Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #1981 11 June 2020: markt, het niet onder de ~ hebben

    markt, het niet onder de ~ hebben
    (uitdrukking)

    het moeilijk hebben, het niet gemakkelijk hebben

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
    DS2015 standaardtaal

    Startende ondernemers hebben het niet onder de markt in deze tijd.

    “Dakwerkers hebben het niet onder de markt in deze hitte.” (knack.be 21/06/2017)

    Hyppolyte heeft het niet onder de markt met zijn schoonmoeder.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 18:49)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Jun 2020

    👍
    390

    #1982 10 June 2020: koninginnenhapje

    koninginnenhapje
    (zn. o. -s)

    videeke

    Klik op de afbeelding
    Koninginnehapje

    vnw: koninginne(n)hapje: kippenpasteitje, bladerdeeggebakje met kippenragout

    Van Dale 2005:
    koninginnenhapje
    vertaling van Fr. bouchée à la reine
    (algemeen Belgisch-Nederlands) pastei van bladerdeeg met een vulling van kip, gehaktballetjes en champignons

    DB & Co pleiten om het NL-NL “(kippen)pasteitje” te gebruiken

    Op restaurant nemen we voor de klein mannen koninginnenhapjes met frieten.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (31 Aug 2025 15:43)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Jun 2020

    👍
    419

    #1983 09 June 2020: tweedeverblijver

    tweedeverblijver
    (zn. m., ~s)

    Iemand met een tweede verblijf

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands

    ’t Zat van ’t weekend vol aan de kust: deels met toeristen en deels met tweedeverblijvers.

    Tweedeverblijvers moeten dikwijls extra belastingen betalen op hun tweede verblijf.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (05 Aug 2021 07:02)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Jun 2020

    👍
    250

    #1984 08 June 2020: lunapark

    lunapark
    (het ~)

    speelhal, automatenhal; (ook) attractiepark

    vnw: in België ook: speelhal, zaak met speelautomaten

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands

    De draaimolen, de botsauto’s, het lunapark, het staat er allemaal.

    Wij verbleven aan de rand van de camping tegen het lunapark aan.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (12 Sep 2023 11:40)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Jun 2020

    👍
    385

    #1985 07 June 2020: schoolpact

    schoolpact
    (het ~, geen mv. onz. zelfst. nw.)

    Overeenkomst, in 1958 afgesloten door vertegenwoordigers van de toenmalige drie nationale partijen (Christelijke Volkspartij, Belgische Socialistische Partij en de Liberale Partij). Het Schoolpact maakte een einde aan de Schoolstrijd . Doel van het pact was de schoolvrede: het garanderen van de vrijheid van onderwijs en schoolkeuze, los van toekomstige politieke constellaties. Daarvoor moest worden gezorgd voor een voldoende aantal vrije en openbare scholen in het hele land. Ook moest het middelbaar onderwijs kosteloos zijn in beide onderwijsnetten. Later werd het pact uitgebreid tot het hoger onderwijs.

    zie ook schoolstrijd; pact

    Het schoolpact heeft de verzuiling bekrachtigd, met als basis het levensbeschouwelijke vrije keuzebeginsel. Twee grote netten hebben zich kunnen ontwikkelen, elk met hun zgn. identiteit en elk met hun eigen politieke beschermheren. Hierdoor bleef de verzuiling van het onderwijs ook samen vallen met de politiek-levensbeschouwelijke polarisering. Het schoolpact is echter ook een belangrijke stap geweest in de democratisering van het onderwijs. Veel nieuwe scholen hebben zich kunnen ontwikkelen dank zij de middelen die door de schoolpactwetten werden vrij gemaakt, zowel voor het officieel als voor het gesubsidieerd onderwijs. Het financieren van meerdere parallelle onderwijsnetten heeft echter ook zwaar gewogen op de schatkist. (http://www.cvhs.be 18.02.15)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Jul 2021 18:08)
    Dit woord was woord van de dag op 07 Jun 2020

    👍
    183

    #1986 06 June 2020: watervaleffect

    watervaleffect
    (het ~, mv. ongebr.)

    Ook ‘watervalsyndroom’. Fenomeen waarbij leerlingen in het secundair onderwijs eerst kiezen voor de moeilijkste onderwijsvorm of studierichting en na (herhaald) falen gradueel ‘afdalen’ naar een makkelijker onderwijsvorm.

