Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
snel snel
vnw: in de rappigheid, in de rapte: in de gauwte, in de haast, in zeven haasten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Rapte. Meestal in de verbinding in de —, met de (een) rapte, vlug, in der haast. In Zuid-Nederland.
vergelijk: raprap,
vlugte, in de ~,
rapte, met de ~
rapke, in een ~
rappigheid
We zijn eerst naar die fuif geweest en daarna hadden we nie veel tijd meer en zijn we nog efkes in de rapte bij ne maat binnengesprongen (binnenspringen).
“In de rapte de gazette overzien” De Bo (1873).
Pas zaterdagmorgen heb ik “In de rapte” een ploeg samengesteld. (sporza.be)
deelnemen aan een fuif, partyen, feesten (in de jongerenbetekenis)
“In het BN is het nu een algemeen woord; in het NN raakt langzamerhand in onbruik, ondanks een korte opleving in de jaren 1990 onder invloed van een televisiereclame van Duyvis (voor als er een fuif is).” (Etymologisch Woordenboek van het Nederlands – M. Philippa e.a.)
Het is geen geheim dat dat de meeste jongeren al eens graag uitgaan en gaan fuiven. (huisvanhetkindstabroek.be)
Er werd dan ook gefuifd tot de laatste speciaal ingerichte pendelbus omstreeks half vijf ’s ochtends de laatste fuifgangers veilig naar Malderen bracht. (nieuwsblad.be)
Soms komen er ook karaoke-installaties aan te pas en wordt er gefuifd tot een stuk in de nacht. (standaard.be)
De feestvierders fuifden tot in de vroege uurtjes. (nieuwsblad.be)
onder dwang, met sterke hand, krachtdadig
(weinig gebruikt in Nederland)
< Latijn, letterlijk: door militaire interventie
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
NL:‘met de sterke arm’
De vechtersbaas werd manu militari door de buitenwipper op straat gezet.
het kunnen verslensen of verwelken
zie ook verslenst
Klaprozen zijn rap verslensbaar.
zonder dat ge er u voor moet verplaatsen, op een gemakkelijke manier, van thuis uit
niet in Van Dale 2015 online
.indicator.be : Iets kopen vanuit zijn luie zetel lijkt heel aanlokkelijk voor mensen die weinig tijd hebben, zoals b.v. vrije beroepers.
filmfestival.be: Beleef het festival vanuit je luie zetel!
deredactie.be: De kraker anno 2013 surft voortaan vanuit zijn luie zetel naar een Google Maps-bestand en kiest er zijn nieuwe stek uit.
standaard.be: Vanuit zijn luie zetel kan hij voortaan terecht bij het interactieve e-loket. Een primeur voor Vlaanderen.
wijd uitlopende broekspijp
VD2016 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 1
vgl. ook: olifantenpijpenbroek
2dehands.be : Retro broek met olifantenpijpen uit wollen mantelstof
stylepoint.be: De flared jeans of ‘de broek met olifantenpijpen’ is aan een opmars bezig. Deze zal je de komende seizoenen steeds vaker zien.
aangezien, omdat
> Frans: vu que: gezien dat
DS2015 geen standaardtaal
Taaladvies.net: Het is onduidelijk of ‘gezien’ als voegwoord wel of niet tot de standaardtaal in België gerekend kan worden. Het wordt veelvuldig gebruikt als voegwoord, ook door veel standaardtaalsprekers, met als betekenis: aangezien, omdat. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die gezien als voegwoord afkeurt.
Gezien is in elk geval standaardtaal in het hele taalgebied als voorzetsel, met als betekenis ‘met het oog op, rekening houdend met’…
Gezien uw schoolresultaten niet al te fameus zijn, zult ge in september nog eens moeten terugkomen!
- De directie stelde een onderzoek in, gezien het hier een geval van recidive betrof.
- Gezien hij gisteren al aan bod is gekomen, zullen we nu met de volgende kandidaat beginnen. (Beide vb.zinnen: Taaladvies.net: in België, status onduidelijk)
Of het beslissingsproces hiermee ten einde is, is niet zeker gezien hij tot nu toe nog geen officiële interlands heeft gespeeld met Marokko. (standaard.be)
eindstreep,
zie ook: aankomstlijn
vnw
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
zie ook meet
Ik ben eens benieuwd wie er morgen in de Amstel Gold Race als eerste over de eindmeet zal rijden.
Hij heeft vier keer de Ronde van Frankrijk meegereden, maar nooit de eindmeet in Parijs gehaald. Altijd opgegeven.
Een groot deel van de eerstejaarsstudenten haalt de eindmeet niet.
een politiek zonder gesloten deuren, waarbij alle meningen overwogen worden en alles ter sprake kan komen. Ook letterlijk: het toelaten van journalisten op regeringsvergaderingen.
Deze term dateert uit de tijd van de paarse kabinetten van de vroege jaren 2000.
zie ook debatcultuur
Opendebatcultuur in de politiek kan in principe wel werken, maar na verloop van tijd verzandt dat dikwijls in oftewel oppervlakkig gezever, oftewel slaande ruzie.
