Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #1391 05 March 2022: chrono

    chrono
    (zn. m.; ~'s)

    1) chronometer
    2) een gechronometreerde tijd (zie chronometreren; chronotijd)

    vnw

    VD2016 online: BE

    Typisch Vlaams: (op een stopwatch of chronometer afgelezen) tijd: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7

    vgl. chrono afdrukken

    ook krono, zie voorbeelden

    2) nieuwsblad.be: Dauwens werd vijfde in haar reeks met een chrono van 55"82, haar beste jaarprestatie.

    Op de meeting van Zürich vestigt de Ethiopiër Haile Gebreselassie een nieuw wereldrekord op de 5.000 meter met een krono van 12.44.39. (knack.be)

    1) quizarchief.be: U geeft enkel het antwoordblad af met de lettercombinaties van de foto’s. Voordat we onze chrono indrukken krijgt u van ons nog een voorbeeld.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Nov 2025 08:25)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Mar 2022

    👍
    231

    #1392 04 March 2022: kriebelenbuik

    kriebelenbuik

    1) kriebels in de buik door een plotse neergaande beweging, bijvoorbeeld op een kermisattractie
    2) Ook soms in de betekenis van de kermisattractie zelf waarvan ge kriebelenbuik kunt krijgen

    Op de touter zitten doet kriebelenbuik!

    1) Met mama ga ik ook veel in bad en zij laat mij altijd door de lucht vliegen want ze weet dat ik kriebelenbuik leuk vindt. (blogspot.com)

    En telkens als Eddie naar beneden suist met de camera naast hem, boven hem of gewoon in zijn kielzog, is het van kriebelenbuik! (humo.be)

    2) Grootvader Frans Reyns stond op de kermis met een rad, de “kriebelenbuik”. (heemkundezb.be)

    In gedachten zie ik het allemaal nog staan: een kindermolen, een speelgoedkraam, een "smoutebollen -en een schietkraam. Er stond zelfs een “kriebelenbuik” met welgeteld vier zeteltjes, of liever vier bankjes voor twee personen elk. (binkalmthout.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (20 Jan 2022 11:20)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Mar 2022

    👍
    302

    #1393 03 March 2022: Italiaander

    Italiaander
    (de ~ (m.), -s)

    Italiaan

    (de lange “aa” wordt ook wel uitgesproken als een lange /o/; italjoander)

    zie ook verzamellemma nationaliteiten

    In de zomer lope der hier veul Italjonders rond.

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Diederik en laatst gewijzigd door nthn (10 Aug 2021 19:36)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Mar 2022

    👍
    270

    #1394 02 March 2022: chauffage

    chauffage
    (zn. m./v., ~n, ~s)

    radiator

    zie ook radiateur

    Klik op de afbeelding
    Radiator op blauw wit gestreepte tegels

    De sloefkes van de klein mannen staan op de chauffage in de wasplaats.

    “Acht chauffagen, condensatieketel en alles heb ik aan 30% gekregen. Alles zelf gelegd, chauffagen opgehangen en aangesloten.” (bron: een bouwforum)

    Volgens, weet ik veel wie, mag het niet wegens zever over warmteverlies, maar in de winter droog ik mijne was op de chauffage. Dat wordt niet in de droogkast gestoken want de chauffages zijn toch warm.

    > andere betekenis van chauffage

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door nthn (02 Mar 2022 19:11)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Mar 2022

    👍
    374

    #1395 01 March 2022: chasse

    chasse
    (de ~, (v./m.), ~n)

    doortrekker van de wc, waterspoeling van de wc

    vnw:
    •waterreservoir van wc, stortbak
    •touw of ketting om deze door te trekken

    zie ook: chassen, doorchassen, chassebak

    Voor kinderen is het plezant om met de chasse te spelen en het water nutteloos te zien weglopen omdat hen dat zo fascineert.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door 1001 en laatst gewijzigd door de Bon (03 Jul 2025 12:00)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Mar 2022

    👍
    499

    #1396 28 February 2022: turnmeester

    turnmeester
    (zn. m.; ~s)

    leraar lichamelijke opvoeding (meestal kleuter en lager)

    niet in VD2016
    google2016: .BE (>1.600) ; .NL (140)

    vgl. ook turnleider

    Mijn vriend kan erg goed met kinderen werken en zijn droom is om turnmeester te worden in kleuterschool en/of lagere school. (zappyouders.be)

