Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #1281 19 March 2022: opstoot

    opstoot
    (de ~ (m.) ~stoten)

    opflakkering, opleving, opkomst
    Wordt veelvuldig gebruikt in de medische wereld.

    vnw: uitbarsting, snelle toename: een opstoot van varkenspest

    Van Dale 2018: BE snel­le en plot­se­lin­ge toe­na­me of ver­ho­ging
    DS2015: standaardtaal

    Wazig zicht, prikkelingen in de voeten, onstabiele gang… Is het een opstoot of enkel maar een verandering van de symptomen? (Medipedia.be)

    Opstoten van kortademigheid vereisen bovendien extra aandacht. (Wat is COPD)

    Een MS-opstoot wordt gedefinieerd door het verschijnen van nieuwe neurologische symptomen of het verergeren van vroegere symptomen gedurende een periode van meer dan 24 uur en los van een infectie (griep, gastro-enteritis…).
    Als de opstoot betrekkelijk mild en kort is, zal je arts misschien niet ingrijpen. (www.ms-vlaanderen.be)

    De opkomst van dubbele camera’s in smartphones en tablets en de bijhorende foto-apps stimuleren die opstoot van ‘zelfjes’ nog. (HLN.be)

    De weerman voorspelt een korte maar scherpe opstoot van het winterweer: een z.g. winterprik.

    Het resultaat is een virtuele wereld die wel degelijk uiterst nefaste gevolgen produceert in de echte wereld: namelijk een opstoot van racisme op de internetfora en mogelijks nog eens de bevestiging bij velen “dat het nooit goed komt met die moslims”. Bovendien leidt het ook tot een politiek debat in het Vlaams parlement. (dewereldmorgen.be)

    Van binnen een opstoot van verlangen om haar te voelen, om dicht tegen haar aan te kruipen, weg te zinken in de plooien en de zachtheid van haar lichaam. (peut-schrijf.blogspot.be)

    Een opstoot van angst doet mijn gat toenijpen (zijn gat toenijpen)…

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Jul 2024 07:17)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Mar 2022

    👍
    355

    #1282 18 March 2022: kinderhand, onschuldige ~

    kinderhand, onschuldige ~
    (uitdr.)

    onpartijdig persoon, onschuldige hand

    Een onschuldige kinderhand trekt uit de inzendingen drie winnaars.

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Feb 2022 06:34)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Mar 2022

    👍
    352

    #1283 17 March 2022: culpabiliseren

    culpabiliseren
    (ww., culpabiliseerde, geculpabiliseerd)

    in een kwaad daglicht stellen, iemand van iets de schuld geven

    Opm: een schuldgevoel geven, zich schuldig doen voelen is wel SN-betekenis van culpabiliseren

    syn.: beschuldigen
    antoniem: deculpabiliseren
    zn.: het culpabiliseren
    afl.: culpabilisering

    Van Dale online: Alg.Belg.-Ned.
    Van Dale online 2020: BE
    DS2015 standaardtaal
    Typisch Vlaams: 5 leeuwen

    vgl. culpabilisering, culpabilisatie

    Een tolfheffing invoeren is complete onzin en slecht voor onze economie. De automobilisten culpabiliseren heeft evenmin zin. We moeten een degelijk alternatief aanbieden, namelijk een uitgebreid metronetwerk.

    demorgen.be: Veel Antwerpse voetgangers en fietsers voelen zich geviseerd en geculpabiliseerd door de campagne en wijzen er op sociale media veelvuldig op dat zij niet de schuld zijn van de verkeersongeveiligheid in de stad.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Mar 2022 13:51)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Mar 2022

    👍
    291

    #1284 16 March 2022: heraanleggen

    heraanleggen
    (ww. heraanlegde, heraangelegd)

    terug aanleggen, anders indelen, vernieuwen, van een straat, plein, tuin, enz.

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 7

    zn. heraanleg (zelden: heraanlegging)

    zie ook: her-

    Ze gaan de straat heraanleggen, met meer bomen en minder parkeerplaatsen.

    Het plein is eindelijk heraangelegd. De heraanleg heeft zes maanden geduurd.

    Op de heraangelegde baan is het fietspad veel breder.

