Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
lawaai
vnw:
•lawaai
•grote bek
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): lawaai: in Zuid-Nederland.
Van Dale:
laweit
1574, etymologie onbekend
archaïsch; niet algemeen lawaai
spellingvariant: lawijt
> andere betekenis van laweit
Ga maar vanachteren in den hof laweit maken.
Niet zoveel lawijt maken, ik heb koppijn.
“Het Huis van Alijn lanceert Huis van Lawijt, een museumbeleving voor blinden en slechtzienden.” (persruimte.stad.gent.be 8.3.2017)
Hij werd vooral bekend als ‘Bompa Lawijt’, een rol die hij in de jaren 90? vertolkte in de VTM-serie ‘Chez Bompa Lawijt’. (hln.be)
is standaardtaal in België
(overg.) controle uitoefenen op (een taak, proces of werkzaamheid), (de voortgang ervan) in het oog houden, (een zaak) verder behandelen
vnw: een dossier opvolgen: de voortgang controleren, onder zijn hoede hebben
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015: standaardtaal
vgl. opvolging
Ge zoudt uw eigen projecten wat beter moeten opvolgen, in plaats van u te moeien met die van anderen!
Het gerecht zal de zaak opvolgen. (uit: Taaltelefoon)
het moeten afleggen (tegen), zich gewonnen geven (voor)
vnw: zich gewonnen geven, het onderspit delven, het loodje leggen, in het stof bijten
< Frans mettre les pouces
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Den duim leggen, toegeven, onderdoen, zich onderwerpen. In Zuid-Nederland. Ze hebben den duim moeten leggen in ’t geval Augusteyns, maar ze gaan toch voort met hun proper scheurmakerswerk, Het Volksbelang v. 19 Maart 1910.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
VRT-correspondente Greet De Keyser solliciteerde om directeur te worden van het Vlaams Huis in New York, maar moest de duimen leggen voor de inmiddels ontslagen Philippe Fontaine.
Cercle moest de duimen leggen tegen de Ploeg van ’t Stad.
" Bij de presidentsverkiezingen moest Gore nipt de duimen leggen voor Bush. (standaardtaal in België)" Taaladvies.net
een afkeer krijgen, ergens van walgen
zie degout, degouteren
Ik heb echt een degoût gekregen van die rotte appelsien.
avondschemering, het vallen van de avond
vnw: avondschemering, vooravond, zonsondergang
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2017 online: BE
met, in of bij, tegen valavond
Met valavond is het in de zomer heerlijk toeven buiten met een glaasje wijn.
uit misnoegen niet meer spreken tegen iemand, mokken, koppig zijn, bouderen, beeld zonder klank
in de Antwerpse Kempen ook: kop houden, petten
Boom: moemen
De persoon die dikwijls kopt is een kopper: ‘dat ligt in het karakter’
Dat is nu al drie dagen dat mijne gebuur en zijn vrouw aan het koppen zijn tegen mekandere … plezant is anders!
“Pallieter zag Charlot koppen en zei: ‘Ge mut dezen avond is nor Marieke schrijve dat ze na komt.’”, uit ‘Pallieter’, Felix Timmermans, 1916
boodschap
zie ook: kommissie, kommische, kemissie, kommiesjes doen, bescheten commissie
< andere definitie van commissie
’s Zaterdags doe ik nooit mijn commissies, want dan is het veel te druk.
alcoholarm bier
vnw: flauw, smakeloos bier, bier met laag alcoholgehalte
Van Dale: in België, pejoratief: bier met laag alcoholgehalte en weinig smaak
DS2015 geen standaardtaal
< herkomst naar analogie met fluitjesmelk
vgl. fluitjeswijn; fluitjeswater
Ne goede stameneebaas kan het zich niet permeteren om fluitjesbier in huis te hebben.
Zelfs dat verdriet wegspoelen ging moeilijk, want het straffe trappistenbier Vlaamsche Leeuw was vervangen door een fluitjesbier. (standaard.be)
Aan de terrasjes waar Koreanen hun fluitjesbier drinken, flaneren ze voorbij met handtassen vol dollars. (standaard.be)
trots zijn op iets of op iemand
Van Dale 2013 online: fier op Belgisch-Nederlands
Ik ben echt fier op u!
een overtuigd aanhanger van iets, geboren voor
voor mannelijke woorden: nen echte
T’is nen echte coureur, ziet ’m is geven op zijne velo.
lastigvallen, ergeren, irriteren, vervelen, plagen
vnw: vervelen, hinderen, lastigvallen
ook embeteren
< Frans embêter
zie ook ambetant
Sorry dat ik u hier kom ambeteren, maar het is echt dringend.
Wij zijn de mannen die de gas doen brannen,
De klinken repareren en de maskes ambeteren!
Maar ik ga ervan uit dat we als gevechtspiloot niet per se opdrachten zullen uitvoeren die de mensen embeteren. (standaard.be)
Gezien de vorm is ambetant datgene ,,wat embeteert’’. (standaard.be)
Buysse embeteert me nog meer dan gij. (ugent.be)
inhalen, voorbijrijden
Van Dale 2016 online: BE, spreektaal
Hij moest alles dichtgooien voor ene die op het laatste moment nog kwam voorsteken.
Sommige chauffeurs zijn toch cowboys ja; die steken maar voor zonder te pinken, alsof de baan alleen van hun is.
