Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
de ij met stippen in tegenstelling tot de ei
(de lange versus de korte ij: welke is welke?: zie reacties koterij)
Als ge ei met een gestipte ij schrijft is het het IJ in Holland.
De eerste vorm wordt de lange ij of in België soms ook gestipte ij genoemd. (Wikipedia)
een foto maken
herkomst: In de begintijd van de fotografie moest de fotograaf aan een koordje of hendeltje trekken om de foto te nemen. Dat koordje opende de lens van de camera en zorgde ervoor dat het beeld werd vastgelegd.
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
vnw: een foto trekken, een foto maken, fotograferen
zie ook fototrekker, trekken
vgl kodak, fotokodak
Trekt eens een foto van ons.
We hebben op reis wel 200 foto’s getrokken.
bloemlezing De Standaard:
Het opzet bestaat erin dat deze jongeren bij voorkeur naar – niet verrassend – drukbezochte plaatsen gaan en daar foto’s trekken. (standaard.be)
Na de enquêtes zou het nu de bedoeling zijn dat de inwoners foto’s trekken van hun gemeente. (standaard.be)
Eens hij hun vertrouwen gewonnen had, diende hij de vrouwen medicatie toe en trok foto’s van hen terwijl ze sliepen (standaard.be)
Fans van jong tot oud trokken foto’s van de spelersbus, die voor het hotel geparkeerd stond. (standaard.be)
enz.
(verouderd)
ook fröbelklas/Fröbelklas
zie ook freubel
→Friederich Fröbel 1782-1852
Niet aan elke school was vroeger een freubelklas verbonden.
Dan voeren we een taaltest in voor de freubelklas, stampvoette Ben. (Mark Coenen – De Morgen)
een beetje
vooral dim.: snuifje
NL: snuf; snufje
googel2013:
snuifje zout: .BE (>74.000); .NL (>13.000)
snufje sout: .BE (>31.000); .NL (>160.000)
uit de vertaallijst VL-NL van Dagelijkse Kost (Jeroen Meus)
En dan doet ge in die pannenkoekendeeg enkele eetlepels suiker en een snuifje zout.
Een snuifje zout – in Nederlandse recepten staat meestal ‘een snufje’ – is precies die hoeveelheid die je tussen je duim en wijsvinger kunt vasthouden. (libelle-lekker.be)
loven, complimenteren
Van Dale 2018 online: BE spreektaal pochen over …, hoog opgeven van …
= roemen
Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3
zn: het bestoefen = de bestoefing
West-Vlaanderen: beboffen
Men kan bestoeft worden, iemand anders bestoefen en zichzelf bestoefen…dat is minder.
Bestoeft hem zo niet, sebiet gaat hij neffe zijn schoenen lopen.
waar men niet omheen kan, onvermijdelijk
ook incontournable
< Frans: incontournable
Van Dale 2016 online: BE
De problematiek van de opwarming van de aarde is incountournable geworden.
Door zijn monsterscore bij de jongste verkiezingen is hij incontournabel geworden voor de regeringsvorming.
notenboom, ook het hout van de notenboom
vnw:
•notenboom
•notenhout
Van Dale 2013 online: somt bij -aar (niet algemeen) een reeks op: appelaar, kerselaar, mispelaar, perelaar, pruimelaar, rozelaar
Van Dale 2013 online: (notenhout) Belgisch-Nederlands
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Een notelaar naast de mesthoop zou de vliegen verjagen.
Rondom de notelaren op het gazon bevinden zich het woonhuis, de twee schuren en een cichorei-ast (standaard.be)
De notelaars, ze nijgen. Vol zilver en vol goud;. Ze zwichten en ze zwijgen. Ze worden stilaan oud. (De notelaars – René de Clercq)
De beste raspen nu met een notelaren heft, voor een extra stoer en degelijk uiterlijk gecombineerd met de gekende Microplane-topkwaliteit. (culina.be)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: KAROT
— in Vlaamsch-België ook KAROOT —, znw. vr. Ontleend aan frans carotte (eigenlijk wortel, peen), bij verkorting voor carotte de tabac, ”rouleau de feuilles de tabac” (Littré).
1. Eigenlijk. Een spilvormige rol gesponnen tabak, waarvan snuiftabak gemaakt wordt.
? — Zegsw. Iemand een karot trekken (bij Rutten (1890) ook: wisselen), hem foppen (Cornelissen-Vervliet).