    Zo kiezen in het secundair onderwijs veel leerlingen voor het algemeen secundair onderwijs (aso), ook als dat duidelijk boven hun mogelijkheden ligt. Als dat te zwaar blijkt, schakelen ze over naar het technisch secundair onderwijs (tso). Eventueel komen ze nog later in het beroepssecundair onderwijs (bso) terecht.

    Ook in het hoger onderwijs is sprake van het syndroom: studenten proberen eerst de universiteit en schakelen na mislukken over naar de hogeschool voor een minder lange of minder zware studie. (Taalunieversum)

    NL: afstroom

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    ook: watervalsysteem

    Het tegenovergestelde van het watervaleffect – in Nederland afstroom genoemd – waarbij studenten eerst een moeilijke studierichting proberen en naar een minder zwaar niveau overgaan als ze die richting niet aankunnen, is het “zalmeffect”. (uit Taallink v. 13 sept. 2010)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door de Bon (08 Aug 2021 05:41)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Jun 2020

    👍
    269

    #1987 05 June 2020: macht, de vierde ~

    macht, de vierde ~
    (begrip)

    de pers

    Van Dale 2018 online: BE
    In NL is de vierde macht het ambtelijk apparaat en zijn de media de vijfde macht

    " … want dit land is eigenlijk ontstaan uit onvrede met het gebrek aan persvrijheid onder Willem I der Nederlanden. De vierde macht (de pers) was vanaf het begin echt constituerend (artikel 25 van de Grondwet) en daar maakten later veel grote namen gebruik van. Brussel was een toevluchtsoord voor vrijdenkers." (De ‘special forces’ van de vierde macht. P. Huybrechts)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Aug 2021 17:58)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Jun 2020

    👍
    324

    #1988 04 June 2020: antenne, op ~

    antenne, op ~
    (uitdrukking)

    uitzenden, uitgezonden worden

    op antenne zijn, komen, gaan, …

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
    NL/SN: de lucht in gaan, in de ether gaan (verouderd)

    DS2015 standaardtaal

    Ook: van antenne (halen) (antenne, van ~)

    De VTM heeft besloten de serie te stoppen nadat de eerste aflevering op antenne was gegaan.

    Nog even dit stukje afmaken dan kan het op antenne.

    SBS: ‘Belspelletjes 2 jaar geleden al van antenne’ “Wij hebben die belspelletjes twee jaar geleden al van antenne gehaald”, zegt woordvoerster Lies Maesschalck. (De Morgen – 19-01-2011)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 11:34)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Jun 2020

    👍
    336

    #1989 03 June 2020: lastenboek

    lastenboek
    (o./m. ,~en)

    uitvoerig en gedetailleerde beschrijving van uit te voeren werken
    ook lastenkohier

    SN: bestek

    vnw: bestek, beschrijving en plan van een aanbesteed werk

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 standaardtaal

    De plannen zijn goedgekeurd, nu moet de architect het lastenboek nog opstellen zodat de aannemers aan het werk kunnen.

    uit Het Staatsblad: Overwegende dat het milieueffectenrapport beantwoordt aan het artikel 42 van het CWATUP en van het lastenboek

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Jul 2023 08:08)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Jun 2020

    👍
    337

    #1990 02 June 2020: milieubox

    milieubox
    (zn. m., ~en)

    De milieubox is een groene plastieken doos, die elk Vlaams gezin begin jaren negentig kreeg om zogenoemd klein gevaarlijk afval (…) bij de gemeente in te leveren. De opslagdoos werd geen succes, onder andere wegens de beruchte kinderbeveiliging: ook veel volwassenen bleken problemen te hebben om de doos open te krijgen. (Wikipedia)

    Opm: Googlen leert dat een milieubox in NL een veel ruimere term is die o.a. ook groencontainers e.d. dekt.

    zie ook milieuboxenaffaire

    Milieubox gesloten

    Overal in Vlaanderen vindt ge in kelders, op zolders, in garages, in tuinhuizen en koten allerhande de herkenbare groene milieubox. Een milieubox is ideaal te gebruiken als visbak, voorraaddoos voor kiekeneten, klein gereedschap, verfgereedschap, koekentrommel (de klein mannen kunnen er gegarandeerd niet aan), zitbankske, … Kortom de milieubox is het meest succesvolle multifunctionele gesubsidieerde product uit de Vlaamse geschiedenis. En… onverwoestbaar.