    Ik ben Jasper de nieuwe turnmeester. Dit jaar draag ik mijn steentje bij door met de kinderen te turnen, te dansen en te spelen.(ks-vorselaar.be)

    Juf Nele 5de leerjaar, Juf Stefanie Zorgjuf 5de leerjaar. Juf Kristel 6de leerjaar. Meester Thomas Turnmeester, Juf Elsabijn Turn- en zwemjuf. (deboomhutgent.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 12:56)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Feb 2022

    👍
    193

    #1397 27 February 2022: chapelure

    chapelure
    (de ~ (v./m.))

    broodkruim, paneermeel

    vnw

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3

    < Frans la chapelure

    Breadcrumb

    Bereid het gehakt met een ei en chapelure.

    Pak ne keer die chapelure als ge wilt.

    (over de bakker) Ik heb eens ne sigarettestoempel gevonden in zijne chapeluur. Dieje chapeluur moet ik niet meer hebben.

    Mijne chapeluur is op. (Antwerpen)

    Volledig ei loskloppen. Wentel hierin het vogelnestje en wentel het daarna in de chapelure. (onskookboek.com)

    Meng in een kom het gehakt, de eieren, peper, zout en veel chapelure, en kneed tot één massa (chefrein.be)

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Nov 2025 08:14)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Feb 2022

    👍
    402

    #1398 26 February 2022: cervela

    cervela
    (de ~ (m.), ~'s)

    gerookte worst gevuld met varkenvlees en kruiden; cer­ve­laat­worst

    < Frans cervelas < Ital. cervellato < Latijn cerebellum (hersenen) ofwel Latijn cervus (hert)- het ging dus oorspronkelijk over worst die uit hersenen of hertenvlees gemaakt werd

    Van Dale 2018: cer­ve­la
    < Frans cervelat
    BE; in­for­meel cer­ve­laat­worst

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 3

    Cervela worst
    Koude cervela

    Mag ik een gebakken cervela met mosterd?

    “Ik heb eens vraagje ivm toxoplasmose, deze avond frietjes met ne koude cervela geten, had er toch zo goesting in hé!” (9maand.be/forum 20 nov. 2010)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Nov 2025 08:09)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Feb 2022

    👍
    499

    #1399 25 February 2022: center

    center
    (de ~ (m.) geen meervoud)

    bewustzijn, gezondheid

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: center
    znw. onz. (in Z.-Ndl. ook m.). Ontleend aan frans centre.
    Middelpunt, in overdrachtelijken zin. Thans alleen in Z.-Ndl.
    — Uit —, niet bij —, niet op zijn center zijn, niet in zijn gewone doen, in de war, niet wel zijn.
    “Ik ben vandaag op myne’ center nie”, Corn.-Vervliet

    zie ook vallen, van zijne center ~,
    draaien, van zijne center ~

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Hij valt van zijne center = hij verliest het bewustzijn

    ’k Ben niet op mijne center = ik voel mij niet goed

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door tielts dialect en laatst gewijzigd door nthn (10 Aug 2021 23:34)
    Dit woord was woord van de dag op 25 Feb 2022

    👍
    372

    #1400 24 February 2022: cataloogwaarde

    cataloogwaarde
    (zn. v.; ~n of ~s)

    de waarde zoals in de cataloog vermeld

    SN: cataloguswaarde

    Tweedehands BMW X1 Cataloogwaarde nieuw 48.496 euro (vroom.be)

    Mijn voorstel: neem de cataloogwaarde per vandaag en trek daar het openstaande van de lening af (juridischforum.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (23 Jul 2021 21:36)
    Dit woord was woord van de dag op 24 Feb 2022

    👍
    71

    #1401 23 February 2022: catalogeren

    catalogeren
    (ww.)

    figuurlijk: bestempelen, indelen

    catalogeren als: bestempelen als

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 7

    De journalist stond gecatalogeerd als een echte sos, maar zit nu toch in een andere partij.