    Markt Kruishoutem wordt heraangelegd (vrt.be)

    “De aannemer die in 2016 de Ninoofsesteenweg (N28) in Pepingen volledig heraanlegde, moet volgende week opnieuw aan de slag omdat er …” (hln.be 26 okt. 2018)

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Feb 2022 09:08)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Mar 2022

    👍
    348

    #1285 15 March 2022: filterblokkade

    filterblokkade
    (z.nw. de ~ (v) ~s)

    versperring bij controle door politie of staking waarbij druppelsgewijs of selectief een voer- of vaartuig of een persoon wordt doorgelaten

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5

    Het is haast onmogelijk om de Europese binnengrenzen voor terroristen te sluiten. Het vraagt in elk geval eindeloos veel meer controles dan de filterblokkades van vandaag op snelwegen, hier en daar. Die veroorzaken lange wachtrijen, veel tijd- en geldverlies voor vrachtwagens en ellende voor grensarbeiders. (Waar is Europa? – Hendrik Vos)

    De binnenschippers hebben het akkoord dat de vertegenwoordigers van de sector en de overheid gisteravond hebben bereikt, unaniem goedgekeurd. Daarmee komt een einde aan de filterblokkades aan de sluizen in Evergem, Merelbeke en aan het Straatsburgdok. (deredactie.be)

    Tussen 6.30 en 10.30 uur wierpen ze een filterblokkade op, maar werkwilligen werd de toegang tot de gebouwen niet ontzegd. (knack.be)

    De federale en Brusselse politie voeren al sinds deze ochtend filterblokkades uit rond Brussel. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door de Bon (20 Jun 2025 22:41)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Mar 2022

    👍
    205

    #1286 14 March 2022: congé payé

    congé payé
    (zn. m. congé payés)

    deze Franse benaming werd vroeger meestal gebruikt voor verlof, betaald ~

    zie ook congé

    “Congé Payé: de geschiedenis van het kusttoerisme.” (kusterfgoed.be 13 mrt 2020)

    “Uw congé payé in 8 hamvragen by Jobs & Careers CV” (issuu.com 29 jun. 2011)

    " … aangevuld met overheidsbijdragen, betalen we allen mee aan de congé payé." ( abvvmetaal.be 5 jul. 2019)

    “Prima hotel voor congé-payés
    Dit hotel kan voldoen voor middelmatige budgetten maar met het tarief van VIP-selection voelen wij ons opgelicht.” (tripadvisor.be 2013)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (14 Feb 2022 09:34)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Mar 2022

    👍
    14

    #1287 13 March 2022: concordaat

    concordaat
    (het ~, -daten)

    gerechtelijk akkoord

    NL kent “concordaat” in de betekenis “verdrag met de paus”

    herkomst: Belgisch-Frans, concordat <Frans, concordat, gesch.,verdrag van een staat met het Vaticaan.

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 standaardtaal

    De in grote financiële moeilijkheden verkerende chartermaatschappij Sobelair zal hoogstwaarschijnlijk maandag het concordaat aanvragen.

    Bedrijf onder concordaat.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door nthn (14 Mar 2022 19:51)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Mar 2022

    👍
    383

    #1288 12 March 2022: pensenkermis

    pensenkermis
    (zn. v./m., ~kermissen)

    oorspronkelijk feest n.a.v. het slachten van een varken,
    nu volksfeest, dikkels door verenigingen georganiseerd, meestal met barbecue-achtige toestanden.

    Zie ook: beuling

    vnw: pensenkermis, penskermis (de, -sen): smulpartij, eetfestijn

    VD (95): penskermis: (gewestelijk)
    VD online: pensenkermis

    De chiro organiseert een pensenkermis, ze hebben 50 kilo bloedworst voorzien. Hopelijk komen ze toe.

    Is het rechtvaardig dat palliatieve initiatieven zoals bepaalde dagcentra nog altijd pensenkermissen moeten organiseren om rond te komen, terwijl het zinloos toepassen van peperdure medische technieken vaak probleemloos wordt terugbetaald? (demorgen.be)

    “Misschien moeten ze ne pensenkermis “Red den Iendracht” organiseren?" (fcvdendereh.be)

    “Ik wil majorettes, fanfares, ne pensenkermis en vuurwerk als toetje.” (mechelenblogt.be)

    Voor de naaste familie was het de zondag na het slachten. “penskermis”, met vers vlees en een oven zelfgebakken vlaai op het menu. (heemkunde-nieuwerkerken.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Oct 2024 09:41)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Mar 2022

    👍
    291

    #1289 11 March 2022: discobar

    discobar
    (zn. v.; ~ s)

    geluidsinstallatie van een DJ

    VD2015 online: BE

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 7

    opm: discobar als synoniem voor discotheek is wel SN volgens VD2015

    Niet duidelijk is of discobar in de betekenis van het geheel DJ + installatie VL of SN is. (bv. Discobar Galaxie is een dj-collectief uit de Belgische stad Leuven.)