    “In de jaren 90 kregen we nog een milieubox, nu zelfs geen naaidoos”, ironiseerde Jean-Marie Dedecker (onafhankelijk). (vrt.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (12 Oct 2021 15:25)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Jun 2020

    👍
    371

    #1991 01 June 2020: duvel-doet-al

    duvel-doet-al
    (uitdr.)

    een man/vrouw die heel hard werkt en van aanpakken weet, steeds gereed om te helpen
    ook: manusje-van-alles, iemand die vanalles kan en doet, duvelstoejager

    vormvariant van duivel-doet-al

    vnw: manusje-van-alles, duvelstoejager

    Van Dale 2013 online: duivel-doet-al: Belgisch-Nederlands, algemeen

    Wat hulp nodig? De Jef, da’s een duvel-doet-al!

    Jo De Geest was een duivel-doet-al. De man was actief bij verscheidene toneelverenigingen, de lokale radiozender RBS, het jeugdvoetbal en bij de Zeelse afdeling van Open Vld. (hln.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door japper en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Jun 2022 06:00)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Jun 2020

    👍
    381

    #1992 31 May 2020: driegen

    driegen
    (ww. driegde, heeft gedriegd)

    rijgen, met wijde steken tijdelijk vastmaken

    vnw

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Driegen, mhd. drîhen. Van denzelfden stam als dringen.
    ?— Met een lossen draad hechten, rijgen. Thans in Noord-Nederland verouderd.
    Drieghen. Leuiter consuere, longa sutura adaptare, q. d. false suere, Kiliaan (1588)

    Van Dale 2018: driegen
    1555–1560 < Mid­del­hoog­duits drihen stik­ken ~ driest, drei­gen, drin­gen
    BE; niet al­ge­meen met los­se rijg­ste­ken vast­hech­ten, voor­lo­pig vast­naai­en

    afg.: driegdraad, drieggaren, driegsteek

    Bij een eerste pasbeurt was het vestje enkel maar gedriegd.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 May 2022 11:48)
    Dit woord was woord van de dag op 31 May 2020

    👍
    393

    #1993 30 May 2020: vertrekkensklaar

    vertrekkensklaar
    (bn. en bw.)

    klaar om te vertrekken

    vnw: startklaar, klaar om te vertrekken

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    vgl. startensklaar, vechtensklaar, etensklaar

    zie ook vertrekkensgereed

    Voila, we zijn vertrekkensklaar! Gepakt en gezakt.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (07 Aug 2025 08:39)
    Dit woord was woord van de dag op 30 May 2020

    👍
    344

    #1994 29 May 2020: afboorden

    afboorden
    (ww. boordde af, afgeboord)

    een rand afwerken van textiel, een kledingstuk, een tapijt enz.
    afbakenen, omlijnen van een tuin, grasperk, zandbak enz.

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands

    Het meisje droeg een fleurig rokje afgeboord met witte broderie.

    Het terras is afgeboord met een haagje van sierplanten.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door fansy (28 Jul 2021 00:52)
    Dit woord was woord van de dag op 29 May 2020

    👍
    368

    #1995 28 May 2020: diefje, op een ~

    diefje, op een ~
    (uitdr.)

    sport e.d.: een overwinning stelen, onverdiend of verrassend winnen of presteren

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands

    demorgen.be: Rouches winnen op een diefje van tien Carolo’s

    gva.be: Spanjaarden winnen op een diefje van sterke Rode Duivels

    nieuwsblad.be: Anderlecht klopt Lierse op een diefje

    hbvl.be: Zwak Kroatië verslaat ongelukkig Oostenrijk op een diefje

    sporza.be: Tien Club-spelers verslaan KVM op een diefje

    iendracht.be: Verleden sezoen bennek op een diefken kampioen gespeljd mor in de kwali kwammek te kert mede deer een “Moons-foutje”.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (31 Jul 2021 22:31)
    Dit woord was woord van de dag op 28 May 2020

    👍
    399

    #1996 27 May 2020: pellicule

    pellicule
    (zn. m.)

    celluloid film
    filmband

    Pellicule is een lange, buigzame strook van celluloid, bedekt met een lichtgevoelig laagje, die gebruikt wordt voor analoge fotografie of filmopnames.

    vnw: film, celluloid

    DS2015 standaardtaal

    Van Dale 2020 online: BE

    zie ook pellicule, op ~ vastleggen

    Het unieke bij deze kortfilm is het opnemen op pellicule. “Het is moeilijker om te draaien", zegt Lammens. (stampmedia.be)

