Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
zonder plankenkoorts
Van Dale 2018 online: BE
De groep staat ‘plankvast’ op het podium voor dit bijzondere concert. Het publiek luistert geboeid. (mechelenblogt.be)
er is nog veel werk voor het doel bereikt is
vnw: werk aan de winkel
“De combinatie werk op de plank is standaardtaal in België. Werk aan de winkel is standaardtaal in het hele taalgebied. De betekenis is ‘er is nog veel werk te doen’.” (Team Taaladvies)
uitdrukkingen: er is/ligt nog veel werk op de plank, heel wat werk …
zie ook brood, veel ~ op de plank
“Er ligt inderdaad heel wat werk op de plank bij de Great Old: van de jeugdwerking over de A-ploeg en de trainer tot het stadion.” (gva.be 5 mei 2017) (The Great Old)
“Macron heeft werk op de plank” ( titel standaard.be 8 mei 2017)
“Internationale Vrouwendag lang niet voorbijgestreefd. Er is nog werk op de plank” (karinjiroflee.be)
uitdrukking voor het streven van mensen om tijdens de solden voordelig in te kopen
Terwijl de soldenkoorts nog volop woedt, zijn de ouders van communicanten al gretig op zoek naar de ultieme outfit voor kindlief. (Nieuwsblad)
Soldenkoorts. Met kerst en Nieuwjaar draait de consumptiemaatschappij op volle toeren. (demorgen.be)
Mijn vrouw had een aanval van soldenkoorts en alles derdoor gedraaid. (forum.politics.be)
handelsbeurs waar ook het algemene publiek welkom is
zie ook foor
Van Dale: Belgisch-Nederlands, verouderd
Middenstand Herenthout staat in voor de organisatie van de jaarlijkse Braderij-Handelsfoor welke doorgaat op de verkeersvrije markt en in de aangrenzende straten. (http://www.herenthout.be/vereniging/middenstand)
Handelsfoor keert 35jaar terug in de tijd (ds.be)
een zeldzaam toeval
vroeger: nen duzendste luk
zie ook luk, luk, een ~ zijn
“Warenhuizen hebben last van sluikstorters (Tienen). Geregeld komt de politie langs, maar iemand op heterdaad betrappen, is een duizendste luk.” (nieuwsblad.be 25 mrt. 2011)
“… stilaan beu, da’s een jaar dat ik hormonen neem, in alle mogelijke vormen, ik begin te denken dat mijn eerste kindje een duizendste luk was, …” (mamaforum.libelle.be 14 jun. 2007)
“Ik had het gekocht als ‘benenfietske’ maar thuis bleek dat dat op batterijen werkt maar dat zou nen duizendste luk zijn moest dat oude beestje nog werken (nog altijd niet geprobeerd)…” (Vlaams-Brabant, vespaforum.be 2 mrt. 2008)
Hij zei dat het een duizendste luk was als het grote walnoten werden. (Limburg, tuinadvies.be)
Zus had een olifant uit de kaskes gehaald. Dat is natuurlijk een duizendste luk. Maar één olifant en twee kleine meisjes …(Antwerpen, wizzewasjes.be)
Op de webcam en dat is een duizendste luk want het is e 1ste keer dat ik een mens zie,… (Oost-Vlaanderen, Wirtzfeld.be)
cheque die door de werkgever belastingvrij aan de werknemer bezorgd kan worden en die de werknemer in de horeca kan besteden
zie ook andere vormen van cheques bij cheque
‘Superkern’ bespreekt morgen nieuwe koopkracht- en steunmaatregelen: horecacheque, btw-verlaging en premie van 250 euro voor leefloners op Tafel (hln.be)
Lauwe reacties op horecacheque voor zorgpersoneel: ‘Meer nodig dan eenmalige premie om op café te gaan’(demorgen.be)
Werkgevers kunnen een horecacheque aan hun personeel geven. Het is maar de vraag of veel bedrijven dat zullen doen. (standaard.be)
aanvangsprijs bij een verkoping per opbod