> andere betekenis van voorsteken
troffel
metselaarsgereedschap, een driehoekig stalen blad aan een gekromde steel met houten handvat
> Middelnederlands: trueel
> Frans: une truelle
> Latijn: trulla
Woordenboek der Nederlandsche Taal: trouweel
Het woord dat in het zndl. nog gewoon is, wordt in het N. althans in de alg. taal niet meer gebezigd; daar is het gewone woord troffel. Trufel en troffel zijn ontstaan door klankwijziging en accentverschuiving
- Zeker gereedschap van metselaars en stukadoors
- In Z.-Nederl. in den verkl. truweelke(n) ben. voor sommige planten, waarvan de vruchten op een truweel gelijken, t.w. de bittere scheefbloem, de schermscheefbloem en de witte krodde.
Meer … zie reactie
Ik ga mijn truweel zoeken om morgen dat muurtje te metsen.
een fout maken, een flater begaan, blunderen
vnw: een kemel schieten: een bok schieten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Benaming voor: een flater, grove vergissing of fout, in daad, woord of schrift; ”bok”. Alleen in Vlaamsch België; in Noord-Nederland thans volkomen onbekend, maar in de 18de eeuw, als in Noord-Brabant gebruikelijk, opgeteekend: Een kemel begaan, doen, maken, schieten.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
Op het examen een ferme kemel geschoten en natuurlijk gebuisd.
Hij kreeg er rode kaken (kaken, rode ~ krijgen) van. De kemel die hij geschoten had, was niet meer goed te maken.
“De reviewcommissie heeft hier een serieuze kemel geschoten!”, zegt een boze Mathijssen. “Ze heeft in haar oproeping niet één maar drie scheidsrechters overruled.” (nieuwsblad.be)
vnw: blaar
Van Dale: blein
< 1287 ‘blaar, puist’ ~ Oudengels blegen, grondbetekenis ‘zwellen’
1. bleintje
met bloed belopen striem
a lange blaar
b niet algemeen blaar
zie ook verzamellemma geneeskunde
Toen mijn vinger geklemd geraakte, kwam er een ‘bleine’ op.
“Ik was medic van dienst. Van onderkoeling tot bleinen" (hbvl.be)
Zes jonge twintigers organiseren met hun actie ‘Een Blein voor Welzijn’ een wandeltocht voor het goede doel. (standaard.be)
Ze was bovendien ook een beetje geblesseerd door een blein aan haar hand, maar ik denk niet dat die blessure veel invloed heeft gehad op haar spel. (demorgen.be)
Leuvenaars bedwongen Mont Ventoux al lopend: “Twee bleinen en een dikke voet.” (hln.be)
> andere betekenis van blein
1) rommel
2) afval
3) producten en goederen van slechte kwaliteit
4) junkfood
AN-verwant: bocht
Antwerpse Kempen: uitspraak boecht
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Bocht; Zuid-Nederland: ook bucht, bacht, boecht
Een woord, welks eigenlijke beteekenis en oorsprong in het duister schuilen. Volgens eene gissing zou het verwant zijn met (us)baugjan, keren, vegen, en dus eigenlijk: wegveegsel, uitvaagsel beteekenen. Sommige vormen van het woord, die met eene â of a, schijnen echter kwalijk met deze afleiding bestaanbaar. In Duitsche tongvallen beteekent het woord inderdaad: drek, vuilnis; soms is het woord dan moeilijk te onderscheiden van bocht, varkenskot, krib.
Vlaanderen: al wat van slechte hoedanigheid is, niet deugt, uitschot, ontuig.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook: bucht, met den ~ zitten; bucht van de Aldi
1) Ruim nu toch es de zolder op, al dien bucht mag naar het containerpark.
2) De buren zijn verhuisd, de container vol bucht komen ze maandag ophalen.
3) Gij verkoopt niets dan bucht.
4) McDonalds? Is dat eten? Zo’ne bucht!
kippenvreter
spotnaam voor Brusselaar
zie ook zinneke, Belgische bijnamen van inwoners
Brussel is de stad van de Kiekefretters.
Een veggieburger voor de kiekenfretter | BrusselBlogt – Brussel
Geert van Istendael / Kiekenfretter, wat nu? | archief | De Morgen
verstoppertje; cache-cache; hide-and-seek
Antwerpen: bedot spelen
Antw. Kempen: piepeling, piepenborg spelen, piepelingen doen, bedot spelen, kavie, piepeliereborgen
Brugge: wegstekertje spelen
Leiestreek: ketjedeuk spelen, katjeduk, duklaboone
Limburg: piepke bergen
Oost-Vlaanderen: piepkenduik, loekeduiken
West-Vlaanderen: duukskeweg
< ww. bedotten (bedriegen)
Laat ons bedot spelen.
veel geluk hebben, voorspoedig zijn, het goed treffen
vnw: met zijn gat in de boter vallen: veel geluk hebben, het treffen, met zijn neus in de boter vallen
NL: met zijn neus in de boter vallen
Hij is met zijn gat in de boter gevallen: van den enen dag op den andere diensthoofd worden, na promotie van de chef.
gootsteen
uitspraakvariant van pompbak
Fons komt onze poembak maken van de noen.
liedje:
En de poembak, en de poembak,
en de poembak is kapot.
Den ouwe is versleten
en de nieuwe is kapot.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