    Zelfs al draai je op pellicule, dan nog wordt alles omgezet naar digitaal om te monteren en te bewerken. (cultuurplatform-zebra.p.a.mrhenry.be)

    Vier bekende fans over ‘2001: A Space Odyssey’, na 50 jaar opnieuw op pellicule. (knack.be)

    De prijs van een potje plakkaatverf en enkele Rotringpennen weegt toch niet op tegen die van een rol pellicule en overbetaalde acteurs, durven we zo denken. (stripspeciaalzaak.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Sep 2025 07:02)
    Dit woord was woord van de dag op 27 May 2020

    👍
    100

    #1997 26 May 2020: dieetwinkel

    dieetwinkel
    (zn. m. -s)

    winkel waar dieetproducten verkocht worden

    Nederland: reformhuis

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    Zo’n glutenvrije producten zult ge zeker in een dieetwinkel vinden.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 16:50)
    Dit woord was woord van de dag op 26 May 2020

    👍
    313

    #1998 25 May 2020: deugd hebben van iets

    deugd hebben van iets
    (vaste woordgroep)

    genieten van iets, plezier hebben aan iets

    vnw: er deugd van/aan hebben, er deugd aan beleven: genieten van, er plezier van hebben

    Van Dale 2016 online: BE

    vgl. deugd, er ~ aan beleven

    Zo op mijn duizend gemakken niks doen, daar kan ik toch deugd van hebben se!

    Ik heb eens goed uitgeslapen en ik heb er deugd van gehad.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (14 Apr 2022 12:50)
    Dit woord was woord van de dag op 25 May 2020

    👍
    284

    #1999 24 May 2020: pendelparking

    pendelparking
    (zn. m. -s)

    1) parking waar pendelaars hun auto kunnen parkeren om de rest van hun traject naar het werk voort te zetten met het openbaar vervoer. De pendelparkings zijn meestal gelegen in de nabijheid van een treinstation.
    2) parking in de buurt van een evenement vanwaar een pendeldienst georganiseerd wordt

    Van Dale 2018: pen­del­par­king
    BE par­keer­ter­rein voor car­poo­ling

    vergelijk carpoolparking

    zie ook verzamellemma wegcode

    1) “Met de nieuwe pendelparking komt nmbs tegemoet aan de verzuchting van heel wat buurbewoners. Aangezien de pendelparkings in zowel Aalst als Denderleeuw betalend zijn, komen vele pendelaars met de wagen naar Erembodegem. Dat creëert een nijpend tekort aan parkeergelegenheid in de omgeving van het station.” (nieuwsblad.be 15/05/2017)

    1) “Ook de verbindingen met de perrons en de pendelparking worden verbeterd.” (hln 30/11/2017)

    1) “Er zijn alternatieve routes voorzien, zoals een pendelparking aan de Heizel met aansluiting op de metro”, klonk het eerder. “Aan Parking C op de Heizel worden 1.000 parkeerplaatsen ingericht als gratis pendelparking." (hln.be)

    2) De festivalorganisatie roept daarom meer dan ooit op om met het openbaar vervoer naar Werchter te reizen. Er wordt bekeken of er een grote pendelparking in Leuven kan geopend worden. (newsmonkey.be)

    2) Binnen het evenementenvervoersplan voor het Sportpaleis kan de P&R een belangrijke rol vervullen als pendelparking. (Antwerpen.be)

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door nthn (03 Aug 2021 20:18)
    Dit woord was woord van de dag op 24 May 2020

    👍
    192

    #2000 23 May 2020: laag ophebben, iem. ~

    laag ophebben, iem. ~
    (uitdr.)

    iem. niet hoog schatten, een lage dunk hebben van iem.

    vnw: hij heeft me laag op: heeft een lage dunk van me, slaat me niet hoog aan

    Van Dale 2020 online: iem. laag of niet hoog op­heb­ben: BE, niet algemeen

    (ook) het niet hoog ophebben (met iem.)

    zie ook ophebben

    Maar met al die poenscheppers aan het beleid, is het niet verwonderlijk dat héél het voetbalwereldje de bond eerder laag opheeft.
    Sander is een gewone schoolknaap, die het niet hoog opheeft met gym en met de achterwaartse salto. “Waarvoor heb ik die in het leven nodig?” is zijn repliek.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Jul 2023 12:50)
    Dit woord was woord van de dag op 23 May 2020

    👍
    312

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.