Noël Slangen: ‘Ik pleit opnieuw voor een redelijke opendebatcultuur’. (apache.be)
oorspronkelijk: ‘neologisme in de jaren 1970 ingevoerd door Luc Versteylen en zijn actiegroep De Groene Fietsers voor een combinatie van fiets en betoging (…) ’fietseling’ komt voor in de Woordenlijst Nederlandse Taal’ (woorden.org: )
ook: recreatieve activiteit met de fiets
maar van VL oorsprong en google 2014: .BE (>5.900); .NL (>1.900); de meeste mbt tot BE
zie ook Groene Fietsers
twitter: Opnieuw fantastisch veel volk voor de fietseling van #hartbovenhard aan #deroma in Antwerpen #1dec #hetsociaalverzet 10:32 AM – 15 Dec 2014
hln.be: Bescheiden afscheid van Niels Albert tijdens Fietseling
toersimediest.be: Op zondag 10 augustus 2014 gaat naar jaarlijkse gewoonte de Fietseling Hageland Zuiderkempen door, in het hartje van de stad Diest.
gelukkig, gelukkigerwijs
Van Dale 2016 online: BE
zie ook ongelukkiglijk
zie ook: chance, al mor ~
Daar stonden we dan met ne smorende moteur. Gelukkiglijk had ik in ’t koffer nog een jerikan water staan zodat we toch nog tot aan de dichtst bijzijnde garage zijn kunnen rijden.
Een jongen van 9 jaar ook zeer erg gekwetst (in de kantlijn toegevoegd) doch gelukkiglijk na 3 maanden genezen. (standaard.be)
Helaas zonder Vettige Swa (‘in jail in Thailand’) maar gelukkiglijk wel mét een vintage CPeX-song. (demorgen.be)
opschudding, gedoen, iets wat veel commotie teweegbrengt
zie ook: milieuboxenaffaire
Dat was nogal een affaire toen die mails zijn uitgelekt!
Wat een affaire rond die bekende Vlaamse transgender!
< andere definities van affaire
schillen, met een mes van de schel ontdoen
Patatten schellen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: schellen: Van de schil of de bast ontdoen. Gewestelijk.
zie ook: ongescheld
Voor de patattenjas (jassen, patatten ~) heb ik vandaag 2kg gescheld voor frieten. Morgen houden ze hun frakske aan. Gekookt in de pel, met een beetje echte boter en een snuifke peper en zout. Zalig.
“Wie gaat er mee naar Buken
pataten zuken?
Wie gaat er mee naar Delle
pataten schelle?”
(https://www.bloggen.be/tilloenk/archief.php?ID=450)
verbijsterend, schrikwekkend, schokkend, onvoorstelbaar
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
VRT-taalnet: standaardtaal in België
1.hallucinaties oproepend
2 mbt hallucinaties
SN: verwijst alleen maar naar de hallucinerende werking van drugs. In die betekenis is het synoniem met hallucinerend en hallucinogeen.
Hebt ge die overstroming op het nieuws gezien? Da was nogal een hallucinant beeld he?
gemoedelijk, gezellig babbelen bij een zjat kaffe
zie ook koffieklets, koffiekletser
Mijn zus en ik, 2 koffejoos komen regelmatig bijeen en dan koffiekletsen we wat af.
een kleine oppervlakte
google: VL (113.000); NL (>6.200)
niet in Van Dale (2013)
Van Dale 2016 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
vgl. ook voorschoot, een ~ groot en postzegel, zo groot als een ~
Er is een hofke aan van ne zakdoek groot.
België is ne zakdoek groot.
druivenplant, druivenboom, wijnstok
Van Dale 2016 online: BE spreektaal
ook in Nederland, maar veel minder dan in Vlaanderen:
google2016: .BE (>28.000) ; .NL (>12.000)
“In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd ‘druivelaar’ herkend door:
22 % van de Nederlanders;
99 % van de Vlamingen.” (nl.wiktionary.org/wiki/druivelaar)
zie ook perelaar, appelaar, pruimelaar, notelaar, kerselaar; verzamellemma groenten en fruit
In de winter wanneer de druivelaar in rust is snoeien wij houtachtige takken in. (tuinadvies.be)
Bartel Van Riet: ‘Een druivelaar kan best in onze tuin’ (nieuwsblad.be)
U kent hem wel: De Druivelaar, de ‘wereldberoemde’ scheurkalender in Vlaanderen. (continuga.be)
immigrant, inwoner die afkomstig is van een andere streek of gemeente
bij uitbreiding: plant, dier of voorwerp afkomstig van ergens anders
Van Dale 2016 BE
DS2015 standaardtaal
zie ook aangespoelde
De meeste inwoners van ons dorp zijn inwijkelingen.
Drie nieuwe Ponto – Kaspische inwijkelingen dringen door tot in kanalen in de provincie Antwerpen:
de zoetwaterpolychaet Hypania invalida (Grube, 1860) en, voor het eerst in België, de platworm Dendrocoelum romanodanubiale (Codreanu, 1949) en de Donaupissebed Jaera istri Veuille, 1979 (ANTWERPSE KOEPEL VOOR NATUURSTUDIE • JAARBOEK 2003)
Deze zag ik helemaal alleen tussen het houtstrooisel in mijn tuin staan. ’k Heb hem niet geplant en in mijn plantenencyclopedie kan ik ook niet terug vinden welke plant het is maar ’k denk dat het een knol- of bolgewas is Weet er iemand wat dit is? (http://forum.belgiumdigital.com/ 090216)
envelop, briefomslag, anvelop
vnw: envelop
-in/onder open/gesloten omslag: in een open/gesloten envelop
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
zie ook omslag, onder gesloten ~; omslag, onder open ~
Ik zal die brief in een omslag steken.
Onder gesloten omslag over te maken aan de adviserend geneesheer.
wanneer iets te laat komt om nog zin te hebben
vnw: vijgen na Pasen (vijgen eet men in de vasten): iets dat te laat komt, mosterd na de maaltijd
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
in Nederland: mosterd na de maaltijd
Veertien dagen na mijne verjaardag afkomen met ne bloemekee … dat zijn vijgen na Pasen.
Nieuwjaarsdrink onder noemer Vijgen na Pasen (nieuwsblad.be – toegevoegd door MyriamCarlier 09-05-2022)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