    Zaki heeft jarenang achter de discobar gestaan.

    In Genk is Jozef Stultjens, beter gekend als Joe Berluck, overleden. Berluck werd bekend als de discjockey met de zwoele stem en hij bedacht ook zelf de discobar. Hij werd 91 jaar oud. (vrt.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Feb 2022 11:59)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Mar 2022

    👍
    232

    #1290 10 March 2022: bergkot

    bergkot
    (zn. o.; ~en of ~ten)

    berghok, berging, bergingskot

    zie ook lijst bij koterij

    Op het gelijkvloers is een bergruimte van waaruit je naar de koer/tuin kunt, waar nog een bergkot is. (zimmo.be)

    In het bergkot staat mijn Telenet router, in de kamer een TP-Link Archer C7 en in de living een ASUS RT-AC88U. (netweters.be)

    De buitendeuren van de jongens-wc, de toog en het bergkot zijn langs beide kanten ontdaan van plakkers, geschuurd en gekuist. (farmavub.be)

    Misschien vreemd om stil te staan bij een ‘bergkot’ voor het werkgerei van grafdelvers en de onderhoudsploeg van het kerkhof. (randkrant.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (09 Aug 2021 03:33)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Mar 2022

    👍
    61

    #1291 09 March 2022: poepers, met de ~ zitten

    poepers, met de ~ zitten
    (uitdr.)

    ergens de zenuwen over hebben, met de schrik zitten, iets te vrezen hebben

    vnw: doodsbang zijn

    Van Dale 2013 online Belgisch-Nederlands, spreektaal

    Ik zat serieus met de poepers over mijn examenuitslag.

    Traditionele partijen zaten met de poepers, ze vreesden dat we twee zetels zouden inpikken. (demorgen.be)

    “We zitten met de poepers. Er komt een tweede film aan die afgeleid is van De buurtpolitie. (standaard.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Dec 2024 07:46)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Mar 2022

    👍
    376

    #1292 08 March 2022: Lierke Plezierke

    Lierke Plezierke
    (bijnaam)

    bijnaam van de stad Lier

    zie Belgische bijnamen van plaatsen, Schoon Lier

    “Deze gezellige stad wordt “de poort der Kempen” genoemd en kreeg de bijnaam Lierke Plezierke." (fietsroute.org.)

    “Als je denkt aan Lier, dan denk je bijvoorbeeld meteen aan Pallieter en “Lierke Plezierke”. Dat zijn twee termen die uit de koker van Timmermans komen." (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Jan 2022 12:35)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Mar 2022

    👍
    259

    #1293 07 March 2022: clarkchauffeur

    clarkchauffeur
    (zn. m. -s)

    iemand die met een clark werkt;
    couranter is: vorkliftchauffeur

    “Ze hadden in de interim gezegd dat het voor clarkchauffeur was. Ik kwam daar toe en de chef wist van niets." (forum)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (04 Aug 2021 22:01)
    Dit woord was woord van de dag op 07 Mar 2022

    👍
    293

    #1294 06 March 2022: civiele bescherming

    civiele bescherming
    (de ~ (v.) ~en)

    Burgerbescherming die paraat staat bij rampen, hulpverlening,…

    Van Dale 2013 online: in België

    zie ook: burgerlijke bescherming

    Operationele eenheden die worden bemand door agenten van de Civiele Bescherming. Het gaat om federaal personeel dat hulp biedt aan de bevolking bij rampen of catastrofen.

    De Civiele Bescherming van Liedekerke staat vandaag in voor heel Vlaanderen. Bij de twee andere eenheden, in Jabbeke en Brasschaat, wordt volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken gestaakt. (Bron: Deredactie.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door fansy (28 Jun 2021 22:53)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Mar 2022

    👍
    319

    #1295 05 March 2022: chrono

    chrono
    (zn. m.; ~'s)

    1) chronometer
    2) een gechronometreerde tijd (zie chronometreren; chronotijd)

    vnw

    VD2016 online: BE

    vgl. chrono afdrukken

    ook krono, zie voorbeelden

    2) nieuwsblad.be: Dauwens werd vijfde in haar reeks met een chrono van 55"82, haar beste jaarprestatie.