    > andere betekenis van catalogeren

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Nov 2025 08:03)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Feb 2022

    👍
    414

    #1402 22 February 2022: uithandengeving

    uithandengeving
    (zn.)

    juridisch: justitie.belgium.be: ‘In uitzonderlijke gevallen kunnen minderjarigen van 16 jaar en ouder die een ernstig feit hebben gepleegd of die eerder maatregelen opgelegd kregen, doorverwezen worden naar een ander rechtscollege. De jongere zal als een volwassene berecht worden, hetzij door een bijzondere kamer van de jeugdrechtbank, samengesteld uit twee jeugdrechters en een correctionele rechter; hetzij door een hof van assisen.’

    demorgen.be: ’De uithandengeving betekent niet bepaald het einde van hun gerechtelijk traject. ’

    knack.be: ‘Cassatie bevestigt uithandengeving tweede minderjarige voor doodslag Kevin Marichal’

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 12:18)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Feb 2022

    👍
    282

    #1403 21 February 2022: duaal leren

    duaal leren
    (het ~, geen mv.)

    Bij duaal leren leert de leerling de meeste vaardigheden die hij moet kennen, tijdens het werken in een echte werksituatie zelf. Door te werken, leert hij dus de vaardigheden die hij later op de arbeidsmarkt nodig heeft. De werkplek wordt zo de school.

    zie ook leercontract, werkplekleren, ingroeibaan

    “Duaal leren is bedoeld voor leerlingen die hun diploma secundair onderwijs willen behalen via de combinatie van leren op school + werken in een bedrijf.
    Je leert op school, in een centrum voor deeltijds onderwijs of in een SYNTRA- lesplaats én doet werkervaring op op de werkplek.
    Hoeveel % van je tijd doorgebracht wordt op de werkvloer, hangt af van je studierichting/opleiding.” (onderwijskiezer.be)

    Zes studierichtingen die tot de proefprojecten duaal leren zullen behoren zijn: elektromechanische technieken, elektrische installaties, chemische procestechnieken, ruwbouw, groenaanleg en –beheer en zorgkundige. De bedoeling is om die richtingen vanaf het schooljaar 2016-2017 via leren en werken aan te bieden. (onderwijs.vlaanderen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (12 Jul 2021 23:56)
    Dit woord was woord van de dag op 21 Feb 2022

    👍
    210

    #1404 20 February 2022: loonnorm

    loonnorm
    (zn. m.; ~en)

    werk.belgië.be: De loonnorm wordt om de twee jaar vastgelegd en bepaalt hoeveel de loonkosten mogen stijgen.

    VD2014: in België
    google2014: .BE (>11.000) ; .NL (> 1.000)

    dewereldmorgen.be: Enkele honderden betogers uitten donderdagavond in de Koningstraat in Brussel hun ongenoegen over een verscherping van de loonnorm.

    eubelius.be: Om de twee jaar moeten de sociale partners, via hun interprofessioneel akkoord, een overeenkomst sluiten over de loonnorm die de loonsonderhandelingen voor de daaropvolgende twee jaar omkadert.

    deredactie.be: Zoals de loonnorm moet vermijden dat de lonen sneller stijgen dan die van de buurlanden, zo zou de energienorm de energiekost binnen de perken moeten houden.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 01:27)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Feb 2022

    👍
    281

    #1405 19 February 2022: domiciliëring

    domiciliëring
    (zn. v., ~en)

    betalingswijze waarbij de schuldeiser (leverancier) door de schuldenaar (klant) gemachtigd wordt de rekening rechtstreeks te innen via de bank

    domiciliëring is standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
    In NL: automatische incasso

    betalen via domiciliëring, met domiciliëring

    ww. domiciliëren

    zie ook; doorlopende opdracht

    Gemakshalve heb ik de rekeningen van Belgacom laten domiciliëren. Maar als het eens verkeerd loopt kunnen ze wel uw rekening plunderen.

    Als ge bij sommige leveranciers zoals Belgacom of Electrabel via domiciliëring betaalt krijgt ge een korting.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (08 Aug 2021 03:54)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Feb 2022

    👍
    351

    #1406 18 February 2022: patat, een ~ krijgen

    patat, een ~ krijgen
    (vaste woordverbinding)

    1) een mep, slag krijgen
    2) fig.: een opdoffer krijgen

    1) facebook.com: Kijk uit hoor want je krijgt een patat om je oren, als kind wel gehoord bij van Belgische vader …

    1) munchies.vice.com: Wie durft te beweren dat frieten Frans zijn, krijgt een patat op zijn smoel:

    2) de morgen.be: Kruijswijk lacht al roze, nieuwe patat voor Nibali, ritwinst voor Valverde

