Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
cool
Wa een graaf spel is da.
zeuren, zagen
m.: ne krefter of ne kreft
v.: een kreft
zie http://gerdernissen.wordpress.com/2007/08/18/kreften-over-hoeken-af-en-iemand-opeten/
ook in de Antwerpse Kempen en de Denderstreek
’t Is niet omdat ge vies gezind zijt, dat ge tegen ons moet beginnen kreften!
ergens naar toe gaan, zich ergens naar begeven, reizen
We tsjollen naar Amerika deze vakantie.
De vorige vakantie tsjolde ik met mijn fiets elke dag naar de winkel.
kortademig, onmachtig (meest in figuurlijke zin)
wnt:
‘A’ op zich is een verouderd ontkenningsvoorvoegsel, thans alleen nog over in het bnw. amechtig en oubollig, verbastering van abolgig.
Middelnederlands: amachtich, amechtich ‘machteloos, uitgeput, verslagen’.
Afleiding van het zelfstandig naamwoord middelnederlands amacht ‘onmacht’, gevormd uit het voorvoegsel ā- ‘zonder, niet’ en macht, met achtervoegsel – ig. De oorspronkelijke betekenis is dus ‘onmachtig’. De huidige betekenis ‘buiten adem’ heeft zich vernauwd uit het oorspronkelijke ‘uitgeput’ door volksetymologische associatie van het eerste lid, dat niet meer als ontkenningsvoorvoegsel werd begrepen, met aam, de samengetrokken vorm voor adem. Daar de betekenis vervolgens niets meer met machtig te maken had, kon de oorspronkelijke Brabantse vorm met – e- zich handhaven in de standaardtaal. Inmiddels is het woord echter verouderd. (M. Philippa e.a.)
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
Ik was veel te snel vertrokken: al na twee minuten liep ik te puffen als een amechtig hangbuikvarken.
Hun gesprekken tonen aan dat hun eigen, verschillende spirituele tradities en geloofsovertuigingen het samenleven niet bemoeilijken maar dat ze juist het antwoord bieden om het spirituele vacuüm van een amechtig Europa opnieuw met zin te vervullen. (en nu gij!)
dat is het probleem, dat is de kern van de zaak
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
vgl. paard, daar ligt het ~ gebonden; daar ligt de hond gebonden
“Het is niet dat hij het niet kan. Het is dat hij niet genoeg studeert! Dááárr ligt het kalf gebonden…” (uit de handleiding ‘Wat zegt ge op een oudercontact’ voor leraars)
afbouw, beëindiging
zie ook: uitdoofscenario
De partij streeft een uitdoving van het brugpensioen na.
lieveling, hartedief
ook ‘sjoe’ gespeld
< afkomstig van het Franse chou of chouchou
niet te verwarren met schoe
weinig gebruikt in West- en Oost-Vlaanderen
Slaapwel, shoe.
Dit is mijne sjoe, Paul, de rechtse op de foto.
> andere betekenis van shoe
ook knuffelzone, knuffelstrook
SN: kiss & ride, afzetzone
zoenzone in Brussel
Er is een zoenzone vlak voor de schoolpoort.
stekelbes,
zie kruisbes voor overzicht
Doet uw ouwe jas maar aan als ge kroeselen gaat plukken!
Zo vol als een kroesel.
Pas op voor de doorns as ge kroeselen gaat plukken!
Rooj kroeselen. Zuur kroeselen.
aandacht krijgen van iemand die duidelijk wilt maken dat hij/zij je aantrekkelijk vindt op romantisch vlak
Van Dale BE; spreektaal “sjans hebben”
Zie die stoeipoes rond de Geraar draaien! Hij heeft touche!
“Ik was donderdag zo beta maat, had touche van een niet normaal snel wijf, wat ouder dan mij. En kdurfde er niet op ingaan.” (forum.shrimprefuge.be 22 jun. 2014)
ook knuffelzone, knuffelstrook
SN: kiss & ride, afzetzone
zoenzone in Brussel
Er is een zoenzone vlak voor de schoolpoort.
tongzoenen
met de tong nat maken
iteratief van lebben ‘likken, slobberen’, een klinkervariant naast labben
Die twee hebben heel de namiddag staan lebberen.
Ie, lebbert is aan die zegel, dakik et ni moe doen.
(Hier, lik eens aan die zegel, zodaat ik het niet moet doen.)
dennenboom, pijnboom, geen spar
Standaardnederlands: mast, mastboom, den, dennenboom
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Den of pijnboom.
Gemeynen Witten Dennenboom, oft Mastboom, Dodonaeus (ed. 1608).
Mast-boom; dus worden de Denne- en Pijn-boomen ook genoemt, inzonderheid die fraai regt opwaarts groeien, om dat men daar van de masten der scheepen maakt, Chomel (1771).
Het somber loof der mastboomen, Conscience (ed. 1867)
Pinus Sylvestris
Hier in de Kempen staan der veel mastenbomen.
dom, onhandig iemand
ook in Hageland, Vlaams Brabant
Antwerpen: scheldwoord voor onnozelaar (uitspraak mèttekoo)
Kempen: scheldwoord voor achterlijke aap, onnozelaar
Leuven: matteko
Halle: mettekou
Vlaamse Ardennen: martiko
Mechelen: onnozele, onnozelaar, onhandig iemand
Niel: mettekoo: rug
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): modern lemma: marteko, ook wel martiko
In Zuid-Nederland een naam voor den aap, en zooals De Bo (1873) opmerkt, bepaaldelijk voor het jong van den aap. Mocht men dus denken aan een diminutief, dan moet men wel vragen of Marteko een verkleining zou kunnen zijn van Martijn (bij Kiliaan (1588) ook Marte), vanouds een naam van den aap (…) maar een vorm martico is in het Fransch niet aangewezen."
Marticot bestaat niet in het Frans, maar wel in het Waals waar het makaak (Macaca) betekent (Waalse wikipedia).
Als ge drie keer zout op de patatten doet, zijt ge toch wel nen echten metteko!
harde/stijve tepels hebben,
zie ook: kiekens, de ~ zitten door den draad
Het meisje kwam net uit het koude zwembad en de jongen zei: amai, neuske tegen den draad!
kind van ouders die ontzet zijn uit de ouderlijke macht
Joris is een lieve jongen maar als gerechtskind zal hij het niet gemakkelijk hebben.
spoel voor garen, garenklos, spoelklos, klos
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Bobijn:
- garenklosje, al of niet met garen omwonden. Thans alleen in Zuid-Nederland.
< Het woord is vroeg ontleend aan Frans bobine ‘spoel’ (1544); het heeft de diftongering van – ? – naar – ij – meegemaakt. (M. Philippa e.a.)
Van Dale online: Belgisch-Nederlands
vnw: een bobijntje garen: een klosje garen
Bobijnen van naaigaren
Zet het bobijntje bovenop het naaimachien voor ge begint.
is grijs, mistig, reeds een beetje kou, zonder regen, zonder zon, zonder wind.
Niet in Van Dale 2005.
Van Dale online 2018: allerheiligenweer
grijs, fris, mistig weer zoals omstreeks Allerheiligen weleens voorkomt
zie ook het weer
Als we naar het kerkhof gaan is het doorgaans allerheiligenweer.
rubberen schoenen om in de tuin te werken of om te kuisen
Hij trok zijn galochen aan om geen natte voeten te krijgen.
> andere betekenis van galoche
snuiten
< Middelnederlands snuten
Snut uw neus eens, de snottebellen lopen er zo uit.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