    Op de meeting van Zürich vestigt de Ethiopiër Haile Gebreselassie een nieuw wereldrekord op de 5.000 meter met een krono van 12.44.39. (knack.be)

    1) quizarchief.be: U geeft enkel het antwoordblad af met de lettercombinaties van de foto’s. Voordat we onze chrono indrukken krijgt u van ons nog een voorbeeld.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Jun 2023 09:37)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Mar 2022

    👍
    231

    #1296 04 March 2022: kriebelenbuik

    kriebelenbuik

    1) kriebels in de buik door een plotse neergaande beweging, bijvoorbeeld op een kermisattractie
    2) Ook soms in de betekenis van de kermisattractie zelf waarvan ge kriebelenbuik kunt krijgen

    Op de touter zitten doet kriebelenbuik!

    1) Met mama ga ik ook veel in bad en zij laat mij altijd door de lucht vliegen want ze weet dat ik kriebelenbuik leuk vindt. (blogspot.com)

    En telkens als Eddie naar beneden suist met de camera naast hem, boven hem of gewoon in zijn kielzog, is het van kriebelenbuik! (humo.be)

    2) Grootvader Frans Reyns stond op de kermis met een rad, de “kriebelenbuik”. (heemkundezb.be)

    In gedachten zie ik het allemaal nog staan: een kindermolen, een speelgoedkraam, een "smoutebollen -en een schietkraam. Er stond zelfs een “kriebelenbuik” met welgeteld vier zeteltjes, of liever vier bankjes voor twee personen elk. (binkalmthout.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (20 Jan 2022 11:20)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Mar 2022

    👍
    302

    #1297 03 March 2022: Italiaander

    Italiaander
    (de ~ (m.), -s)

    Italiaan

    (de lange “aa” wordt ook wel uitgesproken als een lange /o/; italjoander)

    zie ook verzamellemma nationaliteiten

    In de zomer lope der hier veul Italjonders rond.

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Diederik en laatst gewijzigd door nthn (10 Aug 2021 19:36)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Mar 2022

    👍
    270

    #1298 02 March 2022: chauffage

    chauffage
    (zn. m./v., ~n, ~s)

    radiator

    zie ook radiateur

    Klik op de afbeelding
    Radiator op blauw wit gestreepte tegels

    De sloefkes van de klein mannen staan op de chauffage in de wasplaats.

    “Acht chauffagen, condensatieketel en alles heb ik aan 30% gekregen. Alles zelf gelegd, chauffagen opgehangen en aangesloten.” (bron: een bouwforum)

    Volgens, weet ik veel wie, mag het niet wegens zever over warmteverlies, maar in de winter droog ik mijne was op de chauffage. Dat wordt niet in de droogkast gestoken want de chauffages zijn toch warm.

    > andere betekenis van chauffage

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door nthn (02 Mar 2022 19:11)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Mar 2022

    👍
    374

    #1299 01 March 2022: chasse

    chasse
    (de ~, (v./m.), ~n)

    doortrekker van de wc, waterspoeling van de wc

    vnw:
    •waterreservoir van wc, stortbak
    •touw of ketting om deze door te trekken

    zie ook: chassen, doorchassen, chassebak

    Voor kinderen is het plezant om met de chasse te spelen en het water nutteloos te zien weglopen omdat hen dat zo fascineert.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door 1001 en laatst gewijzigd door de Bon (03 Jul 2025 12:00)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Mar 2022

    👍
    499

    #1300 28 February 2022: turnmeester

    turnmeester
    (zn. m.; ~s)

    leraar lichamelijke opvoeding (meestal kleuter en lager)

    niet in VD2016
    google2016: .BE (>1.600) ; .NL (140)

    vgl. ook turnleider

    Mijn vriend kan erg goed met kinderen werken en zijn droom is om turnmeester te worden in kleuterschool en/of lagere school. (zappyouders.be)

    Ik ben Jasper de nieuwe turnmeester. Dit jaar draag ik mijn steentje bij door met de kinderen te turnen, te dansen en te spelen.(ks-vorselaar.be)

    Juf Nele 5de leerjaar, Juf Stefanie Zorgjuf 5de leerjaar. Juf Kristel 6de leerjaar. Meester Thomas Turnmeester, Juf Elsabijn Turn- en zwemjuf. (deboomhutgent.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 12:56)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Feb 2022

    👍
    193

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.