    2) voetbalkrant.be: Zelzate krijgt een patat van Aalter

    2) vrt nieuws over de Ronde van Frankrijk: Ook Nibali krijgt een patat…

    2) beursig.be: Ik vind dat dit op de beurs een trend is: goede resultaten en de koers krijgt een patat

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (07 Aug 2021 17:19)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Feb 2022

    👍
    292

    #1407 17 February 2022: achterkeuken

    achterkeuken
    (de ~ (v.), ~s)

    Bijkeuken, achterafruimte.
    Een achterkeuken is een ruimte grenzend aan de eigenlijke keuken die voor ondersteunende huishoudelijke handelingen gebruikt wordt, zoals wassen, drogen en strijken. Maar ook voor het opbergen en bewaren van (etens)voorraden en schoonmaakspullen. (Wikipedia)

    DS2015 standaardtaal

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    Van Dale 2016 online: BE

    Afbeelding zie: http://www.berth.be/files/offer_image/1398710036/achterkeuken.jpg

    Het wafelijzer raakte oververhit en er ontstond brand in de achterkeuken.

    Politiek bedrijven doe je niet in de achterkeuken maar in de publieke ruimte.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (03 Nov 2025 07:37)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Feb 2022

    👍
    409

    #1408 16 February 2022: canapébenoeming

    canapébenoeming
    (de ~ (v.), ~en)

    benoeming die een persoon verkregen heeft door gebruik te maken van zijn “charmes”.
    In ruimere zin, wanneer iemand een hoger functie bekomt zonder de officiële procedure te volgen, maar door onderling gekonkelfoes.

    vlaanderen.be/taaladvies: Canapébenoeming wordt in België gebruikt als iemand promotie maakt door een seksuele relatie met een hogergeplaatste aan te gaan. Het woord kan ook algemener verwijzen naar een professioneel voordeel dat niet via de geijkte procedure maar tijdens geheime onderonsjes geregeld is. Canapébenoeming is wellicht overgenomen uit het Frans, waarin promotion canapé gebruikelijk is.

    vgl. canapépolitiek

    Je mag er zeker van zijn. Dat is een canapébenoeming!

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (07 Jan 2022 07:20)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Feb 2022

    👍
    390

    #1409 15 February 2022: beschikken, kunnen ~

    beschikken, kunnen ~
    (vaste woordverbinding)

    u kunt beschikken: u kunt gaan

    DS2010 afgewezen

    Typisch Vlaams: mogen beschikken: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    vnw: u mag beschikken: u kunt gaan

    ‘U kunt beschikken,’ zei de directeur na de bolwassing en Jeanke mocht terug naar de klas.

    Als de rechter op het eind zegt: ‘U mag beschikken’, zijn er die niet eens begrijpen dat ze dan mogen weggaan." (demorgen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Sep 2021 06:24)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Feb 2022

    👍
    235

    #1410 14 February 2022: verwachten, zich ergens aan ~

    verwachten, zich ergens aan ~
    (uitdr.)

    verwachten, (met objectswisseling) te wachten staan

    < Frans: s’attendre à

    vnw: zich verwachten aan iets: iets verwachten, ergens op rekenen, iets voorzien

    DS2015 niet algemeen

    Wie zich misdraagt, mag zich aan een fikse boete verwachten!

    demorgen.be: De FIFA heeft vanmiddag de 32 slogans voor de spelersbussen bekendgemaakt. Supporters konden de voorbije weken stemmen op drie motto’s die in Brazilië de officiële bus van de deelnemende landen siert. Voor de Rode Duivels werd het: “Verwacht je aan het onmogelijke!”. Helaas is dat een slechte vertaling uit het Frans: “Attendez-vous à l’impossible!”. In correct Nederlands (en zonder dit gallicisme) moet het “Verwacht het onmogelijke!” zijn.

    Wie Madonna uitnodigt, mag zich verwachten aan controverse. (standaard.be)
    Ook nieuwe leners en mensen die zich voor het eerst inschrijven mogen zich verwachten aan een speciale attentie. (standaard.be)
    Politiek en industrie mogen zich verwachten aan het steeds kritischer publiek. (standaard.be)
    Vanaf juni mogen de Heldenstraat, de Kontichstraat, de Leeuwerikenlei en de Zwaluwenlei zich verwachten aan wegenwerken. (standaard.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2025 06:56)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Feb 2022

    👍
    311

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.