2. Bij vergelijking. Een rolletje in papier gewikkelde geldstukken; een ”kardoes(je)”. In ’t Hageland (Rutten (1890)).
Van Dale 2018:
karot
1627 < Frans carotte (vgl. kroot)
1. rol gesponnen tabak waarvan snuif werd gemaakt (symbool: tabaksrol)
• uitdrukking; BE; niet algemeen iem. een karot trekken
iem. foppen, beetnemen
2. BE; niet algemeen rol gesausde pruimtabak
3. BE; niet algemeen in papier gewikkeld rolletje geldstukken (van dezelfde waarde)
ook carot
Er zijn van die karottentrekkers die ge op hun eerste-communie-zieltje de absolutie zoudt geven.
Het moet u gegeven zijn, (een gave), om echt karotten te trekken, zoniet valt ge door de mand.
Breng van de bank eens vijf cartouchen (karotten) mee van 50 en 20 eurocent voor wisselgeld.
a) formele aankondiging van de beëindiging van een overeenkomst met inachtname van een (wettelijke) termijn: vooropzeg doen
b) de zogenaamde opzeggingstermijn zelf
vooropzeg geven, doen, krijgen
vnw:
•het opzeggen, de opzegging, ontslagaanzegging
-zijn vooropzeg geven: opzeggen
•opzeggingstermijn
DS2015 opzeggingstermijn: geen standaardtaal
zie ook vooropzeggen
Op het einde van elke driejarige periode (derde en zesde jaar), zo dit contractueel bedongen werd, mits vooropzeg van 1 jaar, voor persoonlijk handelsgebruik door de verhuurder of zijn familieleden. (notaris.be)
u kan uw abonnement, zonder vooropzeg, stopzetten mits teruggave van de kaart en kaartlezer (ethias.be)
Kijk na of u een verbrekingsvergoeding dient te betalen. Er geldt sowieso een vooropzeg van 1 maand (30 kalenderdagen). Deze termijn geldt vanaf de datum dat u uw aanvraag doet. (belgacom.be)
Jean Kindermans (58), het opleidingshoofd van Anderlecht, heeft na een ambtstermijn van ruim 16 jaar zijn vooropzeg gekregen van het bestuur. (sporza.be)
Het ACV-voorstel van een vooropzeg van één maand per begonnen dienstjaar, zou dan weer een effect hebben van 0,07 procent op de …(standaard.be)
bedrijf met sociaal-economische doelstellingen dat mensen tewerkstelt die o.a. omwille van een handicap buiten het reguliere tewerkstellingscircuit vallen.
Ook wel beschermde werkplaats of beschuttende werkplaats genoemd.
NL: sociale werkplaats
zie ook maatwerkbedrijf
Die zoon van de Jean is wat mentaal gehandicapt. Maar hij heeft toch een job gekregen in de beschutte werkplaats. Hij moet er pakskes maken.
demorgen.be(1/4/2015): De beschutte werkplaats bestaat vanaf vandaag niet meer. Of toch niet in naam. Het worden ‘maatwerkbedrijven’, en daar zit een nieuwe benadering achter.
hoofdschotel, hoofdgerecht
uitspraak: zonder t
ook :hoofdpla
zie plat
Noordzeetong belle meunière met verse eigen gemaakte frietjes als hoofdplat. Heel lekker (tripadvisor.be)
Als hoofdplat namen mijn echtgenote en dochter de Tournedos van hert. (zoover.be 18/12/2018)
Gå Nord: eenvoud uit het Hoge Noorden
Reken voor zo’n paar sharinggerechten en een stevige hoofdplat op 50 tot 60 euro per persoon, de drank niet inbegrepen. (gva.be jan. 2020)
Een menu (3 keuzes voor en hoofdpla) alles inbegrepen brood en drank, voor een zeer schappelijke prijs en vriendelijke… (tripadvisor.be 30 mei 2016)
Steak met Bordonaise saus (rode wijnsaus hmm) als hoofdpla. Ma goe! Ma goe! (uit een blog 6 juli 2017)
vakschool, school waar men een beroep of vak leert
Van Dale 2015 online: BE
radio2.be/jo-leemans: Omdat Jo toch enige opleiding moet genieten, stuurt haar vader haar naar de beroepsschool afdeling snit en naad.
abvvmetaal.be: Ik heb daar tot aan de bevrijding gewerkt. Ik was graag naar de beroepsschool geweest om een stiel te leren bij Carels, de stedelijke beroepsschool, maar mijn moeder zei: ”Het spijt me, maar je moet gaan werken om geld te verdienen om brood te kunnen kopen.”
