, bijvoorbeeld een woning in landbouwgebied
Van Dale 2018 online: BE; van gebouwen volgens het gewestplan niet gesitueerd in een gebied met een bestemming die past bij het gebruik van het gebouw (woonzone, landbouwzone, industriezone)
antoniem: zone-eigen
zie zone
Die fabriek mag daar niet gebouwd worden, het is een woonzone. Ze zou zonevreemd zijn.
Jeroen Olyslaegers in De Morgen: “Wie is ooit op de hallucinante term ‘zonevreemd bos’ gekomen?”
demorgen.be: De Vlaamse regering heeft een akkoord bereikt over de bescherming van 12.500 hectare zonevreemde bossen.
veiligheidsspeld
vnw: veiligheidsspeld
zie slutspelle, toespel, toespang, toespelle
Er is een knoop van mijn broek, even een toespeld er in en hij is weer gemaakt.
erg, hevig, intens, geweldig
Kan zowel positief als negatief gebruikt worden.
vnw: erg: wreed koud
zie ook vree, vree goe, serieus
Ik heb mij wreed geamuseerd.
Er is een wreed accident gebeurd. Hij is er wreed goe van af gekomen.
gevoelig voor
< Frans sensible à
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Kritiek, daar is hij nogal gevoelig aan.
in Nederland: vluchtstrook
Van Dale 2016 online: BE
zie ook verzamellemma wegcode
zie ook pechstrookrijder
vgl. reddingsstrook, moordstrook
Als je auto op de pechstrook staat, moet ge bij het uitstappen een fluovestje aan doen zodat je goed zichtbaar bent voor het aanstormende verkeer.
bumper
< Fr.: pare-chocs
De auto’s stonden met de baarchocs tegeneen, ik geraakte niet meer weg (bumper aan bumper).
wanneer iemand kwaad is en niet meer wil praten, zoals een televisietoestel dat wel beeld geeft maar geen geluid laat horen
Charel: Zoetje, ik ben thuis
Marie: … (kijkt niet op)
Charel: Ik heb pistoleekes meegebracht
Marie: … (doet voort waar ze mee bezig is)
Charel: Oei oei, ’t is weer beeld zonder klank precies…
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
