Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
z. sensibilisering en samenstellingen
Ludieke sensibilisatieacties.
De gemeente voert een passieve sensibilisatieactie uit om afvalpreventie te stimuleren.
Een landelijke sensibilisatiecampagne ter bevordering van verkeersveiligheid.
- handelaar in rommel, iemand die rommel verkoopt, brocanterie
- pejoratief: een rommelaar, een voddevent, een sjacheraar
zie ook: loemeleboer, marchand, voddenkruier, voddeliggen
zie andere definitie van voddenmarchand
Fernand Costermans uit F.C. De Kampioenen is dé voddenmarchand bij uitstek in Vlaanderen.
Als ge de Jean zijn garage eens bekijkt dan is ’t ne voddenmarchand eerste klas.
bestrijden
Van Dale online 2015: 1.Belgisch-Nederlands bestrijden
DS2015 standaardtaal
zie ook bekamping
In de politiek bekampen tegenstanders elkaar liefst met woorden.
Ze gaan die ruspenplaag bekampen met onkruidbestrijder. Om hun eten af te pakken.
- matig, niet druk;
- niet al te best
ook: stilletjes, stillekens
Van Dale 2014 online: stilletjes: Belgisch-Nederlands, spreektaal
vgl. jaren stillekes
- En hoe is’t op ’t werk?
- Stillekes, ’t is crisis he.
- Hoe is het met de gezondheid, Paul?
- Stillekes…
Door iets begeesterd zijn, zin in iets gekregen hebben, enthousiast over iets geworden zijn…
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2017 online: BE
zie ook: microbe, ~microbe, microbe, de ~ te pakken hebben
De Pieter, de zoon van de Jean, is door dezelfde microbe gebeten als zijn vader: postzegels verzamelen.
Eens dat ge gebeten zijt door de microbe van het VW komt ge hier elke dag kijken naar nieuwe Vlaamse woordjes en uitdrukkingen.
een oorveeg, een klets
In Zuid-Nederland: iemand een draai geven (Teirl. 361) (F.A. Stoett (1923-1925), Nederlandsche Spreekwoorden, Spreekwijzen, Uitdrukkingen en Gezegden)Toen ik klein en stout was, zei mijn moeder: Stop ermee, of je krijgt nen draai hé?
Beroepen waarvoor moeilijk werkkrachten te vinden zijn om de vacatures in te vullen. Begrip gehanteerd door de VDAB, maar inmiddels veralgemeend in het taalgebruik.
Wikipedia: In Nederland (…) hanteert men de term: moeilijk vervulbare vacature.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook knelpuntopleiding; knelpuntvacature
Jongeren die leren voor een knelpuntberoep kunnen na ’t school direct een job vinden.
Woordleverancier voor het Vlaams woordenboek dreigt een knelpuntberoep te worden.
een krachtinspanning leveren, al dan niet tevergeefs
Van Dale 2015 online: ‘een cartouche verschoten hebben’ (Belgisch-Nederlands, wielerterm)
zie ook cartouche, zijn laatste ~ verschieten
vgl. SN: kruit verschieten
Ik twijfelde iets te lang om aan te zetten en bovendien had ik ook al een cartouche verschoten toen ik Guillaume Van Keirsbulck counterde.’. (nieuwsblad.be)
Vorig jaar in Barcelona 35 min maar toen had ik al een cartouche verschoten… ( de zwemuurtjes hebben toch gelijk gekregen) (ktdc.be)
Nairo Quintana die trok er zich geen zier van aan en verschoot drie cartouches, die laatste was de goeie. (demorgen.be)
Nog een typisch Vlaamse (niet specifiek wieler-gebonden, maar wel vaak gebruikt in die context) is overigens: “zijn laatste cartouche verschieten”. (fiets.nl)
reklameren, een opmerking maken, vitten
uitspraak: meust
gehoord in de streek van Balen
zie ook meuzzen
Onze Jos zit altijd in zijn neus te peuteren en ons moe die muist daar altijd over.
> andere betekenis van muizen
daar heb je het!
voila!
daarzie: daarsè!
hierzie: hiersè!
pak aan!
daar kan je het mee doen!