vnw: inzetprijs
google2020: hits in .NL meestal mbt .BE
variant: instelbod
ook verkort instel
vgl. instellen; instelpremie
Bij een openbare verkoop wordt vaak een instelprijs weergegeven om de openbare verkoping vlot te laten verlopen. (debeleggersgids.be)
De instrumenterende notaris kan voorafgaand aan de toewijzing, eventueel na advies van een door hem aangestelde deskundige, de instelprijs bepalen. (Gerechtelijk wetboek: 23ste uitgave)
Veiling Grote partij dames nylon panties Wolford, alles aan 1€ instelprijs ! (.faillissementsdossier.be)
Alle kopers verzamelen en wachten het instelbod af. Dan kan het bieden beginnen (dehuiskoper.be)
De notaris was gestart met een instelbod van 250.000 euro. (nnieuws.be)
Er waren 5 bieders die vanaf de instelprijs 1.000 euro per bod omhooggingen om aan de pauze uit te komen aan 232.000 euro. (seniorennet.be)
tot aan de rand gevuld, er kan niets of niemand meer bij, aan toegevoegd worden, propvol, eivol
ook: krobbedevol
krop: verwijde slokdarm van vogels
Mijn tas zat krobbedevol (= kropvol). Waar moest ik de doos pastelpotloden nog kwijtraken?
Toch staan de rekken in de supermarkt tegenwoordig kropvol glutenvrije koekjes, pasta, muesli, crackers en noem maar op.(radio1.be)
Inderdaad, zijne magazijnen zaten kropvol ivoir, en hij verlangde dit tegen noordsche producten te verwisselen. (De Belgische Illustratie. Jaargang 7: 1874-1875)
Kropvol was zondag de feestzaal van de katholieke werkmansvereeniging Vrede. (Aals courant – 1889)
een werknemer van de NMBS (spoorwegen), een echte liefhebber van het spoor
Toen ik zes jaar was kreeg ik een speelgoedtreinset. Ik werd een cheminot in hart en nieren. (demorgen.be)
Benoît Gilson, een cheminot sinds 2005, is vandaag lid van het ExCom* van Infrabel en General Manager van de dienst Strategy, Innovation, Corporate & Public Affairs. (infrabel.be)
‘Ik ben de kleinzoon van een postbode en een cheminot en de zoon van zelfstandigen.’ (tijd.be)
Ik heb vandaag toch al geleerd dat de minister die de bevoegdheid heeft over de NMBS vaak een zoon is van een cheminot. (dekamer.be)
De NMBS zoekt dit jaar 1.600 nieuwe personeelsleden omdat het spoorwegpersoneel razendsnel veroudert. Een jobtrein trekt zaterdag door het land om kandidaten te zoeken die willen toetreden tot de ‘gemeenschap van cheminots (spoorwegarbeiders, red.)’. (bruzz.be)
De bevoegdheid die nog niet definitief aan de federale overheid of aan de deelstaten is toegewezen.
< in de Belgische staatshervorming
zie ook: residuaire bevoegdheid, fantoombevoegdheid
Van Dale: BE, politiek
De restbevoegdheid van de raad van bestuur is de bevoegdheid om elke materie te behandelen die niet is voorbehouden aan een ander orgaan. (kluwereasyweb.be)
De federale overheid behoudt een reglementerende restbevoegdheid, met name specifiek wanneer het gaat om afgeleiden van de verblijfssituatie (de arbeidskaart C en de vrijstellingen gekoppeld aan de verblijfssituatie). (werk.be)
magere beentjes
SN/NL: spillebenen
zie ook stek, stekkebeen; verzamellemma geneeskunde
Niet direkt in het elftal van Barcelona met je stekkebenen!
Zeer snelle stofwisseling, waardoor ik amper iets bijkom —> smalle polskes en stekkebenen. (9lives.be)
bibliotheek
Van Dale 2015 online: BE; informeel
in NL eerder: bieb
zie ook fietsbib
We gaan vanavond nog een paar boeken halen in de bib.
