Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
dienstreis
< Frans déplacement
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal, Gangbaarheid: 7, Vlaamsheid: 4
Ik doe mijn werk nog wel graag, maar die verplaatsingen altijd die zijn er voor mij te veel aan!
Die van het syndicaat klagen al een tijdje over de lange verplaatsingen die de arbeiders verplicht zijn te maken.
aanhoudend sukkelen: in het/een sukkelstraatje zitten/geraken, in de versukkeling raken
en omgekeerd: uit het sukkelstraatje komen, geraken, …
vnw: in het sukkelstraatje raken/wonen/(gelogeerd) zijn: aan de sukkel zijn, problemen hebben, in de puree zitten
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
vgl. ook sukkel, op de ~ zijn
Clijsters zat met haar opeenvolgende blessures in het sukkelstraatje.
Door de schulden die hij moest afbetalen met nieuwe leningen is hij dan in een sukkelstraatje geraakt.
“We raken maar niet uit het sukkelstraatje” (Herne) – Het Nieuwsblad
Ik was inmiddels dertig jaar en mijn lijf was me te dierbaar om voortdurend van het ene sukkelstraatje in het andere te belanden. (De weg naar Alpamayo – Ignace Bral)
met name in de uitdrukkingen:
zak, in ’t ~ zetten,
zak, in ’t ~ gezet worden
Woordenboek der Nederlandsche Taal: gewestelijk in Vl.-België
zie andere definities van zak
Ze hebben de Paul in ’t zak gezet: hij heeft daar te veel voor betaald.
plankenkoorts, plankenvrees
ook trak (zie voorbeelden)
vnw: trak: plankenkoorts, de zenuwen
zie ook trac, de ~ hebben
Van Dale 2018 online: BE
< Frans trac
Als ze een micro in mijn handen duwen heb ik al de trac.
Ik had trac tot in mijn tenen en weer vlinders in den buik
Nee, ik weet nooit dadelijk wat ik zeggen moet, enkel en alleen omdat ik zo de trak heb. (demorgen.be)
daadwerkelijk, echt, de facto
Van Dale (Belgisch-Nederlands) daadwerkelijk, de facto
effectief gebeuren, plaatsvinden
vgl. effectief worden
Ik kan het beamen: het is effectief zo gebeurd als mijne gebuur het heeft gezegd.
> andere betekenissen van effectief
briefkaart, zichtkaart, aanzichtkaart, prentkaart
vnw:
•briefkaart
•prentbriefkaart, ansichtkaart
DS2015 standaardtaal
NL: ansichtkaart
Hij heeft een mooi postkaartje met blote madammen erop gestuurd.
“Om de lelijke badkamerdeur te verstoppen, hadden de studenten ze volgeplakt met postkaartjes van verschillende bestemmingen. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
Belgisch-Nederlands voor het bezitten en/of gebruiksklaar hebben van een wapen
NL: (verboden) wapenbezit
zie ook: porderm
< Frans: port d’armes
Van Dale online: BE; niet algemeen: wapenbezit
Er is sprake van wapendracht als men het wapen bij zich heeft zodat het onmiddellijk gebruikt kan worden. Zo b.v. kan het opbergen van een wapen in het handschoenenkastje van een motorvoertuig als wapendracht beschouwd worden. (Wapenunie)
‘Wapendracht tegen België’ dekte vele ladingen. Dat kon gaan van zuiver politieke collaborateurs die zich gewapend hadden vertoond of van leden van paramilitaire formaties. (Bruno de Wever – Collaboratie tijdens WO II in België.)
dikgedrukt, vetgedrukt, vet, dik, bold
zie ook in vetjes
VD2016 online: BE
ANW: vetjes: vooral in België
WNT: drukkunst: vette letter, meest in Z.-Nl. in gebruik
Waarom zijn sommige woorden in het vetjes gedrukt? – Het zijn nieuwe woorden of belangrijke woorden in de tekst. (plantyn.com)
Velden in vetjes gedrukt zijn noodzakelijk. (tc-resschebeke.be)
korting, reductie, afslag, … op een verschuldigd bedrag
vermindering krijgen, hebben
zie ook verminderingskaart + reacties
Kinderen onder de 12 krijgen vermindering bij de inkom.