Ik moest nu, de laatste verkiezingen “zitten” hier in Antwerpen… toch twee 55 plussers die me vroegen… hoe zit da nu… ik wil op de socialisten stemmen en dan stem ik meteen ook op de katholieken? … proberen ze het zô te flikken… “nèm” … dan stem ik op Bart De Wever, foert.
schuifmaat
Meetinstrument uit de fijne metaalnijverheid met een meetnauwkeurigheid tot 1/20mm soms 1/50mm.
< Fr. compas à coulisse < compas = (ook) passer; coulisser = schuiven
Meet dat nu eens tegoei, pakt een coulispasser!
sikkel, zicht
Gras repen voor de knijn gaat gemakkelijker met een ziekel.
weg, verdwenen
gevlogen
Zijn portefeuille heeft hij teruggevonden op straat, maar het geld was natuurlijk gaan vliegen.
overhoren, afvragen van een les
Mijn dochter heeft dikwijls gevraagd om haar lessen af te horen, om te zien ofdat ze het kende.
> andere betekenis van afhoren
In januari 2015 heeft De Standaard een boekje gepubliceerd, het zogenaamde Gele Boekje, met 1000 Belgisch-Nederlandse woorden.
Ze classificeren deze woorden als ‘standaardtaal’ (in België: BN = Belgisch-Nederlands) of als ‘geen standaardtaal’, bijvoorbeeld frietkot wordt gezien als standaardtaal, keikop daarentegen is dan weer geen standaardtaal. Daarnaast kennen zij ook labels met ‘formeel’ of ‘informeel’ toe.
Net zoals Belgisch-Nederlands, en in België kunnen we de label ‘DS2015’ gebruiken als referentie bij de lemma’s in het Vlaams Woordenboek.
In 2010 publiceerde De Standaard nog een lijst met het afwijzende zeg-niet-dit-maar-zeg-wel-dat: DS2010
Het zijn toch keikoppen bij De Standaard om keikop niet als standaardtaal in België te beschouwen. (Bron DS2015).
Peter Vandermeersch in nrc.nl:
De Standaard publiceerde begin 2015 het ‘gele boekje’, een lijst met 1.000 Belgisch-Nederlandse leenwoorden. De vele honderden woorden, zinswendingen en uitdrukkingen die Van Dale als ‘Belgisch’ markeert, beschouwde de redactie van De Standaard voortaan als standaardtaal. Een koersfiets kan dus in plaats van een racefiets, een lopende meter in plaats van een strekkende, een kepie in plaats van een pet, een denkpiste in plaats van een denkrichting.
Nederland heeft dit overigens niet eens opgemerkt. Of toch: de correspondent van de Volkskrant, Leen Vervaeke, schreef er één stukje over.
Volmondig schaar ik mij achter Geert van Istendael wanneer hij schrijft: „In Nederland bestaat de neiging om cultuur en zelfs taal te zien als beperkt tot het eigen grondgebied. Wat taal betreft is dat een gedachte die we dienen te bestrijden, zo niet, dan volgt ondergang”.
slagersknecht
zie ook gast
Onze Filip is nu op leercontract als beenhouwersgast bij zijne nonkel.
Maar mijn allereerste studentenjob was ook de mooiste: slagersjongen in Mechelen. Wat daar beenhouwersgast heet. (Louis van Dievel – vrt.be)
doorwerken, vooruit gaan, zich haasten
(ter ë gat oat gon)
Voorbeeld uit de praktijk: ze zijn bij mij een nieuw dak aan’t leggen en die 2 mannen gaan er nogal een gat uit! Ze werken keihard.
hoogleraar of docent aan de universiteit of hoge school
Enkel in België gebruikt.
(zie taaladvies.net)
zie ook ene frak en twee schoenen
De professor neemt nu de examens af van de studenten.
> andere betekenis van professor
een kleine creatuur, een kind of klein dier
Dikwijls in de combinatie ‘klein spinol’ gebruikt, en frequent als koosnaam.
Kempen: spinoe
Ge moest dat kind zien als die hondenjongen pasgeboren waren: één klein spinol zat gebiologeerd naar drie andere te kijken.
Snel lopen, gehaast zijn
zie ook getten
Zie die kleine getteren naar de speeltuin.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.