“Bibbezoekers proberen e-readers uit.” (gva)
“Beluister nieuwe cd’s uit de bibcollectie via Spotify.” (bibmaaseik)
“Het bibpersoneel wenst jullie een sfeervol en een gelukkig en gezond 2014!” (bib.sint-niklaas.be)
iemand die plafonneert, stukadoor
vnw: stukadoor
verbasterd tot blafonneerder
zie ook plafonneur; bezetter; plekker & plakker; plafonneren
De plafonneerder heeft de mouluren voor de lusters krak in het midden van den blafon gehangen.
De bedoeling is om de onderzijde een pleisterlaag te geven. Kan iemand me een plafoneerder/stucadoor aanbevelen? (bouwinfo.be)
Zijn vader, Hubert Servais, die sinds. 1803 te Antwerpen woonde maar afkomstig was uit het Luikse, was plafoneerder (onroerendgoed.be)
plaatsen, installeren
vnw: plaatsen, installeren
zie ook: een danske placeren; woordje, een ~ placeren; geplaceerd zijn; geld placeren
Volgende week kom ik de voordeur plaseire.
Wat er nog moet gebeuren zijn vooral afwerkingswerken, deuren die wat slepen, badkamerkastje staat er maar moet nog geplaceerd worden, een trapleuning en nog … (bouwinfo.be)
Wij placeren uw wc, douche, bad en de nodige waterleidingen. (janchristiaens.be)
Ook een gokje geplaceerd 40 stuks aan 29,81. Leuk. (beyondgaming.be)
“Ha, ge hebt een chauffeur!”, riep één van de omstanders, terwijl Acid zich op de achterbank placeerde. (hln.be)
tegenwerken; moeilijk doen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
Van Dale 2017 online: BE, informeel
vgl. tegenwringer
Ik heb zo lang en zo hard tegengewrongen dat ik langenlaatste mijn goesting kreeg.
Als het bergop gaat, begint mijn knie tegen te wringen.
plein
< Frans: place
vnw: plein bij de kerk, dorpsplein, kerkplein
Grote Van Dale:
2. (niet algemeen) plein in een stad of dorp, m.n. bij de kerk of het raadhuis
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2
uitzonderingen: Schoolplak, Duinplak …
zie ook dorpsplaats
De Groenplaats heette vroeger Place Verte. Vandaar. Moeten we het Napoléon kwalijk nemen? Zeker niet. De Franskiljons des te meer.
“In het project Noorderlijn hoort ook de heraanleg van de Teniersplaats, het plein tussen de Leien en de Meir.” (hln.be 4 nov. 2017)
“De Bolivarplaats is gelegen in het Zuidkwartier, tussen de Jan Van Gent- en de Brusselstraat. Wegens de centrale ligging van het plein aan het zuidelijke uiteinde van de Zuiderlei (huidige Amerikalei), kreeg het oorspronkelijk de naam “Zuiderplaats” mee. Sinds 1931 is het plein genoemd naar Simon Bolivar (1783-1830), gehuldigd omwille van zijn rol in de bevrijding van de Latijns-Amerikaanse staten Venezuela, Columbia, Peru en Bolivië." (inventaris.onroerenderfgoed.be)
> zie andere definitie van plaats
een röntgenfoto pakken
meestal meervoud: platen nemen/pakken: röntgenfoto’s nemen
vnw: platen (laten) nemen: röntgenfoto’s (laten) maken
Typisch Vlaams: platen laten nemen: röntgenopnamen laten maken (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Ze hebben platen genomen van mijn arm, maar er was niks op te zien.