Ik zal dat voor u gaan halen, met mijn klantenkaart krijg ik op alles 10 procent vermindering.
betaling van loon, beloning, bezoldiging; salarisaanbod
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
De verloning gebeurt volgens de wettelijke barema’s van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Voor nadere informatie i.v.m. onze verloning, zie de website.
consumentenbond
VD2017 online: BE, niet algemeen
Een verbruikersunie is een organisatie die zich bezig houdt met de bescherming van de gebruikers. U kan er advies vinden op verschillende gebieden zoals consumentenadvies, fiscaal advies, kredietadvies enz. (echtbanken-tribunaux.be)
Test-Aankoop is in geen geval aansprakelijk voor onderbrekingen van de diensten die de verbruikersunie via de website aanbiedt, en de gevolgen die daaruit voor de gebruiker en elke derde kunnen voortvloeien. (test-aankoop.be)
Drs Bak ker wees er op, dat de weinige steekproeven, die de Belgische verbruikersunie voor Vlissingen heeft genomen wijzen op een ster ke verontreiniging. (krantenbankzeeland.nl)
1. ten gelde maken (fig.), aanwenden, benutten, valideren…
2. waarderen, herwaarderen
Van Dale 1995: …2. (in Belg.gall.): ten nutte maken, syn. uitbuiten
Van Dale 2016 online: BE ten nutte maken
= uitbuiten
Typisch Vlaams: te gelde maken, waarderen; herwaarderen (formeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7
zie ook valorisering, valorisatie
1. Een titel op de VOKA-website: Hoe onze kennis ten volle valoriseren?
2. We moeten in onze gemeente het groen dat we nog hebben weten te valoriseren.
dienstregeling
Taaladvies.net: standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2017 online: BE
Nieuwe uurregeling De Lijn.
De nieuwe uurregeling bij spoorwegmaatschappij nmbs, die vandaag in voege trad, is zonder grote problemen verlopen.
“Door het slechte weer rijden de Eurostartreinen tot zondag volgens een beperkte uurregeling. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
het verkeer van schepen, auto’s, internet, enz.
vnw: verkeer, transport, vooral handelsverkeer: containertrafiek, goederentrafiek, handelstrafiek, wapentrafiek
Fr. le trafic < En. traffic
“Antwerpse haven lobbyt in China om meer trafiek.” (De Morgen)
“Een goede positionering van uw website in Google: Dat is de trafiek van uw website verhogen = Meer trafiek is meer klanten en omzet.”
extraatje, toegift,
meestal diminutief gebruikt: toemaatje
Van Dale 2012 online: algemeen Belgisch-Nederlands
Als toemaatje in elk Kroatisch restaurant krijg je juliska (joelisjka) of kruskovac (kroeskovatsj).
Als toemaat op mijn 6 maanden interimjob, heb ik ooit van mijn baas toen, een toemaat van … euro’s gekregen. Hij heeft mijn respect voor heel zijn leven!
leraar die leerlingen tracht bij te werken die voor een bepaald vak achterop zijn geraakt, taakleerkracht
Vrouwelijk: taaklerares
vnw: (bnl.) leraar, lerares die leerlingen met moeilijkheden voor bepaalde vakken tracht bij te werken
Van Dale 2015 online in België
Ik had een goede taakleraar om mijn achterstand bij te werken na mijn hospitalisatie.
telefoondienst die het juiste uur geeft
Tegenwoordig dikwijls fig. gebruikt
VD2013 online: Belgisch-Nederlands
- Wat uur is ’t?
- Seg, dat is de derde keer dat ge dat vraagt. Ik ben de sprekende klok niet zenne!
nieuwsblad.be: Sprekende klok nog liefst 1.000 keer per dag gebeld
iemand in de luren leggen, hem bedriegen, dwarsbomen, in een lastig parket brengen enz.
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
ook: kloot, iemand een ~ afdraaien
Die vent is een echte klootzak; hij heeft me weer een kloot afgetrokken.
“Die heeft me ‘ns een kloot afgetrokken door voor m’n neus een partij hout te kopen waar ik een oog op had.” H. Brusselmans, Mogelijke Memoires.
uit arduin gemaakt
Van Dale 2016 online: BE
opm: de SN-NL betekenis: hecht, duurzaam
NL: hardstenen
vb. google2016:
‘arduinen dorpel’: .BE (>2.000) ; .NL (>880)
livios.be: Vijf jaar geleden heb ik nieuwe arduinen dorpels en nieuwe ramen laten plaatsen. Een dorpel aan de voordeur is onlangs losgekomen. Hoe kan ik deze opnieuw bevestigen?
nieuwpoort.be: In het midden van het Marktplein bevindt zich een arduinen steen met de aanhef van de Stadskeure van Nieuwpoort, uitgekapt door Willem Vermandere.
wekken, wakker maken (door roepen, fluisteren, schudden, en alle andere legitieme middelen…)
vnw: hoe laat moet ik u morgen oproepen?: roepen, wekken
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
Van Dale 2018 online: BE
Pa, roept ge mij morgen een half uur vroeger op? Ik heb afgesproken met de Carl.
Morgenvroeg moet ge me niet oproepen, ik heb verlof.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.