Het hof van beroep behandelt het hoger beroep tegen vonnissen van de rechtbank van eerste aanleg en de rechtbank van koophandel. In België zijn er vijf hoven van beroep, elk met een eigen rechtsgebied.
ook: beroepshof
NL: Gerechtshof
Van Dale online: in BE
Haar ex-man heeft tegen het vonnis van de rechtbank van Eerste Aanleg beroep aangetekend. De zaak is voorgekomen in het Hof van Beroep in Antwerpen.
1. (erotisch) betasten;
anw: (vooral) in België
2. beduimelen
vnw:
•betasten, met de vingers aanraken met seksuele bedoelingen
•vies maken, bevlekken, beduimelen
Typisch Vlaams: betasten (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 3
in Antw. ook: pallepoten
vgl. potelen aan
1.Ik snap het meisje niet dat zich zo laat bepotelen.
1.Hoe dat Balthazar Boma de vrouwen bepotelt zou in dit metootijdperk toch niet meer kunnen, mijn gedacht.
2. Die archiefstukken zien er niet meer uit, zo bepoteld zijn ze.
2. En kan je ziek worden van bepotelde bibliotheekboeken? (vrt.be)
angstaanjagend, benauwend
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
Van Dale 2018 BE; niet algemeen
“Het was benauwelijk als de Duitse zoeklichten de donkere hemel afspeurden om het gebrom van de vliegers van de Verbondenen te traceren” (De allerlaatste getuigen van WO I)
gemeubileerd
(bemeubelen, bemeubeld en gemeubeld zijn standaardtaal in België)
zie ook bemeubelen; onbemeubeld
Ik huur een bemeubeld appartement.
“Gerenoveerd en prachtig bemeubeld appartement te huur in Zuid-Frankrijk. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
“We moeten het huis nog helemaal bemeubelen. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
opmerking, aanmerking (is vaak negatief)
Van Dale 2016 online: BE
Taaladdvies.net: Bemerking wordt in België zowel voor aanmerking als voor opmerking gebruikt, maar het is ook daar geen standaardtaal.
wnt: Zoowel in vroeger eeuwen als ook in later tijd een gewoon woord; in de laatste jaren vaak beschouwd als germanisme en daarom afgekeurd. In de jongere, en thans meestal veroordeelde opvatting. Opmerking, en soms aanmerking (zie de bo 1873).
Welcke woorden my een sneedige bemerckinge indachtigh maken, poirters, Mask. 305 ed. 1688.
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6
< Duits: Bemerkung
zie ook: randbemerking
Op het einde van de vergadering vroeg de voorzitter of er nog bemerkingen waren.
Ik wil bij het standpunt van de Taalunie hierboven toch wel een aantal bemerkingen maken, o.a.: Als iedereen het in VL gebruikt, waarom is het dan geen standaardtaal in België?
Als er over dit lemma nog bemerkingen zouden zijn, dan kunt ge die kwijt bij de reacties hieronder.
(neologisme) label op de verpakking van voeding die van A (best) tot E (slechtst) aangeeft in welke mate de voeding gezond is
google 2018: .BE (> 8.020) . NL (216)
Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) voert de nutri-score in. Dat is een voedingslabel dat aangeeft in welke mate een product bijdraagt tot een evenwichtige voeding. (nieuwsblad.be)
De nutri-score kan, in theorie, vanaf vandaag op nieuwe producten afgebeeld worden. Maar of dat ook zal gebeuren, is dus afhankelijk van de bereidheid van de voedingsindustrie. (standaard.be)
De nutri-score is een handig instrument om mensen te informeren in de strijd tegen slechte eetgewoonten, luidt het. (vrt.be)
stofnaam voor keukenrolpapier
SN: huishoudrol
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands keukenpapier
Ge hebt gesmost (smossen) precies. Ik zal het met wat keukenrol proper maken se.
iemand die terechtstaat voor de politierechtbank of de correctionele rechtbank
Van Dale 2014 online: in België:
vergelijk beschuldigde, betichte, verdachte
De beklaagde verstopte zijn hoofd onder zijn trui om niet gefotografeerd te worden door de vele aanwezige persfotografen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