Ik moet platen laten pakken van mijn nieren. Mijn huisdokter denkt dat er misschien stenen inzitten.
jaja morgen platen laten pakken volgende week vrijdag weet ik wat ze gaan doen met mijne rug opereeren dat weet ik maar hoe geen iedeeee alles komt wel goed :-) … (facebook)
‘Dokter, zou u toch geen plaat laten trekken?’ Veel artsen stemmen daar gewoon mee in, kwestie van geen risico’s te nemen. (demorgen.be)
SN: hergebruiken
“Alleen hergebruiken is correct. Herbruiken is geen standaardtaal. In de standaardtaal is hergebruiken (‘opnieuw gebruiken, recycleren’) de juiste vorm (…) In België komt soms ook de vorm herbruiken voor, vooral in gesproken taal. Herbruiken wordt dan als volgt vervoegd: (hij) herbruikt, (hij) herbruikte, (hij) heeft herbruikt. Die vormen zijn geen standaardtaal.” (taaladvies.net)
Taalmail:
-—————-
Fout: De huizen worden verwarmd via een speciale pomp en een deel van de warmte wordt ook herbruikt.
Goed: De huizen worden verwarmd via een speciale pomp en een deel van de warmte wordt ook hergebruikt.
Het werkwoord luidt hergebruiken, met als voltooid deelwoord hergebruikt. Maar het bijvoeglijk naamwoord is herbruikbaar.
-—————-
google2018:
hebruiken: .BE (51.200) ; .NL (11.900)
herbruikte: .BE (>2.076) ; .NL (>942)
herbruikt: .BE (>22.000) ; .NL (>34.900)
hergebruiken: .BE (>75.100) ; .NL (276.000)
hergebruikte: .BE (>10.900) ; .NL (>51.700)
hergebruikt: .BE (>66.000) ; .NL (>376.000)
Het herbruiken van raketten kan volgens het bedrijf een revolutie in de sector ontketenen. (vrt.be)
N-VA en sp.a herbruiken Vlaamse verkozenen en ‘cabinetards’ op federale kieslijsten. (demorgen.be)
Door de wijnflessen te herbruiken zorgt Colruyt er voor dat er tot 2.000 ton minder glas per jaar in omloop wordt gebracht (standaard.be)
Het herbruiken van oude kledingstukken is een rode draad in Margiela’s werk. (kack.be)
Wanneer ze hun handen grondig gewassen hadden, herbruikten ze de handdoek. (demorgen.be)
Beide straten werden heraangelegd met herbruikte Zweedse kasseien. (standaard.be)
Het doel van BeFre is aan te tonen aan bedrijven, consumenten en particulieren dat met dankzij het herbruiken van zakken en tassen, men aanzienelijk het overbodig verbruik van wegwerpzakken vermindert, alsook de productie en uiteindelijk de berg afval. (befre.be)
Arduin om te herbruiken – Te koop | 2dehands.be
Tombola voor herbruikte frituurolie (Tienen) – Het Nieuwsblad
spoor, een te volgen/overwegen alternatief, denkpiste
vnw: in België ook: spoor, denkspoor, plan, voorstel
Van Dale 2013 online: (Belgisch-Nederlands) één van de verschillende mogelijke wegen om iets te realiseren of te onderzoeken
vergelijk denkpiste; onderzoekspiste; gedachtepiste; onderhandelingspiste
pistes, alle ~ blijven open;
piste, een ~ bewandelen;
pistes, alle ~ bewandelen;
piste, een ~ volgen
In het onderzoek naar de Bende van Nijvel zijn lang niet alle pistes onderzocht.
leiden (sport)
meer algemeen: sturen
vnw:
•loodsen, gidsen, rondleiden
•een plotse en belangrijke promotie geven, lanceren
znwb: (Naar een bep. plaats) loodsen; – ook: (iem.) de weg wijzen, rondleiden; – in de sportt.: (iem.) in de aanval sturen; ook: (naar de overwinning) loodsen enz.
Van Bondt en Van Dyck piloteren Blijlevens naar 13de seizoenzege. (Belang van Limburg)
Moeten wie andere onderhandelaars uit deze ploegen aan tafel zetten, frisse gezichten met frisse benen naar de meet piloteren. (herecomesherman)
De Gentenaar werd onder meer door Michael Verschueren gepiloteerd naar eigenaarsschap van de club. (bruzz.be)
De Bruyn werd enkele jaren gepiloteerd naar Eén, waar hij in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 De laatste ronde presenteerde (demorgen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.